Skip to content

Skip to table of contents

“Ansi Ano Mbubonya Mbuli Kujulu”

“Ansi Ano Mbubonya Mbuli Kujulu”

“Ansi Ano Mbubonya Mbuli Kujulu”

“Bakatolika basyoma Zintu Zyamamanino Zyone: Lufwu, Lubeta, Helo, Kujulu.”—ibbuku litegwa Catholicism ilyakalembwa aba George Brantl.

AMUBONE kuti akati kazintu zyone eezi zijatikizya banamaleya, inyika taibikkilizidwe pe. Eeco tacigambyi pe nkaambo ba Cikombelo caba Katolika, mbubwenya mbuli basizikombelo zimbi zinji, basyoma kuti nyika iyoonyonyoonwa bumwi buzuba. Ibbuku lipandulula mabala litegwa Dictionnaire de Théologie Catholique lilacisalazya eeci amutwe wakuti “Mamanino Aanyika”: “Ncobasyoma akuyiisya ba Cikombelo caba Katolika ncakuti nyika eeyi iiliko lino, kweelana ambwaakailenga Leza alimwi amboibede, tainooliko kukabe kutamani.” Ikabbuku ka Bakatolika kajisi mibandi yakubuzya akwiingula kaino-ino akalo kalawaamba muzeezo ooyu ategwa: “Inyika yesu eeyi . . . iyooloba.” Pele ikuti nyika eeyi mpotukkala iyooloba, ino mbuti kujatikizya zisyomezyo zyamu Bbaibbele izyaamba paradaiso anyika?

Ibbaibbele lilayaamba paradaiso yakumbele anyika. Mucikozyanyo, imusinsimi Isaya wakapandulula nyika abantu bakkala alinjiyo kuti: “Bayooyaka maanda akukala mulingao, bayoobyala myuunda yamisaansa akulya micelo yayo. Maanda ngebayaka taakooyookalwa umbi, amicelo njibabyala tiikooyooligwa umbi pe, nkaambo mazuba aabantu bangu ayooba mbuli mazuba aamusamu, abantu mbensalide bayoongozya milimo yamaanza aabo.” (Isaya 65:21, 22) Iba Juda, Leza mbaakaambila zisyomezyo eezi bakalisinizide kuti Nyika Yakasyomezyegwa—alimwi mane anyika yoonse—bumwi buzuba yakali kuyooba paradaiso iikkalwa bantu kukabe kutamani.

Ibbuku lya Intembauzyo 37 lilabusinizya bulangizi oobu. “Babombemyoyo bayoovuba nyika.” (Intembauzyo 37:11) Ikapango aaka takaambi kukkala kwaciindi cisyoonto buyo kwabana Israyeli mu Nyika Yakasyomezyegwa. Intembauzyo njimunya cakutainda mumbali yaamba kuti: “Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.” (Intembauzyo 37:29) * Amubone kuti intembauzyo eeyi yaamba kuti buumi butamani anyika buyooba bulumbu bwa “babombemyoyo.” Ikaambo kamwi kapandulula kapango aaka kaamba kuti ibbala lyakuti “babombemyoyo” “lijisi bupanduluzi bunji kwiinda mbobusandululwa muma Bbaibbele; libikkilizya bapengede, ibapenzegwa nkaambo ka Yahweh [Jehova], ibantu balicesya kuzwa ansi amoyo alimwi balibombya kuli Leza.”

Anyika naa Kujulu?

Mu Mulumbe waa Cilundu, Jesu wakaamba cisyomezyo cituyeezya magwalo aazubululwa musyule kuti: “Bali acoolwe abo balibombya, nkaambo bazoovuba nyika.” (Matayo 5:5) Alimwi aawa inyika yaambwa kuti iyooba abulumbu bwabantu basyomeka lyoonse. Nokuba boobo, Jesu wakacisalazya kubaapostolo bakwe kuti wakali kubabambila busena “muŋanda ya [Bausyi]” akuti bakali kuyookkala kujulu anguwe. (Johane 14:1, 2; Luka 12:32; 1 Petro 1:3, 4) Aboobo ino mbuti mbotweelede kuziteelela zisyomezyo zijatikizya zilongezyo zyaanyika? Sena ziciyandika sunu, alimwi ino zibeleka kuli bani?

Basikwiiya Bbaibbele banji baamba kuti “inyika” yaambwa mu Mulumbe wa Jesu waa Cilundu alimwi aku Intembauzyo 37 njakwiiminina buyo. Mutwaambo ntobakalemba mubbuku litegwa Bible de Glaire, ba F. Vigouroux bakajana kuti mutupango ootu kwaambwa “citondezyo cakujulu alimwi a Cikombelo.” Kuli ba M. Lagrange, basikuvwuntauzya zyamu Bbaibbele baku France, icisyomezyo eeci “tacaambi kuti babombe myoyo bazoovwuba nyika eeyi mpobakkala, kweelana amboibede lino naa yakumbele iilondokede, pele caamba busena, kufwumbwa ooko nkobubede, nkokuti ibwami bwakujulu.” Imuvwuntauzyi wazyamu Bbaibbele umbi waamba kuti cisyomezyo “mmaambilambali aazintu zyaanyika ikwaamba kujulu.” Kuli bambi, “nyika yakasyomezyegwa, Kanana, ibonwa munzila yakumuuya alimwi yiiminina munzi wabantu uuli kujulu, ibwami bwa Leza, icikono cisinizigwa baabo babombe myoyo. Eeco ncocaamba acalo icaambwa ku Intembauzyo 37 alimwi akumbi.” Pele sena tweelede kufwambaana kwiigwisya nyika yini muzisyomezyo zya Leza?

Imakanze Aatamani Kujatikizya Nyika

Kumatalikilo, inyika yakaliswaangene kapati amakanze aa Leza kubantu. Sintembauzyo wakalemba kuti: “Majulu majulu [ng]aa-Jehova, pele nyika wakiiaba kubana ba-Adamu.” (Intembauzyo 115:16) Aboobo imakanze aa Leza aakusaanguna kujatikizya banamaleya akaswaangene anyika, ikutali akujulu. Jehova wakapa banabukwetene bakusaanguna imulimo wakukomezya muunda wa Edeni nyika yoonse. (Matalikilo 1:28) Imakanze aaya tanaakali aaciindi cisyoonto buyo pe. Jehova ulacisinizya mu Jwi lyakwe kuti nyika inooliko kukabe kutamani ategwa: “Musela umwi ulamana, kulasika umbi, pele nyika inookede lyoonse.”—Mukambausi 1:4; 1 Makani 16:30; Isaya 45:18.

Zisyomezyo zya Leza zilazuzikikizigwa lyoonse, mbwaanga Mmupatikampatila, alimwi ubona kuti zyazuzikizigwa ncobeni. Kalibelesya cikozyanyo cabweende bwamaanzi, Ibbaibbele lipandulula kuti ikuzuzikizigwa kwazisyomezyo zya Leza takudoonekwi ategwa: “Mbubonya mbuli imvula acivulamabwe mbuziloka kuzwa kujulu, alimwi tazipiluki nkuko, pele zilatilaila nyika akwiizyazya akwiisyusya, . . . mbubonya obo mbuliyooba ijwi lyangu [jwi lya Leza] lizwa kumulomo wangu. Talikooyooboola kulindime cabuyo pe, liyoozuzikizya makanze aangu akucita kabotu makani ngendalitumina.” (Isaya 55:10, 11) Leza nguubasyomezya bantu. Iciindi cili mbocibede cilakonzya kwiinda zisyomezyo eezyo kazitana kuzuzikizigwa, pele kunyina nozilubwa buyo pe. ‘Zilapiluka’ kulinguwe zyamana kuzuzikizya zyoonse zyakaambidwe.

Jehova mmasimpe ‘wakaakkomanina makanze’ aakwe aakubalengela nyika banamaleya. Kumamanino kwabuzuba bwakulenga bwacisambomwi, wakati zyoonse “zyabota loko.” (Matalikilo 1:31) Ikusanduka kwanyika kuba paradaiso iitamani ncibeela camakanze aa Leza aatanazuzikizigwa. Nokuba boobo, zisyomezyo zya Leza ‘tazikapiluki kulinguwe cabuyo.’ Izisyomezyo zyoonse zyabuumi bulondokede anyika, ibantu mpobayookkala kukabe kutamani muluumuno akuliiba, ziyoozuzikizigwa.—Intembauzyo 135:6; Isaya 46:10.

Makanze aa Leza Ayoozuzikizigwa Ncobeni

Kwaciindi cisyoonto, icibi cabazyali besu bakusaanguna, ba Adamu a Eva cakanyonganya makanze aa Leza mataanzi aakuti nyika ibe paradaiso. Nobakazanga, bakatandwa mumuunda. Aboobo bakaliimya coolwe cakuba alubazu mukuzuzikizigwa kwamakanze aa Leza aakuti bantu balondokede kabakkala anyika yaparadaiso. Nokuba boobo, Leza wakacita bubambe bwakuzuzikizya makanze aakwe. Munzila nzi?—Matalikilo 3:17-19, 23.

Icakacitika mu Edeni cilikozyenye amuntu uutalika kuyaka ŋanda abusena bubotu kapati. Mbwaabikkila buyo ntalisyo yaŋanda, kwasika muntu umbi uunyonyoona ntalisyo njaayakide. Muciindi cakucileka kuyaka, imuntu ooyo wabweza ntaamu zimbi zyakuti amanizye kuyaka ŋanda. Nokuba kuti mulimo ooyu uuyungizidwe wapa kuti abbadele mali manji, kunyina kudooneka kuliko kwakuti mayake aakwe aakusaanguna akaliluzi.

Mbubwenya buyo, Leza wakacita bubambe bwakubona kuti makanze aakwe azuzikizigwa. Mbobakabisya buyo bazyali besu bakusaanguna, wakaambilizya bulangizi kuli basiluzubo babo—“imbuto” yakali kuyoogwisya bunyonyoosi bwakacitwa. Mukuzuzikizya businsimi oobu, icibeela cakusaanguna cambuto cakaba Mwana a Leza, Jesu, iwakaboola anyika akwaaba buumi bwakwe kabuli cituuzyo cakubaula alimwi banamaleya. (Ba-Galatiya 3:16; Matayo 20:28) Kabusidwe akupilukila kujulu, Jesu wakali kuyooba Mwami wa Bwami. Walo ngowakusaanguna akati kababombe myoyo uuzoovwuba nyika antoomwe abasyomeka basalidwe ibabusigwa kuya kujulu kuyooba balelinyina mu Bwami oobu. (Intembauzyo 2:6-9) Mukuya kwaciindi, imfwulumende eeyi iyooyendelezya zyoonse anyika ikutegwa izuzikizye makanze aa Leza mataanzi akusandula nyika kuba paradaiso. Imweelwe mupati wababombe myoyo bambi “bazoovuba nyika” mukuti bayoogwasigwa abweendelezi bwa Bwami bwa Jesu Kristo abalelinyina.—Matalikilo 3:15; Daniele 2:44; Incito 2:32, 33; Ciyubunuzyo 20:5, 6.

“Ansi ano Mbubonya Mbuli Kujulu”

Ilufwutuko oolu ilujisi zibeela zyobile, kujulu alimwi aanyika, lulaambwa mucilengaano cakabonwa amwaapostolo Johane. Wakabona bami ibakasalwa akati kabasikwiiya ba Kristo basyomeka kabakkede azyuuno zyabwami zyakujulu. Ikujatikizya baaba mbociyoolela limwi a Kristo, Ibbaibbele cakutainda mumbali lyaamba kuti ‘bayooyendelezya nyika kabali bami.’ (Ciyubunuzyo 5:9, 10) Amubone cibeela cijatikizya mbazu zyobile mukuzuzikizigwa kwamakanze aa Leza—inyika iibukulusidwe iyeendelezegwa a Bwami bwakujulu bwa Jesu Kristo abalelinyina. Ibubambe bwa Leza oobu boonse bupa kuti kukonzeke kubukulusigwa kwamamanino kwa Paradaiso anyika ikweelana amakanze aa Leza aakumatalikilo.

Mumupailo wakwe wacikozyanyo, Jesu wakatamba basikwiiya bakwe kupailila luyando lwa Leza kuti lucitwe “ansi ano mbubonya mbuli kujulu.” (Matayo 6:9, 10) Sena majwi aaya naali kweelela ikuti nyika noyali kuyoonyonyoonwa naa ikuti noyali kwiiminina buyo kujulu? Mbubwenya buyo, sena naali kweelela ikuti balulami boonse nobali kuunka kujulu? Iluyando lwa Leza kujatikizya nyika lulabonwa kabotu-kabotu mu Magwalo, kuzwa kuzibalo zyakulenga kusikila kuzilengaano zyabbuku lya Ciyubunuzyo. Inyika iyooba mbwaakakanzide Leza kuti ibe—paradaiso. Oolu ndoluyando Leza ndwasyomezya kuyoozuzikizya. Ibasyomeka anyika bapailila kuzuzikizigwa kwaluyando oolo.

Mbuumi butamani anyika mbwaakakanzide kumatalikilo Mulengi, Leza ‘uutasanduki.’ (Malaki 3:6; Johane 17:3; Jakobo 1:17) Kwamyaka yiinda kumwaanda, imagazini eeyi ya Ngazi Yamulindizi, yali kuzipandulula zibeela eezi zyobile zijatikizya kuzuzikizigwa kwamakanze aa Leza. Eeci citupa kuziteelela zisyomezyo zyakubukulusigwa kwanyika izijanika mu Magwalo. Twamutamba kuti mwaalange-lange alimwi makani aaya, kwiinda mukuba amubandi a Bakamboni ba Jehova naa kwiinda mukulembela basikumwaya bamagazini eeyi.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 5 Nokuba kuti busanduluzi bwama Bbaibbele bunji bwaamba bbala lya Cihebrayo lyakuti ’eʹrets kuti “kabeela kanyika” muciindi “canyika yoonse,” kunyina kaambo ncotweelede kwaamba ’eʹrets yaambwa ku Intembauzyo 37:11, 29 kuti yaamba buyo kabeela kanyika kakapegwa bana Israyeli. Ibbuku litegwa Old Testament Word Studies ilyakalembwa aba William Wilson lipandulula bbala lya ’eʹrets kuti “nyika yoonse, zibeela zikkalwa bantu azitakkalwi bantu; ziindi zisyoonto buyo nolitaambi boobo, libelesegwa kwaamba cibeela cimwi canyika, mbuli cooko naa cisi.” Aboobo bupanduluzi bwakusaanguna alimwi buyandika kapati bwabbala lya Cihebrayo bwaamba nyika yoonse mpotukkala.—Amubone Ngazi Yamulindizi, ya Cingisi yamu January 1, 1986, peeji 31.

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Ibbaibbele cakusalazya lyaamba kuti kumbele kuyooba Paradaiso anyika

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Sena mupailo wa Jesu wacikozyanyo nowali kweelela ikuti nyika noyali kuyooloba?