Skip to content

Skip to table of contents

Sena ‘Muyoozumanana Kweendela Munzila Yamuuya’?

Sena ‘Muyoozumanana Kweendela Munzila Yamuuya’?

Sena ‘Muyoozumanana Kweendela Munzila Yamuuya’?

“Inzila njimweendela ibe yamu-Muuya, aboobo mutakaciti zisusi zyanyama.”—BA-GALATIYA 5:16.

1. Ino mbuti mbotukonzya kutalibilika kapati akaambo kakuti twakabisyila muuya uusalala?

KULI nzila iikonzya kutugwasya kutalibilika kapati kuti naa twabisyila muuya uusalala wa Jehova. Nkwiinda mukucita ncaakaamba mwaapostolo Paulo kuti: “Inzila njimweendela ibe yamu-Muuya, aboobo mutakaciti zisusi zyanyama.” (Ba-Galatiya 5:16) Ikuti naa muuya wa Leza waba nguutweendenzya, tatukabi amuzeezo mubyaabi wakucita zintu zyanyama.—Ba-Roma 8:2-10.

2, 3. Ikuti twazumanana kweenda amuuya, ino mbuti mbotukonzya kugwasyigwa?

2 ‘Notweenda amuuya’ nkokuti inguzu zya Leza, uyootugwasya kutegwa katumuswiilila Jehova. Tuyootondezya bube bwa Leza mumulimo, mumbungano, kuŋanda alimwi amuli zimwi. Micelo yamuuya iyoolibonya kwiinda mbotupona angotukwetene limwi, bana, basyomima alimwi abantu bamwi.

3 Kupona “mbwapona Leza mumuuya” kuyootugwasya kuleka kucita cibi. (1 Petro 4:1-6) Ikuti katweendelezyegwa amuuya, kunyina notuyoocita cibi citakonzyi kulekelelwa pe. Pele ino muunzila nzi azimbi zigwasya ikuti twazumanana kweenda mumuuya?

Amuzumanane Kuba Balongwe ba Leza Alimwi a Kristo

4, 5. Ino mbuti kusololelwa amuuya mbokutugwasya kumubikka mpeelede Jesu?

4 Akaambo kakuti tweenda amuuya uusalala, tulakonzya kuba acilongwe cini-cini a Leza a Mwana wakwe. Naakali kwaamba zipego zyamuuya, Paulo wakaambila basyominyina baku Korinto kuti: “Ndamuzibya [nomwakali kukomba mituni] kuti taakwe muntu uuamba mu-Muuya wa-Leza uukonzya kwaamba kuti Jesu mutuke, alimwi taakwe uukonzya kwaamba kuti Jesu Mwami cita mu-Muuya uusalala.” (1 Ba-Korinto 12:1-3) Kufwumbwa muuya uupa kuti bantu bamutukile Jesu uzwa kuli Saatani Diabolosi. Pele mbotuli Banakristo beenda amuuya uusalala, tulisinizyide kuti Jehova wakamubusya Jesu alimwi wakamubikka atala kapati kwiinda zilenge zyoonse. (Ba-Filipi 2:5-11) Tulasyoma mucipaizyo cacinunuzyo ca Kristo alimwi akuzumina kuti Jesu Mmwami ngwaakasala Leza kuti katweendelezya.

5 Banakristo bakubeja bamumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E. bakakaka kuti Jesu wakazyalwa kali muntu. (2 Johane 7-11) Ikuzumina makani aakubeja aaya kwakapa kuti batalike kukaka makani aamasimpe aamba Jesu Mesiya. (Marko 1:9-11; Johane 1:1, 14) Kusololelwa amuuya uusalala kuyootugwasya kutegwa tutabi basiluleyo. Pele kwiinda mukuzumanana kupakamana kumuuya notukonzya kufwidwa luzyalo lyoonse a Jehova alimwi ‘akweenda mulusinizyo.’ (3 Johane 3, 4) Aboobo atubone kuti twakaka luleyo loonse ikutegwa cilongwe cesu a Taateesu wakujulu cizumanane kuyuma.

6. Ino mbube nzi muuya wa Leza mbouzyala muli baabo mboweendelezya?

6 Paulo wakalemba kuti kukomba mituni alimwi akubamba tukamu-kamu kuti kuli akati ka “milimo yanyama” mbuli bwaamu abusofwaazi. Pele wakapandulula kuti: “Abo ibakwe Kristo Jesu, nyama baliibambwide [acisamu cakupenzyezya] antoomwe aziciso zyayo azisusi zyayo. Lino nituponena Muuya, inzila njitweendela ayalo ibe ya-Muuya.” (Ba-Galatiya 5:19-21, 24, 25) Ino mbube nzi muuya wa Leza mbouzyala muli baabo mboweendelezya? Paulo wakalemba kuti: “Micelo ya-Muuya njeeyi:—luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, lubombo, kulyeendelela.” (Ba-Galatiya 5:22, 23) Atulange-lange nzila eezi zyamicelo yamuuya.

‘Kamuyandana’

7. Ino luyando ncinzi, alimwi ino nimbazu nzi zimwi nzyolujisi?

7 Luyando—ninzila imwi yamucelo yamuuya, ziindi zinji cilabikkilizya kubayandisya alimwi akubabikkila maano kapati bantu alimwi akuba balongwe babo bancobeni. Magwalo aamba kuti “Leza nduluyando” nkaambo ncecisiko cabube oobu. Iluyando lwa Leza lupati alwa Mwana wakwe zyakatondezyegwa mucipaizyo cacinunuzyo ca Jesu Kristo. (1 Johane 4:8; Johane 3:16; 15:13; Ba-Roma 5:8) Mbotuli batobeli ba Jesu, tulazyibwa akaambo kakuyandana. (Johane 13:34, 35) Mane buya tulaililwa kuti “tuyandane.” (1 Joni 3:23, Ci) Alimwi Paulo wakaamba kuti luyando lulakkazika moyo akufwida luzyalo. Talukwe ibbivwe, talulikankaizyi, talulisumpuli, talukwe cisapi, talulilangilili cintu, talufwambi kujata bukali naa kuyeeya inkoto yabubi. Talukondelwi zitaluleme pe, lulakondelwa lusinizyo. Lulakolela makani oonse akuba alusyomo lyoonse, lulijisi bulangilizi lyoonse akuba acamba kumapenzi oonse. Kunze lyaboobo talweeli pe.—1 Ba-Korinto 13:4-8.

8. Nkaambo nzi ncotweelede kutondezya luyando kuli baabo mbotumukomba limwi Jehova?

8 Ikuti muuya wa Leza wazyala luyando mulindiswe, tunoomuyanda Leza alimwi abantuma. (Matayo 22:37-39) Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Umwi aumwi uutayandi mweenzinyina ulakalilila mulufu. Kufumbwa muntu uusula mweenzinyina, mujayi, alimwi mulizi kuti taakwe mujayi uujisi buumi butamani mulinguwe.” (1 Johane 3:14, 15) Mujayi wakali kukonzya kuvwunwa mumunzi wamaccijilo ikuti naa tanaakamusulide muntu ngwaajaya. (Deuteronomo 19:4, 11-13) Ikuti naa tusololelwa amuuya uusalala, tuyootondezya luyando kuli Leza, kubakombima alimwi akubantu bambi buyo.

“Lukondo lwa-Jehova Ndolumupa Inguzu”

9, 10. Ino lukondo ncinzi, alimwi ntwaambo nzi tutupa kukondwa?

9 Lukondo nkukkomana kapati. Jehova ngu Leza uukondwa. (1 Timoteo 1:11; Intembauzyo 104:31) Mwana wakwe ulayandisya kucita luyando lwa Bausyi. (Intembauzyo 40:8; Ba-Hebrayo 10:7-9) Eelyo “lukondo lwa-Jehova [ndolutupa] inguzu.”—Nehemiya 8:10.

10 Lukondo luzwa kuli Leza lulatupa kukkalwa moyo notucita luyando lwakwe nomuba muziindi zikatazya, notuuside naa notupenzyegwa. Elo kaka “luzibo lwa-Leza” lulatupa kukkomana! (Tusimpi 2:1-5) Cilongwe cesu a Leza, ciyeeme akuba aluzyibo lwini-lwini alimwi akusyoma nguwe alimwi acipaizyo cacinunuzyo ca Jesu. (1 Johane 2:1, 2) Ikuba akati Kabakamboni ba Jehova bajisi luyando lwini-lwini munyika yoonse ncecintu acimbi ciletela kukondwa. (Zefaniya 3:9; Hagai 2:7) Ibulangizi bwa Bwami mbotujisi alimwi acoolwe citaliboteli cakwaambilizya makani cilatupa kukkomana. (Matayo 6:9, 10; 24:14) Abwalo bulangizi bwabuumi butamani bulatupa kukkomana. (Johane 17:3) Mbwaanga tulijisi bulangizi buli boobu, tuleelede ‘kusekelela.’—Deuteronomo 16:15.

Amube Basiluumuno Alimwi Ibakkazika Moyo

11, 12. (a) Ino bbala lyakuti luumuno inga mwalipandulula buti? (b) Ino luumuno lwa Leza inga lwatugwsya buti?

11 Luumuno—ninzila aimwi yamicelo yamuuya nkokuti nkubatama, akubula cilibilikwa. Taateesu wakujulu ngu Leza siluumuno alimwi tusyomezyegwa kuti: “Jehova ulalongezya bantu bakwe aluumuno.” (Intembauzyo 29:11; 1 Ba-Korinto 14:33) Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Ndamusiila luumuno, ndamupa luumuno lwangu.” (Johane 14:27) Ino eeci cakali kukonzya kubagwasya buti batobeli bakwe?

12 Iluumuno Jesu ndwaakapa basikwiiya bakwe lwakabakkazika myoyo akutalibilika kapati. Bakaba aluumuno ikapati nobakatambula muuya uusalala ngobakasyomezyedwe. (Johane 14:26) Kwiinda mukusololelwa amuuya alimwi akwiingulwa kwamipailo yesu, tulaba a “luumuno lwa-Leza” lutaambiki, lwalo lutukkazyika moyo akukkalikana mumizeezo. (Ba-Filipi 4:6, 7) Kunze lyaboobo, muuya wa Jehova ulatugwasya kukkala caluumuno abakombima abantu bambi.—Ba-Roma 12:18; 1 Ba-Tesalonika 5:13.

13, 14. Ino kukkazika moyo nkutyani, alimwi nkaambo nzi ncotweelede kukkazika moyo?

13 Kukkazika moyo kuliswaangene akuba aluumuno, nkaambo nkulijata notwabisyilwa katujisi bulangizi bwakuti zintu zilaloma. Leza ulakkazika moyo. (Ba-Roma 9:22-24) Jesu awalo wakatondezya bube oobu. Tulakonzya kugwasyigwa abube oobu Paulo mbwaakalemba kuti: “Ndakafwidwa luzyalo kuti Jesu Kristo abonye busicamba bwakwe boonse mulindime, kuti cibe cileezyo kulibaabo boonse baciza kukuzoomusyoma akujana buumi butamani.”—1 Timoteo 1:16.

14 Ikukkazika moyo kulatugwasya kuliyumya ikuti bantu bamwi babelesya majwi mabi akucita zintu zyatucima. Paulo wakakulwaizya Banakristonyina kuti: “Amube acamba cilemu kubantu boonse.” (1 Ba-Tesalonika 5:14) Mbwaanga toonse tatulondokede alimwi tulalubizya, masimpe tulayanda kuti bantu batukkazikile moyo notwabalubizyila. Aboobo atusolekesye ‘kukkazika moyo akukondwa.’—Ba-Kolose 1:9-12.

Amube Bantu Bafwida Luzyalo Akucita Bubotu

15. Amupandulule bbala lyaluzyalo, alimwi amwaambe zikozyanyo.

15 Tulabafwida luzyalo bantu notutondezya kuti tulabayanda kwiinda mukuba balongwe babo, kwaambaula kabotu alimwi amumilimo yesu. Jehova ngusiluzyalo alimwi awalo Mwana wakwe mbwabede. (Ba-Roma 2:4; 2 Ba-Korinto 10:1) Luzyalo lulayandika kubabelesi ba Leza a Kristo. (Mika 6:8; Ba-Kolose 3:12) Ibamwi nokuba kuti tabajisi cilongwe a Leza, batondezya “luzyalo lwinilwini.” (Incito 27:3; 28:2) Masimpe, tulakonzya kufwida bantu luzyalo kuti ‘twazumanana kweendela munzila yamuuya.’

16. Ino mbukkale buli buti bukonzya kupa kuti tubafwide luzyalo bantu?

16 Luzyalo lulakonzya kucitwa nokuba kuti kaambo nkotwanyemena kalaboneka, antela umwi wabelesya majwi mabi naa kutatulanganya kabotu. Paulo wakati: “Nimwaba abukali, mutabisyi. Mutabbizyi izuba bukali bwanu. Mutapi Saatani busena abuniini. Amuusilane buuya, mukabe batete moyo, akuba aluzyalo lwakulekelelana milandu, mbubonya mbuli Leza mbwaakalekelela ndinywe muli-Kristo.” (Ba-Efeso 4:26, 27, 32) Cilayandika kapati kubafwida luzyalo aabo bapenzyegwa. Talukonzyi kuba luzyalo ikuti mwaalu Munakristo waleka kupa lulayo lwamu Magwalo kumuntu uuyanda kuzwa munzila ya “bululami alusinizyo,” akaambo kakuyoowa kuti ulamucisizya moyo.—Ba-Efeso 5:9.

17, 18. Ino bubotu inga twabupandulula buti, alimwi butugwasya munzila nzi?

17 Kuloma, kulilemeka naa kubota moyo, kulayandika. Leza mubotu munzila zyoonse. (Intembauzyo 25:8; Zekariya 9:17) Jesu ulilomenyi alimwi ulijisi bube bubotu. Pele kunyina naakazumina kwiitwa kuti “mubotu” ciindi naakategwa “mufundisi mubotu.” (Marko 10:17, 18) Kuboneka kuti wakacita oobu akaambo kakuti wakalizyi kuti Leza nguyiinda caboola kumakani aabubotu.

18 Tulaalilwa kucita zintu zibotu akaambo kacibi ncotujisi. (Ba-Roma 5:12) Pele tulakonzya kutondezya bube oobu ikuti twalomba Leza kuti ‘utuyiisye kucita bubotu.’ (Intembauzyo 119:66) Paulo wakaambila basyominyina ku Roma kuti: “Ime ndalamwa aandinywe, nubakwesu, kuti inywe nubeni mulizwide bubotu, mulilondokede muluzibo loonse.” (Ba-Roma 15:14) Mulangizi Munakristo weelede kuba muntu ‘uuyandisya bubotu.’ (Tito 1:7, 8) Ikuti katusololelwa amuuya wa Leza, tunoojisi mpuwo yakuba bantu babotu alimwi Jehova ‘uyootuyeeya akaambo kabubotu.’—Nehemiya 5:19; 13:31.

“Lusyomo Lwinilwini”

19. Amupandulule ncolwaamba lusyomo, kweelana alugwalo lwa Ba-Hebrayo 11:1.

19 Lusyomo—ayalo eeyi ninzila yamicelo yamuuya—“ndotupimine kuti luyootujanya ceeco ncotulangila, tulazumina kuzintu nzyotutana kubona.” (Ba-Hebrayo 11:1) Ikuti katujisi lusyomo, tulaba masimpe kuti zyoonse Jehova nzyaakasyomezya zili mbuli kuti zyakazuzikizyigwa kale. Cisinizyo cazintu zitanabonwa nciyumu kapati cakuti lusyomo lwaambwa kuti luli mbuli cintu ncotutadooneki kuti ciya kucitika ncobeni. Mucikozyanyo, izintu nzyaakalengwa zitupa kutadooneka kuti Mulengi nkwali. Oolu ndolusyomo ndotuyootondezya ikuti twazumanana kusololelwa amuuya.

20. Ino ‘ncibi nzi citunamatila,’ alimwi mbuti mbotukonzya kucitantamuka kubikkilizya amilimo yanyama?

20 Kubula lusyomo ‘ncibi citunamatila.’ (Ba-Hebrayo 12:1) Tuleelede kusyoma muuya wa Leza ikutegwa tutaciti milimo yanyama, tutayandisyi zintu zyakumubili alimwi anjiisyo zyakubeja zyalo zikonzya kunyonganya lusyomo lwesu. (Ba-Kolose 2:8; 1 Timoteo 6:9, 10; 2 Timoteo 4:3-5) Muuya wa Leza ulabapa babelesi ba Jehova bamazuba aano ilusyomo luli mbuli lwababelesi bansiku Banakristo alimwi abamwi balembedwe mu Bbaibbele. (Ba-Hebrayo 11:2-40) Alimwi “lusyomo lwinilwini” lulakonzya kuyumya lusyomo lwabeenzuma.—1 Timoteo 1:5; Ba-Hebrayo 13:7.

Cilayandika Kubomba Akulyeendelezya

21, 22. Lubombo lupandululwa buti, alimwi nkaambo nzi ncolweelede kutondezyegwa?

21 Lubombo nkulijata zintu noziteendi kabotu. Bube bumwi bwa Leza nkutafwambaana kunyema. Tulizyi oobo nkaambo Jesu awalo wakali mubombe, wakatondezya kabotu-kabotu bube bwa Jehova. (Matayo 11:28-30; Johane 1:18; 5:19) Pele ino ncinzi ciyandika kulindiswe mbotuli babelesi ba Leza?

22 Mbotuli Banakristo, tuleelede ‘kubabombela bantu boonse.’ (Tito 3:2) Tulaubombya moyo notuli mumulimo. Aabo ibajisi zyeelelo zyakumuuya mumbungano balaililwa kuti kababagwasya Banakristo babisya “amyoyo iibombede.” (Ba-Galatiya 6:1) Toonse tulakonzya kupa kuti kube lukamantano aluumuno akati ka Banakristo kwiinda mukulibombya “akulitola ansi.” (Ba-Efeso 4:1-3) Tulakonzya kuti katuli babombe myoyo ikuti lyoonse katusololelwa amuuya alimwi akulyeendelezya.

23, 24. Ino kulyeendelezya caamba nzi, alimwi ino kutugwasya buti?

23 Kulyeendelezya kupa kuti katuyeeya kabotu, katulijata mukwaambaula alimwi amuzintu nzyotucita. Jehova ‘wakalyeendelezya lyoonse’ naakali kweendelezya bana Babuloni ibakazanga ku Jerusalemu. (Isaya 42:14) Mwana wakwe ‘wakatusiila cikozyanyo’ kwiinda mukulyeendelezya naakali kupenzyegwa. Mwaapostolo Petro wakalaya Banakristonyina kuti ‘bayungizye kulyeendelezya kuluzibo lwabo.’—1 Petro 2:21-23; 2 Petro 1:5-8.

24 Baalu Banakristo beelede kuba baabo balyeendelezya. (Tito 1:7, 8) Boonse aabo basololelwa amuuya uusalala balakonzya kulyeendelezya aboobo tabakonzyi kucita milimo yamamfwunze, kwaambaula cakasaaza, naa kucita cintu cimwi cikonzya kupa kuti Jehova atakkomani. Ikuti twazumina kuti muuya wa Leza kautweendelezya, bantu bayakubona mbotwaambaula ambotulilemeka.

Amuzumanane Kusololelwa a Muuya

25, 26. Ino mbuti kusololelwa amuuya mbocijatikizya cilongwe cesu a Jehova alimwi anzyotulangila kumbele?

25 Ikuti katusololelwa amuuya, tuyakuba basungu mukwaambilizya Bwami. (Incito 18:24-26) Tuyooba balongwe bali kabotu, ikapati kuli baabo bayandisya kukomba Leza bayookkomana kuba andiswe. Mbwaanga tusololelwa amuuya uusalala tuyoobagwasya akubakulwaizya mbotumukomba limwi Jehova. (Ba-Filipi 2:1-4) Sena eeci tacili ncobayanda kucita Banakristo boonse?

26 Munyika eeyi yeendelezyegwa a Saatani, tacili cuubauba kusololelwa amuuya. (1 Johane 5:19) Pele bantu banji balacita oobo mazuba aano. Ikuti katusyoma Jehova amoyo wesu woonse, tunookkomenyi lino alimwi tuyoozumanana kweenda lyoonse munzila iiluzi yayooyo Uupa muuya uusalala.—Intembauzyo 128:1; Tusimpi 3:5, 6.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti ‘kweenda amuuya’ mbokucijatikizya cilongwe cesu a Leza alimwi a Mwana wakwe?

• Ino mbube nzi bujanwa mumicelo yamuuya uusalala?

• Ino ninzila nzi zimwi mbotukonzya kutondezya micelo yamuuya wa Leza?

• Ino mbuti kusololelwa amuuya mbokujatikizya buumi bwesu alimwi anzyotulangila kumbele?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 13]

Amutondezye luzyalo kwiinda mumajwi alimwi amumilimo