Skip to content

Skip to table of contents

Kuba Sicamba Kwiinda Mukuba Aluyando

Kuba Sicamba Kwiinda Mukuba Aluyando

Kuba Sicamba Kwiinda Mukuba Aluyando

“Leza takatupede muuya wabukandu, pe, wakatupa muuya wanguzu awakuyandana awakulibamba.”—2 TIMOTEO 1:7.

1, 2. (a) Ino ncinzi luyando ncolukonzya kukulwaizya muntu kucita? (b) Nkaambo nzi busicamba bwa Jesu ncobwakalilibedelede?

B ANABUKWETENE bapya bakali kusaya kufwaafwi adolopo lili kujwe ankomwe yacisi ca Australia. Bakali afwaafwi akwiimpuka ciindi muswi mupati nookatijate mukaintu. Cabusicamba, musankwa wakamutontela kumbali mukaintu wakwe kutegwa muswi ubweze nguwe. Mukamufwu wakaamba boobu amalila, “wakaaba buumi bwakwe akaambo kandime.”

2 Masimpe, luyando lulakonzya kupa bantu kutondezya busicamba bulibedelede. Jesu Kristo mwini wakaamba kuti: “Taakwe uuli aluyando ulwiinda olu, kuti muntu atulile beenzinyina buumi bwakwe.” (Johane 15:13) Kakutanainda aamawoola aali 24 kuzwa Jesu naakaamba majwi aaya, wakaaba buumi bwakwe mwini, ikutali akaambo kamuntu omwe buyo pele kubantu boonse. (Matayo 20:28) Kunze lyaboobo, Jesu tanaakaaba buumi bwakwe cabusicamba mpoonya aawo. Wakalizyi kale kuti wakali kuyoofwubaazyigwa akupenzyegwa, kutamikizyigwa akujaigwa acisamu cakupenzyezya. Mane wakabagwasya kulibambila basikwiiya bakwe kujatikizya zyakali kuyoocitika naakabaambila kuti: “Amubone, tulaya ku-Jerusalemu, elyo Mwana a-Muntu uyooabwa kumaanza aabapaizi basimutwe aabalembi, bayoomubeteka kuti afwe, akuyoomwaaba kumaanza aabamasi. Alimwi bayoomusabwida akumuswida mate akumukwipaula akumujaya.”—Marko 10:33, 34.

3. Ncinzi cakamugwasya Jesu kuba sicamba?

3 Ncinzi cakamugwasya Jesu kuba acamba cilibedelede? Lusyomo akuyoowa Leza nzyezyakamugwasya kapati. (Ba-Hebrayo 5:7; 12:2) Nokuba boobo, iciyandika kapati, Jesu wakaba sicamba akaambo kaluyando ndwaakajisi kuli Leza akubantunyina. (1 Johane 3:16) Ikuti twaba aluyando luli boobu kubikkilizya alusyomo akuyoowa Leza, andiswe tuyoocikonzya kutondezya busicamba mbuli bwa Kristo. (Ba-Efeso 5:2) Mbuti mbotunga twaba aluyando luli boobu? Tweelede kuziba Nkoluzwa.

“Luyando Ndulwa-Leza”

4. Nkaambo nzi ncotunga twaamba kuti kuli Jehova Nkokuzwa luyando?

4 Jehova ndoluyando alimwi kulinguwe Nkoluzwa. Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Nobayandwa, atuyandane, nkaambo kakuti luyando ndulwa-Leza, nkabela umwi aumwi uuyanda ulizyedwe kuli-Leza, alimwi ulizi Leza. Oyu uutayandi tamuzi Leza, nkaambo Leza nduluyando.” (1 Johane 4:7, 8) Aboobo, luyando luli mbuli lwa Leza lulakonzya kuba amuntu lilikke naba acilongwe a Jehova kwiinda mukuba aluzibo lwiini-lwini akucita kweelana aluzibo oolo mukumvwida camoyo woonse.—Ba-Filipi 1:9; Jakobo 4:8; 1 Johane 5:3.

5, 6. Ncinzi cakabagwasya basikutobela ba Jesu bakusaanguna kuba aluyando luli mbuli lwa Kristo?

5 Mumupailo wakwe wamamanino abaapostolo bakwe basyomeka bali 11, Jesu wakatondezya kuswaangana kuliko akati kakuziba Leza akuba aluyando naakati: “Ndabazibya zina lyako, alimwi ndiyoolizibya kuti luyando ndookali kundiyanda andulo lukabe mulimbabo, amebo mulimbabo.” (Johane 17:26) Jesu wakabagwasya basikwiiya bakwe kuba aluyando lwakali akati kakwe aba Usyi, katondezya mumajwi amucikozyanyo izina lya Leza ncoliiminina—bube butaliboteli bwa Leza. Aboobo, Jesu wakali kukonzya kwaamba kuti: “Oyo uwandibona, wamubona awalo Taata.”—Johane 14:9, 10; 17:8.

6 Luyando luli mbuli lwa Kristo alwalo ncibeela camuuya uusalala wa Leza. (Ba-Galatiya 5:22) Ciindi Banakristo bakusaanguna nobakatambula muuya uusalala ngobakasyomezyedwe lya Pentekoste wamu 33 C.E., tiibakayeeya buyo zintu zinji Jesu nzyakabayiisya pele bakamvwisya a Magwalo ncaakali kwaamba. Ikumvwisya ooku cakutadooneka kwakayumya luyando lwabo kuli Leza. (Johane 14:26; 15:26) Ino ncinzi cakatobela? Nokuba kuti bakalizyi kuti babikka buumi bwabo muntenda, bakakambauka makani mabotu cabusicamba abusungu.—Incito 5:28, 29.

Busicamba Aluyando Zyatondezyegwa

7. Muuzintu zili buti Paulo a Barnaba mobakeelede kuliyumya mulweendo lwabo lwabumisyinali?

7 Imwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Leza takatupede muuya wabukandu, pe, wakatupa muuya wanguzu awakuyandana awakulibamba.” (2 Timoteo 1:7) Paulo wakali kwaamba zyakamucitikila mwini. Amuyeeye zyakabacitikila mulweendo lwabo lwabu misyinali a Barnaba. Bakakambauka kuminzi minji, kubikkilizya aku Antiokeya, Ikoniyo aku Lustro. Mumunzi aumwi, bantu bamwi bakasyoma pele bamwi bakali kukazya. (Incito 13:2, 14, 45, 50; 14:1, 5) Kabali mu Lustro bantu banyemede bakamuuma mabwe Paulo akumusiya kabayeeya kuti wafwa! “Pele basikwiiya nobakacili kwiimvwi mumbali lyakwe, wakabuka, waima wanjila mumunzi. Nobwakaca bakainka a-Barnaba ku-Derbe.”—Incito 14:6, 19, 20.

8. Ino mbuti busicamba bwakatondezyegwa a Paulo a Barnaba mbobutondezya luyando ndobakajisi kubantu?

8 Sena kusoleka kumujaya Paulo kwakamuyoosya amweenzinyina Barnaba akubapa kucileka kukambauka? Peepe! ‘Nobakasandula basikwiiya banjibanji’ mu Derbe, baalumi bobilo aaba “bakabweeda ku-Lustro, aku-Ikoniyo, aku-Antiokeya.” Nkaambo nzi? Ikutegwa bakulwaizye bapya kuzumanana kuyuma mulusyomo. Paulo a Barnaba bakaamba kuti, “kumapenzi manjimanji inga tulanjila mu-Bwami bwa-Leza.” Cakutadooneka, luyando lwini-lwini ndobakajisi ku “mbelele” zya Kristo ndolwakabapa kuba basicamba. (Incito 14:21-23; Johane 21:15-17) Nobakamana kubikka baalu mumbungano ipya aimwi, bakwesu bobilo aaba bakapaila “[aku]babika ku-Mwami ngobali kusyomede.”

9. Muunzila nzi baalu baku Efeso mobakalutambula luyando ndwakabatondezya Paulo?

9 Paulo wakali muntu uujisi luyando alimwi sicamba cakuti Banakristo banji bakusaanguna bakamuyanda kapati. Amuyeeye cakacitika amuswaangano ngwaakajisi Paulo abaalu baku Efeso, nkwaakakkede kwamyaka yotatwe kakazyigwa kapati. (Incito 20:17-31) Naakamanizya kubakulwaizya kweembela mbelele zya Leza nzyobakapegwa, Paulo wakafwugama akukomba ambabo boonse. Mpoonya “bakalilisya boonse, bawida ansingo ya-Paulo, bamumyonta, bakapenga kapati nkaambo kejwi ndyaakaamba lyakuti tabakabuboni limbi busyu bwakwe.” Elo aba bakwesu bakali kumuyanda kaka Paulo! Masimpe nocakasika ciindi cakuti baunke, Paulo abeenzinyina mbaakali kweenda limwi bakacita ‘kwandaana’ buya, ibaalu banyezi tiikabali kuyanda kuti baunke.—Incito 20:36–21:1.

10. Mbuti Bakamboni ba Jehova bamazuba aano mbobatondezya luyando lwabusicamba kuli umwi aumwi?

10 Mazuba aano, balangizi beendeenda, baalu bamumbungano abambi buyo balayandwa kapati akaambo kabusicamba mbobatondezya kumbelele zya Jehova. Mucikozyanyo, mumasi muli nkondo naa mucisi mubakasya mulimo wakukambauka, balangizi beendeenda abakaintu babo babikka buumi bwabo muntenda kutegwa baswaye mbungano. Mbubwenya buyo, Bakamboni banji bapenga akaambo kabeendelezi babi ababagwasyilizya akaambo kakuti kunyina nobakabalekelezya Bakamboninyina naa kuyubununa nkobakali kugusya cakulya cakumuuya. Myaanda yabantu abambi bapenzyegwa mane akujaigwa akaambo kakuti bakakaka kucileka kukambauka makani mabotu naa kucileka kuyanzana abasyominyina lyamiswaangano ya Bunakristo. (Incito 5:28, 29; Ba-Hebrayo 10:24, 25) Atwiiye lusyomo aluyando lwabakwesu abacizi basicamba bali boobu!—1 Ba-Tesalonika 1:6.

Luyando Lwanu Lutamani

11. Mmuunzila nzi Saatani mwalwana nkondo ababelesi ba Jehova alimwi ncinzi ncobayandika kucita?

11 Ciindi Saatani naakawaalwa anyika, wakalikanzide kutondezya bukali bwakwe kubabelesi ba Jehova nkaambo “babamba milazyo ya-Leza akujata bumboni bwa-Jesu Kristo.” (Ciyubunuzyo 12:9, 17) Kupenzya nenzila imwi Diabolosi njabelesya. Nokuba boobo, kanji-kanji nzila eeyi yabucenjezu ilagwasya nkaambo ipa bantu ba Leza kuba aluyando lwa Bunakristo alimwi ilabakulwaizya banji kuba basungu kapati. Inzila aimwi Saatani njabelesya nkutupa kuyandisya kucita zibi. Ikukaka nzila eeyi kuyandika kuba sicamba munzila imwi nkaambo nkondo njotulwana njamukati, ijatikizya kulombozya zibi mumoyo ‘weena alimwi uujisi bulwazi bukaka kupona.’—Jeremiya 17:9; Jakobo 1:14, 15.

12. Mbuti Saatani mbwabelesya “muuya waansi” kusola kumanizya luyando ndotujisi kuli Leza?

12 Akati kazilwanyo zya Saatani kuli acimbi ncavwula kubelesya—“muuya waansi,” nkokuti, nguzu zyakukulwaizya, eezyo ziteendelani amuuya uusalala wa Leza. (1 Ba-Korinto 2:12) Muuya waanyika ukulwaizya bulyato akuyandisya zintu zyakumubili—“zisusi zyameso.” (1 Johane 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10) Nokuba kuti zintu zyakumubili amali tazili zibi kuzigama, ikuti naa katuziyandisya kwiinda mbotuyanda Leza, nkokuti Saatani wazunda. “Bwami” naa inguzu zyamuuya wanyika nzizyeezyo zipa kuti zintu kazikondelezya kuzisusi zyanyama munzila yabucenjezu, cakuzumanana alimwi zili mbuli muya, ulajanika koonse-koonse. Mutalekeli muuya wanyika kusofwaazya moyo wanu!—Ba-Efeso 2:2, 3; Tusimpi 4:23.

13. Ino mbuti busicamba bwesu mbobukonzya kusunkwa notusoleka kuzumanana kulilemeka?

13 Pele ikukaka akutantamuka muuya mubi wanyika, kuyandika busicamba kutegwa tuzumanane kulilemeka. Mucikozyanyo, kuyandika kuba sicamba kuzwa muŋanda mulangililwa bbasikopo naa kujala kompyuta naa cipekupeku nokutondezyegwa zifwanikiso zibyaabi. Kuyandika kuba sicamba ikukaka kuyungwa abeenzinyoko akutaba azilongwe zibi. Mbubwenya buyo, kuyandika kuba sicamba ikutobela milawo ya Leza anjiisyo muntu nasekwa abasicikolonyina, mbabeleka limwi, basimukobonyina naa basazinyina.—1 Ba-Korinto 15:33; 1 Johane 5:19.

14. Ncinzi ncotweelede kucita ikuti naa muuya wanyika watusofwaazya?

14 Aboobo, cilayandika kapati kuba aluyando lwini-lwini kuli Leza akubakwesu abacizi bakumuuya! Amuzilingule mbaakani zyanu abuumi bwanu akubona naa tamujatikizidwe munzila ili yoonse amuuya wanyika. Ikuti naa wamujatikizya—nokuba asyoonto buyo—amupaile kuli Jehova kuti amugwasye kuba sicamba akugusya mizeezo iili boobo mpoonya akulikwabilila. Jehova kunyina nayooleka kubikkila maano kukulomba kwanu kucitwa camoyo woonse. (Intembauzyo 51:17) Kunze lyaboobo, muuya wakwe ulaanguzu kwiinda muuya wanyika.—1 Johane 4:4.

Kuba Sicamba Nomuli Mumasukusyo

15, 16. Ino mbuti luyando luli mbuli lwa Kristo mbolukonzya kutugwasya kuliyumya mumasukusyo? Amupe cikozyanyo.

15 Buyumuyumu bumwi babelesi ba Jehova mbobeelede kulwana bubikkilizya zyeezyo ziboola akaambo kakutalondoka akucembaala, kanji-kanji ziletela malwazi, kulemana, kutyompwa amapenzi ambi manji. (Ba-Roma 8:22) Luyando luli mbuli lwa Kristo lulakonzya kutugwasya kuliyumya mumasukusyo aaya. Amulange-lange cikozyanyo ca Namangolwa wakakomezyegwa mumukwasyi wa Bunakristo mu Zambia. Naakali amyaka yobilo yakuzyalwa, Namangolwa wakalemana. Waamba boobu, “Ndakali kufwa nsoni, kandiyeeya kuti bantu balakonzya kugambwa ambondiboneka. Pele bakwesu bakumuuya bakandigwasya kuzilanga munzila imbi zintu. Akaambo kaceeco, ndakacileka kufwa nsoni alimwi mukuya kwaciindi ndakabbapatizyigwa.”

16 Nokuba kuti Namangolwa ulijisi kacinga nkayendela, kanji-kanji ubelesya maanza amagondo kweenda munzila iijisi museenga. Pele ulatola lubazu mumulimo kali mupainiya wakugwasyilizya kwamyezi italeli kuli yobilo amwaka. Mwiniŋanda umwi wakalila ciindi Namangolwa naakamukambaukila. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti wakakulwaizyigwa abusicamba alimwi alusyomo ndwaakajisi mucizi wesu. Kacili citondezyo cazilongezyo zya Jehova, mbaakali kwiiya limwi Bbaibbele Namangolwa ibali musanu bakabbapatizyigwa alimwi omwe mwaalu mumbungano. Namangolwa waamba boobu, “Kanji-kanji maulu angu alacisa kapati, pele eeci tacindipi kucileka kukambauka.” Mucizi ooyu ngumwi wa Bakamboni banji nyika yoonse bakompeme kumubili pele basungu kumulimo wamumuunda akaambo kaluyando lwabo kuli Leza akuli basimukobonyina. Elo boonse bali boobu mbayandisi mumeso aa Jehova!—Hagai 2:7.

17, 18. Ncinzi cibagwasya banji kuliyumya mumalwazi amasukusyo amwi? Amupe zikozyanyo zyankomuzwa.

17 Malwazi aatamani aalo alakonzya kutyompya. Mwaalu umwi mumbungano waamba kuti, “Kuciiyo cabbuku nkonduunka, mucizi umwi uli abulwazi bwaccuka alimwi insa imwi tiibeleki, aumwi ulijisi kkansa, bobilo bajisi bulwazi bulya mafwuwa alimwi mucizi omwe ulifwumukide alimwi milambi mumubili yakayuma. Ziindi zimwi inga balatyompwa. Nokuba boobo, tabaunki kumiswaangano lelikke nobaciswa kapati naa kabali mucibbadela. Boonse balaunka lyoonse mumulimo wamumuunda. Bandiyeezya Paulo iwakaamba kuti: ‘Ciindi ncinkompeme nciconya ncindi singuzu.’ Ndilabalombozya kuluyando abusicamba mbobajisi. Ambweni bukkale bwabo bulabapa kubikkila maano kubuumi alimwi aciyandika kapati.”—2 Ba-Korinto 12:10.

18 Ikuti kamupenzyegwa amalwazi naa kamuli amapenzi amwi, “amukombe cakutaleka” kulomba lugwasyo kutegwa mutatyompwi. (1 Ba-Tesalonika 5:14, 17) Inzya, mulalangilwa zimwi ziindi kulimvwa kabotu zimwi ziindi kulimvwa bubi, pele amusoleke kubikkila maano azintu zikulwaizya, zyakumuuya, ikapati bulangizi mbotujisi bwa Bwami butaliboteli. Mucizi umwi wakati, “Mulimo wamumuunda ngomusamu wangu.” Kutola lubazu mukukambauka makani mabotu kubantu kulamugwasya kuba abulangizi mubuumi.

Luyando Lulabagwasya Basizibi Kujokela Kuli Jehova

19, 20. (a) Ncinzi cikonzya kubagwasya aabo babisya ikuba basicamba akujokela kuli Jehova? (b) Ncinzi ciyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

19 Ibanji baya ansi kumuuya naa ibabisya cilabayumina kujokela kuli Jehova. Pele bantu bali boobu balakonzya kuba basicamba ikuti beempwa camoyo woonse akubukulusya luyando ndobajisi kuli Leza. Amulange-lange cikozyanyo ca Mario * uukkala kucisi ca United States. Mario wakazwa mumbungano ya Bunakristo akutalika kunywa makoko akubelesya misamu iikola alimwi nokwakainda myaka iili 20 wakaangwa. Mario waamba kuti: “Ndakatalika kuyeeya kapati kujatikizya buumi bwangu bwakumbele akutalika kubala Bbaibbele alimwi. Mukuya kwaciindi ndakabumvwisya bube bwa Jehova, ikapati luse lwakwe oolo ndondakali kupailila kanji-kanji. Nondakazwa muntolongo, ndakacileka kuyanzana abalongwe bangu bakaindi, ndakatalika kuunka kumiswaangano ya Bunakristo kumane ndakajolwa mumbungano. Lino nditebula ncondakasyanga kumubili pele ndijisi bulangizi bubotu. Ndilamulumba kapati Jehova akaambo kalubomba akulekelela kwakwe.”—Intembauzyo 103:9-13; 130:3, 4; Ba-Galatiya 6:7, 8.

20 Masimpe, aabo bali mubukkale bukozyenyi abwa Mario beelede kubeleka canguzu kutegwa bajokele kuli Jehova. Pele luyando lwabo lupya akaambo kaciiyo ca Bbaibbele, mupailo, akuzinzibala kuyeeya ziyoobapa kuba basicamba akubweza ntaamu. Mario awalo wakayumizyigwa abulangizi bwa Bwami. Inzya, antoomwe aluyando, lusyomo akuyoowa Leza, bulangizi bulakonzya kuba cintu citugwasya kapati mubuumi bwesu. Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa cipego cakumuuya eeci cilibedelede.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 19 Izina lyacincwa.

Sena Inga Mwaingula?

• Ino luyando lwakamugwasya buti Jesu kuba acamba cilibedelede?

• Ino mbuti luyando ndobakajisi kuli banyina mbolwakapa Paulo a Barnaba busicamba bulibedelede?

• Mmunzila nzi Saatani mwasola kumanizya luyando lwa Bunakristo?

• Luyando ndotujisi kuli Jehova lulakonzya kutupa kuba basicamba kutegwa tuliyumye mumasukusyo aali buti?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 21]

Luyando ndwaakajisi Paulo kubantu lwakamupa kuba sicamba akuzumanana

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Kuyandika kuba sicamba kutegwa tusumpule zyeelelo zya Leza

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Namangolwa Sututu