Skip to content

Skip to table of contents

Atusumpule Zina Lya Jehova Toonse

Atusumpule Zina Lya Jehova Toonse

Atusumpule Zina Lya Jehova Toonse

“Amulemeke Jehova antoomwe ambebo, atusumpule izina lyakwe toonse.”—INTEMBAUZYO 34:3.

1. Ncikozyanyo nzi cibotu ncaakasiya Jesu mumulimo wakwe anyika?

MASIKU mu Nisani 14, 33 C.E., Jesu alimwi abaapostolo bakwe bakaimbila Jehova ntembauzyo antoomwe muŋanda yamujulu mu Jerusalemu. (Matayo 26:30) Cakali ciindi camamanino Jesu naakacita oobo abaapostolo bakwe. Nokuba boobo, wakeelede kuti amanizye muswaangano ngwaakajisi ambabo munzila eeyo. Kuzwa kumatalikilo mane kumamanino aamulimo wakwe anyika, Jesu wakatembaula Usyi alimwi cabusungu wakalizibya zina lya Usyi. (Matayo 4:10; 6:9; 22:37, 38; Johane 12:28; 17:6) Kwiinda mukucita boobo, wakainduluka kutamba kwasintembauzyo ikwakuti: “Amulemeke Jehova antoomwe ambebo, atusumpule izina lyakwe toonse.” (Intembauzyo 34:3) Eeci ncikozyanyo cibotu ncotweelede kutobela.

2, 3. (a) Ino tuzi buti kuti Intembauzyo 34 ilijisi businsimi buyandika? (b) Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci alimwi acitobela?

2 Nokwakainda mawoola masyoonto kuzwa ciindi naakaimba ntembauzyo a Jesu, imwaapostolo Johane wakalibonena bukkale bumwi bwiindene. Wakabona Simalelo wakwe alimwi abafumpi bobilo nobakali kujaigwa azisamu zyakupenzezya. Basikalumamba bana Roma bakatyola maulu aabafumpi kutegwa bafwe kufwambaana. Pele Johane uluula kuti tiibakatyola maulu aa Jesu. Basikalumamba nobakasika kuli Jesu, walo wakalifwide kale. Mumakani Mabotu ngaakalemba, Johane wakapandulula kuti eeci cakali kuzuzikizya cibeela acimbi ca Intembauzyo 34, caamba kuti: “Cifuwa cakwe neciba comwe tacikooyootyolwa.”—Johane 19:32-36; Intembauzyo 34:20, Septuagint.

3 Intembauzyo 34 ilijisi twaambo atumbi tukondelezya ku Banakristo. Aboobo, mucibalo eeci alimwi acitobela, tulalanga-langa bukkale ibwakapa kuti Davida alembe ntembauzyo eeyi alimwi akubona twaambo tukulwaizya tujanika mumo.

Davida Mbwaakatija Saulo

4. (a) Nkaambo nzi Davida ncaakananikwa kuti akabe mwami wa Israyeli? (b) Ino ncinzi cakapa kuti Saulo ‘amuyande’ kapati Davida?

4 Davida naakacili mwana, Saulo waali mwami wa Israyeli. Pele, Saulo wakaleka kumumvwida Leza aboobo Jehova wakaleka kumukkomanina. Akaambo kaceeco, imusinsimi Samuele wakamwaambila kuti: “Jehova wakuyawida bwami bwa-Israyeli mubuzuba obuno, wabupa mweenzinyoko mubotu kwiinda nduwe.” (1 Samuele 15:28) Kumbele, Jehova wakalailila Samuele kunanika Davida, imwana muniini wa Jese, kutegwa akabe mwami wa Israyeli uutobela. Kulubazu lumwi, akaambo kakuti wakanyina muuya wa Leza, Mwami Saulo wakanyongana mumizeezo. Davida iwakali mwiimbi mubotu wakaletwa ku Gibeya kutegwa kabelekela mwami, elyo nyimbo zyakwe zyakali kumupa kuubulukwa Saulo “nkabela [Saulo] wakamuyandisya loko.”—1 Samuele 16:11, 13, 21, 23.

5. Ncinzi cakapa kuti Saulo amucincile maano Davida, alimwi ino eeci cakapa kuti Davida abweze ntaamu nzi?

5 Mukuya kwaciindi, cakalibonya kuti Jehova wakali a Davida. Jehova wakagwasya Davida kuzunda sintanze waba Filisti Goliati alimwi wakamulongezya cakuti wakatembaulwa mu Israyeli akaambo kakuciziba kulwana. Pele, mbwaanga Davida wakali kulongezyegwa a Jehova, Saulo wakamufwida munyono alimwi wakamusula. Ziindi zyobilo Davida naakali kulizyila Saulo kalumbu, imwami wakamufusa sumo. Pele ziindi zyoonse zyobilo, Davida wakalileya sumo. Saulo naakasoleka ciindi catatu kuti amujaye, Davida wakabona kuti wakeelede kutija kutegwa alivwune. Mukuya kwaciindi, akaambo kakuti Saulo wakazumanana kuvwima Davida, walo wakayeeya buyo kuti azwe mucisi ca Israyeli akuyooyubila kumbi.—1 Samuele 18:11; 19:9, 10.

6. Nkaambo nzi Saulo ncaakalailila kuti bantu bamumunzi wa Nobi bajaigwe?

6 Naakali kuyaabuya kumunyinza wa Israyeli, Davida wakaleya akunjila mumunzi wa Nobi imwakali tente lyambungano lya Jehova. Kuboneka kuti naakali kutija, Davida wakali kusindikilwa abalombwana bamwi alimwi walo wakayandaula cakulya cakoobeka amoyo. Saulo wakamvwa kuti mupaizi mupati wakamupa zyakulya Davida abalombwana bakwe alimwi apanga Davida ndyaakabwezede kuli Goliati wakafwa. Elyo cabukali, Saulo wakajaya bantu bamumunzi wa Nobi boonse kubikkilizya abapaizi bali 85.—1 Samuele 21:1, 2; 22:12, 13, 18, 19; Matayo 12:3, 4.

Kutija Kujaigwa Alimwi

7. Nkaambo nzi munzi wa Gati ncobwatakali busena bubotu bwakuyubila kuli Davida?

7 Kuzwa ku Nobi, Davida wakatija kuya kumbo mucilawo caba Filisti kulampa makkilomita aatandila ku 40 mpoona wakaakuyubila ku Mwami Akisi mumunzi wa Goliati wa Gati. Ambweni aciindi eeco Davida wakali kuyeeya kuti Saulo kunyina naakali kukonzya kusika ku Gati. Pele tiilyakalampa, babelesi bamwami wa Gati bakamuziba Davida. Ciindi Davida naakamvwa ntwi-ntwi yakuti bamuziba, “[wakayoowa] loko kubusyu bwa-Akisi mwami wa-Gati.”—1 Samuele 21:10-12.

8. (a) Ino Intembauzyo 56 ituzibya nzi kujatikizya zyakamucitikila Davida mu Gati? (b) Nokuba kuti wakatiijaigwe, ino mbuti Davida mbwaakafwutuka?

8 Mpoona ba Filisti bakamujata Davida. Ambweni eeci nceciindi Davida naakalemba ntembauzyo ikukumbila Jehova ategwa: “Bika misozi yangu munsazi yako.” (Intembauzyo 56:8 alimwi akatwe) Kwiinda mukucita boobo, wakali kusyoma kuti Jehova kunyina naakali kunga wamuluba mumapenzi aakwe pele wakali kuyoomulanganya akumukwabilila. Kunze lyaboobo, Davida wakayandaula nzila yakucenga mwami waba Filisti. Wakalicengeezya kusondoka. Elyo Mwami Akisi naakamubona, wakabakalalila babelesi bakwe akaambo kakumuletela muntu ‘uusondokede.’ Cilisalede kuti Jehova wakalongezya nzila njaakabelesya Davida. Davida wakatandwa mumunzi, aboobo wakafwutuka alimwi, nokuba kuti wakatiijaigwe.—1 Samuele 21:13-15.

9, 10. Nkaambo nzi Davida ncaakalembela Intembauzyo 34, alimwi mbaani abambi mbaakali kukonzya kuyeeya naakalemba ntembauzyo eeyi?

9 Ibbaibbele talyaambi naa basikumugwasyilizya Davida bakatijila ku Gati anguwe naa bakali kumulindila kutegwa bamukwabilile muminzi yakali munsi-munsi aku Israyeli. Kufwumbwa naa zyakali buti zintu, beelede kuti bakakkomana ciindi Davida naakaswaangana ambabo akubaambila mbuli Jehova mbwaakamuvwuna alimwi. Oobu mbobukkale ibwakapa kuti kulembwe Intembauzyo 34 kweelana ambokatondezya katwe kantembauzyo eeyi. Mutupango tuli ciloba twakusaanguna twantembauzyo eeyi, Davida wakatembaula Leza akaambo kakumufwutula alimwi wakatamba basikumugwasilizya kuti bamusangane mukusumpula Jehova mbwali Muvwuni Mupati wabantu Bakwe.—Intembauzyo 34:3, 4, 7.

10 Davida abalombwana bakwe bakaakuyubila mumpangala ya Adulamu mubusena bwatulundu-lundu ku Israyeli, ikulampa makkilomita aatandila ku 15 kujwe lya Gati. Okuya, ba Israyeli ibatakakkomana abulelo bwa Mwami Saulo bakatalika kubasangana. (1 Samuele 22:1, 2) Ciindi Davida naakalemba majwi ali ku Intembauzyo 34:8-22, ambweni wakali kuyeeya bantu aaba. Ziyeekezyo zili mutupango ootu zilayandika akulindiswe mazuba aano alimwi tulagwasyigwa kapati kwiinda mukubandika ntembauzyo eeyi iitaliboteli.

Sena Ncomuyandisya Cileendelana Ancaakali kuyanda Davida?

11, 12. Nkaambo nzi ncotweelede kumutembaula Jehova lyoonse?

11 “Nootembaula Jehova kuziindi zyoonse, intembauzyo zyakwe zilaba mukanwa lyangu lyoonse.” (Intembauzyo 34:1) Kali muzangalisi, Davida weelede kuti wakali kulibilika kujatikizya ziyandika zyakumubili, pele kweelana amajwi aaya, kunyina naakazumizya zintu ziyandika abuzuba kunyonganya makanze aakwe aakutembaula Jehova. Eeci ncikozyanyo cibotu kulindiswe ciindi notusikilwa mapenzi. Kufwumbwa naa tuli kucikolo, kumulimo, katuli a Banakristoma, naa mumulimo ngotucita kubuleya, ncotweelede kubikkila maano kapati nkutembaula Jehova. Amuyeeye buyo twaambo tutalivwulili itweelede kutupa kucita boobo. Mucikozyanyo, zintu zigambya nzyaakalenga Jehova nzyotukonzya kuziba alimwi akukkomanina tazimani pe. Alimwi amuyeeye buyo ncaazuzikizya kwiinda mumbunga yakwe yaanyika. Nokuba kuti tabalondokede, Jehova wabelesya bantu basyomeka mazuba aano munzila iigambya. Sena milimo eeyi ya Leza kuli noinga yeelanyisigwa anzyobacita bantu balemekwa kapati munyika? Cakutadooneka, mulakonzya kwaamba bwakaamba Davida iwakalemba kuti: “Akati kabaambwa kuti mbaaleza, taakwe ulaamilimo iinga yeelana ayako.”—Intembauzyo 86:8, BT.

12 Mbuli Davida, tulakulwaizigwa kumutembaula Jehova lyoonse akaambo kamilimo yakwe yeebeka. Kunze lyaboobo, tulikkomene kuziba kuti Bwami bwa Leza lino buli mumaanza aasimulyazina wa Davida uutafwi, Jesu Kristo. (Ciyubunuzyo 11:15) Eeci caamba kuti mamanino aabukkale oobu ali afwaafwi alimwi buumi bwakumbele butamani bwabantu bainda kumabbiliyoni ali cisambomwe buli muntenda. Kwiinda lyoonse tweelede kwaambila bamwi kujatikizya Bwami bwa Leza ancobuyoocitila bantu ino-ino alimwi akubagwasya kuti batusangane mukutembaula Jehova. Masimpe, ncotweelede kubikka kumbele mubuumi bwesu nkukulwaizya bamwi kuzumina “Makani Mabotu” aaya kacitanamana ciindi.—Matayo 24:14.

13. (a) Ino nguni Davida ngwakalikankaizizya, alimwi mbantu bali buti bakabweza ntaamu? (b) Ino mbuti babombe moyo mbobakwelelezegwa kumbungano ya Banakristo mazuba aano?

13 “Muuya wangu ulalikankaizizya Jehova. Babombede baswiilile akukondwa.” (Intembauzyo 34:2) Aawa Davida tanaakali kulikankaizya kujatikizya nzyaakazuzikizya walo kumugama. Mucikozyanyo, kunyina naakalikankaizya kujatikizya mbwaakacenga mwami wa Gati. Wakalizi kuti Jehova nguwakamukwabilila naakali mu Gati alimwi akuti wakatija kwiinda mukugwasyigwa anguwe. (Tusimpi 21:1) Aboobo, Davida kunyina naakalisumpula pele wakalumba Jehova. Kwiinda mukucita boobo, babombe moyo bakaba acilongwe a Jehova. Mbubwenya buyo, Jesu wakali kutembaula zina lya Jehova alimwi eeci cakapa kuti bantu balicesya alimwi ibazumina kuyiisyigwa babe acilongwe a Leza. Mazuba aano, babombe moyo bamasi oonse balaboola kumbungano njasololela Jesu ya Banakristo bananike nyika yoonse mboizulwa. (Ba-Kolose 1:18) Bantu aaba babombe moyo balakulwaizigwa nobamvwa zina lya Leza kalitembaulwa ababelesi bakwe balicesya alimwi anobaswiilila mulumbe wamu Bbaibbele akuumvwisya kwiinda mukugwasyigwa amuuya uusalala wa Leza.—Johane 6:44; Incito 16:14.

Miswaangano Ilayumya Lusyomo Lwesu

14. (a) Sena Davida wakakkutila kutembaula Jehova kali alikke buyo? (b) Ncikozyanyo nzi ncaakapa Jesu kujatikizya miswaangano yesu?

14 “Amulemeke Jehova antoomwe ambebo, atusumpule izina lyakwe toonse.” (Intembauzyo 34:3) Davida kunyina naakakkutila kutembaula Jehova kali alikke buyo. Camaanza obilo, wakatamba beenzinyina kutegwa bamusangane mukusumpula zina lya Leza. Mbubonya buyo, Jesu Kristo, Davida Mupati, wakali kuyandisisya kutembaula Jehova mubuleya—kucikombelo, kumapobwe mutempele lya Leza ku Jerusalemu alimwi anaakali abasikumutobela. (Luka 2:49; 4:16-19; 10:21; Johane 18:20) Elo ncoolwe kaka ikutobela cikozyanyo ca Jesu cakutembaula Jehova kufwumbwa buyo nocikonzyeka kucita oobo antoomwe abasyomima, ikapati lino “[mbotubwene] kuti buzuba bwa-Kristo buli afwaafwi”!—Ba-Hebrayo 10:24, 25.

15. (a) Ino zyakuluula zya Davida zyakabajatikizya buti balombwana bakwe mbocakali limwi? (b) Ino mbuti mbotugwasyigwa kwiinda mukujanika kumiswaangano yesu?

15 “Ndakayandaula Jehova, nkabela wakandivwiila, wa[ka]ndivuna kukuyoowa kwangu koonse.” (Intembauzyo 34:4) Davida kunyina naakaluba cakamucitikila aciindi eeci. Aboobo, wakazumanana ategwa: “Oyu uupengede wakakwiila, lino Jehova wakaswiilila, wa[ka]muvuna mumapenzi aakwe oonse.” (Intembauzyo 34:6) Notuyanzana abasyomima, tulijisi coolwe cakwaamba zyakuluula ziyaka kujatikizya mbwaakatugwasya Jehova kutegwa tuliyumye mubukkale bukatazya. Kucita boobo kulayumya lusyomo lwa basyomima, mbubonya zyakuluula zya Davida mbozyakayumya lusyomo lwa basikumugwasilizya. Kujatikizya Davida, beenzinyina ‘bakalanga kuli Jehova eelyo masyu aabo akamweka, taakwe nobakafwa insoni.’ (Intembauzyo 34:5) Nokuba kuti bakali kutija Mwami Saulo, tiibakausa pe. Bakali kusyoma kuti Leza wakali a Davida alimwi bakalikkomene. Mbubonya buyo, ibapya alimwi a Banakristo ibabelekela Jehova kwamyaka minji balangila Jehova kuti abagwasye. Mbwaanga balo kubagama bakagwasyigwa anguwe, ilukkomano lwabo lutondezya kuti balikanzide kuzumanana kusyomeka.

Amulumbe Lugwasyo lwa Bangelo

16. Ino mbuti Jehova mbwaabelesya bangelo bakwe kuti batuvwune?

16 “Baangelo ba-Jehova balibazyungulukide bamuyoowa, kuti babavune.” (Intembauzyo 34:7) Davida kunyina naakali kuyeeya kuti walo alikke ngowakali kukonzya kuvwunwa a Jehova. Masimpe, Davida wakali munanike wa Jehova iwakali kuyooba mwami wa Israyeli; pele wakalizi kuti Jehova ulabelesya bangelo bakwe kukwabilila bakombi bakwe boonse ibasyomeka, kufwumbwa naa balaampuwo naa pe. Kumazuba esu, bakombi bakasimpe abalo balakwabililwa a Jehova. Mubulelo bwa Nazi ku Germany—alimwi amu Angola, Malawi, Mozambique alimwi amumasi ambi—beendelezi babelesya nzila zisiyene-siyene kutegwa banyonyoone Bakamboni ba Jehova boonse. Pele, makanze aabo kunyina naazwidilila pe. Muciindi caboobo, bantu ba Jehova muzisi eezi bazumanana kuyaambele mbobayabusumpula zina lya Leza antoomwe. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti Jehova ulabelesya bangelo bakwe basalala ikukwabilila alimwi akusololela bantu bakwe.—Ba-Hebrayo 1:14.

17. Munzila nzi bangelo ba Leza mobatugwasya?

17 Kunze lyaboobo, bangelo ba Jehova balakonzya kupa kuti kufwumbwa muntu uutyompya bamwi agusyigwe akati kabantu ba Jehova. (Matayo 13:41; 18:6, 10) Alimwi nokuba kuti ziindi zimwi inga tatuzibi, bangelo balagusya zisinkilizyo zikonzya kutusinkila mumulimo ngotubelekela Leza alimwi balatukwabilila kuzintu zikonzya kunyonganya cilongwe cesu a Jehova. Ikapati, balatusololela mumulimo wakwaambilizya “Makani Mabotu aateeli” kubantu boonse, kubikkilizya amumasena mocikatazya kukambauka. (Ciyubunuzyo 14:6) Ibumboni bwakuti bangelo balatugwasya bulaambwa bunji bwaziindi mumabbuku aamba zya Bbaibbele aamwaigwa a Bakamboni ba Jehova. * Zyakuluula eezi nzinji kapati aboobo kunyina nozinga zyaambwa kuti zilicitikila buyo.

18. (a) Ncinzi ciyandika kutegwa tugwasyigwe abangelo? (b) Ncinzi ciyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

18 Kutegwa tuzumanane kugwasyigwa abusolozi alimwi alukwabililo lwa bangelo, tweelede kuzumanana kusumpula zina lya Jehova notukazigwa buti. Amuyeeye kuti bangelo ba Leza bazungulukide buyo aabo ‘bayoowa Jehova.’ Ino eeci caamba nzi? Ino kuyoowa Leza ninzi, alimwi ino mbuti mbotukonzya kucita oobo? Nkaambo nzi Leza siluyando ncayanda kuti katumuyoowa? Mibuzyo eeyi iyoolangwa-langwa mucibalo citobela.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 17 Amubone bbuku lya Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, peeji 550; 2005 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, mapeeji 53-4; Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa ya March 1, 2000, mapeeji 5-6; January 1, 1991, peeji 27; alimwi a February 15, 1991, peeji 26.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino Davida wakaliyumya mumasukusyo aali buti naakali mulombwana?

• Mbuli Davida, ncinzi ncotubikkila maano kapati?

• Ino mbuti mbotwiibona miswaangano ya Bunakristo?

• Ino mbuti Jehova mbwabelesya bangelo bakwe kuti batugwasye?

[Mibuzyo yaciiyo]

Maapu iili apeeji 25]

(Kutegwa mubone bwini mbwaakkede mabala, amubone bbuku lini)

Rama

Gati

Zikilaga

Gibeya

Nobi

Jerusalemu

Betelehemu

Adulamu

Keila

Hebroni

Zifi

Horesi

Karimeli

Maoni

Engedi

Lwizi Lwamunyo

[Kulumba]

Maapu: Iyeeme amamaapu aazumizigwa kulembululwa aba Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Nokuba kuti wakali muzangalisi, Davida wakasumpula zina lya Jehova