Skip to content

Skip to table of contents

“Mulimvwide Kale Aalukakatilo Lwa-jobo”

“Mulimvwide Kale Aalukakatilo Lwa-jobo”

“Mulimvwide Kale Aalukakatilo Lwa-jobo”

“Mulimvwide kale aalukakatilo lwa-Jobo, alimwi mulizi mbwaakamucitila Jehova kumamanino. Mwabona kuti Jehova ngusibuuya, ngusiluzyalo.”—JAKOBO 5:11.

1, 2. Ndisunko nzi ndyobakajisi banabukwetene bamwi kucisi ca Poland?

HARALD ABT taakaninga kkwanya amwaka kali umwi wa Bakamboni ba Jehova impi zyankondo zya Hitler nozyakatalika kweendelezya dolopo lya Danzig (lino liitwa kuti Gdańsk) ilili kunyika kwacisi ca Poland. Lino buumi bwakabayumina kapati Banakristo mubusena oobu. Bamapulisa ba Nazi bategwa ba Gestapo bakasinikizya Harald kusaina cipepa citondezya kuti walukaka lusyomo lwakwe, pele wakakaka kucita boobo. Kwiinde buyo nsondo zili mbozibede kali muntolongo, Harald wakatolwa kucilabba cakupenzyezya ca Sachsenhausen ooko ziindi zinji nkwaakali kukongwa alimwi akuumwa. Musilikani wakatondeka aazwida busi bwaŋanda yakali kuumpilwa mitunta akwaambila Harald kuti, “Kazitanamana nsondo zyobile, uyoountumuka kuzwa momuya kuya kuli Jehova wako ikuti ukakatile kulusyomo lwako.”

2 Harald naakaangwa, mukaintu wakwe Elsa, wakacili kunyonsya mwanaabo musimbi wamyezi iili kkumi. Pele ba Gestapo tiibakamuleka buyo Elsa. Kakutanainda aciindi cilamfwu, bakamunyanga mwana wakwe akumutola kucilabba cijayilwa bantu ku Auschwitz. Pele wakakonzya kupona kwamyaka minji mbubonya bwakapona Harald awalo. Mu Ngazi Yamulindizi ya Cingisi yamu April 15, 1980 mulakonzya kubala makani aambi aajatikizya mbobakaliyumya. Harald wakalemba kuti: “Ndakkala muzilabba zyakupenzyezya amuntolongo kwamyaka iili 14 akaambo kalusyomo lwangu muli Leza. Ndakabuzigwa kuti: ‘Sena mukaintu wako wakakugwasya kuliyumya mumapenzi aaya oonse?’ Inzya masimpe wakandigwasya! Ndakalizi kuzwa kumatalikilo kuti takonzyi kuleka kusyomeka, alimwi kuziba boobo kwakandiyumya kapati. Ndakalizi kuti inga wazumina buyo kuti ndifwe kutali kumvwa kuti ndakaangununwa akaambo kakukaka lusyomo. . . . Elsa wakaliyumya kubuyumuyumu bunji mumyaka njaakali muzilabba zyakupenzyezya zyabana Germany.”

3, 4. (a) Nzikozyanyo zyabani izikonzya kukulwaizya Banakristo kuliyumya? (b) Ino nkaambo nzi Bbaibbele ncolitukulwaizya kulanga-langa cakacitikila Jobu?

3 Bakamboni banji balakonzya kwaamba mubwini kuti kupenga tacili cintu cuuba-uba pe. Akaambo kaceeci, Bbaibbele lilaya Banakristo boonse kuti: “Amulange basinsimi abakakambauka muzina lya-Jehova mbubakaliyumya akati kamapenzi akukazika myoyo yabo. Amutobele mbabo.” (Jakobo 5:10) Mumyaanda yamyaka yainda, babelesi ba Leza banji bakapenzyegwa kakunyina akaambo. Izikozyanyo nzyaatupa “makamu makamu aya aabakamboni,” zilakonzya kutukulwaizya kuzumanana kuzuzaana cakuliyumya mukusiyana kwesu kwa Bunakristo.—Ba-Hebrayo 11:32-38; 12:1.

4 Mu Bbaibbele, Jobu ncikozyanyo cibotu kapati cakuliyumya. Jakobo wakalemba kuti: “Tulaamba kuti, Mbasicoolwe bakakatila. Mulimvwide kale aalukakatilo lwa-Jobo, alimwi mulizi mbwaakamucitila Jehova kumamanino. Mwabona kuti Jehova ngusibuuya, ngusiluzyalo.” (Jakobo 5:11) Cakacitikila Jobu citupa muzeezo wabulumbu mbobalindila basyomeka Jehova mbalongezya. Pele kwiinda zyoonse, ciyubununa twaambo twakasimpe tukonzya kutugwasya notuli mumapenzi. Bbuku lya Jobu litugwasya kwiingula mibuzyo eeyi iitobela: Notusunkwa, nkaambo nzi ncotweelede kusoleka kumvwisya twaambo tupati tujatikizyidwe? Ino mbube nzi alimwi abukkale bukonzya kutugwasya kuliyumya? Mbuti mbotukonzya kuyumya Banakristoma ibapenga?

Kutumvwisya Twaambo Toonse Tujatikizidwe

5. Ino nkaambo nzi kapati nkotweelede kuyeeya lyoonse notuli amapenzi naa masunko?

5 Ikutegwa tuzumanane kukkalikana kumuuya notupenga, tweelede kwaateelela makani aajatikizidwe oonse. Ibuyo-buyo mapenzi eesu alakonzya kutupa kuleka kuzibikkila maano zintu zyakumuuya. Ikaambo kakusyomeka kuli Leza, nkakaambo kapati. Taateesu wakujulu ulatutamba kuti tumumvwide naamba kuti: “Songwaala, mwanaangu, ukondezye moyo wangu, kuti mbe aluvwiilo kuliyooyo uundisampaula.” (Tusimpi 27:11) Tacilikomeneni coolwe eeci kaka! Nokuba kuti tulikompeme alimwi tatulondokede, tulakonzya kumukkomanisya Mulengi wesu. Tulacita oobo ciindi luyando lwesu lwa Jehova nolutupa kucikonzya kuliyumya mumapenzi amasunko. Luyando lwa Bunakristo bwakasimpe lulaliyumya mumapenzi oonse. Talweeli pe.—1 Ba-Korinto 13:7, 8.

6. Ino muunzila nzi Saatani mwasampula Jehova, alimwi ino mbaani abambi mbaajatikizya mumasampu?

6 Ibbuku lya Jobu cakusalazya lilatondezya kuti Saatani nguusampula Jehova. Alimwi liyubununa bube bubyaabi bwamulwani ooyu uutalibonyi, amakanze aakwe aakunyonyoona cilongwe cesu a Leza. Mbuli mbokulibonya mucakacitikila Jobu, Saatani ubejelezya babelesi ba Jehova boonse kuti balamubelekela akaambo kamizeezo mibyaabi alimwi usola kutondezya kuti luyando lwabo kuli Leza lulakonzya kumana. Wali kusampula Leza kwamyaka minji. Saatani naakawaalwa ansi kuzwa kujulu, ijwi lyakazwa kujulu lyakamwaamba kuti ‘ngusikubejelezya bakwesu’ alimwi akuti ulababejelezya “kuli-Leza wesu lyoonse isikati amasiku.” (Ciyubunuzyo 12:10) Kwiinda mukuliyumya kwesu cakusyomeka, tulakonzya kutondezya kuti nzyaamba tazili zyamasimpe.

7. Ino mbuti mbotukonzya kulwana kukompama kwamubili kutegwa tuliyumye mumapenzi?

7 Tweelede kuyeeya kuti Diabolosi uyoobelesya kufwumbwa penzi ndyotujisi kusola kutuzwisya kuli Jehova. Ino ndiilili naakasunka Jesu? Cakali ciindi Jesu naakafwide nzala akaambo kakuliimya kulya kwamazuba manji. (Luka 4:1-3) Pele, ikuyuma kumuuya kwa Jesu kwakamupa kucikonzya kukaka masunko aa Diabolosi cakusinizya. Elo cilayandika kapati kaka kulwana kukompama kwamubili kuli koonse—kunga kwaboola ambweni akaambo kamalwazi naa kucembaala—kwiinda mukuba bantu bayumu kumuuya! Nokuba kuti “buntu bwesu bwaanze bulaloba,” tatutyompwi pe, akaambo kakuti “buntu bwesu bwamukati buya bulengululwa mazuba oonse.”—2 Ba-Korinto 4:16.

8. (a) Ino mizeezo iityompya inga yatunyonganya buti? (b) Ino Jesu wakali kuzilanga buti zintu?

8 Kuyungizya waawo, mizeezo iityompya ilakonzya kutunyonyoona kumuuya. Inga twatalika kulibuzya kuti: ‘Ino nkaambo nzi Jehova ncaalizumizya penzi eeli?’ Ikuti umwi tanaayendelezyegwa munzila yalubomba ulakonzya kubuzya kuti: ‘Nkaambo nzi mukwesu ncakonzya kundicita obuya?’ Kulimvwa boobu kulakonzya kutupa kutabikkila maano kutwaambo tupati tujatikizyidwe akubikkila buyo maano kuzintu zitucitikila. Kunyonganizigwa abeenzinyina bataluzi botatwe kwa Jobu kwakalibonya kuti kwakamupenzya kapati mumizeezo mbubwenya mbuli bulwazi mbobwakamucita. (Jobu 16:20; 19:2) Awalo mwaapostolo Paulo wakatondezya kuti ikunyema kwaciindi cilamfwu kulakonzya ‘kupa Diabolosi busena naa coolwe.’ (Ba-Efeso 4:26, 27) Muciindi cakunyemena bamwi naa kubikkila maano kapati aakutalulama kwabukkale motubede, Banakristo inga bacita kabotu ikwiiya Jesu ‘mukusiya makani aabo mumaanza aamubetesi mubotu,’ Jehova Leza. (1 Petro 2:21-23) Kuba “amuyeeyo” wa Jesu kulakonzya kuba cilitabilizyo cipati kukulwanwa a Saatani.—1 Petro 4:1.

9. Ncisyomezyo nzi Leza catupa kujatikizya mapenzi naa masunko ngotujisi?

9 Pele kwiinda zyoonse, tatweelede kubona mapenzi eesu kuba cisinizyo cakuti Leza tatukkomanini. Kuyeeya kuli boobu kwakamucisa kapati Jobu naakali kukalalilwa abeenzinyina ibakeelede kuba basikumuumbulizya. (Jobu 19:21, 22) Ibbaibbele litusyomezya boobu: “Leza tatepauliki kucibi, alimwi walo mwini tatepauli muntu pe.” (Jakobo 1:13) Mukwiimpana, Jehova usyomezya kutugwasya kuliyumya naaba buti mapenzi aatusikila alimwi akutufwutula kusunko lili lyoonse litupenzya. (Intembauzyo 55:22; 1 Ba-Korinto 10:13) Kwiinda mukuswenena kuli Leza ziindi notuli amapenzi, zintu tulakonzya kuzilanga munzila yeelede akuzwidilila mukumukazya Diabolosi.—Jakobo 4:7, 8.

Izikonzya Kutugwasya Kuliyumya

10, 11. (a) Ino ncinzi cakagwasya Jobu kuliyumya? (b) Ino kuba amanjezyeezya mabotu kwakamugwasya buti Jobu?

10 Nokuba kuti Jobu wakali amapenzi mapati—kubikkilizya akusinswa abaabo bakali kutegwa ‘mbaasikumuumbulizya’ alimwi akunyongana kwakwe akaambo kakutaziba cini cakamuletela mapenzi—Jobu wakazumanana kusyomeka. Ino inga twayiya nzi kukuliyumya kwakwe? Kakunyina akuzumbauzya, icipati cakapa kuti azwidilile nkusyomeka kwakwe kuli Jehova. “Wakali kulemeka Leza akweeleba bubi.” (Jobu 1:1) Oobo mbwaakali kupona. Jobu wakakaka kuzangila Jehova, nokuba kuti tanaakazi zintu ncozyakanyongana bobuya mukaindi kaniini buyo. Jobu wakali kusyoma kuti wakeelede kubelekela Leza muziindi zibotu azibi.—Jobu 1:21; 2:10.

11 Ikuba amanjezyeezya mabotu akwalo kwakagwasya kumuumbulizya Jobu. Aciindi nokwaalibonya kuti lino ulafwa, wakali kuumbulizigwa akaambo kakuziba kuti wakali bagwasyide bantu bamwi kweelana ambwaakali kucikonzya, wakaliibambide milawo iiluleme ya Jehova, alimwi akuti kunyina naakajatikizidwe mubukombi bwakubeja buli boonse.—Jobu 31:4-11.

12. Ino Jobu wakalutambula buti lugwasyo ndwaakapegwa a Elihu?

12 Pele bwini mbwakuti, Jobu wakali kuyandika lugwasyo kutegwa acince mbwaakali kuyeeya muzintu zimwi. Alimwi cakulicesya wakalutambula lugwasyo oolu—icintu cimbi cipati cakamugwasya kucikonzya kuliyumya. Jobu cabulemu wakaluswiilila lulayo lwabusongo lwa Elihu, alimwi wakalutobela lulayo lwa Jehova. Wakazuminizya kuti: “Ndakaamba cakutasongwaala. . . . Aboobo ndalinyansya, ndapubuka mukasuko amutwe.” (Jobu 42:3, 6) Nokuba kuti wakacili kuciswa, Jobu wakalikkomene nkaambo wakalizi kuti kunyonwa mukuyeeya ooku kwakamupa kuswenenena kuli Leza. Jobu wakati: “Ndilizi kuti [yebo O Jehova] ulakonzya kucita zyoonse.” (Jobu 42:2) Akaambo kakuti Jehova wakabupandulula bupati bwakwe, Jobu wakabuziba kabotu busena bwakwe mukwiimpana a Mulengi.

13. Ino kutondezya lweetelelo kwakamugwasya buti Jobu?

13 Camamanino, Jobu ncikozyanyo cibotu calweetelelo. Basikumuumbulizya babeja bakamucisya moyo kapati, pele Jehova naakaambila Jobu kuti abapailile, wakacita oobo. Kumane boobo, Jehova wakamuponya Jobu. (Jobu 42:8, 10) Cilalibonya kuti mfwundiilili taikonzyi kutugwasya kuliyumya, pele luyando alweetelelo nzeziyootugwasya. Kutabikkilila zintu kumoyo kuyootubukulusya kumuuya, alimwi ndendilyo Jehova nanga watuleleka.—Marko 11:25.

Basilulayo Basongo Ibatugwasya Kuliyumya

14, 15. (a) Mbube nzi buyoogwasya sikupa lulayo kuyumya bamwi? (b) Amupandulule kaambo Elihu ncaakazwidilila mukugwasya Jobu.

14 Ciiyo acimwi ncotukonzya kwiiya kuli cakacitikila Jobu cijatikizya bubotu bwabasilulayo basongo. Aaba mbakwesu ‘bazyalilwa kutugwasya notuli mumapenzi.’ (Tusimpi 17:17) Pele, kweelana acakacitikila Jobu mbocitondezya, basilulayo bamwi balakonzya kututyompya muciindi cakutuyumya. Sikupa lulayo mubotu weelede kutondezya lweetelelo, bulemu alubomba mbubwenya mbuli bwakacita Elihu. Ibaalu a Banakristo bamwi basimide inga bayandika kucinca kuyeeya kwabakwesu baminidwe amapenzi, alimwi nobacita boobo basikupa lulayo aaba balakonzya kwiiya zinji kubbuku lya Jobu.—Ba-Galatiya 6:1; Ba-Hebrayo 12:12, 13.

15 Kuli ziiyo zibotu zinji nzyotwiiya kujatikizya mbwaakalanganya makani Elihu. Wakaswiilila kwaciindi cilamfwu katanaingula kuzintu zilubide nzyobakaamba beenzinyina ba Jobu botatwe. (Jobu 32:11; Tusimpi 18:13) Elihu wakabelesya zina lya Jobu akubandika anguwe mbuli mulongwe. (Jobu 33:1) Mukwiimpana abasikuumbulizya bakubeja botatwe, Elihu tanaakalibona kuti mmubotu kwiinda Jobu. Wakaamba kuti: “Toonse twakabumbwa abulongo.” Tanaakali kuyanda kuyungizya mapenzi aa Jobu kwiinda mukwaambaula kakunyina kuyeeya. (Jobu 33:6, 7; Tusimpi 12:18) Muciindi cakumukalalila Jobu akaambo kabukkale bwakwe bwakaindi, Elihu wakamulumba akaambo kabululami bwakwe. (Jobu 33:32) Kwiinda zyoonse, Elihu wakalanga zintu munzila Leza njaakali kuzibona, alimwi wakagwasya Jobu kuziba kuti Leza takonzyi kucita cibi. (Jobu 34:10-12) Wakakulwaizya Jobu kulangila Jehova, muciindi cakulwanina kutondezya bululami bwakwe mwini. (Jobu 35:2; 37:14, 23) Mmasimpe baalu Banakristo abamwi balakonzya kujana mpindu kuzwa kuziiyo eezi.

16. Mbuti basikuumbulizya Jobu bakubeja botatwe mbobakaba zibelesyo zya Saatani?

16 Lulayo lwabusongo lwa Elihu luliimpene amajwi aaluciso aa Elifazi, Bilidadi a Zofari. Jehova wakabaambila kuti: “Teemwakaamba ciluzi andime.” (Jobu 42:7) Nokuba kuti bakali kuyeeya kuti bakajisi makanze mabotu, bakacita zintu kabali zibelesyo zya Saatani kutali balongwe basyomeka. Boonse botatwe kuzwa kumatalikilo bakali kuyeeya kuti Jobu mwini nguwakaliletela mapenzi ngaakajisi. (Jobu 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifazi wakatondezya kuti Leza tabasyomi babelesi bakwe alimwi tacikwe mulimo kulinguwe naa tuliluleme naa pe. (Jobu 15:15; 22:2, 3) Alimwi Elifazi wakabejelezya Jobu imilandu njaatakacita. (Jobu 22:5, 9) Pele Elihu wakamugwasya Jobu kumuuya, lyoonse iili nembaakani yasilulayo siluyando.

17. Ino nkaambo nzi nkotweelede kuyeeya lyoonse notuli mumapenzi?

17 Kuli ciiyo acimwi cijatikizya kuliyumya ncotwiiya mubbuku lya Jobu. Leza wesu siluyando ulibubwene bukkale motubede alimwi ulayanda alimwi ulakonzya kutugwasya munzila zyaandeene-andeene. Musyule twakabala cakacitikila mucizi Elsa Abt. Amuciyeeyesye ncaakaamba kukosola makani naakati: “Kanditaninga kwaangwa, ndakabalide lugwalo lwamucizi ilwakali kwaamba kuti iciindi notuli mumapenzi, muuya wa Jehova utupa kukkalikila mumizeezo. Ndakayeeya kuti wakayungizya munzila imwi kwaamba cini cicitika. Pele nekalijana mumapenzi ambebo, ndakaziba kuti nzyaakaambide mucizi zyakali zyamasimpe. Mmasimpe mbociba oobo. Cilakatazya kuyeeyela mbocibede ikuti tonaba amapenzi. Pele cakandicitikila ncobeni. Jehova ulagwasya.” Elsa tanaakali kwaamba zintu Jehova nzyakonzya kucita naa nzyaakacita myaka minji yainda mumazuba aa Jobu. Wakali kwaamba mazuba eesu. Inzya, “Jehova ulagwasya!”

Uli Aacoolwe Muntu Uuliyumya

18. Nimpindu nzi Jobu nzyaakajana akaambo kakuliyumya?

18 Mbasyoonto akati kesu bayoojana mapenzi mapati mbuli aa Jobu. Pele, naaba buti mapenzi bukkale bwasunu ngobukonzya kutuletela, tulijisi twaambo ncotweelede kuzumanana kusyomeka bwakacita Jobu. Mubwini, kuliyumya kwakapa kuti buumi bwa Jobu bubote kwiinda. Kwakamulondola, ikumupa kuti azulile. (Jakobo 1:2-4) Kwakayumya cilongwe cakwe a Leza. Jobu wakasinizya ulaamba: “Ndakalimvwide amatwi buyo anduwe, pele lino meso aangu abona.” (Jobu 42:5) Saatani wakasinizigwa kuti mmubeji akaambo kakuti tanaakakonzya kunyonyoona lusyomo lwa Jobu. Kakwiindide myaanda yamyaka, Jehova wakacili kwaamba Jobu mubelesi wakwe kuti ncikozyanyo cabululami. (Ezekieli 14:14) Makani aakusyomeka kwakwe akuliyumya alabakulwaizya bantu ba Leza noliba sunu.

19. Ino nkaambo nzi ncomuyeeya kuti kuliyumya kuli ampindu?

19 Jakobo naakalembela Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna makani aajatikizya kuliyumya, wakaamba kujatikizya kukkutila kuboola akaambo kakuliyumya. Alimwi wakabelesya cikozyanyo ca Jobu kubayeezya kuti Jehova ulabalongezya kapati babelesi bakwe basyomeka. (Jakobo 5:11) Kuli Jobu 42:12 tubala kuti: ‘Leza wakalongezya mamanino aabuumi bwa-Jobu kwiinda matalikilo.’ Jehova wakamuleleka akuyungizya zintu zyakwe nzyaakasweekelwa ziindi zyobile, alimwi wakapona ciindi cilamfwu kakkomene. (Jobu 42:16, 17) Munzila njimunya eeyi, macise oonse, kupenga naa kuusa nkotukonzya kuliyumya mumazuba aamamanino aabukkale bwasunu ziyoogwisyigwa akulubwa munyika mpya ya Leza. (Isaya 65:17; Ciyubunuzyo 21:4) Twaamvwa makani aalukakatilo lwa Jobu, alimwi mulugwasyo lwa Jehova tukanzide kutobela cikozyanyo ca Jobu. Ibbaibbele lisyomezya kuti: “Ngusicoolwe oyo muntu uukakatila mumasukusyo, nkaambo na wabonwa kuti muyumu, ulapegwa musini wabuumi, ngwaakasyomezya Mwami kulibaabo bamuyanda.”—Jakobo 1:12.

Inga Mwaingula Buti?

• Ino inga twamukkomanisya buti Jehova?

• Ino nkaambo nzi ncotuteelede kuyeeya kuti mapenzi eesu ncitondezyo cakuti Leza tatuyandi?

• Ino nzinzi zyakamugwasya kuliyumya Jobu?

• Ino mbuti mbotukonzya kwiiya Elihu mukuyumya basyomima?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Sikupa lulayo mubotu ulatondezya lweetelelo, bulemu alubomba

[Zifwanikiso izili apeeji 21]

Ba Elsa aba Harold Abt