Skip to content

Skip to table of contents

Mbungano Itembaule Jehova

Mbungano Itembaule Jehova

Mbungano Itembaule Jehova

“Ndiyoolungulula zina lyako kubanabakwesu, alimwi ndiyookutembaula mumbungano.”—BA-HEBRAYO 2:12.

1, 2. Nkaambo nzi mbungano ncoigwasya kapati, alimwi mmulimo nzi mupati ngoijisi?

KUZWA kaindi, bantu bali kuyanzana alimwi akukwabililwa mumukwasyi. Pele, Ibbaibbele lilaamba kujatikizya nkamu aimwi ijisi bantu batabaliki nyika yoonse mboizulwa mazuba aano ibayanzana alimwi akukwabililwa kapati. Inkamu eeyo nimbungano ya Banakristo. Kufwumbwa naa muli mumukwasyi uukamantene naa pe, mulakonzya kulumba ncaacita Leza kwiinda mububambe bwambungano. Masimpe, ikuti ciindi cino mulayanzana ambungano ya Bakamboni ba Jehova, mulakonzya kuzumina kuti ncobeni mumbungano eeyi kuli balongwe beni-beni alimwi muliliibide.

2 Imbungano taili buyo nkamu yabanamaleya. Taili nkamu yabanamaleya iibambidwe abantu bazwa mumunzi omwe naa bazwa mubukkale bukozyenye naa bayandisya cisobano cimwi antela ciyanza cimwi. Muciindi caboobo, mulimo mupati wambungano ngwakutembaula Jehova Leza. Oobu mbocalibede kuzwa kaindi kweelana ambokukankaizidwe mubbuku lya Intembauzyo. Ku Intembauzyo 35:18, tubala kuti: “Njookulumba mumbungano impati, njookutembaula akati kabantu banji.” Mbubonya buyo, ku Intembauzyo 107:31, 32, tukulwaizyigwa kuti: “Balumbe Jehova nkaambo kaluzyalo lwakwe, amilimo yakwe iigambya njacitila bana ba-Adamu! Bamulemeke mumbungano yabantu.”

3. Kweelana a Paulo, ino mbungano ijisi mulimo nzi?

3 Imwaapostolo Paulo wakaamba kujatikizya mulimo aumbi uuyandika kapati wambungano naakati “ŋanda ya-Leza, eyo iŋanda njembungano ya-Leza muumi, ngomusemu, alimwi ncecisiko calusinizyo.” (1 Timoteo 3:15) Ino nimbungano iili njaakali kwaamba Paulo? Ino bbala lyakuti “mbungano” libelesyedwe buti mu Bbaibbele? Alimwi ino mbungano yeelede kubujatikizya buti buumi bwesu alimwi anzyotulangila? Kutegwa tujane bwiinguzi, atusaangune kulanga-langa mbolibelesyegwa bbala lyakuti “mbungano” mu Jwi lya Leza.

4. Ino bbala lyakuti “mbungano” kanji-kanji libelesyedwe buti mu Magwalo aa Chihebrayo?

4 Ibbala lya Chihebrayo kanji-kanji lisandululwa kuti “mbungano,” lizwa kubbala lyaamba “kuswaanganya” naa “kubunganya.” (Deuteronomo 4:10; 9:10) Sintembauzyo wakabelesya bbala lyakuti “mbungano” kujatikizya bangelo bali kujulu alimwi lilakonzya kubelesyegwa ikwaamba nkamu yabasizibi. (Intembauzyo 26:5; 89:5-7) Pele bunji bwaziindi Magwalo aa Chihebrayo abelesya bbala eeli ikwaamba bana Israyeli. Leza wakatondezya kuti Jakobo wakali kuyooba “mbungano yabantu,” alimwi eeco cakacitika ncobeni. (Matalikilo 28:3, NW; 35:11; 48:4) Bana Israyeli bakaitwa naa kusalwa kutegwa babe “mbungano ya-Jehova,” “mbungano ya-Leza [mwini-mwini].”—Myeelwe 20:4; Nehemiya 13:1; Joshua 8:35; 1 Samuele 17:47; Mika 2:5.

5. Ndibbala nzi lya Chigiliki kanji-kanji lisandululwa kuti “mbungano,” alimwi mbuti mbolikonzya kubelesyegwa?

5 Ibbala lya Chigiliki lisanduludwe kuti mbungano ndyakuti ek·kle·siʹa. Lilakonzya kwaamba nkamu iitali yabakombi mbuli “mbungano” njaakabunganya Demetriyo kutegwa ilwane Paulo ku Efeso. (Incito 19:32, 39, 41) Pele bunji bwaziindi Ibbaibbele libelesya bbala eeli kwaamba mbungano ya Banakristo. Muma Bbaibbele amwi, bbala eeli lisanduludwe kuti “cikombelo,” pele bbuku lipandulula mabala lyakuti The Imperial Bible-Dictionary lyaamba kuti, “Mucizuminano Cipya kunyina nolyaamba ŋanda ini yakukombela mobakali kubunganina Banakristo.” Nokuba boobo, icikondelezya ncakuti mu Magwalo aa Banakristo aa Chigiliki tujana kuti ibbala lyakuti “mbungano” lilibelesyedwe munzila zyone zisiyene-siyene.

Imbungano ya-Leza ya Bananike

6. Ncinzi Davida a Jesu ncobakacita mumbungano?

6 Katondezya kuti majwi aa Davida aajanwa ku Intembauzyo 22:22 aamba Jesu, imwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Ndiyoolungulula zina lyako kubanabakwesu, alimwi ndiyookutembaula mumbungano. Nkaambo kaako ncaakeelela muzintu zyoonse kuti aelane abanabakwabo, kuti akabe Mupaizi Mupati, uuli aluzyalo, uusyomeka kuzintu zyoonse zya-Leza.” (Ba-Hebrayo 2:12, 17) Davida wakatembaula Leza mumbungano yabana Israyeli. (Intembauzyo 40:9) Pele, ino ncinzi Paulo ncakali kupandulula naakaamba kuti Jesu wakatembaula Leza “mumbungano”? Ino nimbungano nzi njaakali kwaamba?

7. Ino ninzila nzi yakusaanguna ibbala lyakuti “mbungano” mbolibelesegwa mu Magwalo aa Chigiliki aa Banakristo?

7 Makani ngotubala ku Ba-Hebrayo 2:12, 17 alayandika kapati. Atondezya kuti Kristo wakalibikkilizyidwe mumbungano mwaakaambilizya zina lya Leza kubanabakwabo. Ino babunyina aabo bakali bani? Bakali cibeela “[ca]lunyungu lwa Abulahamu,” ibanyina Kristo bananike, ‘ibakaitilwa kuti babe aabuumi bwakujulu.’ (Bahibulu 2:16–3:1, BT; Mateyo 25:40) Masimpe, bupanduluzi butaanzi bwabbala lyakuti “mbungano” mu Magwalo aa Chigiliki aa Banakristo mbwakuti ninkamu yoonse yabatobeli ba Kristo bananike. Iba 144,000 bananike mbababamba ‘mbungano njobabungana bataanzi kuzyalwa abo balembedwe kujulu.’—Ba-Hebrayo 12:23.

8. Ino mbuti Jesu mbwaakatondezya kuti mbungano ya Banakristo yakali kuyootalisyigwa?

8 Jesu wakatondezya kuti “mbungano” eeyi ya Banakristo yakali kuyoobambwa. Kakuceede mwaka omwe kuti ajaigwe, wakaambila umwi wabaapostolo ategwa: “Nduwe Petro. Atala amwala oyu mpenzooyakila imbungano yabantu bangu, nkabela milyango yabasikufwa tiikoozoomuzunda.” (Matayo 16:18) Petro a Paulo bakalizi kabotu-kabotu kuti Jesu lwakwe ngowakali mwala naa bbwe lyakasinsimwa. Petro wakalemba kuti, aabo bayakwa mbuli “mabwe maumi” aaŋanda yakumuuya atala lyabbwe nkokuti Kristo, bakali “bantu bavubidwe kuli-Leza kuti [ba]katondezye milimo iitembaulika” yayooyo iwakabaita.—1 Petro 2:4-9; Intembuzyo 118:22; Isaya 8:14; 1 Ba-Korinto 10:1-4.

9. Ndilili mbungano ya Leza noyakatalika kubambwa?

9 Ino ndilili “bantu bavubidwe kuli-Leza” nobakaba mbungano ya Banakristo? Mwakali mubuzuba bwa Pentekoste 33 C.E., ciindi Leza naakatila muuya uusalala ali basikwiiya ibakabungene mu Jerusalemu. Mubuzuba oobo mbubonya, Petro wakaamba makani akondelezya kunkamu yaba Juda abasikusanduka. Ibanji akabanjila makani aalufwu lwa Jesu; bakeempwa alimwi bakabbapatizyigwa. Makani aamu Bbaibbele atondezya kuti bantu bali zyuulu zyotatwe bakacita oobo, mpoona bakaba bamwi bambungano mpya ya Leza yakali kuyaabukomena. (Incito 2:1-4, 14, 37-47) Yakali kuyaabukomena nkaambo kakuti ba Juda alimwi abasikusanduka banji bakali kuzumina kuti bana Israyeli bakaleka kuba mbungano ya Leza. Muciindi caboobo, “ba-Israyeli ba-Leza” bakumuuya nkokuti Banakristo bananike bakaba mbungano ini-ini ya Leza.—Ba-Galatiya 6:16; Incito 20:28.

10. Ino Jesu ambungano ya Leza baswaangene buti?

10 Kanji-kanji Ibbaibbele lilaindanya akati ka Jesu abananike, mbuli mumajwi aakuti “Kristo ambungano.” Jesu ngo Mutwe wambungano ya Banakristo bananike. Paulo wakalemba kuti Leza “wakamubika [Jesu] kuti abe simutwe wazintu zyoonse kumbungano. Imbungano njiyonya ngumubili wakwe.” (Ba-Efeso 1:22, 23; 5:23, 32; Ba-Kolose 1:18, 24) Mazuba aano, kuli buyo mweelwe musyoonto uceede wabananike ibabamba mbungano eeyi. Nokuba boobo, tulakonzya kusinizya kuti Imutwe wabo, Jesu Kristo, ulabayanda. Mbwalimvwa walo kujatikizya mbabo kulipanduludwe ku Ba-Efeso 5:25, kuti: “Kristo mbwaakayanda imbungano akulyaaba nkaambo kanjiyo.” Ulabayanda nkaambo kakuti balisungweede kupa Leza “cipaizyo cakulumba, nkokuti micelo yamilomo iilumba izina lyakwe,” mbubonya mbwaakacita Jesu naakali anyika.—Ba-Hebrayo 13:15.

Ibbala Lyakuti “Mbungano” Mbolibelesyegwa Munzila Zimbi

11. Ninzila nzi yabili mbolibelesyegwa bbala lyakuti “mbungano” mu Magwalo aa Banakristo aa Chigiliki?

11 Zimwi ziindi, Ibbaibbele libelesya bbala lyakuti “mbungano” munzila iigaminide kapati, ikutali kwaamba buyo nkamu yoonse yabananike iba 144, 000 ibabamba “mbungano ya-Leza.” Mucikozyanyo, Paulo wakalembela nkamu imwi ya Banakristo ategwa: “Mutabiki zilebyo munzila yabantu, nibaba ba-Juda nibaba bamasi niiba imbungano ya-Leza.” (1 Ba-Korinto 10:32) Masimpe, ikutalilemeka kwa Munakristo omwe mu Korinto yansiku kwakali kukonzya kutyompya bamwi. Pele, sena ikutalilemeka ooko kwakali kukonzya kutyompya ba Giliki, ba Juda naa bananike boonse kuzwa ciindi eeco kusikila sunu? Peepe. Aboobo kuboneka kuti mukapango aaka majwi aakuti “imbungano ya-Leza” aamba Banakristo bapona aciindi nsini. Nkakaambo kaako, umwi muntu ulakonzya kwaamba kuti Leza uli mukusololela, kugwasyilizya naa kulongezya mbungano, nkokuti Banakristo boonse bapona aciindi eeco, kufwumbwa nkobabede. Antela tulakonzya kwaamba kuti kuli lukkomano aluumuno mumbungano ya Leza mazuba aano, nkokuti akati kabunyina bwa Banakristo.

12. Munzila nzi yatatu Ibbaibbele mbolibelesya bbala lyakuti “mbungano”?

12 Nzila yatatu Ibbaibbele mbolibelesya bbala lyakuti “mbungano” lyaamba Banakristo boonse ibali mucilawo cimwi. Tubala kuti: “Imbungano yamu-Judaya moonse, amu-Galilaya, amu-Samariya, yakaba aluumuno.” (Incito 9:31) Mucilawo eeco, kwakali nkamu zinji zya Banakristo, pele zyoonse nkamu izyakali mu Judaya, Galilaya alimwi a Samariya zyakali kwaambwa kuti “imbungano.” Twalanga mweelwe wabantu ibakabbapatizyigwa lya Pentekoste 33 C.E. anokwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa mubuzuba oobu, kuboneka kuti kwakali nkamu zinji izyakali kubungana lyoonse mu Jerusalemu. (Incito 2:41, 46, 47; 4:4; 6:1, 7) Heroda Agripa I wakali kulela cooko ca Judaya kusikila naakafwa mu 44 C.E., alimwi cilisalede ku 1 Ba-Tesalonika 2:14 kuti kautanasika mwaka wa 51 C.E. kwakali mbungano zili mbozibede mu Judaya. Aboobo, notubala kuti Heroda wakali “kupenzya bamwi bembungano,” inga caamba mbungano zinji izyakali kubungana mu Jerusalemu.—Incito 12:1.

13. Ninzila nzi yane alimwi iibelesyegwa kapati mu Bbaibbele ikwaamba “mbungano”?

13 Kuli nzila aimbi yane iigaminide alimwi iibelesyegwa kapati ikwaamba “mbungano.” Bbala eeli lilakonzya kwaamba Banakristo ibali mumbungano yomwe buyo yakubusena nkobabede mbuli aŋanda yamuntu. Paulo wakaamba kujatikizya “imbungano zyaku-Galatiya.” Mucooko eeco cabana Roma mwakali mbungano zinji kutali buyo yomwe. Ziindi zyobilo, Paulo wakabelesya bbala lyakuti “imbungano” mubunji kujatikizya Galatiya, nkokuti kubikkilizya azyeezyo zyakali mu Antiokeya, Derbe, Lustro a Ikoniyo. Ibaalu naa balangizi ibeelela bakasalwa mumbungano eezi. (1 Ba-Korinto 16:1; Ba-Galatiya 1:2; Incito 14:19-23) Kweelana a Magwalo, eezi zyoonse zyakali “mbungano zya-Leza.”—1 Ba-Korinto 11:16; 2 Ba-Tesalonika 1:4.

14. Ncinzi ncotukozya kwaamba kujatikizya mbolibelesyegwa bbala lyakuti “mbungano” mutupango tuli mbotubede?

14 Zimwi ziindi, miswaangano ya Banakristo yakali kucitwa atukamu tusyoonto itwakali kukonzya kukkwana muŋanda yamuntu. Nokuba boobo, ibbala lyakuti “mbungano” lyakali kubelesyegwa ikwaamba tukamu ooto. Tukamu tumwi ntotuzyi nimbungano zyakali muŋanda ya Akula a Priska, Numfa alimwi a Filimona. (Ba-Roma 16:3-5; Ba-Kolose 4:15; Filimona 2) Eeci ceelede kukulwaizya mbungano mazuba aano zisyoonto alimwi ambweni izibungana lyoonse mumaanda aabantu. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Jehova wakali kuzibikkila maano mbungano zili boobu alimwi asunu ulacita oobo—alimwi ulabalongezya kwiinda mumuuya wakwe.

Mbungano Zitembaule Jehova

15. Ino mbuti muuya uusalala mbowakali kubeleka mumbungano zimwi zyakusaanguna?

15 Twabona kuti ikuzuzikizya Intembauzyo 22:22, Jesu wakatembaula Leza mumbungano. (Ba-Hebrayo 2:12) Basikumutobela bakeelede kucita mbubwenya. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, ciindi Banakristo bakasimpe nobakasalwa amuuya uusalala kutegwa babe bana ba Leza alimwi banyina Kristo, imuuya wakali kubeleka munzila zimwi zilibedelede kuli bamwi. Bakapegwa zipego zyamuuya zyamaleele. Zipego eezi zyakali kulibonya kwiinda mukwaamba cabusongo naa caluzibo, inguzu zyakuponya naa kusinsima mane buya akucikonzya kwaamba myaambo njobatakazi.—1 Ba-Korinto 12:4-11.

16. Ino zipego zyamuuya zyamaleele zyakajisi mulimo nzi?

16 Kujatikizya kwaamba mwaambo, Paulo wakati: “Nooimba kumuuya, pele nooimba kumiyeeyo yangu ayalo.” (1 Ba-Korinto 14:15) Wakalizi mbociyandika kuti ibamwi bamvwisye majwi ngaamba kutegwa baiye. Makanze ngaakajisi Paulo ngakutembaula Jehova mumbungano. Wakakulwaizya bamwi ibakajisi zipego zyamuuya ategwa: “Amusoleke kuzibelesya, kwaambisya zipego ziyumya mbungano,” nkokuti mumbungano yankobazwa mobakali kutondezya zipego eezyo. (1 Bakolinti 14:4, 5, 12, 23, Ci) Cilisalede kuti Paulo wakali kubikkila maano kumbungano aimwi kwiigama kazi kuti mulinjiyo Banakristo bakali kukonzya kutembaula Leza.

17. Kujatikizya mbungano yesu, ncinzi ncotunga twaamba?

17 Jehova wazumanana kubelesya alimwi akugwasilizya mbungano yakwe. Ulailongezya nkamu yoonse ya Banakristo bananike ibali anyika mazuba aano. Eeci cilakonzya kubonwa kwiinda mucakulya cinji cakumuuya ncobajisi bantu ba Leza. (Luka 12:42) Ulalongezya bunyina bwanyika yoonse mboizulwa. Alimwi ulalongezya mbungano motuzulilwa, motutembaulila Mulengi wesu kwiinda mumilimo yesu alimwi akwaamba twaambo tuyaka kulubazu lwakumuuya. Mumbungano eezi tulaakuyiisyigwa kutegwa katumutembaula Leza mubukkale abumbi, elyo notutali kumiswaangano yambungano yesu.

18, 19. Mmakanze nzi ngobajisi Banakristo balyaabide mumbungano zyoonse?

18 Amuyeeye kuti imwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristo bamumbungano yaku Filipi ku Makedoniya ategwa: ‘Cintu ncenkomba nceeci cakuti muzule micelo yabululami iizwa kuli Jesu Kristo, iileta bulemu alutembauzyo kuli Leza.’ Eeci cakali kubikkilizya kwaambila bamwi, ibakunze kujatikizya lusyomo lwabo muli Jesu abulangizi bwabo butaliboteli. (Ba-Filipi 1:9-11; 3:8-11) Nkakaambo kaako, Paulo wakakulwaizya Banakristonyina kuti: “Mulinguwe [nkokuti Jesu] atupaile Leza lyoonse cipaizyo cakulumba, nkokuti micelo yamilomo iilumba izina lyakwe.”—Ba-Hebrayo 13:15.

19 Sena cilamukkomanisya kutembaula Leza “mumbungano,” mbuli mbwaakacita Jesu alimwi akutembaula Jehova kwiinda mukwaambila bamwi batanamuzyiba kuti bamuzibe akumutembaula? (Ba-Hebrayo 2:12; Ba-Roma 15:9-11) Kulubazu lumwi, ibwiinguzi bwesu kumubuzyo ooyu inga buyeeme ambotulimvwa kujatikizya mulimo ngoijisi mbungano yesu mububambe bwa Leza. Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa mbuli Jehova mbwali mukweendelezya akubelesya mbungano yesu amboyeelede kutujatikizya mazuba aano.

Sena Muciyeeyede?

• Ino mbuti “imbungano ya-Leza” ya Banakristo bananike mboyakatalikwa?

• Ninzila nzi zyotatwe azimbi Ibbaibbele mbolibelesya bbala lyakuti “mbungano”?

• Kujatikizya mbungano, mmakanze nzi Davida, Jesu a Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ngobakajisi, alimwi ino eeci ceelede kutujatikizya buti?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Ino Jesu wakali ntalisyo yambungano iili?

[Cifwanikiso icili apeeji 10]

Tukamu twa Banakristo twakali kuswaangana katuli “mbungano zya-Leza”

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Mbuli Banakristo baku Benin, tulakonzya kutembaula Jehova mumbungano