Skip to content

Skip to table of contents

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku Litaanzi lya Intembauzyo

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku Litaanzi lya Intembauzyo

Ijwi lya Jehova Lili Abuumi

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku Litaanzi lya Intembauzyo

SENA ndizina nzi likonzya kupegwa kubbuku lyamu Bbaibbele imujanika kapati majwi aatembaula Mulengi wesu, Jehova Leza? Kunyina zina limbi likonzya kweelela kwiinda lya Intembauzyo. Eeli bbuku mpati kwiinda mabbuku oonse aamu Bbaibbele lilijisi nyimbo zyakaanzwa kabotu zyaamba bube bubotu kapati bwa Leza amilimo yakwe mipati kubikkilizya abusinsimi busiyene-siyene. Ibunji bwanyimbo zyaamba mbobakali kulimvwa basikuzilemba ciindi nobakali mumapenzi. Eezi zyaambwa zibikkilizya zintu zyakacitika mumyaka iili cuulu—kutalikila kumazuba ngaakali kupona musinsimi Musa kusikila kuciindi nobakazwa mubuzike bama Juda. Akati kabalembi kuli Musa, Mwami Davida alimwi abamwi. Mupaizi Ezara waambwa kuti nguwakabamba bbuku eeli kutegwa libe mbuli mbolibede.

Kuzwa lyansiku, ibbuku lya Intembauzyo lyakaandanizyigwa muzibeela zyosanwe zyanyimbo: (1) Intembauzyo 1-41; (2) Intembauzyo 42-72; (3) Intembauzyo 73-89; (4) Intembauzyo 90-106; alimwi a (5) Intembauzyo 107-150. Cibalo eeci cilanga-langa cibeela cakusaanguna. Intembauzyo zyoonse mucibeela eeci kugusya buyo zyotatwe zyaambwa kuti ngu Mwami Davida wa Israyeli yansiku wakazilemba. Basikulemba Intembauzyo 1, 10, a 33 tabazibidwe pe.

“NGU-LEZA WANGU, INDOMBA YANGU”

(Intembauzyo 1:1–24:10)

Intembauzyo yakusaanguna mboyamanina buyo kwaamba kuti ngusicoolwe uubotelwa amulawo wa Jehova, intembauzyo yabili yaamba buyo zya Bwami. * Ikapati muntembauzyo eezi mujanika nkumbizyo kuli Leza. Mucikozyanyo, Intembauzyo 3-5, 7, 12, 13, a 17, ninkumbizyo zyakuyanda kuvwunwa kuli basinkondo. Intembauzyo 8 ikankaizya bupati bwa Jehova kweelana akuceya kwamuntu.

Kaamba Jehova kuti ngu Sikukwabilila bantu bakwe, Davida wiimba kuti: “Ngu-Leza wangu, indomba yangu, ngunsyoma.” (Intembauzyo 18:2) Jehova ulatembaulwa kuti Mmulengi alimwi akuti ngu Sikupa milawo mu Intembauzyo 19, kuti ngu Sikufwutula mu Intembauzyo 20, akuti ngu Sikufwutula Mwami wakwe uunanikidwe mu Intembauzyo 21. Intembauzyo 23 imupandulula kuba Mweembezi Mupati, kakuli Intembauzyo 24 yalo imupandulula kuba Mwami uulemekwa.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

2:1, 2—Nzinzi “zyabuyo” nzyobazumanana kwaamba bamasi? Eezi “zyabuyo” nkulibilika nkozicita mfwulumende zyabantu kutegwa zizumanane anguzu nzyozijisi. Nzyabuyo akaambo kakuti makanze ngozijisi taakonzyi kuzwidilila. Sena ncobeni bamasi balangila kuzwidilila eelyo nobalibambila kulwana “Jehova amunanike wakwe”?

2:7—Ino ncinzi ‘ncaamba Jehova’? Waamba makani aacizuminano ca Bwami, eeco Jehova ncaakabamba a Mwanaakwe uuyandwa, Jesu Kristo.—Luka 22:28, 29.

2:12—Muunzila nzi beendelezi bamasi mbobakonzya kutobela malailile aakuti “amulibombye kumwanaakwe”? Ibbala lya Cihebrayo lisanduludwe kuti “amulibombye” lyaamba “kumyonta.” Kuciindi nolyakalembwa Bbaibbele, kumyonta kwakali kutondezya cilongwe akusyomeka. Mbobakali kutambulwa beenzu oobo. Bami baansi balaililwa kumyonta Mwana—nkokuti, kumutambula mbwali Mwami Mesiya.

3:mutwe—Ino mutwe uulembedwe muntembauzyo zimwi ujisi mulimo nzi? Mutwe zimwi ziindi utuzibya sikulemba alimwi upandulula bukkale bwakaliko noyakali kulembwa intembauzyo, mbubwenya mbuli Intembauzyo 3. Alimwi mutwe ooyu ulakonzya kupandulula kaambo kakapa kuti kwiimbwe lwiimbo oolo (Intembauzyo 4 a 5) kubikkilizya ambolwiimbwa (Intembauzyo 6).

3:2—Ino “Sela” yaamba nzi? Eeli bbala liyeeyelwa kuti lipandulula kuumuna kutegwa uzinzibale kuyeeya, kulakonzya kuba mukwiimba kwalo naa mukwiimba alimwi alwiimbo lwiimbwa azilimba. Ikuumuna ooku kwakali kucitwa kutegwa icaambwa cimvwugwe kabotu. Takuyandiki kulibala bbala eeli cakupozya nokubalwa Intembauzyo kubuleya.

11:3—Mmisemo iili yanyonyoonwa? Eeyi mmisemo aawo aayeme ciinga cabantu—mulawo, luumuno, abululami. Ikuti eezi zyanyonganizyigwa, kulaba manyongwe alimwi akutalulama. Mubukkale buli boobu, kufwumbwa “muntu uululeme” weelede kusyoma muli Leza cakumaninina.—Intembauzyo 11:4-7.

21:3—Ncinzi caambwa kujatikizya “munsini wangolida iisalala”? Kufwumbwa naa musini ooyo wakali musini wini naa wakali kwiiminina bulemu mbwaakajisi Davida akaambo kakuzunda ziindi zinji nkwaakacita, tatuzi pe. Nokuba boobo, aka kapango mbusinsimi bwaamba zyamusini wabwami oobo Jesu mbwaakatambula kuzwa kuli Jehova mu 1914. Mbwaanga musini ooyo ngwangolida, eeci caamba kuti bulelo bwakwe mbubotu kwiinda.

22:1, 2—Nkaambo nzi Davida kakamupa kuyeeya kuti Jehova wamusiya? Davida wakalikopene akaambo kakupenzyegwa abasinkondonyina cakuti ‘moyo wakwe wakaba mbuli bunzuka akweenzunuka mucamba cakwe.’ (Intembauzyo 22:14) Kulinguwe cakalibonya mbuli kuti Jehova wakali musiide. Naakabambulwa, awalo Jesu wakalimvwa mbubwenya oobu. (Matayo 27:46) Majwi aa Davida atondezya mbwalimvwa muntu nali mumapenzi. Pele kwiinda mumupailo wakwe uulembedwe ku Intembauzyo 22:16-21, cilisalede kuti Davida tanaakabula lusyomo muli Leza.

Ziiyo Kulindiswe:

1:1. Tatweelede kuyanzana abaabo ibatamuyandi Jehova.—1 Ba-Korinto 15:33.

1:2. Abuzuba tweelede kulanga-langa makani aakumuuya.—Matayo 4:4.

4:4. Ncamaano ikuti twakalala kujata lulimi lwesu kucita kuti tutaambi cintu ciyootupa kuusa kumbele aamazuba.—Ba-Efeso 4:26.

4:5. Zituuzyo zyesu zyakumuuya ‘nzipaizyo zyabululami’ lelikke ikuti katuli amakanze mabotu alimwi akuti bukkale bwesu kabweendelana azyeelelo zya Jehova.

6:5. Nkaambo nzi ikutembaula Jehova ncokali kaambo kabotu kakuponena?—Intembauzyo 115:17.

9:12. Jehova uyandaula kutilwa kwabulowa kutegwa asubule baabo bajisi mulandu wakutila bulowa, pele talubi “kulila kwabapengede.”

15:2, 3; 24:3-5. Bakombi bakasimpe beelede kwaamba masimpe akutakonka cakubeja akubisya mpuwo yamuntu.

15:4. Ccita kuti twazyiba kuti twapa cisyomezyo citeendelani anjiisyo zyamu Bbaibbele, tweelede kucita zyoonse nzyotukonzya kutegwa tuzuzikizye cisyomezyo ncotwapa, nokuba kuti inga nciyumu kucita boobo.

15:5. Mbotuli bakombi ba Jehova, tweelede kwaabelesya kabotu mali.

17:14, 15. “Bantu baansi” babikkila maano kukupona buumi buli kabotu, kuba amukwasyi alimwi akusiila bana babo lukono. Ncaakali kubikkila kapati maano Davida mubuumi nkubamba zina libotu a Leza kutegwa ‘abone busyu bwakwe’ naa akkomaninwe a Jehova. ‘Aakubuka’ kubona zisyomezyo zya Jehova, Davida ‘uyookkuta kubona cikozyano cakwe’ naa kukondwa kuti Jehova uli anguwe. Mbubwenya mbuli Davida, sena tatweelede kubikkila maano kumbono zyakumuuya?

19:1-6. Ikuti bubumbo, bwalo butakonzyi kwaambaula naa kuyeeya kabupa bulemu kuli Jehova, sena swebo notukonzya kuyeeya, kwaambaula, akukomba tatweelede kwiinda kucita boobo?—Ciyubunuzyo 4:11.

19:7-11. Zyeelelo zya Jehova—elo zilatugwasya kaka!

19:12, 13. Kulubizya alimwi akulisumpula nzibi nzyotuteelede kucita.

19:14. Tatweelede kubikkila buyo maano kuzintu nzyotucita pele anzyotwaamba akuyeeya.

“ULINDIJISI, NKAAMBO KABOOLOLOKI BWANGU”

(Intembauzyo 25:1–41:13)

Davida ulayandisya alimwi ulikanzide kuzumanana kusyomeka kwiinda mumajwi ngaamba muntembauzyo zyobilo zyakusaanguna mucibeela eeci. “Mebo ndeenda cakululama,” mbwaimba oobo. (Intembauzyo 26:11) Mumupailo wakwe wakulomba kulekelelwa zibi, ulaamba: “Nindakaumwide buyo, mubili wangu wakali kuya bumana, ndakali kutongela buzuba boonse.” (Intembauzyo 32:3) Kulibaabo basyomeka kuli Jehova, Davida ubasyomezya kuti: “Meso aa-Jehova alalangisya baluleme, amatwi aakwe alaswiilila kukwiila kwabo.”—Intembauzyo 34:15.

Lwakabagwasya lulayo lwakapegwa ku Intembauzyo 37 bana Israyeli alimwi lulagwasya akulindiswe mbwaanga tupona “kumazuba aakumamanino” aabukkale bwamazuba aano. (2 Timoteo 3:1-5) Kaisinsima zya Jesu Kristo, Intembauzyo 40:7, 8 yaamba kuti: “Ndeza! Mubbuku livungidwe mulilembedwe ndime, kuti, ndakondwa kucita luyando lwako, O Leza wangu; mulao wako uli mumoyo wangu.” Intembauzyo yamamanino mucibeela eeci ijatikizya kulomba Davida nkwaakacita kuli Jehova kuti amugwasye ciindi naakali mumapenzi kuzwa naakabisya a Bateseba. Wiimba kuti: “Mebo ulindijisi, nkaambo kaboololoki bwangu.”—Intembauzyo 41:12.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

26:6—Mbuti swebo mbuli Davida mumwaambo wamaambilambali mbotuzinguluka cipaililo ca Jehova? Cipaililo ciiminina kuyanda kwa Jehova mukuzumina cituuzyo cacinunuzyo ca Jesu Kristo cakununuzya bantu. (Ba-Hebrayo 8:5; 10:5-10) Tulacizinguluka cipaililo ca Jehova kwiinda mukuba alusyomo mucituuzyo eeco.

29:3-9—Ncinzi ciimininwa akukozyanisyigwa kwajwi lya Jehova kundabo alimwi amuzuzumo uuyoosya? Kwiiminina nguzu zya Jehova zikankamanisya.

33:6—Ino “muuya” wamukanwa ka Jehova ninzi? Ooyu muuya ninguzu nzyabelesya Leza, naa muuya uusalala, ooyo ngwaakabelesya mukulenga ijulu nditubona. (Matalikilo 1:1, 2) Waambwa kuti mmuuya wamukanwa mwakwe akaambo kakuti, mbubwenya mbuli muuya wafwulidwa, ulakonzya kuzwa akuzuzikizya zintu zili kulamfwu.

35:19—Ncinzi caambwa mukulomba kwa Davida kwakuti bamusulide batamufwunyini liso? Ikufwunya liso kwakali kuyootondezya kuti basinkondonyina Davida bakalikkomene akuzwidilila kwamakanze aabo aalunya kujatikizya nguwe. Davida wakalomba kuti eeci citacitiki.

Ziiyo Kulindiswe:

26:4. Ncamaano ikutasangana abantu balisisa mbotutambikizyanya limwi twaambo akkompyuta, kucikolo naa nkotubeleka ibalitondezya mbuli kuti mbeenzuma kumwi kabajisi twaambo tubi, basiluleyo ibalitondezya mbuli kuti balasyomeka abaabo ibapona buumi bwakuupaupa ameso.

26:7, 12; 35:18; 40:9. Tweelede kumutembaula Jehova mubuleya lyamiswaangano ya Bunakristo.

26:8; 27:4. Sena tulayandisya kujanika kumiswaangano ya Bunakristo?

26:11. Naakaali kwaamba mbwakanzide kuzumanana kusyomeka, Davida alimwi wakalomba kuti anununwe. Inzya, tulakonzya kuzumanana kusyomeka nokuba kuti tatulondokede.

29:10. Kwiinda mukukkala atala “lyazambangulwe” Jehova utondezya kuti ulazyeendelezya kabotu nguzu nzyajisi.

30:5. Bube bulibonya kapati bwa Jehova nduyando—ikutali bukali.

32:9. Jehova tayandi kuti tube mbuli mbongolo iitobela nzyoyaambilwa akaambo kakwaangwa ntambo naa kuumwa. Pele uyanda kuti katulisalila kumumvwida akaambo kakuti tulaazi makaze aakwe.

33:17-19. Kunyina bubambe bubikkidwe amuntu nokuba kuti mbuyumu buti bukonzya kutufwutula. Tweelede kusyoma Jehova abubambe bwakwe bwa Bwami.

34:10. Eeci cilayumya-yumya kulibaabo ibabikka zintu zya Bwami ambele mubuumi bwabo.

39:1, 2. Ibabi nobayandaula twaambo kutegwa babajanine mulandu basyomima, ncamaano ‘kusinka mulomo wesu acisinsyo’ akuumuna wi.

40:1, 2. Kusyoma Jehova kulakonzya kutugwasya kuliyumya notutyompedwe akuzwa “mudindi lyalunyonyooko, mumatope aabutinti.”

40:5, 12. Mapenzi naa kulubizya, nozivwula buti, kunyina noziyootutyompya ikuti twazumanana kubikkila maano kukaambo kakuti zilongezyo nzyotujisi ‘nzinji loko, tatukonzi kuzibala.’

“Alumbwe Jehova”

Zilaumbulizya akukulwaizya kaka intembauzyo zili 41 mucibeela cakusaanguna! Kufwumbwa naa tulapenga akaambo kamasunko naa kukatazyigwa amanjezyeezya notwacita cintu cimwi cilubide, tulakonzya kuyumizyigwa akukulwaizyigwa acibeela eeci ca Jwi lya Leza lyanguzu. (Ba-Hebrayo 4:12) Intembauzyo eezi zilijisi makani aapa busolozi bugwasya mubuumi. Cakwiinduluka-induluka tusyomezyegwa kuti kufwumbwa buyumuyumu mbotukonzya kuba ambubo, Jehova kunyina nayootusiya.

Cibeela cakusaanguna cantembauzyo cimana amajwi aakuti: “Alumbwe Jehova Leza wa-Israyeli, kuzwa kumatalikilo akusikila kutamani. Akube boobo! Akube boobo!” (Intembauzyo 41:13) Mbotwamana kucilanga-langa cibeela cakusaanguna cantembauzyo, sena tiitwakulwaizyigwa kutembaula Jehova?

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 3 Intembauzyo 2 yakazuzikizyigwa ciindi cakusaanguna kuciindi naakali kupona Davida.

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 30]

Ikuti zilenge zitakonzyi kwaambaula naa kuyeeya kazitembaula Jehova, nkokuti swebo tweelede kwiinda kucita boobo!

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Cilayandika kapati kuti abuzuba katulanga-langa makani aakumuuya

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Davida nguwakalemba bunji bwantembauzyo zili 41 zyakusaanguna

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Sena muliizi intembauzyo iitondezya Jehova kuba Mweembezi Mupati?

Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 29]

Nyenyeezi: Zyakapegwa aba United States Naval Observatory

Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 31]

Nyenyeezi, apeeji 30, 31 a 32: Zyakapegwa United States Naval Observatory