Skip to content

Skip to table of contents

Kuzwidilila Kumuuya Mubucembele

Kuzwidilila Kumuuya Mubucembele

Kuzwidilila Kumuuya Mubucembele

“Bali muŋanda ya [Jehova] bayoozwidilila muŋanda ya Leza wesu. Banoocizyala micelo nibacembaala.”—INTEMBAUZYO 92:13, 14, BT.

1, 2. (a) Ino bucembele ziindi zinji bupandululwa buti? (b) Ino Magwalo asyomezya nzi kujatikizya cibi cakaletwa a Adamu?

KUCEMBAALA—Ino bbala eeli limuyeekezya nzi? Kulekana kwamakanda? Kutamvwa kabotu? Kubula nguzu kwamubili? Naa “mazuba aamapenzi” mbuli mbukulembedwe ku Mukambausi 12:1-7? Naa mbuboobo, cilayandika kapati kubikkila maano kubupanduluzi buli ku Mukambausi caandaano 12 ibwaamba kucembaala, ibutali mbuli Mulengi Jehova Leza mbwaakaciyanda kumatalikilo, pele akaambo kacibi ca Adamu cili mumubili.—Ba-Roma 5:12.

2 Ikucembaala kwalo takuli kusinganyizigwa pe, akaambo kakuti kuzumanana kupona kuyandika kwiinda myaka minji. Masimpe ngakuti kukomena akusima zilayandika kuzintu zyoonse zipona. Imapenzi aacitika kwazyuulu zyamyaka zili cisambomwi yainda yacibi akutalondoka nkutubona, kuya kumanizigwa alimwi bantu boonse bamumvwida Leza baya kukkomana kupona mbubwena mbubakeelede, kakunyina kupenga akaambo kakucembaala akufwa. (Matalikilo 1:28; Ciyubunuzyo 21:4, 5) Kuciindi eeco kunyina uuya kwaamba “kuti, Ndaciswa.” (Isaya 33:24) Bacembeede ‘inguzu zyabulombe bwabo ziyoojokela’ anyama yabo iyakuba “mpya kwiinda yamwana.” (Jobu 33:25) Pele kuciindi cino boonse beelede kuliyumya kucibi ncibakajana kuli Adamu. Nokuba boobo, babelesi ba Jehova balalelekwa munzila ilibedelede nobayabucembaala.

3. Munzila nzi Banakristo ‘mobacizyala mucelo mubucembele bwabo’?

3 Ijwi lya Leza ilatusyomezya kuti, “balisimpidwe muŋanda ya-Jehova . . . Banoocizyala micelo amubucembele bwabo.” (Intembauzyo 92:13, 14) Kabelesya maambilambali sintembauzyo wakatondezya mbwaali masimpe kuti babelesi ba Leza basyomeka balakonzya kuzumanana kuyaambele, balazwidilila alimwi bacita kabotu kumuuya nokuba kuti inguzu ziya bumana. Zikozyanyo zinji zyamu Bbaibbele alimwi azicitika mazuba aano zilacisinizya eeci.

“Taakali Kuzwa”

4. Ino mbuti mucembele musinsimi Ana mbwaakalyaaba kuli Leza alimwi mbuti mbwaakapegwa bulumbu?

4 Atulange-lange musinsimi mukaintu Ana wakali kupona mumwaanda wamyaka wakutaanguna. Naakali amyaka iili 84, “taakali kuzwa muntempele, wakali kukomba isikati amasiku, kuliimya kulya akukumbila.” Mbwaakali mukaintu wakajisi bausyi batakali bana Levi, iba “mukowa wa-Aseri,” Ana tanaakali kukkala mwini mutempele. Kamuyeeya buyo mbwaakali kukkala kutempele abuzuba nobakali kupa cituuzyo cacifwumo-fwumo kusikila ciindi nobakali kupa cituuzyo cakumangolezya. Akaambo kakulyaaba kwakwe Ana wakapegwa bulumbu. Wakaba acoolwe cakubona ba Josefa a Mariya nobakaleta mwana muvwanda Jesu kutempele kuli Jehova kweelana a Mulawo. Ana mbwaakamubonena Jesu, “walumbaizya Leza, waamba aanguwe kulimbabo boonse abakali kulangila kunununwa kwa Jerusalemu.”—Luka 2:22-24, 36-38; Myeelwe 18:6, 7.

5, 6. Munzila zili buti bunji bwabacembeede sunu mbobali amuuya mbuli wakajisi Ana?

5 Bacembeede banji sunu, bali mbuli Ana balajanika lyoonse kumiswaangano, balatola ambele bukombi bwakasimpe alimwi balijisi luyandisyo lwakukambauka makani mabotu. Mukwesu uujisi myaka iili muma 80 uujanika lyoonse kumiswaangano amukaintu wakwe wakati: “Tulijisi cilegwa cakujanika lyoonse kumiswaangano. Tatuyandi kujanika kumbi pe. Nkubabede bantu ba Leza nkotuyanda kuba aandiswe. Nkonkuko kotujana lukwabililo.” Eeci ncikozyanyo cikulwaizya kapati kuli boonse.—Ba-Hebrayo 10:24, 25.

6 “Kuti naa kuli mulimo umwi uujatikizya bukombi bwakasimpe, alimwi naa kandikonzya kuucita, ndilayandisya kutola lubazu mumulimo ooyo.” Aaya ngamakanze aa Jean mukamufwu Imunakristo wamyaka iibalilwa kuma 80. Wakayungizya kuti, “inzya zimwi ziindi ndilaakutyompwa, pele nkaambo nzi ncobeelede kutyompwa boonse mbondili limwi kuti naa ndatyompwa mebo?” Kumoyo kakutuba buu, wakapandulula mbwakkomana kuswaya masi aambi aakonzya kumugwasya kuyaambele kumuuya. Mulweendo ndwaakaunkide lino-lino, wakaambila mbakaunka limwi kuti, “Tandiciyadi buya kubona masena ambi, ndiyanda buyo kuya mumulimo wamumuunda.” Nokuba kuti Jean tanaakaluuzi mwaambo wakali kubelesegwa kubusena ooku, wakakonzya kupa kuti bantu bauyande mulumbe wamu Bbaibbele. Kuyungizya kuli ceeco, kwamyaka minji walikubeleka mumbungano yakali kuyandika lugwasyo, nokuba kuti wakali kuyandika kwiiya mwaambo mupya akweenda mawoola obilo kuya kumuswaangano kuunka akupiluka.

Mutani Kwiide Kukkede

7. Kacembaade kale Musa, ino mbuti mbwaakatondezya kuti wakali kuyanda kuti cilongwe cabo a Leza ciyume?

7 Ikuba aluzibo mubuumi kulaboola mukwiinda kwaciindi. (Jobu 12:12) Kucita kabotu kumuuya takubooli buyo akaambo kakuti muntu wacembaala. Aboobo muciindi cakusyoma buyo zintu zyakaigwa kaindi, babelesi ba Leza basyomeka balasoleka ‘kuliyungizizya busongo’ mboiya buya myaka. (Tusimpi 9:9) Ciindi Jehova naakamupa mulimo Musa, wakali amyaka iili 80. (Kulonga 7:7) Ciindi naakali kupona, ikusisya myaka mbuli eeyo tiicakali cuuba-uba pe, nkaambo wakalemba kuti: “Myaka yabuumi bwesu ili makumi aali musunu aabili, na tuli basinguzu ambweni ilasika kumakumi aali musanu aatatu.” (Intembauzyo 90:10) Nekuba boobo, Musa tanaakalimvwa kuti wacembaala cakuti takonzyi kwiiya. Kwiinde myaka minji kakkomenyi kubelekela Leza, Musa wakakombelezya Jehova kuti: “Kondizibya inzila zyako, nkakuzibe akujana luzyalo mumeso aako.” (Kulonga 33:13) Musa lyoonse wakali kuyanda kuti cilongwe cabo a Jehova kaciya buyuma.

8. Muunzila nzi Daniele mwaakabelesya luzibo ndwakayiya kali muma 90, alimwi ncinzi cakatobela?

8 Musinsimi Daniele naakali amyaka iili muma 90 wakacili kubala malembe aasalala. Nzyaakajana naakali kubala “mabbuku” aaya—ambweni akali kubikkilizya bbuku lya Levitiko, Isaya, Jeremiya, Hosea a Amosi—zyakamupa kuti atembaule Jehova mumupailo. (Daniele 9:1, 2) Imupailo ooyu wakaingulwa kweelana amakani aakasololelwa amuuya aakuboola kwa Mesaya abukombi bwakasimpe.—Daniele 9:20-27.

9, 10. Ino bamwi bacita nzi kutegwa bataumuni buyo?

9 Mbuli Musa a Daniele inga twasoleka kubikkila maano kuzintu zyakumuuya kuti katucikonzya. Banji balacita mbweena oobo. Worth mwaalu Munakristo uula myaka iili muma 80 ulayanda kweendela antoomwe abubambe mbotutambula kwiinda mucakulya cakumuuya ncotupegwa a “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45) Ulati, “ndilabuyanda bwiini, alimwi ndililibambide kubona mumuni wabwini mbuya bungwengwemuka.” (Tusimpi 4:18) Mbubwena buyo ba Fred babeleka myaka iinda ku 60 mumulimo waciindi coonse, cilabaubaubila ikutalisya mibandi yamu Bbaibbele kubasyominyina. Ulati, “ndiyanda kuti kandiziyeeya lyoonse izili mu Bbaibbele. Kuti naa muyanda kuti Bbaibbele libe abuumi, kamuzibelesya nzyomwiiya ‘akujatisya majwi menimeni,’ kuti mwacita boobo, tamukabi buyo atubeela-beela twamakani. Mulakonzya kubona akamwi kaambo mbokeendelana akeenzyinyina.—2 Timoteo 1:13.

10 Kukomena takulesyi kwiiya zintu zipya alimwi zikatazya. Bantu bajisi myaka iili kuma 60, 70 naa 80 bayiiya myaambo mipya. Bamwi Bakamboni ba Jehova bacita oobo kabajisi makanze aakukambauka makani mabotu kubantu bamuzisi ziindene-indene. (Marko 13:10) Ba Harry abakaintu babo bakali amyaka iitandila kuma 70 nobakayeeya kwakubelekela kucisi ca Portugal. Ba Harry bakati: “Atucibone camana bana bankuku, nokuba kuti zyoonse zilakatazya kuti mwacembaala.” Pele akaambo kakubikkila maano alimwi akuzumanana bakali kukonzya kweendelezya ziiyo zya Bbaibbele mu Chipotyugisi. Kwamyaka minji oono ba Harry balaamba makani kumuswaangano wacooko mumwaambo ooyu mupya.

11. Nkaambo nzi ncotweelede kulanga-langa milimo njiboonda bacembeede basyomeka?

11 Pele tabali boonse bayumu naa bali abukkale bukonzya kupa kuti bacite mulimo ooyu. Nkaambo nzi ncotulanga-langa milimo njiboonda bantu bamwi bacembeede? Tatwaambi kuti boonse baleelede kubeleka canguzu kutegwa bacite milimo njibakonzya kucita beenzyinyina. Pele muuya uuli wawa nguyooyo mwaapostolo Paulo ngwaakalembela Banakristo ba Hebrayo kujatikizya baalu basyomeka mumbungano wakuti: “Amuyeeye cakacitika akaambo kabukkale bwabo alimwi amutobele lusyomo lwabo.” (Bahibulu 13:7, Ci) Notuyeeya zikozyanyo zyabantu aaba basungu, tulakulwaizigwa kwiiya lusyomo lwabo luyumu lupa kuti baceembeede bazumanane kumubelekela Leza. Kabapandulula cakabakulwaizya ba Harry bali amyaka iili 85 lino bakati, “Ndiyanda kubelesya myaka yangu yacaala munzila iili kabotu, akubelekela Jehova kusika mpondikonzya.” Ba Fred baambwa kale, balakkutila kucita milimo njobapegwa ku Bbeteli. Bakaamba kuti, “Kuyandika kubona mbomukonzya kumubeleka kabotu Jehova, mwaijana nzila eeyo amwiijatisye.”

Balyaabide Nokuba Kuti Bukkale Bwacinca

12, 13. Mbuti Barizilai mbwaakatondezya muuya wa Leza nokuba kuti bukkale bwakwe bwakacinca?

12 Kuti muntu wacembaala, matongoosi alavwula. Nokuba boobo, cilakonzyeka kubelekela Leza nekuba kuti kuli kucinca kuli boobu. Barizilai mu Gileadi ncikozyanyo cibotu mukaambo aaka. Naakali amyaka iili 80, wakasamausya Davida abasikalumamba bakwe, wakabapa cakulya aakoona ciindi Abusolomu naakazanga. Ciindi Davida naakali kupiluka ku Jerusalemu, Barizilai wakabasindikila ku Mulonga wa Jordano. Davida wakaambila Barizilai kuti akamulele. Ino mbuti Barizilai mbwaakalimvwa kukaambo aaka? “Sunu ndilijisi myaka iili makumi aali musanu aatatu. Sa ndizi cintu mbocibede, na cibi na cibotu? Sa ncikonzya kulabila cintu ncindya na cintu ncinywa? Sa ncikonzya kumvwa majwi aabalumi abanakazi basikwiimba? . . . Ngooyu mulanda wako Cimamu. Mwami simalelaangu ainke ayooyu, umucitile kufumbwa cintu cibotu mumeso aako.”—2 Samuele 17:27-29; 19:31-40.

13 Nokuba kuti bukkale bwakwe bwakacinca, Barizilai wakasoleka canguzu kugwasya mwami wakasalwa a Jehova. Nokuba kuti wakaziba kuti tacicikonzyi kulabila zintu alimwi amatwi aakwe tanaakacili kumvwa mbuli kaindi, tanaakatyompwa pe. Muciindi caboobo, kwiinda mukusala Cimamu kuti aucite nguwe mulimo, Barizilai wakatondezya kuti wakali amoyo mubotu. Mbuli Barizilai, bacembeede banji sunu balatondezya muuya wakutaliyanda akuba basibuuya. Balacita kufwumbwa ncobakonzya kusumpula bukombi bwakasimpe, kabazyi kuti, “Leza ulakondwa kuzipaizyo zili bobuya.” Cilakkomanisya kaka kuba abantu aaba basyomeka!—Ba-Hebrayo 13:16.

14. Ino kucembaala kwa Davida kusinizya buti majwi aalembedwe ku Intembauzyo 37:23-25?

14 Nokuba kuti bukkale bwa Davida bwakacinca mumyaka minji, wakasyoma kuti Jehova ulabalanganya babelesi bakwe basyomeka alimwi tacinci. Kayanda kufwa kale, Davida wakaimba nyimbo sunu iizibidwe kuti Intembauzyo 37. Kamuyeeya buyo mbwaakalimvwide Davida naakali kuuma kalumbu akwiimba manji aaya: “Jehova nguubamba intaamu zyamuntu, ulatabilila oyo uuenda munzila iimubotezya. Nekuba kuti watezeleka, takooyoowa, nkaambo Jehova ulamujatilila kujanza lyakwe. Ndakali mulombe, sunu ndakomena, pele nsina bona uululeme uusiidwe, nanka lunyungu lwakwe lukumbila insima.” (Intembauzyo 37:23-25) Jehova wakacibona kuti cakali kuyandika kubikkilizya myaka yakuzyalwa ya Davida mumajwi aakasololelwa amuuya aali kuntembauzyo. Aaya majwi alakulwaizya kapati.

15. Ino mbuti mwaapostolo Johane mbwaakatondezya cikozyanyo cibotu cakusyomeka nokuba kuti bukkale bwakwe bwakacinca alimwi wakalicembeede?

15 Imwaapostolo Johane ngumwi wabaabo bali acikozyanyo cibotu cakusyomeka nokuba kuti bukkale bwakacinca alimwi wakacembaala. Naakamubelekela Leza kwamyaka iili 70, Johane wakaangwa kunsumbu ya Patmo “nkaambo kamakani aa-Leza abumboni bwa-Jesu Kristo.” (Ciyubunuzyo 1:9) Pele, mulimo wakwe tiiwakainamana. Masimpe ngakuti, zyoonse zyakalembwa a Johane zili mu Bbaibbele zyakalembwa kayanda kufwa kale. Johane naakali ansumbu ya Patmo, wakatondezyegwa Ciyubunuzyo ciyoosya kapati, calo ncaakalemba. (Ciyubunuzyo 1:1, 2) Banji bayeeya kuti wakaangululwa naakali kulela Mwami Nerva waku Roma. Kumane boobo, kuma 98 C.E. kajisi myaka yakuzyalwa iibalilwa ku 90 naa 100, Johane wakalemba Makani Mabotu alimwi amabbuku aamu Bbaibbele otatwe aajisi zina lyakwe.

Mpuwo Yakuliyumya Iitalubiki

16. Ino mbuti aabo ibakatazyigwa kwaambaula mbobatondezya kulyaaba kwabo kuli Jehova?

16 Kulezya kulacitika mumbazu zinji amunzila ziindene-indene. Mucikozyanyo, bantu bamwi cilabakatazya kwaambaula. Pele, balacikkomanina kuyeeya luyando lwa Leza alimwi aluzyalo lwakwe. Nokuba kuti tabacikonzyi kwaambaula zintu zinji, mumoyo wabo baambila Jehova kuti: “Nduuyandisya loko mulao wako! Nduuyeeya buzuba boonse!” (Intembauzyo 119:97) Jehova ulibazyi aabo bayeeya “izina lyakwe,” alimwi ulizyi mbuli mbobaindene bantu aaba kubantu banji ibatabikkili maano kunzila zyakwe. (Malaki 3:16; Intembauzyo 10:4) Elo kaka cilaumbulizya ikuzyiba kuti Jehova ulakkomana kubona katuzinzibala kuyeeya!—1 Makani 28:9; Intembauzyo 19:14.

17. Ino ncinzi babelesi ba Jehova bakatalika kaindi kumubelekela ncobajana calo cili ncintu caalubazu?

17 Kaambo nkotuteelede kuluba nkakuti aabo babalekela Jehova cakusyomeka kwamyaka minji bajana cintu cimwi caalubazu alimwi icitakonzyi kujanika kumbi, nkokuti mpuwo yakuliyumya iitalubiki. Jesu wakati: “Amujatisisye muzyandamane, nkaambo oobu mbomuyoolivuna nobeni.” (Luka 21:19, Ci) Kuliyumya kulayandika kutegwa mukajane buumi butamani. Nywebo nomwakacita “luyando lwa-Leza” alimwi mwakatondezya kusyomeka kwanu kwiinda mubuumi bwanu mulakonzya kulangila kujana “ceeco icakasyomezegwa.”—Ba-Hebrayo 10:36.

18. (a) Ino ncinzi cimukondelezya Jehova nalanga bantu bacembeede? (b) Ino ncinzi ncotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

18 Jehova ulabikkila maano kumulimo wanu ngomucita camoyo woonse nokuba kuti inga kamubeleka buyo aasyoonto. Kufwumbwa naa ncinzi cicitika ‘kubuntu bwaanze’ muntu nayaabucembaala, ‘buntu bwamukati’ bulabota abuzuba. (2 Ba-Korinto 4:16) Takudoonekwi buya kuti Jehova ulaikkomanina milimo njomwakacita, pele cilasala kuti amazuba aano ulaikkomanina milimo njomucita muzina lyakwe. (Ba-Hebrayo 6:10) Mucibalo citobela tuyoolanga-langa mpindu iitamani iyakusyomeka ooko.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino ncikozyanyo nzi Ana ncaakasiila Banakristo bacembeede mazuba aano?

• Nkaambo nzi kucembaala kukugama ncokutakonzyi kupa kuti muntu alekele limwi kucita milimo yakwe?

• Ino mbuti bacembeede mbobazumanana kutondezya kulyaaba kwabo kuli Leza?

• Ino Jehova wiibona buti milimo njobabeleka bantu bacembeede?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 25]

Ibanji bacembeede mbasungu mukujanika kumiswaangano, mukukambauka alimwi balilibambilide kwiiya