Skip to content

Skip to table of contents

Amubagwasye Bantu Kuccilila Ncoliyiisya Bbaibbele

Amubagwasye Bantu Kuccilila Ncoliyiisya Bbaibbele

Amubagwasye Bantu Kuccilila Ncoliyiisya Bbaibbele

“Ezyo zyamuvu bbotu mbambabo abamvwa makani amoyo mubotu uululeme, baajatisya, bazyala micelo [cakuliyumya].”—LUKA 8:15.

1, 2. (a) Mulimo nzi bbuku lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? ngolyakabambilwa? (b) Kwamyaka misyoonto yainda, mbuti Jehova mbwaabalongezya bantu bakwe mumulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya?

UMWI mubelesi wa Bakamboni ba Jehova waciindi coonse wakaamba bbuku lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? kuti: “Bbuku eeli ndibotu, taku ciinda waawa. Mbotwiiya limwi balilila misozi kubota kwalo. Ndilaliyanda kapati. Ncuubauba ikutalisya ziiyo zya Bbaibbele kamwiimvwi buyo alubuwa kubantu mubbuku eeli.” * Imudaala sikwaambilizya makani aa Bwami kaamba bbuku eeli wakati: “Ndalijisi coolwe cakugwasya bantu banji kuzyiba Jehova kwamyaka iili 50 njindali kubeleka cabusungu mumulimo. Ncondikonzya kwaamba ncakuti, ibbuku eeli ndibotu cakuti boola ubone. Kuli zifwanikiso azikozyanyo zitaliboteli.” Sena andinywe mbolimvwa oobu kubbuku eeli lya Bbaibbele Ncoliyiisya? Ibbuku eeli ilibelesyegwa kuyiisya Bbaibbele, lyakabambilwa kumugwasya kuzuzikizya mulimo Jesu ngwaakalailila wakuti: “Nkaambo kaako kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse, . . . amubaiisye kuti bajatisye makani oonse ngendakamulailila.”—Matayo 28:19, 20.

2 Tacidoonekwi buya kuti Jehova ulikkomenyi mumoyo nabona Bakamboni bakwe bali tuulunzuma tuli 6.6 cakuliyandila kabaccilila kulailila kwa Jesu kwakugwasya bantu kuba basikwiiya. (Tusimpi 27:11) Cakutazumbauzya Jehova ulabalongezya mumulimo ngobabeleka. Mucikozyanyo, mumwaka wamulimo wa 2005, makani mabotu akakambaukwa mumanyika aasika ku 235 alimwi kwakasololelwa ziiyo zya Bbaibbele ziinda ku 6,061,500. Akaambo kakubeleka ooku, bantu banji ‘taakwe nobakaatambula makani aa Leza mbuli makani aabantu, bakaatambula mbuli mbwaabede ncobeni, nkokuti mbuli makani aa Leza.’ (1 Ba-Tesalonika 2:13) Kwamyaka yobilo yainda, basikwiiya bapya bainda kucisela cakaulunzuma bakacinca nkalilo yabo akupona kweelana azyeelelo zya Jehova, eelyo bakalyaaba kuli nguwe.

3. Mibuzyo nzi kumakani aambolibelesyegwa bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya njotulaalange-lange mucibalo eeci?

3 Mumazuba aaya ainda, sena kuli nimwakakkomana akaambo kakusololela ciiyo ca Bbaibbele kumuntu umwi? Munyika kucili bantu bajisi “moyo mubotu” balo kuti bamvwa jwi lya Leza baya ‘kujatisya akuzyala micelo cakuliyumya.’ (Luka 8:11-15) Atulange-lange mbomukonzya kulibelesya bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya mumulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya. Mubandi wesu ulanga-langa mibuzyo yotatwe: (1) Mbuti mbomukonzya kutalisya ciiyo ca Bbaibbele? (2) Ninzila nzi zyakuyiisya zibeleka kapati? (3) Mbuti mbomukonzya kumugwasya muntu ikutaba buyo sikwiiya pele ikuba mwiiyi wa Jwi lya Leza lilembedwe, Ibbaibbele?

Mbomukonzya Kutalisya Ciiyo ca Bbaibbele

4. Nkaambo nzi bamwi ncobanga balawayawaya kwiiya Bbaibbele, alimwi mbuti mbomukonzya kubagwasya kutegwa bacileke kuwayawaya?

4 Ikuti mwaambilwa kuti musotoke kalonga kubelesya buyo ntaamu yomwe, mulakonzya kuukaka muzeezo ooyu. Pele kuti kwabikkwa mabwe aakulyatila, inga mwalyeenzyeka kuti muzabuke. Ncimwi buyo, muntu uujisi bubi ulakonzya kuwayawaya kwiiya Bbaibbele. Muntu inga wayeeya kuti kuyandika ciindi cinji cakulibambila acakwiiya. Mbuti mbomukonzya kumugwasya kutegwa aleke kuyeeya boobo? Kwiinda mukuba amibandi mifwiifwi pele iigwasya, mulakonzya kubelesya bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya kutegwa muntu abe aciiyo calyoonse ca Jwi lya Leza. Ikuti mwalibambila kabotu, lweendo alumwi lwakujokelela ndomucita kumuntu luya kuba mbuli mabwe aakulyatila kumuswenya kuli Jehova.

5. Nkaambo nzi ncomweelede kulibala bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya?

5 Nokuba boobo, kamutanagwasya muntu kuti agwasyigwe abbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya, mweelede kuti mwalizyiba kabotu bbuku. Sena mwakalibala kale bbuku eeli kuzwa kumatalikilo kusikila kumamanino? Bamwi banabukwetenyi bakalitoleezya bbuku nibakaunka kwamazuba kuti bakaumwe muwo kunkomwe yalwizi, eelyo kabakkede, bakatalika kulibala. Mukaintu wamucisi uuzya zintu kubantu baswaya masena naakaunka kuli mbabo wakabona mutwe wakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? Wakabaambila banabukwetenyi kuti kwamawoola maniini wali kupaila kumubuzyo ngweena ooyu kubuzya Leza kuti amwiingule. Cakutasowa ciindi bakamupa bbuku. Sena mwakajana kale “ciindi” cakulibala bbuku eeli ambweni kwaciindi cabili, nimwakali kulindila muntu naa ciindi cakulyookezya kumulimo wakumubili andiza kucikolo? (Ba-Efeso 5:15, 16) Ikuti kamucita oobo, muya kulizyiba kabotu bbuku eeli lyakubelesya kusololela ciiyo ca Bbaibbele, alimwi cilakonzya kumupa zyoolwe zyakubandika abamwi twaambo tujanika mubbuku.

6, 7. Mbuti mbomukonzya kulibelesya bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya ikutalisya ziiyo zya Bbaibbele?

6 Nomupa bantu bbuku mumulimo, amusungwaale kubelesya zifwanikiso, zikozyanyo, magwalo amibuzyo iili kupeeji 4, 5 a 6. Mucikozyanyo, mulakonzya kutalika mubandi kwiinda mukubuzya kuti, “Kumapenzi oonse aasikila bantu mazuba aano, ino muyeeya kuti nkuli kukonzya kujanwa busolozi bwini-bwini?” Mwamvwa bwiinguzi bwakwe, amubale 2 Timoteo 3:16, 17, eelyo amwaambe kuti Bbaibbele lilijisi bwiinguzi butali bwakudooneka kumapenzi aasikila bantu. Kwamana amujalule amuntu ooyo kupeeji 4 a 5 akubuzya kuti: “Kubukkale butondezyedwe kumapeeji aaya, ino mbukkale nzi bumukopa kapati?” Eelyo atondeka bukkale bumukopede, amumupe ajate bbuku nomubala lugwalo mu Bbaibbele lwaamba bukkale oobo. Kwamana amubale apeeji 6 akumubuzya mubuzyo wakuti, “Kumibuzyo iili cisambomwe iili anselelo apeeji aawa, nguli ngomunga mwayanda kuti kubota waingulwa?” Aamba ngwayanda, amumutondezye cibalo ciingula mubuzyo ooyo, akumusiila bbuku alimwi amubambe bubambe bwakuti mukamuswaye kutegwa mukalange-lange mubuzyo ooyo.

7 Inzila yatondezyegwa aawa ilakonzya kutola buyo maminiti aali osanwe. Aboobo, mumaminiti aayo maniini mulakonzya kuzyiba zimukopede muntu, mwabala magwalo akwaamba ncaamba alimwi mwaba akaambo kaya kumupa kuti mukamuswaye. Mubandi wanu mufwiifwi ngomwabandika amuntu ulakonzya kuti ngomubandi uukulwaizya kapati alimwi uumbulizya ngwaatali kumvwaamvwa kwaciindi cilamfwu. Akaambo kakucita munzila eeyi, naba buya muntu uujisi bubi ulakonzya kuyandisya kuswiilila kwamaminiti mangaye nomumugwasya kubweza ntaamu yakunjila ‘munzila iitola kubuumi.’ (Matayo 7:14) Mukuya kwaciindi, luyando lwamuntu mboluya bukomena, ciindi cakwiiya ciiyo ceelede kuyungizyigwa. Eeci cilakonzya kucitwa kwiinda mukuba abubambe bwakwiiya butentekele naa bukkede kwaciindi cilamfwu cabikkwa.

Nzila zya Kuyiisya Zibeleka Kapati

8, 9. (a) Mbuti mbomukonzya kumugwasya sikwiiya Bbaibbele kutegwa akakonzye kuliyumya kumapenzi akumisunko zikonzya kumusikila? (b) Nkuli ziyako zitapyi mulilo zyakuyumya lusyomo nkozikonzya kujanwa?

8 Ikuti muntu watalika kuccilila ncoliyiisya Bbaibbele, ulalangilwa kuba azintu zimunyonganya kutegwa atabi naya ampela. Mwaapostolo Paulo wakati: “Boonse abo bayanda kupona cakululama muli-Kristo Jesu mbobayoopenzegwa.” (2 Timoteo 3:12) Paulo wakeelanya misunko eeyi kumulilo uukonzya kuumpa ziyako zipya mulilo akusiya buyo ziyako zitapyi zili mbuli ngolida, nsiliva, amabwe mayandisi. (1 Ba-Korinto 3:10-13; 1 Petro 1:6, 7) Ikutegwa mukonzye kumugwasya sikwiiya Bbaibbele kuba abube buyandika akukonzya kuliyumya kumisunko iikonzya kumusikila, mweelede kumugwasya kwiinda mukubelesya ziyako zitapyi mulilo.

9 Sintembauzyo wakakozyanyisya “majwi aa [Jehova]” ku “nsiliva yeenzemunwa mumulilo, yasalazigwa ziindi zili ciloba.” (Intembauzyo 12:6, BT) Masimpe, Ibbaibbele lilijisi ziyako zyoonse zitaliboteli zikonzya kubelesyegwa ikuyaka lusyomo luyumu. (Intembauzyo 19:7-11; Tusimpi 2:1-6) Ibbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya lilamutondezya mbomukonzya kusungwaala kubelesya Magwalo.

10. Mbuti mbomukonzya kupa kuti sikwiiya abikkile maano ku Bbaibbele?

10 Iciindi caciiyo, amubone kuti sikwiiya wabikkila maano kumagwalo aabikkidwe mucibalo acimwi cilangwa-langwa. Amubelesye mibuzyo kugwasya sikwiiya kumvwisya magwalo aajisi twaambo tupati mu Bbaibbele akubona mbwaamugwasya. Amubone kuti tiimwamusalila cakucita. Muciindi caboobo, amwiiye cikozyanyo ca Jesu. Mulombwana haazibwene mu Mulawo naakamubuzya Jesu, Jesu wakati: “Kwakalembwanzi mumulao? Ubala kutinzi ino?” Mulombwana wakaingula kwiinda mukubelesya Magwalo, Jesu wakamugwasya kubona mbwakonzya kwaabelesya makani aaya mubuumi. Kwiinda mukubelesya cikozyanyo, Jesu alimwi wakamugwasya mulombwana kubona njiisyo mboikonzya kumukuma. (Luka 10:25-37) Ibbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya lilijisi zikozyanyo zinji zitakatazyi kumvwa nzyomukonzya kubelesya kugwasya sikwiiya kubona mbwakonzya kwaabelesya Magwalo mubuumi.

11. Tunji buti twaambo ntomweelede kwiiya muciiyo acimwi?

11 Ibbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya lilabelesya mulaka muubauba ikupandulula Jwi lya Leza mbweena mbuli Jesu mbwaakaamba makani aakatazya munzila ngubauba. (Matayo 7:28, 29) Amwiiye cikozyanyo cakwe. Kamusalazya twaambo. Mutani kwiile kuti tumane-mane ciiyo. Muciindi caboobo, bukkale alimwi ambwafwambaana naa ambwamuka kumvwa twaambo sikwiiya, ciya kumugwasya kubona bunji bwamincali njomukonzya kwiiya. Jesu wakalizyi basikwiiya bakwe mpobakali kujinkila, aboobo tanaakali kubaambila makani manji kuleka buyo yaayo ngobakali kuyandika aciindi aawo.—Johane 16:12.

12. Mbuti makani aayungizyidwe mbwaakonzya kubelesyegwa?

12 Bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya lilijisi makani aayungizyidwe aasika kumitwe iili 14. Kweelana anzyayandika sikwiiya, nywebo nomumuyiisya mweelede kubona makani aaya mbwaakonzya kubelesyegwa munzila iigwasya. Mucikozyanyo, ikuti kwaba cibalo camukatazya kumvwa sikwiiya, naa kuti ulijisi mibuzyo kukaambo kamwi akaambo kalusyomo lwake lwakaindi, inga cagwasya kumutondezya cibalo camakani aayungizyidwe akuti akaalange-lange mwini. Aabona akaambo katwaambo tumwi inga kwayandika kuti mukatulangile aantoomwe twaambo. Makani aayungizyidwe alijisi twaambo twamu Magwalo tugwasya, mbuli mabala aakuti “‘Buumi’ a ‘Muuya,’ ino ncinzi cini mabala aaya ncaamba?” alimwi a “Kuzyiba ‘Babuloni Mupati.’” Inga mwayanda kuti mutulange-lange twaambo ootu angomwiiya limwi. Mbwaanga taku mibuzyo iibikkidwe kumakani aayungizyidwe kutwaambo tulangwa-langwa, mweelede kutuzyiba kabotu twaambo kutegwa mukonzye kupanga mibuzyo iigwasya.

13. Ujisi mulimo nzi mupailo mukuyumya lusyomo?

13 Sintembauzyo wakati: “Ccita kuti Mwami Leza wagwasilizya mukuyaka ŋanda, mulimo wabayaki inga waba wabuyo.” (Intembauzyo 127:1, BT) Aboobo, nomulibambila kusololela ciiyo ca Bbaibbele, amulombe lugwasyo lwa Jehova. Mupailo ngomupaila kumatalikilo akumamanino aaciiyo weelede kutondezya cilongwe ncomujisi a Jehova. Amumuyumye-umye sikwiiya kupaila kuli Jehova kumulomba busongo bwakumvwa Jwi lyakwe alimwi akuti akonzye kulubelesya lulayo lwandilyo. (Jakobo 1:5) Ikuti wacita oobo, sikwiiya uya kuyumizyigwa akukonzya kuliyumya kumasunko alimwi uya kuzumanana kuyuma mulusyomo.

Amubagwasye Basikwiiya Bbaibbele Kuba Bamayi

14. Nkuya ampela kuli buti basikwiiya Bbaibbele nkobeelede kucita?

14 Kutegwa basikwiiya Bbaibbele mbotuyiisya “bajatisye makani oonse,” Jesu wakalailila basikwiiya bakwe kuti beelede kuya ampela nkokuti ikutali buyo kuba basikwiiya ba Jwi lya Leza, pele beelede kuba bamayi bandilyo. (Matayo 28:19, 20; Incito 1:6-8) Ncinzi ncomukonzya kucita kugwasya sikwiiya kutegwa aye ampela kumuuya munzila iili boobu?

15. Nkaambo nzi ncomweelede kumuyumya-yumya ngomwiiya limwi Bbaibbele kujanika kumiswaangano ya Bunakristo?

15 Mbomwatalikila buyo kwiiya ciiyo lweendo lwakusoka, amumutambe sikwiiya kumiswaangano yambungano. Amupandulule kuti kumiswaangano nkonkuko nkokonzya kwiiya mbokonzya kuba mwiiyi wa Jwi lya Leza. Kwansondo zinji, kwamaminiti aali mbwaabede mwamana ciiyo acimwi ca Bbaibbele, amupandulule nzyomwakaiya kupulogilamu yamalailile yakumuuya kumiswaangano yaambungano iindenyi-indenyi alimwi akumiswaangano mipati. Amwaambe mpindu njomujana kumiswaangano eeyi. (Ba-Hebrayo 10:24, 25) Ikuti sikwiiya watalika kujanika kumiswaangano lyoonse, ulalangilwa kuba mwiiyi wa Jwi lya Leza.

16, 17. Nimbaakani nzi sikwiiya Bbaibbele nzyakonzya kubikka akuzizuzikizya?

16 Amumugwasye sikwiiya Bbaibbele kuba ambaakani nzyakonzya kuzuzikizya. Mucikozyanyo, amumukulwaizye kuti eezyo nzyaiya kabaambila beenzyinyina, baaŋanda naa bamukowa. Alimwi amumwaambile kuti abe ambaakani yakubala Bbaibbele mbolizulwa. Ikuti mwamugwasya kuba ambaakani yakubala Bbaibbele cakukonkotanya, uya kugwasyigwa kufwumbwa aakubbapatizyigwa. Kunze lyaboobo, sena tamukonzyi kumwaambila sikwiiya kuti ibe mbaakani yakwe yakuyeeya lugwalo noluba lomwe lwa Bbaibbele lwiingula mubuzyo mupati wacibalo acimwi camubbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya? Ikwiinda mukucita boobu uya kuba “simulimo uutakwe cintu cimuusya insoni, uupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.”—2 Timoteo 2:15.

17 Muciindi cakuyiisya sikwiiya kubikka magwalo mumutwe naa kwaamba magwalo ncaamba, amumukulwaizye kupandulula tupango twa Bbaibbele mbotweendelana acibalo cilangwa-langwa naingula baabo bayanda kuzyiba ncajisi lusyomo luli boobo. Kulibambila zibeela mubufwiifwi kulakonzya kugwasya, nywebo nobayi bakwe kamuba bamukowa wakwe naa babelesinyina bamubuzya kupandulula lusyomo lwakwe. Sikwiiya avwiila, amumutondezye mbokuvwiilwa “amoyo mutete.”—1 Petro 3:15.

18. Sikwiiya Bbaibbele naasika azyeelelo zyakuba sikumwaya uutabbapatizyidwe, ndugwasyo nzi alumwi ndomukonzya kumugwasya?

18 Mukuya kwaciindi sikwiiya ulakonzya kweelela kutola lubazu mumulimo wamumuunda. Amukankaizye kuti ncoolwe cipati kuzumizyigwa kutola lubazu mumulimo ooyu. (2 Ba-Korinto 4:1, 7) Ibaalu babona kuti sikwiiya wasika azyeelelo zyakuba sikumwaya uutabbapatizyidwe, amumugwasye kulibambila nzila ngubauba, kwamana amweende limwi mumulimo wamumuunda. Kamubeleka lyoonse anguwe mumbazu ziindenyi-indenyi zyamulimo, alimwi amumuyiisye mbokulibambilwa kucita nyendo zyakujokelela cakusitikila. Cikozyanyo canu cibotu ciya kumugwasya.—Luka 6:40.

“Ulalifutula Omwini, Abalo Bakumvwa Ulabafutula”

19, 20. Nimbaakani nzi njotweelede kuba anjiyo, alimwi nkaambo nzi?

19 Cakutadooneka, kuyandika kuzyandamana kugwasya muntu “kuziba zyabwini.” (1 Timoti 2:4, Ci) Nokuba boobo, nkusyoonto kukkomana mubuumi kukonzya kweelana akooko kuboola akaambo kakugwasya muntu kuccilila Bbaibbele ncoliyiisya. (1 Ba-Tesalonika 2:19, 20) Masimpe ncoolwe cipati cakuba “basimilimonyina Leza” mumulimo wakuyiisya munyika eeyi!—1 Ba-Korinto 3:9.

20 Ikwiinda muli Jesu Kristo alimwi abangelo basinguzu, Jehova ino-ino uya kubabeteka aabo “batamuzi Leza akutaswiilila Makani Mabotu aa-Mwami wesu Jesu.” (2 Ba-Tesalonika 1: 6-8) Bantu bali muntenda. Sena tamukonzyi kuba ambaakani yakuyiisya ciiyo ca Bbaibbele caaŋanda niciba comwe mubbuku lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? Nomubeleka mulimo ooyu, mulijisi coolwe ‘cakulifwutula nobeni abaabo bamumvwa.’ (1 Timoteo 4:16) Eecino nceciindi ciyandika kapati kugwasya bantu kuccilila Bbaibbele ncoliyiisya.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 1 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Ncinzi Ncomwaiya?

• Ino lyakabambilwa mulimo nzi bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya?

• Mbuti mbomukonzya kutalisya ziiyo zya Bbaibbele kwiinda mukubelesya bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya?

• Ninzila nzi zyakuyiisya zibeleka kapati?

• Mbuti mbomukonzya kumugwasya sikwiiya kuba mwiiyi wa Jwi lya Leza?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 11]

Sena mulalibelesya kabotu bbuku eeli?