Skip to content

Skip to table of contents

Mutaleki Kuba Bantu Balumba

Mutaleki Kuba Bantu Balumba

Mutaleki Kuba Bantu Balumba

“Miyeeyo yako ilayandika kulindime, O Leza! Mweelwe wayo mupati loko!”—INTEMBAUZYO 139:17.

1, 2. Nkaambo nzi ncotweelede kulumba Jwi lya Leza, alimwi mbuti sintembauzyo mbwaakaamba mukulumba kwakwe?

KWAKABA kuwidwa mvwuma. Itempele noyakali kubambululwa ku Jerusalemu, Mupaizi Mupati Hilikiya wakajana “ibbuku lyamulao wa-Jehova ngwaakapa kujanza lya-Musa,” kakunyina kudooneka kweelede kuti lyakali leelyo ndyaakalemba Musa ajanza lyakwe ilyakamanizyigwa kakwiindide myaka iibalilwa ku 800! Amuyeeyele buyo mbwaakalimvwa Mwami Josiya wakali kuyoowa Leza ibbuku eeli nolyakatolwa kulinguwe! Masimpe wakaliyandisya alimwi kakunyina kusowa ciindi wakaambila Safani imulembi kuti alibale cakupozya.—2 Makani 34:14-18.

2 Mazuba aano, Jwi lya Leza lyoonse nociba cibeela buyo candilyo cilakonzya kubalwa abantu banji kapati. Pele sena eeci citondezya kuti Magwalo taajisi mulimo naa kuti taayandiki? Tabusyi pe! Kayi magwalo ajisi makani meni-meni aa Singuzuzyoonse, aalembedwe kutegwa atugwasye. (2 Timoteo 3:16) Naakali kutondezya mbwaakali kulimvwa ku Jwi lya Leza, sintembauzyo Davida wakalemba kuti: “Miyeeyo yako ilayandika kulindime, O Leza! Mweelwe wayo mupati loko!”Intembauzyo 139:17.

3. Ino ncinzi citondezya kuti Davida wakali muntu uucizi kabotu cilongwe ncaakajisi a Leza?

3 Ikulumba Jehova, Jwi lyakwe alimwi abubambe bwabukombi bwakasimpe kunyina nozyakalekwa kuli Davida pe. Intembauzyo zinji nzyaakaanza Davida zilatondezya mbwaakali kulimvwa. Mucikozyanyo, ku Intembauzyo 27:4 wakalemba kuti: “Nkocili cintu comwe ncenkumbila kuli-Jehova, ncenjandaula; nkokuti nkale muŋanda ya-Jehova mazuba oonse aabuumi bwangu, kuti njeebele bubotu bwa-Jehova akuliiya makani mucikombelo cakwe.” Mu Chihebrayo cini-cini, majwi akasandululwa kuti “kuliiya makani” apandulula kulizinza, kuyeeyesya, kulangisya, kucikkomanina ncomubona, kuyandisya, kulombozya. Kaambo kalisalede kuti Davida wakali muntu uucizi kabotu cilongwe ncaakajisi a Jehova, kayi wakali kulumba zintu zyakumuuya alimwi akukabelesya kabotu kasimpe Leza nkaakayubununa kulinguwe. Cikozyanyo cakwe cakuba muntu uulumba cileelela kuyiigwa.—Intembauzyo 19:7-11.

Amulumbe Coolwe Ncomujisi Cakuziba Kasimpe Kali mu Bbaibbele

4. Ino ncinzi cakapa kuti Jesu ‘asekelele mumuuya uusalala’?

4 Ikuba aluzibo mujwi lya Leza takubooli akaambo kamaano naa lwiiyo lwakunyika lwalo lupa kulisumpula. Muciindi caboobo lulaboola akaambo kaluzyalo lwa Jehova, lwalo ndwafwida bantu balibombya, ibasyomeka ibabikkila maano kucakulya cakumuuya. (Matayo 5:3; 1 Johane 5:20) Jesu naakayeeya makani aakuti bamwi bantu batalondokede mazina aabo akalembwa kujulu, “wakasekelela mu-Muuya Uusalala wakati, Ndakulumba, Taata, Omwami wejulu enyika, nkaambo makani aya wakabasisa basongo abaabo baziba, waayubulwida bana.”—Luka 10:17-21.

5. Nkaambo nzi basikwiiya ba Jesu ncobatakeelede kuubyaubya luzibo lwaamba zya Bwami ilwakaletwa antangalala kuli mbabo?

5 Naakamana kupaila mupailo ooyu camoyo woonse, Jesu wakacengulukila kuli basikwiiya bakwe akuti: “Ali acoolwe meso abona zintu nzomubona nywebo. Nkaambo ndamwaambila kuti, basinsimi banjibanji abami bakali kuyanda kubona zintu nzomubona, pele tabakazibwene, akumvwa nzomumvwa, pele tabakazimvwide.” Ee, Jesu wakakulwaizya batobeli bakwe basyomeka kuti tiibakeelede kuubyaubya luzibo lwaamba zya Bwami ilwakaletwa antangalala kuli mbabo. Makani aaya aakasimpe kunyina naakayubununwa kuzyalani lyansiku lyababelesi ba Leza alimwi kunyina naakayubununwa “[ku]basongo abaabo baziba” bakali kupona mazuba aayo Jesu naakali anyika!—Luka 10:23, 24.

6, 7. (a) Ino ntwaambo nzi tutupa kulumba kasimpe kaamba Leza? (b) Ndwiindano nzi luboneka mazuba aano akati kacikombelo cini-cini alimwi acakubeja?

6 Mazuba aano, kuli twaambo tubotu itweelede kutupa kulumba kasimpe kaamba zya Leza akaambo kakuti Jehova kwiinda mu “muzike musyomesi uucenjede” wapa bantu bakwe luzibo lunji lwa Jwi lyakwe. (Matayo 24:45; Daniele 12:10) Kujatikizya ciindi cakumamanino, musinsimi Daniele wakalemba kuti: “Bantu banji bayootuntulika, aboobo luzibo luyooyungizizigwa.” (Daniele 12:4) Sena mulakazya kuti kuziba Leza mazuba aano ‘kwayungizyigwa’ alimwi akuti babelesi ba Jehova basaninwa kabotu kumuuya?

7 Elo kuli kwiindana kaka akati kaluzibo lwaamba zya Leza ndobajisi bantu ba Leza alimwi alupyopyongano lwabukombi luli muli Babuloni Mupati! Akaambo kaceeci, ibanji bakopene akutyompwa abukombi bwakubeja balongela kubukombi bwakasimpe. Bali mbuli mbelele balo ‘batayandi kuvwelanizigwa azibi zya Babuloni Mupati’ naa ‘kutapenzyegwa azipenzyo zyakwe.’ Jehova alimwi abantu bakwe balabatamba bantu aaba kumbungano ya Banakristo bakasimpe.—Ciyubunuzyo 18:2-4; 22:17.

Bantu Balumba Balaunka Kuli Leza

8, 9. Ino mbuti majwi aali kubbuku lya Hagai 2:7 mbwaali mukuzuzikizyigwa mazuba aano?

8 Jehova wakasinsima boobu naakali kwaamba ŋanda yakwe yakumuuya: “Njoozungaanya zisi zyoonse, kuti zintu ziyandisi zyazisi zyoonse ziboole, elyo njoozuzya iŋanda eyi bulemu.” (Hagai 2:7) Businsimi oobu bugambya bwakazuzikizyigwa mumazuba ngaakali kupona Hagai, iciindi bantu ba Leza bamucaala bakapilusyigwa nobakayaka tempele mu Jerusalemu. Mazuba aano, majwi aa Hagai alimwi ali mukuzuzikizyigwa ikwaamba zyatempele mpati yakumuuya iya Jehova.

9 Bantu banji bakaunka kale kutempele yacikozyanyo ikutegwa bakakombe Leza “mumuuya amubwini,” alimwi amwaka zyuulu-zyuulu zya “zintu ziyandisi zyazisi zyoonse” zyazumanana kuguumukila nkuko. (Johane 4:23, 24) Mucikozyanyo, lipooti yanyika yoonse yamwaka wamulimo wa 2006 itondezya kuti bantu bali 248,327 bakabbapatizyigwa ikutondezya kulyaaba kwabo kuli Jehova. Mweelwe utondezya bantu bapya ibali 680 baboola abuzuba! Ikukayanda kasimpe alimwi akulombozya kubelekela Jehova kabali basikwaambilizya Bwami ncitondezyo cakuti bakakwelwa ncobeni a Leza.—Johane 6:44, 65.

10, 11. Amuluule cakacitika icitondezya mbuli bantu mbobatalika kuyanda kasimpe kamu Bbaibbele.

10 Bunji bwabantu aaba babombe myoyo bakaboola kukasimpe nkaambo bakabona “lwaandaano akati kabaluleme ababi, aakati kabaabo babelekela Leza abaabo batamubelekeli.” (Malaki 3:18, BT) Amulange-lange cakacitikila banabukwetene ba Wayne a Virginia balo ibakali mucikombelo ca Pulotesitanti, pele ibakajisi mibuzyo minji iitaingulwi mumakani aabukombi. Tiibakali kwiiyanda nkondo amoyiinda alimwi bakakopana nobakabona mufwundisi kalongezya basikalumamba alimwi azilwanyo. Banabukwetene aaba nobakacembala, bakabona kuti cikombelo cabatantamuka, nokuba kuti Virginia wakali kuyiisya kwamyaka minji mucikolo ciyiisya bana-bana zyabukombi cicitwa Munsondo. Bakaamba kuti: “Kunyina wakali kutuswaya naa kutondezya kuti uyandisya kutugwasya kumuuya. Icikombelo ncocakali kuyanda buyo kulindiswe akali mali eesu luzutu. Twakanyongana kapati.” Bakaindilila kunyongana cikombelo cabo nocakatalika kuzumizya basankwa antela bamakaintu kuti kabacita micito itondwa balikke-likke.

11 Muciindi eeco, muzyukulu waba Wayne aba Virginia wakaba umwi wa Bakamboni ba Jehova, eelyo awalo mwanaabo musimbi wakatobela. Nokuba kuti ba Wayne aba Virginia eeci cakasaanguna kubacima, pele kumbele bakacinca mizeezo yabo akuzumina kuba aciiyo ca Bbaibbele. Ba Wayne bakati: “Mumyezi buyo yotatwe twakaiya makani manji aamba zya Bbaibbele kwiinda nzyotwakaiya mumyaka iinda ku 70 yakainda! Tiitwakazi kuti Leza zina lyakwe ngu Jehova alimwi kunyina ncotwakazi kumakani aa Bwami kubikkilizya a Paradaiso anyika.” Tiilyakatanta pe, banabukwetene aaba bakatalika kujanika kumiswaangano ya Bunakristo alimwi akutola lubazu mumulimo. Ba Virginia bakati: “Tuyanda kwaambila bantu boonse kasimpe.” Mumwaka wa 2005 boonse bobilo bakabbapatizyigwa kabajisi myaka yakuzyalwa ibalilwa kuma 80. Bakaamba kuti: “Twaijana nkamu ya Banakristo njotweelede kuti katuzulilwa mumo.”

Amulumbe Akaambo “[Kakuzulila] Kukumana Milimo Mibotu Yoonse”

12. Ino ncinzi Jehova ncapa babelesi bakwe, alimwi ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tugwasyigwe?

12 Lyoonse Jehova ulabagwasya babelesi bakwe ikucita kuyanda kwakwe. Mucikozyanyo, Nowa wakapegwa malailile aatakatazyi kutobela aakali kupandulula mbuli mbwaakali kukonzya kubamba bwato, imulimo ngwaakeelede kubeleka mbuli mbuweelede nokuba kuti ngwakusaanguna! Alimwi wakaubeleka mbuli mbowakali kuyandika. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti Nowa “wakacita mbuli Leza mbwaakamulailila.” (Matalikilo 6:14-22) Mbubwenya buyo mazuba aano Jehova ulabapa ziyandika babelesi bakwe kutegwa bacite kuyanda kwakwe. Imulimo wesu mupati ngwakukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza buliko alimwi akugwasya beelela kuba basikwiiya ba Jesu Kristo. Mbubwenya mbuli mbocakabede kuli Nowa, ikutegwa tuzwidilile tuyandika kuba bantu bamvwida. Tuleelede kutobela busolozi Jehova mbwapa kwiinda mu Jwi lyakwe amumbunga yakwe cakulibombya.—Matayo 24:14; 28:19, 20.

13. Ino nkwiinda munzila nzi Jehovah mwatuyiisyila?

13 Ikutegwa tuubeleke mulimo ooyo, tuleelede kwiiya ‘kulipandulula mbukweelede’ bbuku libelesyegwa—Jwi lya Leza, lyalo “likondede kukufundisya akukulaya, akukuolola akukupandulula makani aabululami, kuti muna-Leza alibambe, azulile kukumana milimo mibotu yoonse.” (2 Timoteo 2:15; 3:16, 17) Mbubwenya mbuli mbwaakacita mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Jehova ulatuyiisya kabotu kwiinda mumbungano ya Bunakristo. Mazuba aano mumbungano izili 99,770 nyika yoonse, Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza alimwi a Muswaangano wa Mulimo ulacitwa ansondo ikutegwa tugwasyigwe mumulimo. Sena mulalumba kumiswaangano eeyi iiyandika kapati kwiinda mukujanika lyoonse alimwi akubelesya nzyomwiiya?—Ba-Hebrayo 10:24, 25.

14. Ino mbuti babelesi ba Jehova mbobatondezya kuti balalumba coolwe ncobajisi cakubelekela Leza? (Amubikkilizye amakani aali muccaati iili apeeji 27 kusikila ku 30.)

14 Kwiinda mukubeleka canguzu mumulimo, bantu ba Leza banji munyika yoonse balatondezya kuti balalumba kulwiiyo ndobajana. Mucikozyanyo, mumwaka wamulimo wa 2006, basikukambauka Bwami basika ku 6,741,444 bakabelesya mawoola aasika ku 1,333,966,199 mumbazu zyoonse zyamulimo, kubikkilizya akusololela ziiyo zya Bbaibbele zyaaŋanda zili 6,286,618. Makani aaya ngamwi buyo aamakani aakulwaizya aalembedwe mulipooti yanyika yoonse. Twamulomba kuti mwiilangisye lipooti eeyi akukulwaizyigwa anjiyo, mbubwenya mbuli bakwesu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mbobakakulwaizyigwa amakani aakuyungizyigwa kwamulimo wakukambauka mumazuba aayo.—Incito 1:15; 2:5-11, 41, 47; 4:4; 6:7.

15. Ino nkaambo nzi ncokuteelede kuba naba omwe uutyompwa mumulimo ngwacitila Jehova camoyo woonse?

15 Ikutembaula Leza ikucitwa amwaka kutondezya kulumba amoyo woonse kwababelesi ba Jehova akaambo kacoolwe cakumuziba alimwi akucita bumboni kulinguwe. (Isaya 43:10) Masimpe, cipaizyo cakulumba cipegwa abakwesu abacizi bacembeede, baciswa naa balemene cilakonzya kukozyanisigwa acamukamufwu mucete. Pele tutalubi kuti Jehova a Mwanaakwe balabalumba kapati bantu boonse babelekela Leza amoyo woonse kusikila mpobagolela.—Luka 21:1-4; Ba-Galatiya 6:4.

16. Ino nzibelesyo nzi Leza nzyaapa mumyaka misyoonto buyo yainda?

16 Kunze lyakutuyiisya mulimo, kwiinda mumbunga yakwe Jehova ulatupa zibelesyo zibotu zyakubelesya mukuyiisya. Mumyaka iili mbwiibede yainda, zibelesyo zyali kubikkilizya amabbuku mbuli lya The Truth That Leads to Eternal Life, Mulakonzya Kupona Kukabe Kutamani mu-Paradaiso Anyika, Luzibo Lutola Kubuumi Butamani eelyo lino kwakaboola lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? Aabo ibalumba mabbuku aaya balaabelesya kabotu mumulimo.

Amulibelesye Kabotu Bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya

17, 18. (a) Ino nzibeela nzi zyabbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya nzyomuyandisya kutondezya mumulimo wanu? (b) Ino ncinzi mulangizi wabbazu umwi ncaakaamba kujatikizya bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya?

17 Mbwaanga bbuku lya Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? lilijisi zibalo zili 19, makani aayungizyidwe ajisi twaambo tunji alimwi tusalazidwe alimwi amulaka muuba-uba, ncipego cibotu kapati cakubelesya mumulimo. Mucikozyanyo, cibalo 12 cijisi makani aamutwe wakuti “Ikupona Munzila Iikkomanisya Leza.” Makani aaya alamupanduluda sikwiiya mbuli mbwakonzya kuba mulongwe wa Leza, icintu bantu ncobayeeya kuti tacikonzyeki. (Jakobo 2:23) Ino bantu balibona buti bbuku eeli ligwasya kwiiya Bbaibbele?

18 Mulangizi wabbazu kucisi ca Australia wakaluula kuti bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya “lilabakonda bantu mbobalilangila buyo akubapa kuukkomanina mubandi.” Wakayungizya kuti ibbuku eeli talikatazyi kubelesya cakunga “lyabagwasya basikumwaya makani aa Bwami kuba acamba akuukkomanina mulimo. Nkakaambo kaako bamwi baamba kuti lilayandika mbuli ngolida!”

19-21. Amuluule zyakacitika zitondezya bubotu bwa bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya.

19 Mukaintu umwi kucisi ca Guyana wakamwaambila boobu mupainiya wakamuswaya: “Leza weelede kuti ngowakutuma.” Musankwa ngobakali kukkala limwi kabatakwetene mumulawo wakamuccija akumusiila bana bobilo bacili basyoonto. Mupainiya wakajalula bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya kucibalo 1 akubala cakupozya muncali 11 ansi akatwe kakuti “Ino Leza Ulimvwa Buti Kujatikizya Mapenzi Aatucitikila?” Mupainiya wakaamba kuti, “twaambo twakamunjila mumoyo kapati. Wakanyamuka akuunka kunze kwacintoolo akulila kapati.” Mukaintu ooyu wakazumina ciiyo ca Bbaibbele cicitwa lyoonse icisololelwa amucizi ooyo, aboobo wazumanana kuyaambele.

20 José uukkala ku Spain wakafwidwa mukaintu muntenda yamumugwagwa. Wakasola kujana luumbulizyo kumisamu iikola alimwi akuli bahaabupampu balanga-langa mizeezo yabantu. Nokuba boobo, bahaabupampu aaba tiibakakonzya kwiingula mubuzyo wakali kumunyonganya kapati José iwakuti: “Nkaambo nzi Leza Ncaakazumizya kuti mukaintu wangu afwe?” Buzuba bumwi José wakaswaangana amulombwana utegwa Francesc wakali kubeleka mukkampani njimunya. Francesc wakapa muzeezo wakuti babandike cibalo 11 cabbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya, icijisi mutwe wakuti “Nkaambo nzi Leza Ncalekelede Kupenga?” Bupanduluzi bwa Magwalo alimwi acikozyanyo camwiiyi asicikolo cakamunjila kapati José. Wakatalika kwiiya cakusinizya, kujanika kumuswaangano wabbazu, alimwi lino ulajanika kumiswaangano ku Ŋanda ya Bwami yakubusena oobo.

21 Roman simakwebo waku Poland uujisi myaka iili 40 wali muntu uulemeka Jwi lya Leza lyoonse. Pele akaambo kakujata bubi mumulimo wakwe, wakaiya buyo kusikila acibeela cimwi muciiyo ca Bbaibbele. Pele, wakajanika kumuswaangano wacooko alimwi wakapegwa bbuku lya Bbaibbele Ncoliyiisya. Nokwakainda ciindi, wakacinca kapati bukkale bwakwe. Wakati: “Mubbuku eeli nzyoliyiisya Bbaibbele zyoonse mozibede kutegwa zimvwugwe kabotu.” Mazuba aano Roman ulaiya Bbaibbele lyoonse alimwi uli mukuya ambele.

Amuzumanane Kuba Bantu Balumba

22, 23. Ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kulumba akaambo kabulangizi mbotujisi?

22 Kweelana ambokwakapandululwa ku Muswaangano Wacooko wa “Lufwutuko Luli Afwaafwi!” Banakristo bakasimpe balangila “lununuko lutamani” lwakasyomezyegwa a Leza alimwi lulakonzyeka kwiinda mubulowa bwa Jesu Kristo bwakatika. Inzila mbotukonzya kutondezya kulumba camoyo woonse kubulangizi bubotu oobu nkwiinda mukuzumanana kusalazigwa “[ku]milimo mifu, kuti mumumanine milimo Leza muumi.”—Ba-Hebrayo 9:12, 14.

23 Masimpe, ncintu cigambya kapati kujana kuti bantu aaba bainda kutuulunzuma tuli cisambomwi ibaambilizya makani aa Bwami balazumanana mumulimo wa Leza muciindi ikuliyanda nokudumide citaambiki. Alimwi ncitondezyo cakuti babelesi ba Jehova balalumba kapati akaambo kacoolwe cakubelekela Leza, kabazi kuti “milimo [yabo] yamu-Mwami tiikonzyi kuba yabuyo pe.” Ikulumba kuli boobu kutakabi nokumana pe!—1 Ba-Korinto 15:58; Intembauzyo 110:3.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino ncinzi sintembauzyo ncatuyiisya kumakani aakulumba Leza alimwi azintu nzyatupa?

• Ino mbuti bbuku lya Hagai 2:7 mbolizuzikizyigwa mazuba aano?

• Ino mbuti Jehova mbwaagwasya babelesi bakwe kutegwa bamubelekele kabotu?

• Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mutondezye kuti mulalumba kububotu bwa Jehova?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Jehova ulatupa nzyotuyandika kutegwa tucite kuyanda kwakwe