Skip to content

Skip to table of contents

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Ezekieli—II

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Ezekieli—II

Jwi lya Jehova Lili Abuumi

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Ezekieli—II

MU DECEMBER mu 607 B.C.E. Mwami wa Bbabbuloni watalika kulwana Jerusalemu camamanino. Majwi aa Ezekieli kubazike baku Bbabbuloni aimvwi amutwe wakuti: Kuwa akunyonyoonwa kwamunzi wabo mubotu wa Jerusalemu. Lino kulibonya kuti makani aabusinsimi bwa Ezekieli acinca aamba kunyonyoonwa kwamasi aatakombi Leza alo aakali kulangilwa kukkomana kupenzi lyakali kulangilwa kusikila bantu ba Leza. Kwiinde myezi iili 18 naanyonyoonwa Jerusalemu, mulumbe wa Ezekieli alimwi waba amutwe uumbi wakuti: kujokezyegwa kwabukombi bwakasimpe kutaliboteli.

Ezekieli 25:1–48:35 kuli businsimi bwaamba masi aayengelede Israyeli akunununwa kwabantu ba Leza. * Kuleka buyo Ezekieli 29:17-20, makani alilembedwe cakuccililana kweelana azintu mbozyakali kucitika. Tupango ootu tone tatulembedwe cakuccililana pele ntwabusinsimi bwaamba kunyonyoonwa kwa Egepita. Mbwaanga ntwa Magwalo aakasololelwa amuuya, ibbuku lya Ezekieli lilijisi mulumbe ‘uuli abuumi, uuli anguzu.’—Ba-Hebrayo 4:12.

‘NYIKA EEYO IYA KUBA MBULI MUUNDA WA EDENI’

(Ezekieli 25:1–39:29)

Naabona mbobaya kucita kukunyonyoonwa kwa Jerusalemu, Jehova waambila Ezekieli kusinsima mapenzi aayakusikila Amoni, Moabu, Edomu, Filisitiya, Turo a Sidoni. Egepita uya kusaalwa. “Farao mwami wa-Egepita amakamu aabantu bakwe” bakozyanyisyigwa kumusamu wakedari uuya kugonkwa a “panga lyamwami wa-Babuloni.”—Ezekieli 31:2, 3, 12; 32:11, 12.

Kwiinde myezi iibalilwa kucisambomwe Jerusalemu naanyonyoonwa mu 607 B.C.E., ibapuluka baboola kuli Ezekieli kuzyi kwaamba kuti: “Munzi wazundwa.” Musinsimi ‘tanaakacili syaataambi’ kubazike. (Ezekieli 33:21, 22) Ulijisi businsimi mbwayelede kwaamba bwakupilusyigwa. Jehova ‘uya kubusya mweembezi omwe mulanda wakwe Davida.’ (Ezekieli 34:23) Edomu weelede kunyonyoonwa, pele nyika iili mu Juda yeelede kuba “mbuli muunda wa-Edeni.” (Ezekieli 36:35) Jehova wasyomezya kubakwabilila bantu bakwe bakajolwa kuti atabalwani “Gogo.”—Ezekieli 38:2.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

29:8-12—Ino Ndilili Egepita naakanyonyoonwa kwamyaka iili 40? Jerusalemu naakanyonyoonwa mu 607 B.C.E., bamucaala bamu Juda bakaccijila ku Egepita nokuba kuti musinsimi Jeremiya wakabacenjezya. (Jeremiya 24:1, 8-10; 42:7-22) Ooku kuccijila ku Egepita nkobakacita tiikwakabagwasya nkaambo Nebukadinezara wakamubukila Egepita eelyo wakamuzunda. Kucaala tongo kwa Egepita kwamyaka iili 40 kulibonya kuti kwakacitika akaambo kakusaala ooku. Nekuba kuti mabbuku aanyika taatondezyi kunyonyoonwa ooku, tulakonzya kuba masimpe kuti cakacitika nkaambo Jehova ngu Leza Uuzuzikizya businsimi.—Isaya 55:11.

29:18—Mbuti ‘mitwe yoonse mboyakali azinkulu, amakuko oonse mbwaakacuzukide’? Koobwa kwamunzi wa Turo kwakali kupati alimwi kwakali kuminya cakunga mitwe yabasikalumamba ba Nebukadinezara bakaba aminkululu akaambo kakucumbana kwazingundu zyabo, alimwi makuko aabo akacuzuka akaambo kakunyamuna ziyasyo zyakuyasya ŋanda ndamfwu injumu.—Ezekieli 26:7-12.

Ziiyo Kulindiswe:

29:19, 20. Mbwaanga bana Turo nibakaccijila kumunzi wabo wakunsumbu bakaunka ambono zyabo, Mwami Nebukadinezara taku lubono lunji ndwaakajana ku Turo. Nekuba kuti Nebukadinezara wakali kulisumpula, muntu uutakombi Leza, Jehova wakamupa bulumbu kumulimo wakwe kwiinda mukumupa Egepita kuba “cakuvola campi yakwe.” Sena tatukonzyi kumwiiya Leza wakasimpe kwiinda mukutela mitelo kumfwulumende kumilimo njoitucitila? Taku makani kufwumbwa babelesi bamfwulumende tabali kabotu naa kuti mali ngotutela taabelesyegwi kabotu, taceelede kutulesya kutela.—Ba-Roma 13:4-7.

33:7-9. Ciinga camulindizi wamazuba aano, ibananike abeenzyinyina tabeelede kuleka kukambauka makani mabotu aa Bwami akucenjezya bantu ku “mapenzi mapati” aaboola.—Matayo 24:21.

33:10-20. Tulakonzya kufwutuka ikuti twazileka nzila zyesu zitali kabotu akucita kuyanda kwa Leza. Masimpe, inzila ya Jehova ‘ililuleme.’

36:20, 21. Akaambo kakuti tiibakazumanana kupona kuba “bantu ba-Jehova,” bana Israyeli bakalisampuzya izina lya Leza kuli bamasi. Tatweelede kuba bakombi ba Jehova akaambo kazina buyo.

36:25, 37, 38. Mu paradaiso wakumuuya motubede sunu, ‘muli buyo mbelele zyabantu basalala balo-balo.’ Aboobo lyoonse tweelede kubona kuti mulasalala.

38:1-23. Elo cilaumbulizya kuzyiba kuti Jehova uya kutuvwuna kuli Gogo wakunyika ya Magogo. Gogo ndizina lyapegwa ku “mwami wenyika,” Saatani Diabolosi naakawaalwa ansi. Nyika ya Magogo caamba busena bwanyika Saatani amadaimona aakwe nkobabede.—Johane 12:31; Ciyubunuzyo 12:7-12.

“BIKA MOYO WAKO KUZINTU ZYOONSE NZENSI KUTONDEZYE”

(Ezekieli 40:1–48:35)

Kwainda myaka iili 14 kuzwa munzi wa Jerusalemu niwakanyonyoonwa. (Ezekieli 40:1) Kucili myaka iili 56 yabuzike. (Jeremiya 29:10) Ezekieli uyanda kukkwanya myaka iili 50. Mucilengaano, waletwa munyika ya Israyeli. Waambilwa kuti: “O mwana amuntu, meso aako abone, aalo matwi aako aswiilile, alimwi bika moyo wako kuzintu zyoonse nzensi kutondezye.” (Ezekieli 40:2-4) Ma! Elo Ezekieli wakakkomana kutondezyegwa cilengaano catempele lipya.

Tempele lyeebeka Ezekieli ndyaabona lilijisi milyango iili 6, maanda aakulida aali 30, busena Busalala, busena Busalalisya, cipaililo cazisamu acipaililo cakuumpila zituuzyo. ‘Kuzwa kunsi’ ikuzyila kutempele kuli mulonga uukunka. (Ezekieli 47:1) Alimwi Ezekieli watondezyegwa acilengaano cakwaapaulwa kwanyika kumusyobo aumwi, kuzwa kujwe kusika kumbo kwakali cibaka canyika cakakkede buyo kuli yeeyo yakapegwa ba Juda aba Benjamini. “Cikombelo ca-Jehova” alimwi “amunzi” izyakaulikwa kuti Jehova mpabede zili mubusena oobu.—Ezekieli 48:9, 10, 15, 35.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

40:3–47:12—Ncinzi ciimininwa atempele mucilengaano ca Ezekieli? Eeli tempele litalikomeneni ndyaakabona Ezekieli mucilengaano tiilyakayakwa. Lyakali kwiiminina tempele lya Leza lyakumuuya, nkokuti bubambe bwakwe bwabukombi busalala buli mbuli tempele mazuba aano. (Ezekieli 40:2; Mika 4:1; Ba-Hebrayo 8:2; 9:23, 24) Cilengaano catempele cilazuzikizyigwa “kumazuba aamamanino” ciindi bupaizi nibusalazigwa. (2 Timoteo 3:1; Ezekieli 44:10-16; Malaki 3:1-3) Pele kuzuzikizyigwa kwamamanino kuya kuba mu Paradaiso. Itempele lyamucilengaano lyakagwasya ba Juda bazike kabajisi bulangizi bwakuti bukombi busalala bwakali kukonzya kujokezyegwa alimwi akuti mukwasyi aumwi waba Juda wakali kukonzya kuba alukono lwanyika.

40:3–43:17—Cakali kwaamba nzi kupimwa kwatempele? Kupimwa kwatempele ncitondezyo cakuti makanze aa Jehova aajatikizya bukombi busalala ziyume-zitete aya kuzuzikizyigwa.

43:2-4, 7, 9—Ino “mitunta yabami babo” yakali nzi yalo yakeelede kugusyigwa mutempele? Mitunta yakali kwiiminina mituni. Baleli ba Jerusalemu abantu babo bakalisofwaazya tempele lya Leza amituni, cakunga njiyakali bami babo.

43:13-20—Ncinzi ciimininwa acipaizyo ncaakabona Ezekieli mucilengaano? Cipaizyo cakali kwiiminina kuyanda kwa Leza acinunuzyo cacituuzyo ca Jesu Kristo. Akaambo kacituuzyo eeci, bananike balategwa mbalulami aboobo ba “nkamu impati” balategwa balasalala mumeso aa Leza. (Ciyubunuzyo 7:9-14; Ba-Roma 5:1, 2) Ambweni nkakaambo kaako “cikozyano caziba lyamaanzi” lyatempele lya Solomoni, inzya mumbale uutalikomeneni ngobakali kusambila bapaizi—tauko mucilengaano catempele.—1 Bami 7:23-26.

44:10-16—Mbabaani baimininwa aciinga cabapaizi? Iciinga cabapaizi ciiminina Banakristo bananike mazuba aano. Kusalazyigwa kwabo kwakacitwa mu 1918 Jehova naakakkala akuba “mbuli mufuzi uusalazya” mutempele yakwe lyakumuuya. (Malaki 3:1-5) Aabo bakalisalade naa bakeempwa bakali kukonzya kuzumanana kubeleka mumulimo wabo. Aboobo bakeelede kubeleka canguzu kutaba a “kampenda” akuba cikozyanyo cibotu ku “nkamu impati’ ibaimininwa amusyobo uutali wabapaizi.—Jakobo 1:27; Ciyubunuzyo 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29—Ino “nyika” iiminina nzi acaabilo cayo? Inyika iiminina mulimo wabantu ba Leza. Taku mbocibede kufwumbwa mukombi wa Jehova nkwakonzya kuba, ooyo uli munyika yakabambululwa kufwumbwa buyo kuti watabuleka bukombi bwakasimpe. Kwaapaulwa kwanyika kuya kuzuzikizyigwa camamanino munyika mpya ciindi aumwi uusyomeka naya kuba abusena butamuumyi musako.—Isaya 65:17, 21.

45:7, 16—Ncinzi ciimininwa acaabilo cicitwa abantu kumupaizi akuli silutwe? Mutempele lyakumuuya, eeci ciiminina kugwasyilizya kwakumuuya, nkokuti kukamantana akuba amuuya wakubelekela aantoomwe.

47:1-5—Ncinzi ciimininwa ameenda aamumulonga wacilengaano ca Ezekieli? Meenda aiminina bubambe bwa Jehova bwakumuuya bupa buumi, kubikkilizya acipaizyo cacinunuzyo ca Kristo Jesu aluzibo lwa Leza lujanwa mu Bbaibbele. (Jeremiya 2:13; Johane 4:7-26; Ba-Efeso 5:25-27) Mulonga mulazumanana kulampa kuya ansi kutegwa bakkwane bapya aabo ibazumina bukombi bwakasimpe. (Isaya 60:22) Mulonga uya kuzumanana kukunka canguzu kaujisi meenda aabuumi mu Myaka iili Cuulu, alimwi meenda aaya aya kugwasya kumvwisya zili ‘mumabbuku’ aakuvwununwa aciindi eeco.—Ciyubunuzyo 20:12; 22:1, 2.

47:12—Ino zisamu zizyala micelo ziiminina nzi? Zisamu zyacikozyanyo ziiminina bubambe bwakumuuya bwa Leza bwakuti bantu balondoke.

48:15-19, 30-35—Ino ncinzi munzi wamucilengaano ca Ezekieli ncociiminina? “JEHOVA MPABEDE” uli munyika iisampaudwe citondezya kuti ceelede kwiiminina cintu canyika. Munzi ulibonya kuti wiiminina bubambe bwaanyika buya kuleta mpindu kubaluleme babamba “nyika impya.” (2 Petro 3:13) Ikuba amilyango kulubazu alumwi ciiminina kuti tacikatazyi kunjila. Balangizi bali akati kabantu ba Leza beelede kuti kabatayoosyi kubona.

Ziiyo Kulindiswe:

40:14, 16, 22, 26. Kucekaulwa kwatuzuma mumilyango yatempele citondezya kuti balikke aabo baluleme mbabazumizyigwa kunjila. (Intembauzyo 92:12) Eeci cituyiisya kuti kukomba kwesu kulatambulwa kuli Jehova lelikke buyo notucita milimo iiluleme.

44:23. Tulakkomana kumilimo iicitwa abaciinga cabapaizi bamazuba aano. “Muzike musyomesi uucenjede” nguuli kumpela kubona kuti cakulya capegwa aciindi ceelede calo icitugwasya kwaandaanya citasalade acisalade kweelana a Jehova mbwabona.—Matayo 24:45.

47:9, 11. Iluzibo—icintu ciyandika kapati ciimininwa ameenda catugwasya kapati mazuba aano. Ikuti bantu baiya akuba aluzibo, balaba abuumi kumuuya. (Johane 17:3) Pele aabo batayandi meenda aapa buumi baya kupegwa mapenzi, nkokuti baya kunyonyoonwa kukabe akutamani. Cilayandika ‘kusungwaala kukupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.’—2 Timoteo 2:15.

“Njoosalazya Izina lyangu Ipati”

Naakagusyigwa mwami wamamanino waluzubo lwa Davida, Leza wakasimpe wakabikka ciindi cilamfwu katanaboola “oyo uuelede” kuba acuuno cabwami. Nokuba boobo, tacaambi kuti cizumanano ncibakapangana Leza a Davida cakamana. (Ezekieli 21:27; 2 Samuele 7:11-16) Businsimi bwa Ezekieli bwaamba kuti “mulanda wangu Davida” wakali kukonzya kuba “mweendelezi” alimwi a “mwami.” (Ezekieli 34:23, 24; 37:22, 24, 25) Taku uumbi kunze lya Jesu Kristo mubulelo bwa Bwami. (Ciyubunuzyo 11:15) Jehova uya kulisalazya “izina [lyakwe] ipati” kwiinda mu Bwami bwa Mesiya.—Ezekieli 36:23.

Cakutamuka, boonse aabo basampaula izina lya Leza lisalala baya kujaigwa. Pele aabo balilemeka izina eelo kwiinda mukukomba Jehova munzila njayanda, baya kutambula buumi butamani. Eelyo toonse twakulwaizyigwa kuti twaabelesye meenda aabuumi aakunka alimwi manji aaliko mazuba aano, alimwi atubone kwaamba kuti bukombi bwakasimpe waba ngomusemu wesu.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Kutegwa mujane twaambo twabbuku lya Ezekieli 1:1–24:27, amubone “Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Ezekieli—I,” mu Ngazi Yamulindizi ya July 1, 2007.

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Ino wiiminina nzi mulonga wabuumi wamuclengaano ca Ezekieli?

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Tempele lyeebeka lyamucilengaano ca Ezekieli

[Kulumba kuli apeeji 22]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.