Skip to content

Skip to table of contents

Mutabaandaanyi Leza Mbaakaswaanganya

Mutabaandaanyi Leza Mbaakaswaanganya

Mutabaandaanyi Leza Mbaakaswaanganya

“Tabacili babili, pele baba omwe. Aboobo aabo Leza mbaakaswaanganya kutabi muntu uubaandaanya.”—MATEYO 19:6, Ci.

1, 2. Nkaambo nzi ncocili camu Magwalo alimwi ancocitali cakweezyeezya kuti banabukwetenyi banakusikilwa mapenzi ciindi aciindi?

AMUYEEYE kuti muyanda kuya mulweendo lulamfwu amootokala. Sena muya kuba amapenzi mulweendo lwanu? Tacili camaano kuyeeya kuti tamukabi amapenzi. Mucikozyanyo, kulakonzya kuwa mvwula mpati naa sikuunku calo cikonzya kumupa kucesya-cesya kweenzya akubikkila maano aakwiinda. Aabona mootokala ulakonzya kufwa cakuti tamukonzyi kuubamba, aboobo ulayanda kuti muutontele kumbali aanzila akulangaula uukonzya kumugwasya kubamba. Sena kuti cacitika boobo, inga camupa kuyeeya kuti mwakalubizya kutalika lweendo oolu akuti ncibotu buyo kuutakata mootokala wanu? Peepe. Nomweenda lweendo lulamfwu kulalangilwa kuba mapenzi, aboobo ncibotu kujana nzila yakwaamana mapenzi aaya.

2 Ncimwi buyo alukwatano. Mapenzi nkwaali, alimwi inga kwaba kutayeeya kabotu kuli baabo bayanda kukwatana kuyeeya kuti mulukwatano lwabo takukabi mapenzi. Ku 1 Ba-Korinto 7:28, Ibbaibbele cakutainda amumbali lyaamba kuti balumi abamakaintu “bayoojana mapenzi aakunyama.” Nkaambo nzi eeci ncecili boobu? Cili boobu akaambo kakuti balumi abamakaintu tabalondokede, alimwi akuti tupona “[mu]ziindi zikataazya.” (2 Timoteo 3:1; Ba-Roma 3:23) Aboobo, nobaba banabukwenyi bamvwana alimwi babikkila maano kuzintu zyakumuuya, ciindi aciindi kulaba kucumbana akati kabo.

3. (a) Mbuti lukwatano mbobalubona bantu banji munyika? (b) Nkaambo nzi Banakristo ncobazumanana mulukwatano?

3 Mazuba aano banabukwetenyi bamwi ikuti kwaba mapenzi, ncobasaanguna kuyeeya nkulekana. Mumasi aamwi, kulekana caile kuba cilengwa buya. Pele, Banakristo beni-beni balatubamba twaambo ikutali kubalikila kulekana. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti kukwatana bakubona kuti ncipego cisetekene cizwa kuli Jehova. Jesu wakaamba boobu kuli banabukwetenyi: “Leza mbaakaswaanganya kutabi muntu uubaandaanya.” (Mateyo 19:6, Ci) Masimpe, ikupona kweelana amajwi aaya tacili buuba-uba. Mucikozyanyo, bamukowa alimwi abamwi basikulaya banabukwetenyi, ibatazizyi njiisyo zyamu Bbaibbele balo ziindi zinji baambila banabukwetenyi kuti baandaane naa kulekana kakutako akaambo kamumagwalo kabazuminzya kucita boobo. * Pele Banakristo balizi kuti cilainda kubota kukkala ansi kubandika twaambo akuzumanana mulukwatano ikwiinda kulekana. Masimpe, inga cabota kumatalikilo nkomunya kusala kucita zintu mbuli mbwayanda Jehova ikutali kuccilila lulayo lwabantu.—Tusimpi 14:12.

Kwaazunda Mapenzi

4, 5. (a) Mapenzi nzi aayandika kulangwa-langwa mulukwatano? (b) Nkaambo nzi njiisyo zyamu Jwi lya Leza ncozibeleka kapati nociba ciindi nokwaba mapenzi mulukwatano?

4 Bwini mbwakuti lukwatano luli loonse luyandika kulanga-langa ciindi aciindi. Ziindi zinji eeci cibikkilizya kubandika twaambo tumwatamvwana kabotu tulibonya kuceya. Nokuba boobo, munkwatano zimwi kulakonzya kuba mapenzi manji aakonzya kubapa kwaandaana. Aabona inga mwayanda kuti mugwasyigwe amwaalu Munakristo uukwete. Pele, kuba mubukkale buli boobu tacaambi kuti mwaalilana. Eeci citondezya buyo mbociyandika kuccilila njiisyo zyamu Bbaibbele kutegwa kamukonzya kutubamba kabotu twaambo.

5 Mbwali Mulengi wabantu alimwi Sikutalisya lukwatano, Jehova alikke ulizizyi nzyotuyandika kutegwa ibe ŋanda iisuka busi. Imubuzyo ngwakuti, Sena tuya kuluswiilila lulayo lwa Jwi lyakwe akuluccilila? Masimpe tuya kugwasyigwa ikuti twaluccilila. Jehova wakamba boobu kubantu bakwe bansiku: “Nicakabota niwakaswiilila milazyo yangu! Lino luumuno lwako nilwakaba mbuli mulonga, abululami bwako nibwakaba mbuli mayuwe aalwizi.” (Isaya 48:18) Ikuccilila lulayo lwamu Bbaibbele kulakonzya kumugwasya kutegwa lukwatano lwenu lulome. Ino atulange-lange lulayo lwa Bbaibbele lupedwe kubalumi.

“Amuyande Banakazi Banu”

6. Ndulayo nzi lwamu Magwalo lupegwa kubalumi?

6 Lugwalo lwamwaapostolo Paulo kubana Efeso lulijisi malailile aasalade kubalumi. Paulo wakalemba kuti: “Nobalumi, amuyande banakazi banu, mbuli Kristo mbwaakayanda imbungano akulyaaba nkaambo kanjiyo, kuti aisalazye kukusanzya amaanzi kunguzu zyajwi lyakwe. Mbuboobu balumi mbubeelede kuyanda banakazi babo mbuli mibili yabo beni. Uuyanda mukaakwe waliyanda mwini. Nkaambo taakwe muntu uusula mubili wakwe mwini, pe, ulausanina akuubamba kuti ubote. Mbubonya obo Mwami mbwacitila imbungano. Nekubaboobo mwaalumi umwi aumwi akati kanu ayande mukaakwe mbuli mbwaliyanda mwini.”—Ba-Efeso 5:25, 28, 29, 33.

7. (a) Ncinzi ceelede kuba musemo walukwatano lwa Banakristo? (b) Ino mbuti balumi mbobazumanana kuyanda bakaintu babo?

7 Paulo taambi mapenzi oonse aakonzya kuba akati kamulumi amukaintu. Muciindi caboobo, waamba nzila zikonzya kugwasya kumana mapenzi kwiinda mukutondezya luyando, lwalo lweelede kuba musemo kumakani aalukwatano luli loonse lwa Banakristo. Inzya, luyando lulaambwa ziindi zinji mutupango twalangwa-langwa. Amubone kuti Paulo waambila balumi kuti: “Amuyande banakazi banu.” Cakutadooneka, Paulo wakabona kuti kutalika kuyanda muntu ncuuba-uba ikwiinda kuzumanana kumuyanda. Eeci cili boobu ikapati “kumazuba aakumamanino” aano bantu banji ‘nobaliyanda’ alimwi ‘nobatazumini mutwaambo.’ (2 Timoteo 3:1-3) Bukkale buli boobu bwaleta mapenzi manji muzikwati, pele mulumi uuyanda mukaintu wakwe takatobeli ziyanza zyanyika—Ba-Roma 12:2.

Mbuti Mbomukonzya Kumulanganya Mukaintu Wanu?

8, 9. Muunzila nzi mulumi Munakristo mbwalanganya mukaintu wakwe?

8 Ikuti kamuli balumi Banakristo, mbuti mbomukonzya kubayandisya bakaintu banu akutaccilila muuya wanyika wakulisumpula? Kumajwi aa Paulo aazubululwa kale, waambila bana Efeso katondezya twaambo tobilo ntomweelede kucita, kumulanganya mukaintu wanu alimwi akumuyanda mbuli mbomuliyanda nobeni. Mbuti mbomukonzya kumulanganya mukaintu wanu? Inzila imwi njakumupa zintu zyakumubili. Paulo wakalembela Timoteo kuti: “Na muntu tabambi basazinyina, kwaambisya bamuŋanda yakwe, wati oyo ulisowede lusyomo lwakwe, ulaindilila akuliyooyo uutazumina.”—1 Timoteo 5:8.

9 Nokuba boobo, kuli acimwi ciyandika kapati kwiinda kumupa buyo cakulya, zyakusama alimwi aakoona. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti mulumi ulakonzya kumupa mukaintu wakwe zintu zyoonse ziyandika zyakumubili, pele caboola kuzintu zimukkomanisya alimwi azyakumuuya nkujana taciti kabotu. Kumulanganya munzila eeyi yaambwa kusaanguna kulayandika kapati. Masimpe, basankwa banji Banakristo inga nkujana bajisi bubi kulangala-langa twaambo twambungano. Pele nokuba kuti mulumi ujisi mikuli minji yambungano, eeci tacaambi kuti teelede kuzuzikizya mukuli ngwaakamupa Leza wakuba silutwe wamukwasyi. (1 Timoteo 3:5, 12) Ikwaamba makani aaya, kwamyaka minji yainda Ngazi Yamulindizi eeyi yakaamba kaambo kamwi kakuti: “Ikweelana ambolyaamba Bbaibbele, kulakonzya kwaambwa kuti ‘bweembezi bweelede kutalikila aŋanda.’ Ikuti mwaalu kataulanganyi mukwasyi wakwe ulakonzya kugusyigwa abwaalu.” * Inzya cilayandika kuti kamumulanganya mukaintu wanu mumbazu zyoonse, kumubili, kumukkomanisya alimwi kwiinda zyoonse kumuuya.

Ino Caamba nzi Kuyanda Mukaintu Wanu?

10. Ino mbuti mulumi mbwakonzya kutondenzya kuti ulamuyanda mukaintu wakwe?

10 Ikuti kamumuyanda mukaintu wanu, mweelede kumulanganya. Kuli nzila zinji mbomukonzya kutondezya kuti mulamuyanda. Cakutaanguna, amujane ciindi cakuba amukaintu wanu. Ikuti mwatamubikkila maano mukaintu wanu munzila eeyi, luyando lwakwe lunakuya buceya. Kamuyeeya kuti eeco ncomuyeeya kuti mukaintu wanu ncayanda aciindi eeco, tacikonzyi kuba ncico ncapengede. Takuli kwiile kwaamba buyo kumulomo kuti mulamuyanda mukaintu wanu. Mukaintu wanu weelede kubona kuti masimpe ulayandwa ncobeni. Paulo wakalemba kuti: “Muntu teelede kuyandaula kuligwasya mwini buyo. Umwi aumwi uleelede kuyandaula kugwasya mweenzinyina.” (1 Ba-Korinto 10:24) Mbomuli balumi bajisi luyando, mweelede kuba masimpe kuti mulizizyi nzyayandika mukaintu wanu.—Ba-Filipo 2:4.

11. Mbuti cilongwe camulumi mbocikonzya kujatikizyigwa kuli Leza akumbungano kuti katamulanganyi mukaintu wakwe?

11 Inzila aimwi njomukonzya kutondezya kuti mulamuyanda mukaintu wanu nkwiinda mukumweendelezya kabotu, mukwaambaula amumicito. (Tusimpi 12:18) Paulo wakalemba kubana Kolose kuti: “Anywebo nubalumi, amuyandisye banakazi banu, mutanoobagutaiki.” (Ba-Kolose 3:19) Kweelana abbuku limwi, cibeela camamanino camajwi aa Paulo cilakonzya kwaambwa munzila yamaambila-mbali kuti “mutani kumubelesyi mbuli mubelesi wamuŋanda” naa atabi muzike wanu.” Mulumi silunya tatondezyi kuti ulamuyanda mukaintu wakwe nobali balikke naa mubuleya. Ikwiinda mukuguntaika mukaintu, cilongwe cakwe a Leza cilakonzya kumana. Mwaapostolo Petro wakalembela balumi kuti: “Amukale kabotu abakazi banu, nkaambo mukazi uli mbuli cilongo cikompeme, mulumi nguuinda inguzu. Amubalemeke, mbobali baswaananyoko kubuumi mbomuti pegwe, kuti kukomba kwanu kutabi kwabuyo.” *1 Petro 3:7.

12. Ncinzi mulumi Munakristo ncakonzya kwiiya kuli Jesu kweelana ambwaakeendelezya mbungano ya Banakristo?

12 Mutayeeyi kuti luyando ndwajisi mukaintu wanu lunakuliko lyoonse. Amumutondezye kuti mulamuyanda ncobeni. Jesu wakasiya cikozyanyo kubalumi Banakristo kweelana ambwaakeendelezya mbungano ya Banakristo. Wakalijisi moyo mubotu, wakali alubomba alimwi wakali kulekelela, neciba ciindi basikwiiya bakwe nibakali kulubizya cakwiinduluka-induluka. Jesu wakaambila bantu kuti: “Amuboole kulindime . . . nkaambo ndilibombede, ndi mutete moyo, lino mulakatulukwa mumyoyo yanu.” (Matayo 11:28, 29) Ikwiinda mukwiiya Jesu, mulumi Munakristo ulamweendelezya mukaintu wakwe mbubwena mbuli Jesu mbwaakeelendezya mbungano. Musankwa uumuyanda ncobeni mukaintu wakwe, uutondezya luyando lwakwe kwiinda mukwaambaula amumicito unakupa kuti mukaintu kakkomana.

Bamakaintu Baccilila Njiisyo Zyamu Bbaibbele

13. Ninjiisyo nzi zyamu Bbaibbele zikonzya kubagwasya bamakaintu?

13 Ibbaibbele lilijisi njiisyo zikonzya kubagwasya bamakaintu. Ku Ba-Efeso 5:22-24, 33, kulati: “Nubanakazi, amulibombye kubalumi banu mbuli mbumulibombya kuli-Leza. Nkaambo mulumi ngumutwe wamukakwe, mbubonya mbuli Kristo mbwali mutwe wambungano, alimwi ngumuvuni wamubili. Pele mbuli imbungano mbwiilibombya kuli-Kristo, abalo banakazi mbubonya baleelede kulibombya kubalumi babo muzintu zyoonse. . . . Mwanakazi alemye mulumi wakwe.”

14. Nkaambo nzi njiisyo yamu Magwalo yakulibombya ncoitamutoli ansi mukaintu?

14 Amubone Paulo mbwaakankaizya mabala aakuti kulibombya akulemya. Mukaintu uyeekezyegwa kuti kalibombya kumulumi wakwe. Eeci cileendelana abubambe bwa Leza. Zilenge zoonse zili kujulu aansi kuli nkozilibombya. Naba Jesu ulalibombya kuli Jehova Leza. (1 Ba-Korinto 11:3) Inzya, imulumi weendelezya kabotu busilutwe bwakwe uyakupa kuti mukaintu wakwe cimuubaubile kulibombya.

15. Ndulayo nzi lumwi lwapegwa kuli bamakaintu lujanwa mu Bbaibbele?

15 Alimwi Paulo wakalemba kuti mukaintu weelede ‘kulemya mulumi wakwe.’ Mukaintu Munakristo weelede kuba “mubombe mutontozi” ikutali uunyasya busilutwe bwamulumi wakwe naa uuyanda kulyeendelezya. (1 Petro 3:4) Mukaintu Munakristo uubeleka canguzu kumukwasyi wakwe alimwi upa kuti kube bulemu kumutwe wakwe. (Tito 2:4, 5) Lyoonse ulasoleka kulumbaizya mulumi wakwe calo cipa kuti bamwi kabamulemeka. Mukaintu alimwi ulamugwasya mulumi kuzuzikizya zyibamvwana.—Tusimpi 14:1.

16. Ncinzi bamakaintu Banakristo ncobakonzya kwiiya kucikozyanyo ca Sara a Rebeka?

16 Ikuba mubombe akuba mutontozi tacaambi kuti mukaintu Munakristo takonzyi kuba acakwaamba naa kuti kuyeeya kwakwe takugwasyi. Bamakaintu bansiku bakali kuyoowa Leza, mbuli Sara a Rebeka, cabusongo bakaamba mbuli mbobakali kulimvwa, alimwi Bbaibbele lilatondezya kuti Jehova wakazumina nzibakaamba. (Matalikilo 21:8-12; 27:46–28:4) Abalo bamakaintu Banakristo balakonzya kwaamba mbobalimvwa. Pele, beelede kucita cabulemu ikutali cakulisumpula. Eeci ciyakupa kuti kubandika kwabo kakukkomanisya alimwi akukulwaizya.

Kulyaaba Mulukwatano

17, 18. Ninzila nzi zimwi balumi abamakaintu nzyobakonzya kutobela kutegwa Saatani atabapi kulekana?

17 Lukwatano nkulyaaba kwabuumi boonse. Aboobo, mulumi amukaintu beelede kuti kabajisi makanze aakuti batalekani. Kutaambauzyanya kulakonzya kuyungizya mapenzi. Kanji-kanji bakwetenyi balaleka kwaambauzyanya ikuti kwaba mapenzi, calo cipa kuti kalutide aumwi mpabede. Banabukwetenyi bamwi inga batalika kuyandaula nzila yakulekana, ambweni akutalika kuyanda bantu bambi. Jesu wakacenjezya kuti: “Aumwi uulangilila mwanakazi cakumusukama ulimucitide kale bumambi mumoyo wakwe.”—Matayo 5:28.

18 Mwaapostolo Paulo wakalaya Banakristo boonse kubikkilizya a Banakristo bakwetenyi kuti: “Nimwaba abukali, mutabisyi. Mutabbizyi izuba bukali bwanu. Mutapi Saatani busena abuniini.” (Ba-Efeso 4:26, 27) Sinkondoma mupati Saatani, ulakkomana kubona Banakristo nobazwangana. Mutamulekeli kuti azwidilile pe. Ikuti kwaba kutamvwana, amubone Ibbaibbele ncolyaamba mukaambo aaka, akubona Jehova mbwayeeya kwiinda mukubelesya mabbuku aajisi makani aamu Bbaibbele. Amwaalange-lange mapenzi aaya kamubatemi akwaamba camasimpe. Amucite kweelana ambozyaamba zyeelelo zya Jehova aceeco ncomuyanda kucita. (Jakobo 1:22-25) Caboola kumakani aalukwatano, amubone kuti mwazumanana kweenda a Leza kamuli bobile angomukwetene limwi, kutabi muntu naa cintu cimwi ceelede kwaandaanya ceeco ncaakaswaanganya.—Mika 6:8.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 3 Amubone kabbokesi kakuti “Kulekana Akwaandaana” mu Awake! ya February 8, 2002, apeeji 10, yakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

^ munc. 9 Amubone Ngazi Yamulindizi yamu Cingisi yamu May 15, 1989, peeji 12.

^ munc. 11 Kutegwa mulumi asike azyeelelo zyakuba amikuli mumbungano ya Banakristo, musankwa teelede kuti ‘kauma’ bamwi naa kubelesya majwi mabi. Aboobo, Ngazi Yamulindizi yamu September 1, 1990 peeji 25, yaamba kuti: “Musankwa takonzyi kusika azyeelelo ikuti kacita zintu munzila ya Bunakristo kuli bamwi, pele kuŋanda kataziciti eezyo.”—1 Timoteo 3:2-5, 12.

Sena Muciyeeyede?

• Nkaambo nzi noluba lukwatano lwa Banakristo ncolukonzya kuba amapenzi?

• Mbuti mulumi mbwakonzya kumulanganya mukaintu wakwe akutondezya kuti ulamuyanda?

• Mbuti mukaintu mbwakonzya kutondezya kuti ulamulemeka mulumi wakwe?

• Mbuti mulumi amukaintu mbobakonzya kuzumanana kulyaaba mulukwatano lwabo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 24]

Mulumi weelede kuti kamulanganya mukaintu wakwe kutali buyo kumupa zyakumubili pele azyakumuuya

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Mulumi uuyanda mukaintu wakwe uyakupa kuti mukaintu akkomane

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Bamakaintu Banakristo balaamba cili kumoyo munzila yabulemu