Skip to content

Skip to table of contents

“Muyoosekelela Buyo”

“Muyoosekelela Buyo”

“Muyoosekelela Buyo”

“Amulye ipobwe kuli-Jehova . . . , aboobo muyoosekelela buyo.”—DEUTERONOMO 16:15.

1. (a) Ntwaambo nzi Saatani ntwaakabusya? (b) Ino ncinzi Jehova ncaakasinsima nobakazanga ba Adamu a Eva?

SAATANI naakapa kuti Adamu a Eva bazangile Mulengi wabo, wakabusya twaambo tobilo tuyandika kapati. Kusaanguna, wakakazya kusyomeka kwa Jehova alimwi akweelela kwabweendelezi bwakwe. Kabili, Saatani wakaamba kuti bantu bakali kubelekela Leza akaambo buyo kazintu nzyobakali kukonzya kujana. Kaambo kamamanino aaka kakagamwa buya kwaambwa kuciindi ca Jobu. (Matalikilo 3:1-6; Jobu 1:9, 10; 2:4, 5) Nokuba boobo, Jehova wakabweza ntaamu cakufwambaana kubamba twaambo. Noliba leelyo ba Adamu a Eva nobakacili mumuunda wa Edeni, Jehova wakasinsima mbwaakali kuyootulanganya twaambo. Wakasinsima zyakuboola kwa “lunyungu” lwalo lwaakulumwa kukasinde, lwakali kuyoouma Saatani amutwe akumunyonyoona.—Matalikilo 3:15.

2. Mmakani nzi aambi Jehova ngaakaamba kujatikizya mbwaakali kuyoozuzikizya businsimi bulembedwe ku Matalikilo 3:15?

2 Nokwakainda ciindi, Jehova wakapa makani aambi kujatikizya businsimi oobo, kwiinda mukucita boobo, wakasinizya kuti masimpe buyoozuzikizigwa. Mucikozyanyo, Leza wakaambila Abrahamu kuti “lunyungu” lwakali kuyoozwa muluzubo lwakwe. (Matalikilo 22:15-18) Muzyukulu wa Abrahamu, Jakobo wakaba usyi wamisyobo iili 12 ya Israyeli. Mu 1513 B.C.E., misyobo eeyo noyakazikuba cisi, Jehova wakabapa milawo yakali kubikkilizya mapobwe aasiyene-siyene aakali kucitwa amwaka. Imwaapostolo Paulo wakaamba kuti mapobwe aayo akali ‘cimvwule buyo cazintu ziciza.’ (Ba-Kolose 2:16, 17; Ba-Hebrayo 10:1) Akali kutondezya zyakumbele kujatikizya mbwaakali kuyoozuzikizigwa makanze aa Jehova aajatikizya Lunyungu. Ikusekelela mapobwe aayo kwakabapa kukondwa kapati mu Israyeli. Ikwaalanga-langa asyoonto kulayumya lusyomo lwesu mukusyomeka kwazisyomezyo zya Jehova.

Lunyungu Lwaboneka

3. Ino nguni wakali Lunyungu lwakasyomezyegwa alimwi mbuti kasinde kakwe mbokakalumwa?

3 Myaka iinda ku 4,000 kuzwa Jehova naakaamba businsimi bwakusaanguna, Ilunyungu lwakasyomezyegwa lwakaboneka. Wakali Jesu. (Ba-Galatiya 3:16) Mbwaakali muntu uulondokede, Jesu wakasyomeka kusikila kulufwu kutondezya kuti nzyaakali kwaamba Saatani zyakali zyakubeja. Kunze lyaboobo, mbwaanga Jesu wakanyina cibi, lufwu lwakwe lwakaba cipaizyo ciyandika kapati. Kwiinda mulufwu oolo, Jesu wakanununa luzubo lusyomeka lwa Adamu a Eva kuzwa kucibi alufwu. Lufwu lwa Jesu acisamu cakupenzyezya nkokwakali ‘kulumwa kukasinde’ kwa Lunyungu lwakasyomezyegwa.—Ba-Hebrayo 9:11-14.

4. Ino cipaizyo ca Jesu cakaimininwa buti?

4 Jesu wakafwa mu Nisani 14, 33 C.E. * Mu Israyeli, Nisani 14 bwakali buzuba bukkomanisya bwa pobwe lya Kwiindilila. Amwaka mubuzuba oobo, mikwasyi yakali kulida antoomwe cakulya cakali kubikkilizya amwanaambelele uunyina kampenda. Munzila eeyi, bakali kwiibaluka mulimo mbubwakajisi bulowa bwambelele mukunununa bana bataanzi kuzyalwa babana Israyeli ciindi mungelo walufwu naakajaya bana bataanzi kuzyalwa babana Egepita mu Nisani 14, 1513 B.C.E. (Kulonga 12:1-14) Imwanaambelele wapobwe lya Kwiindilila wakali kwiiminina Jesu, ooyo walo imwaapostolo Paulo ngwaakaamba kuti: “Cipaizyo cesu ca-Pasika cajayigwa kale, ngu-Kristo.” (1 Ba-Korinto 5:7) Mbubwenya mbuli bulowa bwamwanaambelele wapobwe lya Kwiindilila, bulowa bwa Jesu bwakatilwa bunununa bantu banji.—Johane 3:16, 36.

“Kabalwebalwe Kabaabo Bafwide”

5, 6. (a) Ndilili Jesu naakabusigwa alimwi ino eco cakaimininwa buti mu Mulawo? (b) Ino mbuti kubusigwa kwa Jesu mbokwakapa kuti Matalikilo 3:15 izuzikizigwe?

5 Mubuzuba bwatatu, Jesu wakabusigwa kubuumi kutegwa ape mulungo wacipaizyo cakwe kuli Bausyi. (Ba-Hebrayo 9:24) Kubusigwa kwakwe kwakaimininwa apobwe limbi. Ibuzuba bwakalikutobela Nisani 14 nolyakali kutalika Ipobwe Lyazinkwa Zitakwe Bumena. Mubuzuba butobela mu Nisani 16, bana Israyeli bakali kuleta musunge wakabalwebalwe wabutebuzi bwabbaale, butebuzi bwakusaanguna mu Israyeli, ikutegwa mupaizi aziyumbe kuli Jehova. (Levitiko 23:6-14) Cileelela kaka kuti mumwaka wa 33 C.E., mubuzuba mbubwenya oobo, Jehova wakanyonganya makanze aa Saatani mabi aakuyanda kujaya “kamboni [wakwe] uusyomeka uusinizye.” Mu Nisani 16, 33 C.E., Jehova wakamubusya Jesu kuzwa kubafwu akumupa buumi bwamuuya butafwi.—Ciyubunuzyo 3:14; 1 Petro 3:18.

6 Jesu wakaba “kabalwebalwe kabaabo bafwide.” (1 Ba-Korinto 15:20) Mukwiimpana abaabo bakabusidwe musule, Jesu kunyina naakafwa alimwi. Pele wakaunka kujulu akukkala kujanza lyalulyo lya Jehova, ooko nkwaakalindila kusikila naakabikkwa kuba Mwami wa Bwami bwa Jehova bwakujulu. (Intembauzyo 110:1; Incito 2:32, 33; Ba-Hebrayo 10:12, 13) Kuzwa naakabikkwa kuba Mwami, Jesu lino ulilibambilide kuuma sinkondonyina mupati, Saatani, kumutwe akumunyonyoona cakumaniina antoomwe alunyungu lwakwe.—Ciyubunuzyo 11:15, 18; 20:1-3, 10.

Abambi Balunyungu lwa Abrahamu

7. Ino Pobwe lya Pentekoste yakali nzi?

7 Jesu ngowakali Lunyungu lwakasyomezyegwa mu Edeni alimwi ngwayoobelesya Jehova kutegwa “ajaye milimo ya-Saatani.” (1 Johane 3:8) Pele Jehova naakaambila Abrahamu, wakatondezya kuti “lunyungu” lwa Abrahamu tiilwakali kuyooba muntu omwe buyo pe. Lwakali kuyooba “mbuli inyenyeezi zyakujulu ambuli musee wakunkomwe yalwizi.” (Matalikilo 22:17) Ikubako kwabantu abambi ba “lunyungu” kwakatondezyegwa alimwi apobwe limbi likkomanisya. Mazuba aali makumi osanwe kuzwa mu Nisani 16, Israyeli wakali kusekelela Pobwe lya Pentekoste. Imulawo uujatikizya pobwe eeli wakati: “Mazuba aali makumi osanwe kusikila kubuzuba butobela buzuba bwa-Sabata bwamusanu aabili. Elyo mulatuulila Jehova cipaizyo cabusu bupya. Amugwisye mumaanda aanu zinkwa zyobile zyakuyumba, zili azipanzi zyobile zyakumi zyalusuwo lwabusu bunante bujikidwe abumena, zibe zyakusoma zya-Jehova.” *Levitiko 23:16, 17, 20.

8. Ncinzi cipati cakacitika lya Pentekoste 33 C.E.?

8 Lya Pentekoste 33 C.E., Mupaizi Mupati, Jesu Kristo wakabusyigwa, wakatila muuya uusalala akakamu kasyoonto kabasikwiiya ibasika ku 120 bakaswaangene mu Jerusalemu. Aboobo basikwiiya aabo bakaba bana ba Leza bananike alimwi banyina Jesu Kristo. (Ba-Roma 8:15-17) Bakaba cisi cipya, “bana ba-Israyeli ba-Leza.” (Ba-Galatiya 6:16) Kutalikila kukakamu kasyoonto, cisi eeco kumamanino ciyooba abantu basika ku 144,000.—Ciyubunuzyo 7:1-4.

9, 10. Ino mbungano ya Banakristo bananike yakaimininwa buti lya Pentekoste?

9 Imbungano ya Banakristo bananike yakali kwiimininwa azinkwa zijisi bumena zyobilo zyakali kuyumbwa kuli Jehova lya Pentekoste aimwi. Izinkwa mbozyakali abumena zyakatondezya kuti Banakristo bananike bakali kunoocijisi bumena bwacibi cakakonwa. Pele bakali kukonzya kumusikila Jehova kwiinda mucinunuzyo cacituuzyo ca Jesu. (Ba-Roma 5:1, 2) Ino nkaambo nzi ncokwakali zinkwa zyobilo? Eeci cilangilwa kuti cakali kupandulula kuti bana ba Leza bananike bakali kuyoozwa mumbazu zyobilo—kusaanguna kuzwa kuba Juda beni alimwi kumbele Bamasi.—Ba-Galatiya 3:26-29; Ba-Efeso 2:13-18.

10 Zinkwa zyobilo izyakali kutuulwa lya Pentekoste zyakali kuzwa mukabalwebalwe wabutebuzi bwamaila. Mbubwenya buyo, aabo Banakristo bazyedwe amuuya baitwa kuti “bakabalwebalwe babaabo mbalengede.” (Jakobo 1:18) Mbabakusaanguna kulekelelwa zibi zyabo kwiinda mubulowa bwa Jesu bwakatilwa alimwi eeco cibapa kuti bapegwe buumi butafwi kujulu ooko nkobeendelezya antoomwe a Jesu mu Bwami bwakwe. (1 Ba-Korinto 15:53; Ba-Filipi 3:20, 21; Ciyubunuzyo 20:6) Mbobali bana bakujulu, ino-ino bayootalika ‘kulela bantu boonse amusako walubulo’ akubona ‘Saatani nkwalyataulwa kunsi amaulu aabo.’ (Ciyubunuzyo 2:26, 27; Ba-Roma 16:20) Imwaapostolo Johane wakati: “Mbimbabo batobela Mwanaambelele koonse nkwaya. Mbimbabo bakasaanguna kunununwa akati kabantu, kuti babe kabalwebalwe ba-Leza aba-Mwanambelele.”—Ciyubunuzyo 14:4.

Buzuba Bukankaizya Lufwutuko

11, 12. (a) Ncinzi cakali kucitika mu Buzuba Bwakumanya Milandu? (b) Mbubotu nzi Israyeli mbwaakajana kwiinda muzituuzyo zyamupoho ampongo?

11 Mubuzuba bwakkumi bwa Etanimu (kumbele wakazikwiitwa kuti Tishri), * Israyeli yakali kusekelela pobwe lyakali kwiiminina mbobwakali kuyoobelesyegwa bubotu bwacinunuzyo cacituuzyo ca Jesu. Mubuzuba oobo, cisi coonse cakali kuboola antoomwe mu Buzuba Bwakumanya Milandu kutegwa batuulilwe zituuzyo kucita kuti basalazigwe kuzibi zyabo.—Levitiko 16:29, 30.

12 Mubuzuba Bwakumanya Milandu, mupaizi mupati wakali kujaya kapoho alimwi mu Busena Busalalisya, wakali kusansaila bulowa bumwi ziindi zili ciloba kunembo lyacivwumbyo ca Bbokesi, calo cakali kwiiminina kutuula bulowa kuli Jehova. Cituuzyo eeco cakali cazibi zyamupaizi mupati alimwi ‘abasiŋanda bakwe,’ bapaizi basyoonto aba Levi. Mpoonya, mupaizi mupati wakali kutola mpongo zyobilo. Yomwe wakali kwiijaya kaili cituuzyo cazibi ‘zyabantu.’ Bulowa bumwi bwanjiyo bwakali kusansailwa kunembo lyacivwumbyo ca Bbokesi mu Busena Busalalisya. Mpoonya, mupaizi mupati wakali kubikka maanza aakwe amutwe wampongo yabili akwaamba zibi zyoonse zyabana ba Israyeli. Amana wakali kwiitandila musyokwe mpongo eeyo kutegwa itolelele zibi zyacisi coonse munzila yacikozyanyo.—Levitiko 16:3-16, 21, 22.

13. Ino mbuti zintu mu Buzuba Bwakumanya Milandu mbozyakali kwiiminina mulimo ngwajisi Jesu?

13 Mbubwenya zintu eezyo mbozyakali kwiiminina, Mupaizi Mupati, Jesu, ulabelesya mulungo wabulowa bwakwe ikulekelela zibi. Kusaanguna, imulungo wabulowa bwakwe ugwasya ba “ŋanda ya-Muuya,” Banakristo bananike ibali 144,000, kubapa kuti babe bantu baluleme alimwi akuba acilongwe cibotu a Jehova. (1 Petro 2:5; 1 Ba-Korinto 6:11) Eeci cakali kwiimininwa acituuzyo camupoho. Aboobo bali acoolwe cakutambula cikono cabo cakujulu. Cabili, imulungo wabulowa bwa Jesu ugwasya tuulunzuma twabantu aabo ibatondezya lusyomo muli Kristo, mbubwenya mbokwakatondezyegwa acituuzyo campongo. Aaba bayoopegwa buumi butamani aano anyika, cikono eeco Adamu a Eva ncobakasowa. (Intembauzyo 37:10, 11) Kwiinda mubulowa bwakwe bwakatilwa, Jesu ulatolelezya zibi zyabantu, mbubwenya mbuli mpongo iicipona yacikozyanyo mboyakali kutolelezya zibi zya Israyeli musyokwe.—Isaya 53:4, 5.

Kukkomana Kuli Jehova

14, 15. Ncinzi cakacitika lya Pobwe Lyazilawo alimwi ino eeci cakali kubayeezya nzi bana Israyeli?

14 Bwainda Buzuba Bwakumanya Milandu, bana Israyeli bakali kusekelela Pobwe Lyazilawo, ipobwe liinda kubota mumwaka waci Juda. (Levitiko 23:34-43) Ipobwe lyakali kucitwa mubuzuba bwa 15 kusika ku 21 mu Etanimu akumana amuswaangano mubuzuba bwa 22 mumwezi ooyo. Akali ngamamanino aakuyobolola butebuzi alimwi cakali ciindi cakulumba akaambo kakuvwula kwazintu zibotu nzyaakali kubacitila Leza. Akaambo kaceeco, Jehova wakalailila basikusekelela kuti: “Jehova Leza wanu uyoomupa coolwe mumicelo yoonse njemulima amumilimo yoonse yamaanza aanu, aboobo muyoosekelela buyo.” (Deuteronomo 16:15) Elo eeco cakali ciindi cibotu kapati!

15 Lyapobwe eelyo, bana Israyeli bakali kukkala muzilawo kwamazuba aali ciloba. Eeci cakali kubayeezya kuti aciindi cimwi bakalikkede muzilawo munkanda. Ipobwe lyakabapa ciindi cakuzinzibala kuyeeya kujatikizya mbwaakali kubalanganya Jehova caluyando mbuli muzyali. (Deuteronomo 8:15, 16) Mbwaanga boonse bavwubi abacete bakali kukkala muzilawo zyeelene, bana Israyeli bakali kuyeezyegwa kuti kweelana apobwe, boonse bakaleelene.—Nehemiya 8:14-16.

16. Ncinzi cakali kwiimininwa a Pobwe Lyazilawo?

16 Ipobwe Lyazilawo lyakali pobwe lyakutebula, ciindi cakusekelela butebuzi alimwi lyakali kwiiminina kuyobololwa kukkomanisya kwabaabo ibajisi lusyomo muli Jesu Kristo. Ikuyobolola kwakatalika lya Pentekoste 33 C.E., ciindi basikwiiya ba Jesu ibali 120 nobakananikwa ikuti babe “bapaizi basalala.” Mbubwenya bana Israyeli mbobakakkala mazuba masyoonto muzilawo, bananike balizi kuti ‘mbeenzu buyo’ munyika eeyi iitamuyandi Leza. Bulangizi bwabo mbwakujulu. (1 Petro 2:5, 11) Kuyobololwa kwa Banakristo bananike ooku kulasika kumeelezya “kumazuba aakumamanino” aano nokuyobololwa ba 144,000 bamamanino.—2 Timoteo 3:1.

17, 18. (a) Ncinzi citondezya kuti ibamwi kuleka buyo Banakristo bananike balagwasigwa acituuzyo ca Jesu? (b) Mbaani sunu ibagwasigwa a Pobwe Lyazilawo lyasunu alimwi ndilili pobwe eelyo likkomanisya noliyoosika kumamanino?

17 Kaambo kakondelezya nkakuti ciindi capobwe eeli lyansiku, kwakali kutuulwa bapoho bali 70. (Myeelwe 29:12-34) Imweelwe wa 70 wiiminina 7 kuyungizigwa aziindi zili 10, myeelwe eeyo mu Bbaibbele iiminina kulondoka kwakujulu aansi. Aboobo, cituuzyo ca Jesu ciyoogwasya bantu basyomeka bazwa mumikwasyi yoonse iili 70 yaluzubo lwa Nowa. (Matalikilo 10:1-29) Kweelana akaambo aaka, kuyobolola kucitika kuciindi ncotupona kwabikkilizya abantu bazwa mumasi oonse aabo basyoma muli Jesu alimwi bajisi bulangizi bwakuyoopona muparadaiso anyika.

18 Imwaapostolo Johane wakabona kuyobololwa ooku kucitika mazubaano mucilengaano. Kusaanguna, wakamvwa kwaambilizya kwakugwalwa kwabaabo ba 144,000 bamamanino. Mpoonya wakabona “inkamu impati yabantu batabaliki kumuntu naba omwe,” kabaimvwi kuli Jehova a Jesu, “mumaanza aabo [kabajisi] malala.” Aaba “bakazwa kumapenzi ayo mapati” kunjila munyika mpya. Abalo lino mbeenzu buyo mubukkale oobu bwaciindi alimwi calusyomo balangila ciindi “Mwanaambelele . . . [nayoobeembela] akubasololela kutusensa twamaanzi aabuumi.” Aciindi eeco, “Leza uyoosansamuna misozi yoonse kumeso aabo.” (Ciyubunuzyo 7:1-10, 14-17) Ipobwe Lyazilawo lyasunu liyoosika kumamanino bwaakumana Bulelo bwa Kristo bwa Myaka iili Cuulu ciindi bankamu mpati antoomwe abaabo basyomeka ibayoobusyigwa baakupegwa buumi butamani.—Ciyubunuzyo 20:5.

19. Ino mbuti mbotugwasigwa kwiinda mukulanga-langa mapobwe aakali kucitwa mu Israyeli?

19 Andiswe tulakonzya ‘kusekelela buyo’ notuzinzibala kuyeeya ncaamba mapobwe aaba Juda aansiku. Cilakkomanisya kuziba kuti Jehova wakapa zitondezyo zigwasya kumvwisya businsimi bwakapegwa musule mu Edeni mbobuyoozuzikizigwa alimwi cilakkomanisya kubona mbobuyaabuzuzikizigwa bucebuce. Sunu, tulizi kuti Lunyungu lwakaboneka kale alimwi akulumwa kukasinde. Lino Mmwami wakujulu. Alimwi, bunji bwa ba 144,000 batondezya kale kusyomeka kwabo kusikila kulufwu. Ino ncinzi cacaala lino? Ino kuceede ciindi cisyoonto buti kuti businsimi bukamaninine kuzuzikizigwa? Ootu twaambo tulabandikwa mucibalo citobela.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 4 Nisani ileendelana amyezi ya March/April akkalenda njotubelesya.

^ munc. 7 Mucipaizyo eeci cakuyumba zinkwa zyobilo zijikidwe abumena, ziindi zinji mupaizi wakali kuzijata kumaanza, kunyamuna maanza akutalika kutambaika ooku akooku. Kucita boobu kwakali kutondezya ikupa zintu zyapaizigwa kuli Jehova.—Amubone Insight on the Scriptures, Bbuku Lyabili, apeeji 528, lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

^ munc. 11 Etanimu naa Tishri, ileendelana amyezi ya September/October akkalenda njotubelesya.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ino ncinzi cakali kwiimininwa amwanaambelele wa Pobwe Lyakwiindilila?

• Nkuyobololwa kuli buti kwakali kwiimininwa a Pobwe lya Pentekoste?

• Nzibeela nzi zya Buzuba Bwakumanya Milandu zyakali kutondezya cituuzyo cacinunuzyo ca Jesu mbocakali kuyooba?

• Mmuunzila nzi ikuyobololwa kwa Banakristo mbokwakali kwiimininwa a Pobwe Lyazilawo?

[Mibuzyo yaciiyo]

Ccaati iili apeeji 24, 25]

(Kutegwa mubone bwini mbwaakkede mabala, amubone bbuku lini)

Cakacitika: Ncocakali Kwiiminina:

Pobwe lya Nisani 14 Mwanaambelele Jesu watuulwa Kwiindilila wa Pobwe lya Kwiindilila wajaigwa

Pobwe Nisani 15 Sabata Lyazinkwa Zitakwe Bumena Nisani 16 Bbaale watuulwa Jesu wabusyigwa (Nisani 15-21)

 

Mazuba aali 50

 

Pobwe lya Siva 6 Zinkwa zyobilo Jesu watola banyina Pentekoste zyatuulwa bananike kuli Jehova

Buzuba Tishri 10 Imupoho ampongo Jesu wakapa mpindu Bwakumanya zyobilo zyatuulwa yabulowa bwakwe Milandu kwiiminina bantu boonse

Pobwe Tishri 15-21 Cakukkomana bana Kuyobololwa kwa Lyazilawo Israyeli bakakkala bananike aba (Kuyobolola, muzilawo, “nkamu impati” Zikkalilo) bakakkomana abutebuzi, bapoho bali 70 bakatuulwa

[Zifwanikiso izili apeeji 23]

Mbuli bulowa bwamwanaambelele wa Pobwe Lyakwiindilila, bulowa bwa Jesu bwakatilwa bugwasya bantu banji kufwutuka

[Zifwanikiso izili apeeji 24]

Kabalwebalwe wakutebulwa kwabbaale yakali kutuulwa mu Nisani 16 yakali kwiiminina kubusyigwa kwa Jesu

[Zifwanikiso izili apeeji 25]

Izinkwa zyobilo zyakali kutuulwa lya Pentekoste zyakali kwiiminina imbungano ya Banakristo bananike

[Zifwanikiso izili apeeji 26]

Ipobwe Lyazilawo lyakali kwiiminina kuyobololwa kukkomanisya kwabananike alimwi aba “nkamu impati” kuzwa mumasi oonse