Skip to content

Skip to table of contents

Amuyiisye Cini Bbaibbele Ncoliyiisya

Amuyiisye Cini Bbaibbele Ncoliyiisya

Amuyiisye Cini Bbaibbele Ncoliyiisya

“Mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse.”—MATAYO 28:19, 20.

1. Ncinzi cikonzya kwaambwa kumakani aakuvwula kwa Bbaibbele?

IJWI lya JEHOVA Lisalala Ibbaibbele, ndimwi lyamabbuku aakaindi alimwi ndeliinda kuvwula munyika. Zibeela zimwi zyandilyo zyasandululwa mumilaka iinda ku 2,300. Bantu munyika bainda ku 90 pasenti balilijisi mumulaka wabo.

2, 3. (a) Nkaambo nzi ncokuli kunyongana kumakani anzyoliyiisya Bbaibbele? (b) Mibuzyo nzi njotulaalange-lange?

2 Bantu bali tuulunzuma balalibala Bbaibbele abuzuba. Bamwi bantu bakalibala kale lyoonse mbolizulwa ziindi zinji. Zyuulu-zyuulu zyazikombelo baamba kuti njiisyo zyabo zizwa mu Bbaibbele, pele balakazyanya kuli ceeco ncoliyiisya. Alimwi kuyungizya kupenzi eeli lyakwiimpana, kuli kukazyanya kupati akati kabantu bazikombelo nzyeena. Bamwi babona Bbaibbele kuti liliswaangene amizimu, nobaamba nkulyakazwa alimwi ampindu yandilyo. Banji balibona kuti ndibbuku lisalala buyo libelesyegwa muzilengwa mbuli kukonka naa kulumbila munkuta kutondezya kuti kaambo kaambwa nkamasimpe.

3 Mubwini, Ijwi lya Leza Ibbaibbele lilijisi nguzu naa mulumbe wabantu boonse. (Ba-Hebrayo 4:12) Swebo Tobakamboni ba Jehova tuyanda kuti bantu baiye Bbaibbele ncoliyiisya. Tuli yandide kubeleka mulimo Jesu Kristo ngwaakapa basikwiiya bakwe naakati: “Kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse.” (Matayo 28:19, 20) Notukambauka tujana bantu babombe moyo bakatazyidwe akunyongana kuliko muzikombelo kuvwulide munyika. Bayanda kuti bamuzyibe kabotu Mulengi wesu mbwabede alimwi balayanda kwiiya Bbaibbele ncolyaamba kumakani aabuumi. Atulange-lange twaambo totatwe tubakopede bantu banji. Mukaambo akamwi, tulabikkila maano kuzintu zyakubeja nzyobaamba basololi bazikombelo, kwamana boobo tulalanga-langa cini Bbaibbele ncoliyiisya. Mibuzyo njakuti: (1) Sena Leza ulatulanganya? (2) Nkaambo nzi ncotuponena? (3) Ncinzi cicitika kuli ndiswe twafwa?

Sena Leza Ulalanganya?

4, 5. Nkaambo nzi bantu ncobayeeya kuti Leza tatulanganyi?

4 Atutalike amubuzyo wakuti, Sena Leza ulatulanganya? Cuusisya ncakuti bantu banji bayeeya kuti bwiinguzi bwamubuzyo ooyu mbwakuti talanganyi pe. Nkaambo nzi ncobayeeyela boobo? Kaambo kamwi nkakuti bakkede munyika muli lusulo, nkondo, akupenga. Bayeeya kuti, ‘ikuti Leza naali kulanganya ncobeni, naalizilesyede kucitika zintu zibi zili boobu.’

5 Akamwi kaambo kapa kuti bantu kabayeeya kuti Leza talanganyi nkaambo kakuti basololi bazikombelo babapa kuti kabalimvwa boobo. Ino ncinzi kanji basololi ncobaamba nokwacitika ntenda? Mukaintu umwi naakafwidwa bana baniini bobilo muntenda yamumugwagwa, mupati wacikombelo wakati: “Kwakali kuyanda kwa Leza. Leza wakali kuciyanda abambi bangelo bobilo.” Basololi bazikombelo nobaamba twaambo tuli boobu, mubwini bapa mulandu Leza kuzintu zibyaabi zicitika. Pele sikwiiya Jakobo wakalemba kuti: “Na muntu watepaulwa, ataambi kuti, Ndatepaulwa kuli-Leza, nkaambo Leza tatepauliki kucibi, alimwi walo mwini tatepauli muntu pe.” (Jakobo 1:13) Jehova Leza taku napa kuti kucitike cintu cibyaabi. Inzya, “[cili] kule a-Leza kuti acite bubi.”—Jobu 34:10.

6. Ngwani uupa kuti bubi akupenga kaziliko munyika eeyi?

6 Aboobo, nkaambo nzi bubi akupenga ncokuvwulide kapati boobu? Kaambo kamwi nkakuti bantu banji bamukaka Leza kuti Mweendelezi, tabayandi kuccilila milawo anjiisyo zyakwe ziluleme. Cakutazyiba bantu bamvwida Saatani Sinkondonyina a Leza, kayi ‘nyika yoonse ili mubweendelezi bwamubi.’ (1 Johane 5:19) Kuzyiba kaambo aaka cipa kuti citakatazyi kuzyiba manyongwe ncaaliko. Saatani mubi, ngusilusulo, ngusilweeno, alimwi mujayi. Aboobo tweelede kulangila kuti nyika kaili mbuli mweendelezi wayo. Nkakaambo kaako ncokuli bubi bunji kapati boobu!

7. Nkaambo nzi ncokuli kupenga ooku nkotupenga?

7 Kutalondoka kwabantu akwalo nkaambo kamwi kapa kuti kakuli kupenga ooku nkotupenga. Bantu basizibi bayandisya kapati kuba acuuno calo ikanji cipa kuti kube nkondo, kudyaaminina akupenga. Cakweelela bbuku lya Mukambausi 8:9 lyaamba kuti: “Muntu naendelezya muntunyina [ula]mubisizya.” Akamwi kaambo cipa kuti kakuli kupenga nkakuti “bantu boonse buyo balasikilwa ziindi zyalufwu azyamapenzi.” (Mukambausi 9:11) Ibunji bwaziindi bantu balacitikilwa mapenzi akaambo kakuba mubusena butali kabotu aciindi citali kabotu.

8, 9. Mbuti mbotuzyi kuti Jehova ulatulanganya ncobeni?

8 Cilaumbulizya kuzyiba kuti tali Jehova uupa kuti katupenga. Pele sena masimpe Leza ulabikkila maano kuzintu zicitika mubuumi bwesu? Ibwiinguzi bukkazyika moyo mbwakuti inzya ulabikkila maano! Tulizyi kuti Jehova ulatulanganya akaambo kakuti Ijwi lyakwe lyakasololelwa amuuya lilatwaambila ncaalekela bantu kutola nzila mbi. Icapa kuti Leza acite boobu kuli twaambo tobilo: bweendelezi bwakwe alimwi akusyomeka kwabantu. Akaambo kakuti Mmulengi singuzu zyoonse, tauli mukuli wa Jehova wakutwaambila ncalekelede kupenga. Nokuba boobo, ulatwaambila akaambo kakuti ulatulanganya.

9 Amulange-lange kaambo akamwi katondezya kuti Leza ulatulanganya. “Wakapenga mumoyo wakwe” ibubi nibwakavwula munyika mumazuba aa Nowa. (Matalikilo 6:5, 6) Sena Leza wakaleka kulimvwa mbwaakali kulimvwa kaindi? Peepe, nkaambo walo tacinci. (Malaki 3:6) Cilamusulula kubona kutalulama alimwi cilamucima kubona bantu kabapenga. Ibbaibbele liyiisya kuti Leza uya kwaamana mapenzi oonse aacitika akaambo kabweendelezi bwabantu alimwi ayaayo aaba akaambo kamuuya mubi wa Diabolosi. Sena eeci tacili citondezyo cakuti Leza ulatulanganya?

10. Mbuti Jehova mbwalimvwa kukupenga kwabantu?

10 Basololi bazikombelo baamba Leza ikutali mbwabede nobaamba kuti mapenzi aatucitikila alacitika akaambo kakuti nkuyanda kwakwe. Kwiindana ambobamwaamba, Jehova ncayanda nkumana mapenzi aakatazya bantu. Lugwalo lwa 1 Petro 5:7 lwaamba kuti “nguumucebuka lyoonse.” Eeco ncencico cini Bbaibbele ncoliyiisya.

Nkaambo nzi Ncotuponena?

11. Ino ncinzi bunji bwaziindi bazikombelo ncobaamba kumakani aabuumi bwabantu anyika?

11 Lino atulange-lange mubuzyo wabili uubakatazya kapati bantu wakuti, Nkaambo nzi ncotuponena? Bazikombelo bunji bwaziindi baingula kuti muntu uli buyo anyika kwakaindi kaniini. Nyika baibona kuti mbusena bwakulyookezyela buyo nobali mulweendo lwabo lwakuya kwaakukkala kumbi. Basololi bazikombelo cakubeja bayiisya kuti buzuba bumwi Leza uya kwiinyonyoona nyika iini eeyi kwiigama. Akaambo kakuyiisya kuli boobu, bantu banji bayeeya kuti ncibotu kupona mpoceela nkaambo kwategwa cifwumo tulafwa. Ino ncinzi cini Bbaibbele ncoliyiisya kumakani aancotuponena?

12-14. Ncinzi Bbaibbele ncoliyiisya kumakanze Leza ngajisi kunyika akubantu?

12 Leza ulijisi makanze aataliboteli kunyika akubantu. Leza “(teewakailenga [nyika] kuti ibe yalupilingano pe, wakaibumba kuti ikalwe bantu).” (Isaya 45:18) Aboobo Jehova “ngonguwe wakabika nyika antalisyo zyayo, kuti itabi niizungaana [naa kunyonyoonwa].” (Intembauzyo 104:4) Ikuzyiba twaambo ootu twamakanze aa Leza ngajisi kunyika akubantu kulakonzya kutugwasya kubona ncotuponena.

13 Ibbuku lya Matalikilo zyaandaano 1 a 2 litondezya kuti Jehova wakabikkila maano naakali kulenga nyika kuti ikkalwe abantu. Kumamanino aakulenga zintu kubikkilizya anyika, zyoonse zintu ‘zyakabota loko.’ (Matalikilo 1:31) Leza wakabikka musankwa amukaintu bakutaanguna, Adamu a Eva mumuunda uutaliboteli wa Edeni, alimwi wakabapa zyakulya zinji zitalinoneni. Bantu bakutaanguna bobilo bakaambilwa kuti: “Amuzyalisye, muvule, muzuzye nyika akwiibombya.” Bakali kukonzya kuba abana balondokede, akukomezya muunda nkokuti munzi wabo kusikila kumajinkilo aanyika, akweendelezya banyama munzila mbotu.—Matalikilo 1:26-28.

14 Makanze aa Jehova ikuba amukwasyi wabantu uulondokede uukkala anyika kukabe akutamani. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.” (Intembauzyo 37:29) Inzya, bantu bakalengelwa kuti kabatangala abuumi kukabe akutamani mu Paradaiso anyika. Aaya ngamakanze aa Leza, alimwi ncencico cini Bbaibbele ncoliyiisya.

Ncinzi Cicitika Kuli Ndiswe Twafwa?

15. Ncinzi bunji bwabasololi bazikombelo ncobayiisya kuti ncecicitika kuli ndiswe twafwa?

15 Lino atulange-lange kaambo katatu kakopede bantu banji: Ncinzi cicitika kuli ndiswe twafwa? Basololi banji bazikombelo bayiisya kuti kuli cintu ciliko mumuntu icizumanana kupona muntu afwa. Basizikombelo bamwi bacisyoma kuti Leza ulabasubula basizibi kwiinda mukubaumpa mumulilo uutamani. Pele sena makani aayo ngamasimpe? Ino ncinzi cini Bbaibbele ncoliyiisya kumakani aalufwu?

16, 17. Ikweelana abwaamba Bbaibbele, ino bafwide bali muciimo cili buti?

16 Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Baumi balizi kuti balafwa, pele bafwide tabezi cintu niciba comwe; tabacijisi impindu.” Mbwaanga bafwide “tabezi cintu niciba comwe,” tabakonzyi kumvwa, kubona, kwaambaula, kwaampa naa kuyeeya. Tabacikonzyi kuba ampindu. Ma! inga mwati bakonzya! Tabakonzyi kubeleka mulimo uuli woonse. Kunze lyaboobo “luyando lwabo alusulo bwabo abbivwe lyabo zyoonse zyafwidilila” kayi tabakonzyi kutondezya mbobalimvwa munzila iili yoonse.—Mukambausi 9:5, 6, 10.

17 Ibbaibbele ncolyaamba kumakani aaya tacikatazyi kumvwa alimwi cilisalede—ee bafwide tabazumanani kupona kubusena bumwi. Taku cizwa mumubili wesu twafwa icizumanana kupona kutegwa cikazyalululwe mucintu cimwi, kweelana ambobaamba aabo basyoma mukuzyalululwa. Tulakonzya kupa cikozyanyo munzila eeyi: Buumi mbotupona buli mbuli mulilo wankendulu. Mulilo wazimwa, taku nkouya. Uzima buyo.

18. Sikwiiya Bbaibbele naazyiba kuti bafwide taku ncobazyi, ncinzi nceelede kuba masimpe?

18 Amuyeeye ncokaamba kaambo aaka kakasimpe katakatazyi kumvwa pele kagwasya kapati. Sikwiiya Bbaibbele azyiba kuti bafwide taku ncobazyi, weelede kuzyiba kuti nokuba kuti bamukowa wakwe ibakafwa bakali amoyo mubi nibakali kucipona, tabakonzyi kumubukila. Alimwi weelede kuzyiba kuti bayandwa bakwe bafwide tabakonzyi kumvwa, kubona, kwaambaula, kwaampa naa kuyeeya. Aboobo kunyina nobanga baambwa kuti balilendeledwe naa kuti bali mumapenzi aakupya mumulilo uutamani. Nokuba boobo, Bbaibbele liyiisya kuti bafwide aabo Leza mbayeeyede baya kubusyigwa. Lwabota aace lulindililo oolu!—Johane 5:28, 29.

Ibbuku Lipya Lyakubelesya

19, 20. Mbotuli Banakristo, mulimo nzi ngotujisi, alimwi ndibbuku nzi ligwasya kwiiya Bbaibbele ikapati lyakabambilwa kuti katubelesya mumulimo wesu?

19 Twalanga-langa buyo mibuzyo yotatwe iibakopede bantu banji. Ncoliyiisya Bbaibbele kumakani aaya ncuubauba kumvwa alimwi cilisalede. Cilakkomanisya ikuyiisya kasimpe aaka kubantu aabo ibayanda kuzyiba Bbaibbele ncoliyiisya. Pele kuli mibuzyo aimwi minji iiyandika kapati yalo babombe myoyo njobayanda bwiinguzi bukkazyika moyo. Mbotuli Banakristo tulijisi mukuli wakubagwasya kujana bwiinguzi kumibuzyo eeyo.

20 Tacili cuubauba kuyiisya kasimpe kamu Magwalo munzila iisalede alimwi iinjila mumoyo. Kutegwa tucikonzye kucita boobo, “muzike musyomesi uucenjede” wakalemba bbuku lyakubelesya mumulimo wesu wa Bunakristo. (Matayo 24:45-47) Eeli bbuku lyamapeeji aali 224 lijisi mutwe wakuti, Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya?

21, 22. Ino nzibeela nzi ziyandika zijanwa mubbuku lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya?

21 Eeli bbuku lyakamwaigwa a Muswaangano Wacooko wa Bakamboni ba Jehova wamu 2005/06 wakuti “Atumumvwide Leza,” lilijisi zibeela ziindenyi-indenyi. Mucikozyanyo, kuli mapeeji osanwe aajisi makani aantalisyo aagwasya kapati mukutalisya ziiyo zya Bbaibbele zyaaŋanda. Muya kubona kuti ncuubauba kunomoona zifwanikiso amagwalo mumapeeji aantalisyo. Alimwi mulakonzya kubelesya twaambo mucibeela eeci kutondezya basikwiiya mbobakonzya kuzyiba mbokujanwa zyaandaano atupango mu Bbaibbele.

22 Bbuku eeli lililembedwe munzila ngubauba alimwi iitakatazyi kumvwa. Kwaba kusoleka kapati kwaamba twaambo tunjila mumoyo wasikwiiya kwiinda mukumunjizya mumubandi nokwayandika. Cibalo acimwi cilijisi mibuzyo yamatalikilo alimwi kumamanino kuli kabbokesi kajisi mutwe wakuti “Bbaibbele Ncoliyiisya.” Kabbokesi kalijisi bwiinguzi bwamu Magwalo ikwiingula mibuzyo yakumatalikilo aacibalo. Kuli zifwanikiso zibotu kapati alimwi amajwi aatondezya cicitika acifwanikiso eeco alimwi kuli azikozyanyo. Nokuba kuti zibalo zyabbuku nzyuubauba kumvwa, kuli makani aayungizyidwe ngomukonzya kulanga-langa twaambo tupati-pati tuli 14 cakusitikila ikuti sikwiiya kayanda makani aamwi.

23. Ninzila nzi zipedwe izitondezya mbolibelesyegwa bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya kuziiyo zya Bbaibbele zyaaŋanda?

23 Ibbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya lyakabambilwa kuti litugwasye kuyiisya bantu bajisi lwiiyo lwiindenyi-indenyi ibazwa muzikombelo ziindenyi-indenyi. Ikuti sikwiiya katajisi luzibo lwa Bbaibbele, cilakonzya kutola ziindi zinji kumanizya cibalo. Mutani kwiile kuti tumane-mane ciiyo, amusitikile kuyiisya kutegwa nzyomuyiisya zibe zyeezyo zimunjila mumoyo sikwiiya. Ikuti katamvwisyi cikozyanyo cili mubbuku, amucipandulule naa kubelesya cikozyanyo cimbi. Kamulibambila kabotu, amubone kuti mwalibelesya bbuku munzila iigwasya, alimwi amulombe lugwasyo lwa Leza mumupailo kutegwa mukonzye “[ku]pandulula makani aalusinizyo mbukweelede.”—2 Timoteo 2:15.

Amukkomane Amulimo Uutaliboteli Ngomupedwe

24, 25. Mulimo nzi uutaliboteli Jehova ngwaapa bantu bakwe?

24 Jehova wapa bantu bakwe mulimo uutaliboteli. Watupa kuti twiiye kasimpe kaamba nguwe. Eeci coolwe tatweelede kucuubya-ubya. Kayi Leza wasisa makanze aakwe kubantu balitukumuna, pele kubantu balibombya wabatondezya. Kumakani aaya, Jesu wakati: “Ndakulumba, Ta, mwami wakujulu aansi, nkaambo wakabasisila makani aya basimaanu abacenjede, wakaavumbwida bana.” (Matayo 11:25) Eeci ncoolwe cipati alimwi cilibedelede kuba akati kabantu babombe babelekela Mwami Wakoonse-koonse, Jehova.

25 Alimwi Leza watupa coolwe cakuyiisya bantu kutegwa bamuzyibe. Mwataluba kuti Leza waambwa munzila iitali njenjiyo abantu aabo ibayiisya zyakubeja kwaamba nguwe. Bantu banji bamubona kuti Jehova tali kabotu naaceya, kabayeeya kuti talanganyi alimwi akuti muyumu moyo. Sena mulilibambide kusalazya kaambo aaka? Sena mulayanda kuti bantu babombe myoyo boonse bazyibe bwini mbwabede Leza? Ikuti kacili boobo, amutondezye luyando kuli Leza kwiinda mukukambauka cabusungu akuyiisya bantu kubona Magwalo ncaamba kutwaambo tuyandika kapati. Aabo bakayanda kasimpe beelede kwiiya cini Bbaibbele ncoliyiisya.

Mbwiinguzi nzi Bwanu?

• Mbuti mbotuzyi kuti Leza ulatulanganya?

• Nkaambo nzi ncotuponena anyika?

• Ncinzi cicitika kuli ndiswe twafwa?

• Nzibeela nzi nzyabbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya izyamubelekela kapati?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 7]

Ibbaibbele liyiisya kuti kupenga kuya kumana

[Kulumba]

Mujulu kululyo, musimbi:© Bruno Morandi/age fotostock; kulumwensyi, mukaintu: AP Photo/Gemunu Amarasinghe; kunselelo kululyo, bazangalisi: © Zifwanikiso zyaba Sven Torfinn/Panos

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Baluleme baya kupona kukabe akutamani mu Paradaiso