Skip to content

Skip to table of contents

Beembezi ‘Ibatondezya Bukkale Bubotu Kumbungano’

Beembezi ‘Ibatondezya Bukkale Bubotu Kumbungano’

Beembezi ‘Ibatondezya Bukkale Bubotu Kumbungano’

“Amweembele butanga bwa Leza mbomupedwe . . . calumwemwe . . . , amoyo uumaninide . . . , amutondezye bukkale bubotu kumbungano.”—1 PITA 5:2, 3, Ci.

1, 2. (a) Mmulimo nzi Jesu ngwaakapa mwaapostolo Petro, alimwi nkaambo nzi lusyomo lwakwe ncolwakali lwini-lwini? (b) Ino Jehova ulimvwa buti kubeembezi basalidwe?

ACIINDI cimwi kabutanasika buzuba bwa Pentekoste mu 33 C.E., Petro abasikwiiya bamwi ibali cisambomwe bakali kulya cakulya camafwumofwumo eeco Jesu ncaakababambila kunkomwe ya Lwizi lwa Galilaya. Eeci tiicakali ciindi cakusaanguna Petro kubona Jesu uubusyidwe, alimwi cakutadooneka wakakkomana kuziba kuti Jesu muumi. Pele alimwi Petro ulakonzya wakali libilikide. Kayi mazuba masyoonto buyo munsi oomu, wakakazya caantangalala kuti tanaakamuzyi Jesu. (Luka 22:55-60; 24:34; Johane 18:25-27; 21:1-14) Sena Jesu wakamusinsa Petro wakeempwa akaambo kakubula lusyomo? Naaceya. Muciindi caboobo, wakapa Petro mukuli wakusanina akweembela “tubelele” twakwe. (Johane 21:15-17) Mbuli mbocitondezya cibalo camu Bbaibbele camakani aakaindi aambungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna, lusyomo Jesu ndwaakajisi muli Petro lwakali lwini-lwini. Petro abaapostolo bamwi alimwi abapati mu Jerusalemu, bakeembela mbungano ya Bunakristo muciindi camasukusyo aataambiki alimwi kwakaba kuyaambele cakufwambaana.—Incito 1:15-26; 2:14; 15:6-9.

2 Sunu, Jehova kwiinda muli Jesu Kristo wasala baalumi beelela kubeleka kabali beembezi ibasololela muzintu zyakumuuya ikusololela butanga bwakwe muciindi cikatazide kapati mubukkale bwabantu. (Ba-Efeso 4:11, 12; 2 Timoteo 3:1) Sena kuli twaambo tumvwugwa Jehova ncajisi lusyomo mubaalumi aaba? Bunyina bwa Bunakristo bwaluumuno buliko munyika yoonse lulakasinizya kaambo aaka. Masimpe, beembezi aaba mbantu ibalubizya, mbubwenya mbwaakabede Petro. (Ba-Galatiya 2:11-14; Jakobo 3:2) Nokuba boobo, Jehova ulabasyoma kuti balakonzya kuzilanganya mbelele eezyo ‘nzyaakaula abulowa bwa Mwanaakwe.’ (Incito 20:28) Jehova ulaaluyando kapati kubaalumi aaba, ubabona kuti beelede ‘kwiindila kulemekwa.’—1 Timoteo 5:17.

3. Ino mbuti beembezi ibasololela muzintu zyakumuuya mbobazumanana amuuya wakulisungula alimwi akubikkila maano?

3 Mbuti beembezi ibasololela muzintu zyakumuuya mbobazumanana kutondezya muuya wakulisungula akubikkila maano, aboobo kupa citondezyo kubutanga? Mbubwenya mbuli Petro abeembezi bamwi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, basyoma muuya uusalala wa Leza, uubapa nguzu nzyobayandika kutegwa baubeleke mulimo ngobapedwe. (2 Ba-Korinto 4:7) Alimwi muuya uusalala ubapa kuzyala micelo yamuuya, nkokuti luyando, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, kubomba, alimwi akulyeendelezya. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Atulange-lange nzila zigaminide beembezi mbobakonzya kupa citondezyo mukutondezya micelo eeyi nobeembela butanga bwa Leza mbobapedwe.

Amube Aluyando Kubutanga Alimwi Akumbelele Aimwi Kwiigama

4, 5. (a) Mbuti Jehova a Jesu mbobatondezya luyando kubutanga? (b) Ninzila nzi zimwi beembezi balanganya zintu zyakumuuya mbobatondezya luyando kubutanga?

4 Ibube buyandika kapati ibuletwa amuuya uusalala wa Leza nduyando. Jehova ulatondezya luyando lwakwe kubutanga boonse kwiinda mukupa cakulya cakumuuya cinji. (Isaya 65:13, 14; Matayo 24:45-47) Pele, nzinji nzyapa kunze lyakusanina buyo butanga. Ulabikkila maano kumbelele aimwi. (1 Petro 5:6, 7) Awalo Jesu ulijisi luyando kubutanga. Wakaaba buumi bwakwe akaambo kambubo, alimwi ulizyi “zina” lyambelele aimwi kwiigama.—Johane 10:3, 14-16.

5 Beembezi basololela muzintu zyakumuuya baiya Jehova a Jesu. Balatondezya luyando kubutanga bwa Leza boonse kwiinda ‘mukusungwaala kukuyiisya’ mbungano. Makani aabo aayeeme a Bbaibbele alagwasya kusanina akukwabilila butanga, alimwi mulimo wabo ngobabeleka cabunkutwe mumbazu eezi ulalibonya kubantu boonse. (1 Timoteo 4:13, 16) Icitalibonyi kapati nciindi ncobasowa kubamba mapepa aambungano, kupanga milongo, akulanganya zintu zimwi ziyandika kutegwa miswaangano yambungano alimwi amilimo imwi icitwe “kabotu akucililana.” (1 Ba-Korinto 14:40) Bunji bwamilimo eeyi banji tabaiboni alimwi mbasyoonto bakonzya kuzyiba. Masimpe ooku nkubeleka caluyando.—Ba-Galatiya 5:13.

6, 7. (a) Ninzila nzi imwi beembezi mbobazizyiba kabotu mbelele? (b) Nkaambo nzi zimwi ziindi ncociyandika kubaambila baalu mbotulimvwide?

6 Beembezi Banakristo basiluyando balasolekesya kubikkila maano kumbelele aimwi mumbungano. (Ba-Filipi 2:4) Inzila imwi beembezi mbobaizyiba mbelele aimwi nkwiinda mukubeleka antoomwe mumulimo wabukambausi kubuleya. Jesu kanji-kanji wakali kujanika antoomwe abasikumutobela mumulimo wabukambausi alimwi ciindi eeco wakacibelesya kubakulwaizya. (Luka 8:1) Mweembezi Munakristo umwi uucibwene wakati: “Inzila mbotu kapati njondajana iigwasya kuzyiba alimwi akukulwaizya mukwesu antela mucizi nkwiinda mukubeleka limwi mumulimo wamumuunda.” Ikuti naa kunyina nomwakajana ciindi lino-lino cakubeleka aumwi wabaalu mumulimo wamumuunda, amubikke bubambe cakufwambaana kutegwa mubeleke limwi.

7 Luyando lwakapa Jesu kukkomana alimwi akuusa antoomwe abasikumutobela. Mucikozyanyo, basikwiiya bakwe ibali 70 nobakajoka kabakkomene kuzwa mubukambausi bwabo, Jesu “wakasekelela.” (Luka 10:17-21) Pele, naakabona lufwu lwa Lazaro mbolwakaleta kuusa kapati kuli Mariya alimwi abamukwasyi wakwe antoomwe abalongwe babo, “Jesu wakalila.” (Johane 11:33-35) Ncimwi buyo amazuba aano, beembezi ibalanganya balabikkila maano mbozilimvwa mbelele. Luyando ndolubapa ‘kusekelela abaabo basekelela’ alimwi ‘akulila abaabo ibalila.’ (Ba-Roma 12:15) Ikuti naa kuli camukkomanisya naa kumupa kuusa mubuumi bwanu, amubaambile beembezi Banakristo mbomulimvwide. Ikumvwa mbomukkomene kuyoobakulwaizya. (Ba-Roma 1:11, 12) Bazyiba masukusyo aamujisi ciyoobagwasya kumukulwaizya alimwi akumuumbulizya.—1 Ba-Tesalonika 1:6; 3:1-3.

8, 9. (a) Mbuti mwaalu umwi mbwaakatondezya luyando kumukaintu wakwe? (b) Ino ciyandika buti kumweembezi kutondezya luyando kumukwasyi wakwe?

8 Iluyando mweembezi ndwajisi kubutanga lulalibonya kapati munzila mbwalanganya mukwasyi wakwe. (1 Timoteo 3:1, 4) Ikuti naa kakwete, luyando abulemu ndwatondezya kumukaintu wakwe lupa cikozyanyo ncobeelede kwiiya balumi bamwi. (Ba-Efeso 5:25; 1 Petro 3:7) Amulange majwi ngaakaamba mukaintu Munakristo wazina lya Linda. Balumi bakwe bakabeleka kabali balangizi kwamyaka iinda ku 20 kabatanafwa. Wakati: “Balumi bangu lyoonse bakajisi bubi kulanganya zyamumbungano. Pele bakali kundipa kulimvwa kuti ndilayandika. Kanji-kanji bakali kundilumba akaambo kalugwasyo lwangu alimwi nobatakali kulanganya makani aambungano bakali kujana ciindi cakukkala andime. Aboobo, cakandipa kubona kuti ndilayandwa alimwi kunyina nondakali kucinyonokela ciindi ncobakali kutola kulanganya milimo yambungano.”

9 Ikuti naa mweembezi Munakristo kajisi bana, inzila mbwabalaya caluyando akubalumba lyoonse ipa cikozyanyo bazyali bamwi ncobeelede kwiiya. (Ba-Efeso 6:4) Alimwi luyando ndwatondezya kumukwasyi wakwe lulazumanana kupa bumboni bwakuti uceelela kumulimo ngwaakapegwa naakabikkwa amuuya uusalala kuba mweembezi.—1 Timoteo 3:4, 5.

Kukondwa Aluumuno Azibonwe Kwiinda Mukubandika

10. (a) Ncinzi cikonzya kunyonganya kukondwa aluumuno lwambungano? (b) Nkaambo nzi kakayanda kunyonganya luumuno mumbungano yamumwaanda wamyaka wakusaanguna, alimwi ino kakakosolwa buti?

10 Muuya uusalala ulakonzya kupa kuti kube kukondwa alimwi aluumuno mumoyo wa Munakristo, akati kakabunga kabaalu alimwi amumbungano yoonse mboizulwa. Pele, ikuti kakutakwe kubandika kabotu-kabotu kukondwa ooku alimwi aluumuno tazikonzyi kuba. Mboobu Solomoni wakaindi mbwaakacaamba: “Makanze alasinkinizigwa na kwabula lulayo.” (Tusimpi 15:22) Kubbazu limwi, kubandika cabulemu alimwi cakwaanguluka kupa kuti kube kukondwa alimwi aluumuno. Mucikozyanyo, kaambo kabupalule nokakayanda kunyonganya luumuno mumbungano yamumwaanda wamyaka wakusaanguna, kabunga keendelezya ku Jerusalemu kakalomba busolozi bwamuuya uusalala. Alimwi baalu aaba bakapa mizeezo yabo iindene-indene. Nobakabandika kwaciindi cili mbocibede, bakaakosola makani. Nobakazyibya mbungano mbobakaakosola makani camoyo woonse, bakwesu “bakabotelwa kukulaililwa oko.” (Incito 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Kwakaba kukondwa aluumuno.

11. Mbuti baalu mbobakonzya kupa kuti kube kukondwa aluumuno mumbungano?

11 Ncimwi buyo asunu, beembezi bapa kuti kube kukondwa aluumuno mumbungano kwiinda mukuba bantu bacibwene kubandika kabotu. Nokuli mapenzi aayanda kunyonganya luumuno lwambungano, balaswaangana antoomwe akwaamba cakwaanguluka mbobalimvwa. Balaswiilila kabotu-kabotu kutwaambo ntobaamba beembezinyina. (Tusimpi 13:10; 18:13) Bamana kupaila kulomba muuya uusalala, balakosola makani kweelana anjiisyo zya Bbaibbele alimwi amalailile aapedwe a “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45-47; 1 Ba-Korinto 4:6) Kabunga kabaalu kakosola makani kweelana a Magwalo, aumwi mwaalu weelede kubutobela busolozi bwamuuya uusalala kwiinda mukubutobela bukosozi nokuba kuti muzeezo wakwe teewatambulwa abaalu banji. Kubomba kuli boobo kupa kuti kube kukondwa alimwi aluumuno akupa cikozyanyo cibotu kumbelele kujatikizya mbobeelede kweenda a Leza. (Mika 6:8) Sena cakulibombya mulabutobela busolozi mbobapa beembezi mumbungano buyeeme a Bbaibbele?

Amube Basicamba Alimwi Basibuuya

12. Nkaambo nzi Jesu ncaakeelede kubomba akuba sibuuya munzila mbwaakali kubeendelezya baapostolo bakwe?

12 Jesu wakali sicamba alimwi sibuuya munzila mbwaakali kubeendelezya baapostolo, nokuba kuti bakali kulubizya ciindi aciindi. Mucikozyanyo, cakwiinduluka-induluka Jesu wakasoleka kukankaizya kulimbabo mbociyandika kulibombya. (Matayo 18:1-4; 20:25-27) Pele masiku mubuzuba bwamamanino bwabuumi bwakwe bwaanyika, naakazwa buyo akubapa ciiyo cakulibombya kwiinda mukusanzya matende aabo, “kwakaba kukazyanya akati kabasikwiiya nkaambo bakali kuyanda kuziba kuti nguni mupati kwiinda akati kabo.” (Luka 22:24, Ci; Johane 13:1-5) Sena Jesu wakababwentela baapostolo? Peepe, wakabandika ambabo kabotu-kabotu kati: “Ino nguuli mupati, oyo uukede akulya na uubelekela? Sena tali nguwe uukede akulya? Kwalo mebo ndili akati kanu mbuli oyo uubelekela.” (Luka 22:27) Ikubomba kwa Jesu alimwi abuuya bwakwe, kubikkilizya acikozyanyo cakwe cibotu, mukuya kwaciindi zyakabanjila kapati mumoyo baapostolo.

13, 14. Ndiilili ikapati beembezi nobeelede kuba basibuuya?

13 Ncimwi buyo, beembezi basololela muzintu zyakumuuya balakonzya kupa lulayo cakwiinduluka-induluka kumuntu kujatikizya mbazu imwi mpataciti kabotu. Mweembezi ulakonzya kumukalalila muntu ooyo. Pele, ikuti kayeeyede kuti awalo ulalubizya eelyo ‘nacenjezya bapilingene,’ ulakonzya kutondezya busicamba alimwi abuuya kubanyina. Munzila eeyo wiiya Jesu a Jehova, ibatondezya bube oobu ku Banakristo boonse, kubikkilizya abeembezi.—1 Ba-Tesalonika 5:14; Jakobo 2:13.

14 Zimwi ziindi, beembezi bayandika kusinsa muntu wacita cibi cipati. Ikuti naa kateempwi, beembezi beelede kugusya muntu ooyo mumbungano. (1 Ba-Korinto 5:11-13) Nokuba boobo, mbobamweendelezya muntu ooyo kutondezya kuti balicisulide cibi, ikutali muntu walubizya. (Juda 23) Beembezi ibatondezya buuya balakonzya kupa kuti cuube-ube kumbelele iisweekede kujoka kubutanga.—Luka 15:11-24

Milimo Mibotu Ilacitwa Akaambo Kalusyomo

15. Ninzila nzi yomwe beembezi mbobaiya bubotu bwa Jehova, alimwi ncinzi cibapa kucita boobu?

15 “Jehova mubotu kuliboonse,” nokuba kuli baabo ibatalumbi kuzintu zibotu nzyabacitila. (Intembauzyo 145:9; Matayo 5:45) Ibubotu bwa Jehova bulalibonya ikapati mukuti ulatuma bantu bakwe kuyookambauka “Makani Mabotu aa-Bwami.” (Matayo 24:14) Beembezi balatondezya bubotu bwa Leza kwiinda mukusololela mumulimo ooyu wakukambauka. Ncinzi cibakulwaizya kubeleka canguzu? Ndusyomo luyumu ndobajisi muli Jehova alimwi amuzisyomezyo zyakwe.—Ba-Roma 10:10, 13, 14.

16. Mbuti beembezi mbobakonzya ‘kucita milimo mibotu’ kumbelele?

16 Kunze lyakubelekela bantu “boonse milimo mibotu” kwiinda mukukambauka, beembezi balijisi mukuli wakubeleka milimo mibotu “kwaambisya kulibaabo baciinga calusyomo.” (Ba-Galatiya 6:10) Inzila imwi mbobacita boobu nkwiinda munyendo zyabweembezi izikulwaizya. Mwaalu umwi wakati: “Ndilakkomana kapati kweenda nyendo zyabweembezi. Zilandipa coolwe cakubalumba bakwesu abacizi akaambo kamilimo yabo alimwi akubagwasya kubona kuti milimo yabo njobabeleka canguzu ilalumbwa kapati.” Zimwi ziindi, beembezi balakonzya kupa nzila muntu umwi mbwakonzya kuyaambele mumulimo wakwe kuli Jehova. Kwiinda mukucita boobo, beembezi bacita kabotu kwiiya mwaapostolo Paulo. Amulange nzila mbwaakakombelezya banyina baku Tesalonika naakati: “Tulasyoma ndinywe mu-Mwami, tulasyoma kuti mulacita akunooya bucita nzotwamulailila.” (2 Ba-Tesalonika 3:4) Majwi aali mbuli yaaya atondezya lusyomo akulwaizya mbelele kuba amiyeeyo mibotu alimwi apa kuti cuube-ube kumbelele “[ku]baswiililisya baalu.” (Ba-Hebrayo 13:17) Ikuti naa mwakulwaizigwa anyendo yabweembezi amutondezye kulumba kukuswaigwa ooko.

Kubomba Kuyandika Kulyeendelezya

17. Nciiyo nzi Petro ncaakaiya kuli Jesu?

17 Jesu wakalibombede, noliba leelyo nobakali kumunyemya. (Matayo 11:29) Naakabwa akwaangwa, Jesu wakatondezya kubomba alimwi akulyeendelezya kapati. Petro cakutakkazika moyo, wakabweza panga akubusya nkondo. Pele Jesu wakamuyeezya kuti: “Sena uyeeya kuti nsikonzyi kukumbila Taata kuti anditumine ndilyonya ono zyuulu-zyuulu zyabangelo?” (Mateyo 26:51-53, Ci; Johane 18:10) Petro cakamunjila kapati ciiyo aboobo kumbele wakakulwaizya Banakristo kuti: “Kristo alakwe wakamucisilwa, wakamusiila cibonesyo, kuti mukatobele mumikondo yakwe. . . . Wakatukilwa pele takakabweedezya matusi. Naakapenzegwa takakabbodola, pe.”—1 Petro 2:21-23.

18, 19. (a) Ndiilili ikapati beembezi nobeelede kutondezya kubomba alimwi akulyeendelezya? (b) Mibuzyo nzi iitilangwe-langwe mucibalo citobela?

18 Mbubwenya buyo, ikuti beembezi kabayanda kuzwidilila beelede kuba bantu babombede noliba leelyo nobateendelezyegwi kabotu. Mucikozyanyo, bamwi aabo mbobasola kugwasya mumbungano balakonzya kutalutobela lulayo. Ikuti naa muntu uugwasyigwa katyompedwe naa kuciswa kumuuya, ambweni nalaigwa ulakonzya kubelesya ‘majwi aayasa mbuli panga.’ (Tusimpi 12:18) Pele, mbubwenya mbuli Jesu, beembezi tabeelede kujosya kwiinda mukubbodola naa kukalala. Muciindi caboobo, balalijata alimwi akutondezya lweetelelo, calo cikonzya kumugwasya kapati muntu uuyandika lugwasyo. (1 Petro 3:8, 9) Sena mulacitobela cikozyanyo cabaalu akutondezya kubomba akulyeendelezya nomwapegwa lulayo?

19 Cakutadooneka, Jehova a Jesu balalumba kapati kumulimo beembezi banji ngobabeleka aabo ibalanganya butanga munyika yoonse. Alimwi Jehova amwanaakwe balabayanda kapati ibakutausi aabo ibagwasya baalu ‘mukubelekela basalala.’ (Ba-Hebrayo 6:10) Pele ino nkaambo nzi bakwesu bamwi babbapatizidwe ncobalitenga kuyaambele kuti beelele kubeleka “mulimo mubotu” ooyu? (1 Timoteo 3:1) Alimwi ino mbuti Jehova mbwabayiisya aabo mbasala kuba beembezi? Mibuzyo eeyi ilalangwa-langwa mucibalo citobela.

Sena Muciyeeyede?

• Ninzila nzi zimwi baalu mbobatondezya luyando kubutanga?

• Mbuti boonse mumbungano mbobakonzya kupa kuti kube kukondwa alimwi aluumuno?

• Nkaambo nzi beembezi ncobali basicamba alimwi abasibuuya nobapa lulayo?

• Mbuti baalu mbobatondezya bubotu alimwi alusyomo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Baalu balakulwaizigwa aluyando kubeleka mumbungano

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Alimwi balajana ciindi cakuba amikwasyi yabo mukulikondelezya . . .

. . . alimwi amumulimo

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Kubandika kabotu akati kabaalu kupa kuti kube kukondwa alimwi aluumuno mumbungano