Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Ngu Leza Uulumba

Jehova Ngu Leza Uulumba

Jehova Ngu Leza Uulumba

“Leza tali sikampenda, takonzya kuluba milimo yanu akuyanda nkomwatondezya nkaambo kezina lyakwe.”—BA-HEBRAYO 6:10.

1. Ino Jehova wakamulumba buti Rute muna Moabu?

JEHOVA ulabalumba kapati aabo basolekesya kucita kuyanda kwakwe cakusinizya, alimwi ulabalongezya kapati. (Ba-Hebrayo 11:6) Mwaalumi uusyomeka uutegwa Boazi wakali buzi kabotu bube oobu bwa Jehova bubotu kapati, nkaambo mboobu mbwaakaambila Rute muna Moabu walo wakabalanganya banyinazyala bamukamufwu, wakati: “Jehova akupe coolwe nkaambo kamilimo yako, ukatambule bulumbu buzulide kuzwa kumaanza aa-Jehova.” (Rute 2:12) Sena Rute wakalongezyegwa a Leza? Inzya wakalongezyegwa! Twaamba boobo nkaambo makani aakamucitikila alilembedwe mu Bbaibbele! Kunze lyaboobo, wakazi kukwatwa kuli Boazi alimwi wakazi kuba umwi wabamakaapanyina Mwami Davida alimwi a Jesu Kristo. (Rute 4:13, 17; Matayo 1:5, 6, 16) Cikozyanyo eeci ncimwi cazikozyanyo zinji zijanika mu Bbaibbele izitondezya Jehova mbwalumba babelesi bakwe.

2, 3. (a) Ino ncinzi cipa kuti ikutondezya kulumba kwa Jehova kabe kaambo kaalubazu? (b) Nkaambo nzi Jehova ncakonzya kutondezya kulumba kwinikwini? Amupe cikozyanyo.

2 Jehova inga walibona kutalulama ikuti katalumbi. Lugwalo lwa Ba-Hebrayo 6:10 lwaamba kuti: “Leza tali sikampenda, takonzya kuluba milimo yanu akuyanda nkomwatondezya nkaambo kezina lyakwe, mbomwakabelekela basalala, asunu mucibabelekela.” Icipa kuti kaambo aaka kayandike kapati ncakuti Jehova ulabalumba bantu balyaabide kulinguwe nokuba kuti mbabasizibi alimwi balalezya mukumulemeka.—Ba-Roma 3:23.

3 Akaambo kakutalondoka, tulakonzya kuyeeya kuti milimo njotucita cakulyaaba kuli Leza inyina amukondo cakunga tayeeleli kulongezyegwa a Leza. Pele Jehova ulaazi kabotu makanze eesu abukkale alimwi ulabikkila maano kapati kumulimo ngotubeleka camoyo woonse. (Matayo 22:37) Mucikozyanyo: Mutumbu wajana bulungu atafwule bwakusama munsingo butaduli kapati. Wacibona cipego eeci kuti tacili cibotu pe, aboobo waciyumbila ambali. Pele wajana kagwalo katondezya kuti cipego cazwa kukana kakwe kasimbi, kalo ikabelesya mali woonse ngokajisi kutegwa kaule bulungu oobo. Imutumbu wacinca mbwaali kucibona cipego. Ambweni kumwi misozi kayiibaiba, wakakumbata kana kakwe akutondezya kulumba camoyo woonse.

4, 5. Ino mbuti Jesu mbwaakaiya Jehova caboola kumakani aakulumba?

4 Mbwaanga Jehova ulizi makanze eesu alimwi akulezya kwesu, ulalumba ikuti twamupa ziinda kubota, kufwumbwa naa nkantu kaniini naa ncipati. Kujatikizya makani aaya, Jesu wali cikozyanyo cibotu citondezya mbobabede Bausyi. Amuyeeye cibalo camu Bbaibbele catuli tuniini twakasanga mukamufwu. Jesu “wakatambya meso aakwe, wakabona bavubi abali kubika zipo zyabo mucitambwido camucikombelo. Mpoonya wakabona umwi mukaintu mukamufu mucete, uwakali kubika omo tuli tuniini tobile. Nkabela wakati, Ncobeni ndamwaambila kuti oyu mukamufu mucete wabika kwiinda boonse, nkaambo aba boonse bakabika muzipo zya-Leza akuvula kwalubono lwabo, pele walo abucete bwakwe wakabika coonse ncajisi, ncapona aco.”—Luka 21:1-4.

5 Masimpe, akaambo kakuziba bukkale bwamukaintu ooyu kuti wakali mukamufwu alimwi wakali mucete—Jesu wakacibona mbocakali kuyandika cipego cakwe, aboobo wakamulumba kapati. Awalo Jehova mbwacita mbubwenya oobo. (Johane 14:9) Sena tacikulwaizyi ikuziba kuti kufwumbwa naa muli mubukkale buli buti, mulakonzya kuyandwa a Leza wesu uulumba kubikkilizya a Mwanaakwe?

Jehova Wamupa Bulumbu Muntu waku Etiopiya Uuyoowa Leza

6, 7. Ino mmuunzila nzi alimwi nkaambo nzi Jehova ncaakamupeda bulumbu Ebedi-meleki?

6 Jehova mbwatondezya kuti ulabapa bulumbu aabo bacita kuyanda kwakwe kulitondezyedwe cakwiinduluka-induluka mu Magwalo. Amulange-lange mbwaakamucitila muna Etiopiya uuyoowa Leza wazina lya Ebedi-meleki, walo wakapona mumazuba aakali kupona Jeremiya alimwi iwakali mubelesi muŋanda ya Mwami Zedekiya wa Juda uutasyomeki. Ebedi-meleki wakaziba kuti bana bamwami wa Juda bakapa Jeremiya mulandu wakukulwaizya bantu kubukila bulelo, alimwi bakali muwaalide kale mumulindi kutegwa imujaye nzala. (Jeremiya 38:1-7) Akaambo kakuziba kuti Jeremiya wakalisulidwe cakuzwa munzila akaambo kamulumbe ngwaakali kukambauka, Ebedi-meleki wakalibikka muntenda kwiinda mukwaatola makani aaya kumwami. Ooyu muna Etiopiya cabusicamba wakati: “O mwami simalelo wangu, Aba bantu babisya mumakani aya ngebacitila Jeremiya musinsimi. Bamuwaala mumulindi, lino oko inzala ilamujaya.” Kwiinda mukulaililwa amwami, Ebedi-meleki wakabweza baalumi ibali 30 akuunka kuyoomugusya mumulindi musinsimi wa Leza.—Jeremiya 38:8-13.

7 Jehova wakabona kuti Ebedi-meleki wakalijisi lusyomo lwalo lwakamugwasya kumana bukandu. Aboobo, Jehova wakamulumba akwaambila Ebedi-meleki kwiinda muli Jeremiya kuti: “Ncobeni njoozuzikizya majwi aangu aamunzi uno. Ngemajwi aamapenzi, taali majwi aacoolwe pe . . . Pele webo, njookuvuna mubuzuba obo, . . . Tokooyooabwa mumaanza aabantu abo mboyoowa. Nkaambo ncobeni njookufutula, . . . buumi bwako buyooba bulumbu bwako nkaambo kakuti ulasyoma ndime.” (Jeremiya 39:16-18) Ee, Jehova wakamufwutula Ebedi-meleki antoomwe a Jeremiya kubana bamwami babyaabi baku Juda, alimwi kwiinde ciindi wakamufwutula kubana Babuloni ibakanyonyoona Jerusalemu. Ibbuku lya Intembauzyo 97:10 lyaamba kuti: “[Jehova] ulabamba myuuya yabasalali bakwe, ulabavuna kumaanza aabasizibi.”

“Uso Uubonena Kumbali Uzookulumbula”

8, 9. Kweelana ambwaakatondezya Jesu, ino mmipailo iili buti Jehova njakkomanina?

8 Icitondezyo acimbi icitondezya kuti Jehova ulalumba akubikkila maano kumajwi eesu aabukombi cilakonzya kubonwa kwiinda mukubona Bbaibbele ncolyaamba kujatikizya mupailo. Mwaalumi musongo wakaamba kuti: “Cikombyo camululami ncecimukonda [Leza].” (Tusimpi 15:8) Mumazuba aakali kupona Jesu anyika, basololi babukombi banji bakali kupaila antangalala ikutali akaambo kalusyomo lwini-lwini pe, pele akaambo kakuyanda kukkomanisya bantu. Jesu wakati: “Balijene kale bulumbu bwabo.” Wakabalailila boobu basikumutobela: “Webo ciindi ncokomba, njila mucimpetu cako, ulijalile kumulyango, ukombe kuli-Uso uuli kumbali, lino Uso uubonena kumbali uzookulumbula.”—Matayo 6:5, 6.

9 Eeci tacaambi kuti Jesu wakali kukasya kupaila antangalala pe, nkaambo walo ziindi zimwi wakapaila antangalala. (Luka 9:16) Jehova ulabotelwa kapati ikuti twapaila camoyo woonse, katutajisi makanze aakukkomanisya buyo bantu. Ikupaila katuli tolikke ncitondezyo citondezya mbotumuyanda kapati Leza alimwi ambotumusyoma. Nkakaambo kaako tacigambyi kujana kuti Jesu ziindi zinji wakali kuyandaula masena aasisikide ikutegwa apaile. Ciindi cimwi wakacita oobo “buumbuluke buyo, wakafuma loko.” Ciindi acimbi “wakatanta kucilundu kuyookomba.” Alimwi katanasala baapostolo bakwe bali 12, Jesu wakapaila masiku woonse kali alikke.—Marko 1:35; Matayo 14:23; Luka 6:12, 13.

10. Ikuti mipailo yesu kiili yakusinizya alimwi kiitondezya mbotulimvwa, ino ncinzi ncotukonzya kuba masimpe?

10 Amuyeeyele buyo mbuli Jehova mbwaakali kubikkila maano kuswiilila majwi aazwa mumoyo aa Mwanaakwe! Ziindi zimwi Jesu wakali kupaila ‘cakulila kapati, aboobo wakamvwigwa nkaambo wakali kuyoowa Leza.’ (Ba-Hebrayo 5:7; Luka 22:41-44) Ikuti mipailo yesu kiili yakusinizya alimwi kiitondezya mbotulimvwa tulakonzya kusyoma kuti Taateesu wakujulu ulaswiilila kapati alimwi akubikkila maano. Masimpe, “Jehova uli kufwaafwi kuliboonse . . . bamwiita calusinizyo.”—Intembauzyo 145:18.

11. Ino Jehova ulimvwa buti kuzintu nzyotucita notuli tolikke?

11 Ikuti naa Jehova ulalumba notupaila katuli tolikke, nkokuti acalo ciindi notutobela nzyaamba katuli tolikke ulalumba. Masimpe, Jehova ulizi nzyotucita notuli tolikke. (1 Petro 3:12) Inzya, kusyomeka alimwi akumumvwida notuli tolikke ncitondezyo cibotu cakuti “moyo [wesu] woonse” uli kuli Jehova, katujisi makanze mabotu alimwi akuzuunyana kukucita cibotu. (1 Makani 28:9) Elo kaka kulilemeka kuli boobu kulamukkomanisya Jehova!—Tusimpi 27:11; 1 Johane 3:22.

12, 13. Ino mbuti mbotukonzya kukwabilila mizeezo alimwi amoyo ikutegwa tube mbuli Natanayeli sikwiiya uusyomeka?

12 Akaambo kaboobo, Banakristo basyomeka tabaciti zibi cakusisikizya zyalo zinyonganya mizeezo amoyo zili mbuli kulangilila naa kubala zintu ziletela muzeezo wakoonana naa zibikkilizya alunya. Nokuba kuti zibi zimwi zilakonzya kusiswa kubantu, tulizi kuti “zyoonse zilivumbulwidwe, zili antangalala, kulinguwe oyo ngutujisizi makani.” (Ba-Hebrayo 4:13; Luka 8:17) Kwiinda mukutantamuka zintu zimucima Jehova, tulaba amanjezeezya mabotu alimwi tulakkomana akaambo kakuziba kuti Leza ulatuyanda. Masimpe, tatweelede kudooneka kuti Jehova ulamulumba kapati muntu “uuenda cakulondoka akucita bululami, uuamba lusinizyo mumoyo wakwe.”—Intembauzyo 15:1, 2.

13 Pele ino mbuti mbotukonzya kubamba mizeezo amoyo wesu munyika iibbide buya mububi? (Tusimpi 4:23; Ba-Efeso 2:2) Kunze lyakubelesya bubambe bwakutugwasya kumuuya, tuleelede kusolekesya kutantamuka cintu cibi akucita cibotu, katucita oobo cakufwambaana ikutegwa mizeezo mibi itakomeni akutupa kucita cibi. (Jakobo 1:14, 15) Amuyeeye buyo mbomunga mwakkomana ikuti Jesu wamwaamba mbwaakaamba Natanayeli kuti: “Amubone, [muntu] mwinimwini uutakwe luuni.” (Johane 1:47) Natanayeli alimwi iwiitwa kuti Bartolomayo kumbele wakazi kuba acoolwe cakuba umwi wabaapostolo ba Jesu bali 12.—Marko 3:16-19.

“Mupaizi Mupati, Uuli Aluzyalo”

14. Ino Jesu mbwaakacibona ncaakacita Mariya bwakaindana buti abasikwiiya bakwe?

14 Mbwaanga Jesu “[n]cikozyanyo ca-Leza uutabonwi” Jehova, lyoonse wakali kwiiya Bausyi munzila iilondokede mukulumba baabo ibakali kubelekela Leza amoyo uusalala. (Ba-Kolose 1:15) Mucikozyanyo, nokwakaceede buyo mazuba osanwe kuti aabe buumi bwakwe, Jesu abamwi babasikwiiya bakaswaya kuŋanda ya Simoni waku Betaniya. Ciindi cakumazuba, Mariya mucizi wa Lazaro alimwi a Marta “wakabweza nsazi yamafuta aanunka kabotu, aadulisya kwiindilila” (ayelene amali aavwolwa mwaka woonse) akwaatila kumutwe akumatende aa Jesu. (Johane 12:3) Bamwi bakati: ‘Wanyonyweedanzi boobo?’ Nokuba boobo, Mariya ncaakacita Jesu wakacibona munzila iimbi. Wakabona kuti mbwaabi ncobeni alimwi cakalijisi mulimo mupati kumakani aalufwu lwakalondelede kubikkilizya akuzikkwa kwakwe. Aboobo, muciindi cakumutongooka Mariya, Jesu wakamulemeka. Jesu wakati: “Koonse koonse nkwaayookambaukwa Makani aya mabotu muzisi zyoonse, eci acalo ncaacita mwanakazi oyu ciyooambwa, cikabe ciibalusyo cakwe.”—Matayo 26:6-13.

15, 16. Ino mbuti mbotugwasyigwa akaambo kakuti Jesu wakapona akubelekela Leza kali muntu wanyama?

15 Elo kaka tulijisi coolwe cakuba a Jesu imuntu uulumba ikuba Musololi wesu! Ibwini mbwakuti ibuumi bwa Jesu kali muntu wanyama bwakamupa kulibambila mulimo Jehova ngwaakali kuyanda kuti akacite, iwakubeleka kali Mupaizi Mupati alimwi kali Mwami. Kusaanguna, kumbungano yabananike kumane akubantu boonse anyika.—Ba-Kolose 1:13; Ba-Hebrayo 7:26; Ciyubunuzyo 11:15.

16 Jesu wakalitalikide kale kuyandisya bantu katanaboola anyika. (Tusimpi 8:31) Naakapona kali muntu wanyama, wakaziba kupenga mbokubede alimwi amasukusyo ngotujana mumulimo ngotubelekela Leza. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “[Jesu] ncaakeelela muzintu zyoonse kuti aelane abanabakwabo, kuti akabe Mupaizi Mupati . . . Awalo mbubonya mbwaakalimvwida mwini kusunkwa akupenga, ncobeni inga ulakonzya kubagwasya abo abasunkwa.” Jesu ulakonzya “kutweetelela mukulengauka kwesu” nkaambo “wakasunkwa mbubonya mbuli ndiswe, nekuboobo taakwe naakacita cibi.”—Ba-Hebrayo 2:17, 18; 4:15, 16.

17, 18. (a) Ino magwalo aali ciloba akalembelwa mbungano ku Asia Minor atondezya nzi kujatikizya mpokuteene kulumba kwa Jesu? (b) Ino Banakristo bananike bakagwasyigwa kulibambila nzi?

17 Jesu wakaaziba kabotu masukusyo aabatobeli bakwe naakabusyigwa. Amulange-lange magwalo aakwe aakalembwa amwaapostolo Johane kulembela mbungano zyamu Asia Minor zili ciloba. Kumbungano yaku Smurna Jesu wakati: “Ndizi mapenzi aako mbwaabede, abucete bwako.” Aawa Jesu wakali kusola kwaamba kuti, ‘Mapenzi aako ndilaabwene; ndilicizi cimukatazide.’ Akaambo kakuti walo wakapenga mane kulufwu, Jesu wakayungizya boobu calubomba alimwi cakusinizya: “Kosyomeka mane do kusikila kulufu, lino njookupa musini wabuumi.”—Ciyubunuzyo 2:8-10.

18 Magwalo aali ciloba ngaakalembela mbungano ajisi majwi aatondezya kuti Jesu ulaazi kabotu mapenzi aabasikwiiya bakwe alimwi ulabalumba akaambo kakusyomeka kwabo. (Ciyubunuzyo 2:1–3:22) Mutalubi kuti aabo Jesu mbaakali kwaambila bakali Banakristo bananike ibakajisi bulangizi bwakuya kulela anguwe kujulu. Mbubwenya mbuli Mwami wabo, bakagwasyigwa kulibambila mulimo wabo uusumpukide wakugwasya mukubelesya mpindu yacipaizyo cacinunuzyo ca Kristo kabajisi luzyalo kapati kubantu bacisidwe.—Ciyubunuzyo 5:9, 10; 22:1-5.

19, 20. Ino mbuti “inkamu impati” mboyatondezya kulumba Jehova alimwi a Mwanaakwe?

19 Masimpe, luyando Jesu ndwajisi kubatobeli bakwe bananike lulajatikizya aba “mbelele zimwi” basyomeka, ituulunzuma twabantu tubamba “inkamu impati . . . bazwa kuzisi zyoonse” balo ibayoofwutuka “mapenzi ayo mapati.” (Johane 10:16; Ciyubunuzyo 7:9, 14) Bantu aaba balaunka kuli Jesu akaambo kakulumba cipaizyo cacinunuzyo alimwi abulangizi bwakuyoopona kukabe kutamani. Ino kulumba kwabo bakutondezya buti? Balacita oobo kwiinda “[muku]mumanina [Leza] milimo isikati amasiku.”—Ciyubunuzyo 7:15-17.

20 Lipooti yanyika yoonse yamwaka wamulimo wa 2006 itondezyedwe apeeji 27 kusikila ku 30 ilapa bumboni bwakuti babelesi aaba basyomeka balamubelekela Leza “milimo isikati amasiku.” Mumwaka omwe buyo ooyu, balo kubikkilizya akakamu kasyoonto buyo ka Banakristo bananike baceede bakabeleka canguzu kwamawoola aali 1,333,966,199 mukukambauka kubuleya—imweelwe uukozyene awamyaka iili 150,000!

Amuzumanane Kulumba!

21, 22. (a) Kujatikizya makani aakutondezya kulumba, nkaambo nzi Banakristo ncobeelede kucenjela mazuba aano? (b) Ino ncinzi ciyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

21 Jehova alimwi a Mwanaakwe nobeendelezya bantu batalondokede balatondezya kulumba citaambiki. Nokuba boobo cilausisya kujana kuti bantu banji tabamubikkili maano kapati Leza, babikkila buyo maano kuzintu nzyobayanda. Paulo naakali kupandulula bantu ba “kumazuba aakumamanino,” wakalemba kuti “bantu bayooba basikuliyanda, basimuyanda mali . . . batalumbi [naaceya]. (2 Timoteo 3:1-5) Elo kaka bantu bali boobu baliindene a Banakristo bakasimpe, balo kwiinda mumupailo upailwa camoyo woonse, mukulibombya alimwi amulimo ngobabeleka camoyo woonse zilatondezya mbobalumba zyoonse Leza nzyabacitila!—Intembauzyo 62:8; Marko 12:30; 1 Johane 5:3.

22 Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa zimwi zyabubambe bwakumuuya Jehova mbwaatucitila caluyando. Notulanga-langa “zipego zibotu” eezi, ikulumba kwesu akuyaambele.—Jakobo 1:17.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti Jehova mbwatondezya kuti ngu Leza uulumba?

• Ino mbuti mbotukonzya kukkomanisya Jehova notuli tolikke?

• Ino muunzila nzi Jesu mbwaakatondezya kulumba?

• Ino mbuti ikupona kali muntu wanyama mbokwakagwasya Jesu kuti abe muleli silubomba alimwi uulumba?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Mbubwenya mbuli mutumbu mbwayandisya majwi mauba-uba aamwanaakwe, Jehova ulalumba notumupa zintu ziinda kubota