Skip to content

Skip to table of contents

Bangelo Mbobabagwasya Bantu

Bangelo Mbobabagwasya Bantu

Bangelo Mbobabagwasya Bantu

“Musule lyayaaya ndakabona angelo aumwi wakazwa kujulu. Oyo wakalijisi inguzu zinji . . . Lino wakalilisya ajwi ijumu, wakati, Wawa! Wawa Babuloni mupati!”—CIYUBUNUZYO 18:1, 2.

1, 2. Ino ncinzi citondezya kuti Jehova ubelesya bangelo mukucita kuyanda kwakwe?

MWAAPOSTOLO mudaala Johane kali muzangalisi kusumbu ya Patmo, waba acoolwe cakubona cilengano cabusinsimi. Wabona zintu zikondelezya “kali mu-Muuya” mu “buzuba bwa Mwami.” Buzuba oobu butalikila kukubikkwa kwa Jesu Kristo acuuno cabwami mu 1914 mboobo bulazumanana mane kumamanino kwa Bulelo bwakwe Bwamyaka iili Cuulu.—Ciyubunuzyo 1:10.

2 Jehova Leza kumugama tali nguwe wakapa ciyubunuzyo eeci kuli Johane pe. Wakabelesya nzila imwi. Bbuku lya Ciyubunuzyo 1:1 lyaamba kuti: “Aya nceciyubunuzyo ca-Jesu Kristo ncaakapegwa kwa-Leza kuti atondezye bazike bakwe zintu zyeelede kufwambaana kuboola kuciindi ciza, nkabela wakatuma kujanza lyaangelo wakwe akuziyubunwida muzike wakwe Johane.” Kwiinda muli Jesu, Jehova wakabelesya mungelo kutegwa azibye Johane zintu zikondelezya izyaamba makani aa “buzuba bwa-Mwami.” Ciindi cimwi Johane alimwi wakabona “angelo aumwi wakazwa kujulu. Oyo wakalijisi inguzu zinji.” Ino mungelo ooyu wakajisi mulimo nzi? “Wakalilisya ajwi ijumu, wakati, Wawa! Wawa Babuloni mupati!” (Ciyubunuzyo 18:1, 2) Mungelo ooyu singuzu wakalijisi coolwe cakwaambilizya kuwa kwa Babuloni Mupati, bwami bwabukombi bwakubeja. Aboobo kunyina buya cikonzya kupa kudooneka kuti naa Jehova ulabelesya bangelo munzila yeelede mukucita kuyanda kwakwe. Katutanatalika kulanga-langa makani aamulimo ngobabeleka bangelo mumakanze aa Leza alimwi ambobatugwasya, atusaangune kulanga-langa zilenge eezi zyamuuya nkozyakazwa.

Ino Bangelo Bakazwa Kuli?

3. Ino mmizeezo nzi iinyongene njobajisi bantu banji nobaamba bangelo?

3 Bantu banji mazuba aano balasyoma kuti bangelo nkobali. Pele bantu banji bajisi mizeezo iinyongene nobaamba bangelo alimwi ankobakazwa. Mucikozyanyo, bakombi bamwi bayeeya kuti afwa umwi mumukwasyi, ulatolwa a Leza kujulu, eelyo ulaba mungelo. Sena eeci ncencico ncoliyiisya Jwi lya Leza kuti nkobakazwa bangelo, mbobapona alimwi ancobaliko?

4. Ino Magwalo atwaambila kuti bangelo bakazwa kuli?

4 Mungelo wiinda nguzu mmungelo mupati uutegwa Mikayelo simutwe. (Juda 9) Kwiina umbi pe kunze lya Jesu Kristo. (1 Ba-Tesalonika 4:16) Myaka minji musyule oomu Jehova naakayanda kuti abe Mulengi, cilenge ncaakasaanguna kulenga mmungelo, Imwanaakwe. (Ciyubunuzyo 3:14; 19:11) Kwiinda mu Mwanaakwe mutaanzi, Jehova wakazi kulenga zilenge zimbi zyoonse zyamuuya. (Ba-Kolose 1:15-17) Naakali kwaamba bangelo mbaakalenga kuti mbana bakwe, Jehova wakabuzya Jobu kuti: “Nendakaimika nyika wakali kuli yebo? Undivuwe kuti kozi. . . . Ngwani wakabika bbwe lyacooko, nizyakaimba nyenyeezi zyabucedo, abaangelo nebakoompolola mukusekelela kwabo?” (Jobu 38:4, 6, 7) Kaambo kakuti bangelo bakalengwa a Leza alimwi akuti bakatalika kupona bantu kabatanalengwa, kalisalede.

5. Ino bangelo bali munkamu nzi?

5 Lugwalo lwa 1 Ba-Korinto 14:33 lwaamba kuti: “Leza tali Leza walupilingano pe, ngwaluumuno.” Aboobo, Jehova ulibabikkide munkamu zyotatwe bana bakwe bamuuya. (1) baselafu, ibakutauka kucuuno ca Leza, balaambilizya busalazi bwakwe alimwi akugwasya bantu bakwe kuti kabasalala kumuuya, (2) bakelebu mbabasumpula bweendelezi bwa Jehova, alimwi (3) abangelo bambi ibacita kuyanda kwakwe. (Intembauzyo 103:20; Izaya 6:1-3, BT; Ezekiyeli 10:3-5, BT; Daniele 7:10) Ino muunzila nzi zilenge eezi zyamuuya mbozigwasya bantu?—Ciyubunuzyo 5:11.

Ino Bangelo Bajisi Mulimo Nzi?

6. Ino mbuti Jehova mbwaakabelesya bakelebu kumuunda wa Edeni?

6 Kubbuku lya Matalikilo 3:24, zilenge zyamuuya zilaambwa cakuzigama buya. Tubala kuti: “[Jehova] wakatanda muntu, alimwi kulubazu lwakujwe lwa-Edeni wakabika bangelo bakerebimu apanga lyamabekabeka ilyakali kuyumbana koonse koonse kusinkila inzila yamusamu wabuumi.” Bakelebu aaba bakabasinkila ba Adamu a Eva kutegwa batanjili alimwi mumuunda mobakali kukkala. Aaya ngaakali matalikilo aamakani aabukkale bwabantu. Ino bangelo bali kubeleka mulimo nzi kuzwa ciindi eeco?

7. Ino bupanduluzi bwamulaka wini-wini bwabbala lyakuti “mungelo” butondezya nzi kumilimo njobacita bangelo?

7 Bangelo balaambwa mu Bbaibbele ziindi zitandila ku 400. Mabala abelesyegwa mu Chihebrayo alimwi amu Chigiliki kuti “mungelo” alakonzya kusandululwa kuti “mutumwa.” Aboobo bangelo mbabakali kutumwa kutola makani aazwa kuli Leza kubantu. Kweelana ambotwabona mumincali yobilo yakusaanguna mucibalo eeci, Jehova wakabelesya mungelo kutola mulumbe kumwaapostolo Johane.

8, 9. (a) Ino kuswaigwa amungelo kwakamugwasya buti Manowa amukaintu wakwe? (b) Ino ncinzi bazyali ncobakonzya kwiiya kukuswaigwa kwa Manowa amungelo wa Leza?

8 Bangelo alimwi balabelesyegwa kugwasyilizya akukulwaizya babelesi ba Leza anyika. Mucikozyanyo, mumazuba aababetesi mu Israyeli, Manowa amukaintu wakwe uutazyali, imwana bakali kumulila misozi. Jehova wakatuma mungelo wakwe kuti akazibye mukaintu wa Manowa kuti wakali kuyoozyala mwana musankwa. Cibalo caamba kuti: “Uyoominta akuzyala mwana mulombe, elyo oyo mulombe takooyoonyoolwa abuniini pe, nkaambo uyooba mu-Naziri wa-Leza mazuba oonse kuzwa kubuzyalwe bakwe. Ngonguwe uuti vune ba-Israyeli kumaanza aaba-Filisti.”—Babetesi 13:1-5.

9 Nokwakainda ciindi cili mbocibede, mukaintu wa Manowa wakazyala mwana musankwa, Samusoni iwakazi kuba ampuwo kapati mu Bbaibbele. (Babetesi 13:24) Imwana katanazyalwa, Manowa wakalomba kuti mungelo apilukile kutegwa abalailile ncobakeelede kucita mukukomezya mwana ooyu. Manowa wakabuzya kuti: “Mulombe uyooba buti? Amilimo yakwe iyooba buti?” Mungelo wa Jehova wakaayinduluka malailile ngaakamulailide mukaintu wa Manowa. (Babetesi 13:6-14) Elo kaka makani aaya ayelede kuti akamukulwaizya Manowa! Bangelo mazuba aano tabaciswayi bantu mbuli kaindi pe, pele bazyali mbubwenya mbuli bwakacita Manowa balakonzya kulomba malailile kuzwa kuli Jehova nobayiisya bana babo.—Ba-Efeso 6:4.

10, 11. (a) Ino mbuti Elisha alimwi amubelesi wakwe mbobakalimvwa kunkamu yabasikalumamba yabana Aramu yakali kuyanda kubalwana? (b) Ino kulanga-langa makani aaya aakacitika inga kwatugwasya buti?

10 Kuli cikozyanyo cibotu icaamba mbubagwasya bangelo mumazuba aakali kupona musinsimi Elisha. Elisha wakali kukkala mumunzi uutegwa Dotani mu Israyeli. Buzuba bumwi mubelesi wa Elisha naakabuka mafwumofwumo, naakalanga aanze wakajana kuti munzi woonse wakazungulukidwe mabbiza alimwi ankalaki zyankondo. Mwami wa Aramu wakatumide nkamu yabasikalumamba nkali ikutegwa ikajate Elisha. Ino mubelesi wa Elisha wakalimvwa buti? Wakayoowa, ambweni akaambo kakukopana, wakoongolola wati: “Maawe, simalelo wangu! Tucite buti?” Walo wakayeeya kuti tabako kulibona nkolilaabbilile. Pele Elisha wakamwiingula kuti: “Utayoowi pe, nkaambo abo mbetuli abo mbanji kwiinda mbabo.” Ino ncinzi ncaakali kupandulula?—2 Bami 6:11-16.

11 Elisha wakalizi kuti bangelo banji kapati bakaliko ibakonzya kumugwasya. Pele mubelesi wakwe kunyina ncaakabwene. Aboobo “Elisha wakakomba kuti, O Jehova, kovumbulula meso aakwe, kuti abone. Nkabela Jehova wakavumbulula meso aamulanda, elyo wakabona kuti cilundu cakalizwiide mabbiza ankalaki zyamulilo zizyungulukide Elisha.” (2 Bami 6:17) Mubelesi nkokuya abone bangelo batalivwulili. Andiswe tulakonzya kubabona bangelo kwiinda mukubelesya meso aakumuuya, boonse kabasololelwa a Jehova alimwi a Kristo, kabagwasya alimwi akukwabilila bantu ba Jehova.

Bangelo Mbobakali Kugwasya Mumazuba aa Kristo

12. Ino ndugwasyo nzi ndwaakajana Mariya kumungelo Gabriyeli?

12 Amubone mbwaakagwasyigwa Mariya nakalindu mu Juda naakamvwa makani aaya: “Ulamita, uzootumbuka mwana mulombe, ngozooulika zina lya-Jesu.” Mungelo Gabriyeli iwakatumwa a Leza katanaamba mulumbe ooyu uuyumya mate mukanwa, wakati kuli Mariya: “Utayoowi, Mariya, wajana luzyalo kuli-Leza.” (Luka 1:26, 27, 30, 31) Elo kaka Mariya wakakulwaizyigwa alimwi akuyumizyigwa amajwi aayo aakamupa kuziba kuti ulayandwa a Leza!

13. Ino mbuti bangelo mbobakamugwasya Jesu?

13 Ciindi acimbi bangelo nobakagwasya ndeelyo Jesu naakazunda masunko otatwe Saatani ngaakamusunka munkanda. Cibalo citwaambila kuti naakamana kumusunka, “Diabolosi wakamusia, nkabela elyo kwakasika baangelo bakamukutaukila.” (Matayo 4:1-11) Cintu cili mbuli ceeci cakacitika alimwi masiku Jesu katanafwa. Akaambo kakukopana, Jesu wakafwugama akupaila kuti: “Taata, kuti wayanda, gwisya cinywido eci kulindime, nokubaboobo akucitwe kuyanda kwako, kutabi kwangu. Ndilyonya kwakalibonya kulinguwe angelo uuzwa kujulu, ulamuyumya.” (Luka 22:42, 43) Pele ino bangelo batugwasya buti mazuba aano?

Bangelo Mbobagwasya Mazuba Aano

14. Ino nkupenzyegwa kuli buti Bakamboni ba Jehova nkobaliyumya mazuba aano, alimwi ino ncinzi catobela?

14 Notulanga-langa makani aamulimo wakukambauka wa Bakamboni ba Jehova mazuba aano, sena tatuboni mbuli bangelo mbobagwasya? Mucikozyanyo, bantu ba Jehova bakakonzya kuliyumya nobakalwanwa ankamu yaba Nazi ku Germany alimwi aku Western Europe kaitanatalika nkondo Yanyika Yabili anoyakamana (1939-1945). Mubweendelezi bwa Bakatolika Busumpula musyobo ku Italy, Spain alimwi a Portugal, bakaliyumya kapati kukupenzyegwa kwaciindi cilamfwu. Alimwi kwamyaka minji bakaliyumya kukupenzyegwa mu Soviet Union yakaindi kubikkilizya amumasi aakali kweendelezyegwa acisi eeci. Ikupenzyegwa akumwi nkututeelede kuluba nkooko kwakaliyumya Bakamboni muzisi zyamu Afulika. * Mumyaka misyoonto buyo yainda, babelesi ba Jehova bakapenzyegwa calunya mucisi ca Georgia. Saatani wacita zyoonse nzyakonzya ikutegwa alesye mulimo wa Bakamboni ba Jehova. Pele inkamu eeyi yazwidilila mukukazyigwa ooku alimwi yaunka ambele. Kulubazu lumwi cili boobu akaambo kabukwabilizi buzwa kubangelo.—Intembauzyo 34:7; Daniele 3:28; 6:22.

15, 16. Ino Bakamboni ba Jehova bagwasyigwa buti abangelo mumulimo wabo wamunyika yoonse?

15 Bakamboni ba Jehova balaubikkila maano kapati mulimo wabo wakukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza munyika yoonse alimwi awakugwasya bantu kuba basikwiiya kwiinda mukubayiisya kasimpe kali mu Bbaibbele ibapya kufwumbwa nkobakkala. (Matayo 28:19, 20) Nokuba boobo, balizi kabotu kuti inga tabacikonzyi kuubeleka mulimo ooyu ikuti batagwasyigwa abangelo. Aboobo, lyoonse cali kubakulwaizya icaambidwe kubbuku lya Ciyubunuzyo 14:6, 7. Tubala kuti: “[Mebo ndi mwaapostolo Johane] ndakabona angelo umwi uuluka mujulu, wakalijisi Makani Mabotu aateeli aakukambaukila kulibaabo ibakala ansi akubamasi boonse akumisyobo yoonse akumyaambo yoonse akumikowa yoonse. Wakati ajwi ipati, Amuyoowe Leza akumupa bulemu, nkaambo casika ciindi calubeteko lwakwe. Amukombe oyo iwakalenga ijulu anyika alwizi atusensa twamaanzi.”

16 Majwi aaya alatondezya kabotu-kabotu kuti mulimo mupati wakukambauka uucitwa munyika yoonse a Bakamboni ba Jehova, ibangelo balagwasyilizya alimwi mbibasololela. Jehova ubelesya bangelo bakwe kusololela bantu babombe myoyo kuli Bakamboni bakwe. Abalo bangelo balabasololela Bakamboni kubantu bayanda kumvwa. Eeci cilabonwa ziindi zinji umwi wa Bakamboni ba Jehova najana muntu aciindi cini nali mumapenzi akuyanda kugwasyigwa kumuuya cakunga tatukonzyi kwaamba kuti mankumazya buyo.

Bangelo Bayoobeleka Mulimo Mupati Ino-Ino

17. Ino ncinzi cakatobela bana Asuri nobakalwanwa amungelo omwe buyo?

17 Kunze lyamulimo wakutumwa alimwi akuyumya-yumya bakombi ba Jehova, bangelo balijisi mulimo aumbi. Mumazuba aamusyule mbabakali kucita lubeta lwa Leza. Mucikozyanyo, mumwaanda wamyaka wa lusele B.C.E., nkamu yabasikalumamba banji bana Asuri bakakanza kulwana Jerusalemu. Ino Jehova wakacita buti? Wakaamba kuti: “Nzootabilila munzi uno akuuvuna nkaambo kangu ndemwini akaambo kamulanda wangu Davida.” Ibbaibbele lilatwaambila icakacitika, ategwa: “Lino masiku ayo ngaonya angelo wa-Jehova wakainka kuyoojaya kuzilao zyaba-Asuri zyuulu zyabantu zili mwaanda amakumi aali musanu aatatu amusanu, nkabela bantu nibakafuma kubuka, bajana kuti boonse mitunta iifwide.” (2 Bami 19:34, 35) Elo kaka basikalumamba bantunsi tabajisi nguzu twabeelanya anguzu zyamungelo omwe buyo!

18, 19. Ino mulimo nzi mupati bangelo ngobayoobeleka ino-ino, alimwi ino ncinzi ciyoobacitikila bantu?

18 Bangelo bayoobelesyegwa a Leza mukunyonyoona ino-ino. Jesu uli afwaafwi kuboola “abaangelo bakwe basinguzu, abbalabala lyamulilo.” Ncobaboolela “[nku]bwedezya muliyano kulibaabo abatamuzi Leza akutaswiilila Makani Mabotu aa-Mwami wesu Jesu.” (2 Ba-Tesalonika 1:7, 8) Elo kaka bantu bayoonjila mulupyopyongano akaambo kantaamu eeyi! Aabo ibatayandi kumvwa makani mabotu aa Bwami bwa Leza aali mukukambauka mazuba aano munyika yoonse bayoonyonyoonwa. Balikke bayandaula Jehova, bululami alimwi alubombo “[mbaba]yoosiswa mubuzuba bwabukali bwa-Jehova” alimwi kunyina nobayoonyonyoonwa.—Zefaniya 2:3.

19 Tulalumba akaambo kakuti Jehova ulabelesya bangelo bajisi nguzu kuti bagwasye alimwi akuyumya bakombi bakwe anyika. Ikuziba mulimo ngobajisi bangelo mumakanze aa Leza ncintu cuumbulizya kapati, mbwaanga kuli bangelo bakazangila Jehova ibeendelezyegwa a Saatani. Cibalo citobela ciyootondezya nzyobeelede kucita Banakristo bakasimpe kutegwa balikwabilile kukuyungwa a Saatani Diabolosi amadaimona aakwe.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 14 Ikuti kamuyanda makani woonse aamba zyakupenzyegwa ooku, amubone ma Yearbook aa Bakamboni ba Jehova yamu 1983 (Angola), 1972 (Czechoslovakia), 2000 (Czech Republic), 1992 (Ethiopia), 1974 alimwi 1999 (Germany), 1982 (Italy), 1999 (Malawi), 2004 (Moldova), 1996 (Mozambique), 1994 (Poland), 1983 (Portugal), 1978 (Spain), 2002 (Ukraine), alimwi 2006 (Zambia).

Ino Ncinzi Ncomwaiya?

• Ino bangelo bakazwa kuli?

• Ino bangelo bakabelesyegwa mulimo nzi mumazuba aakali kulembwa Bbaibbele?

• Ino bbuku lya Ciyubunuzyo 14:6, 7 lyaamba nzi kujatikizya mulimo wabangelo mazuba aano?

• Ino mulimo nzi bangelo ngobayoobeleka ino-ino?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 13]

Manowa amukaintu wakwe bakakulwaizyigwa amungelo

[Cifwanikiso icili apeeji 15]

“Mbetuli abo mbanji kwiinda mbabo”