Skip to content

Skip to table of contents

Zintu Zini Zyakumuuya Mbuti Mbomukonzya Kuzyijana?

Zintu Zini Zyakumuuya Mbuti Mbomukonzya Kuzyijana?

Zintu Zini Zyakumuuya Mbuti Mbomukonzya Kuzyijana?

MWAAPOSTOLO Paulo wakalemba kuti: “Miyeeyo yanyama ndufu, anukuti miyeeyo yamuuya mbuumi, alimwi nduumuno.” (Ba-Roma 8:6) Kweelana amajwi aaya, imwaapostolo wakali kwaamba kuti, ikuba muntu uuyanda zintu zyakumuuya takuli buyo kwiile kulisalila. Mubwini, kusala ooku kulakonzya kuleta buumi naa lufwu. Nokuba boobo, ino muunzila nzi muntu uuyanda zintu zyakumuuya mbwakonzya kuba ‘abuumi alimwi aluumuno’? Kweelana a Bbaibbele muntu uuli boobo ulakonzya kuti kali muluumuno ciindi cino alimwi luumuno lwa Leza lunakuli ali nguwe, aboobo uya kulongezyegwa kwiinda mukutambula buumi butamani. (Ba-Roma 6:23; Ba-Filipo 4:7) Nkakaambo kaako Jesu ncaakati: “Bali acoolwe bacete mumuuya, nkaambo Bwami bwakujulu mbubwabo.”—Matayo 5:3.

Mbwaanga ino muli bujisi kubala magazini eeyi ncitondezyo cakuti mulaziyanda zintu zyakumuuya, alimwi eeyi ninzila mbotu. Pele makani aazintu zyamuuya alaindana kapati, aboobo mulakonzya kulibuzya kuti: ‘Ino zintu zini zyakumuuya ninzi? Alimwi mbuti muntu mbwakonzya kuzyijana?’

“Miyeeyo ya-Kristo”

Kunze lyakwaamba mbociyandika abubotu bujanwa akaambo kakubikkila maano kuzintu zyakumuuya, imwaapostolo Paulo wakalijisi zinji zyakwaamba kumakani aakuba aazintu zini zyakumuuya. Ku Banakristo bamumunzi wansiku wa Korinto, Paulo wakapandulula mbwaindenyi muntu wanyama, nkokuti muntu uuyandisya zintu zyakumubili, alimwi amuntu wakumuuya, nkokuti muntu uuyandisya zintu zyakumuuya. Paulo wakalemba kuti: “Muntunsi tatambuli makani aa-Muuya wa-Leza, pe, nkaambo kumeso aakwe mbufubafuba buyo.” Pele kumwi Paulo wakapandulula kuti muntu wakumuuya ulabonwa kwiinda mu “miyeeyo ya-Kristo.”—1 Ba-Korinto 2:14-16.

Ikuba a “miyeeyo ya-Kristo” mubwini caamba kuba “amoyo oyo nguwenya iwakali muli-Kristo Jesu.” (Ba-Roma 15:5; Ba-Filipi 2:5) Munzila iimwi muntu wakumuuya nguyooyo uuyeeya mbuli mbwayeeya Jesu alimwi uuccilila mikondo yakwe. (1 Peter 2:21; 4:1) Muntu mbwaayabuba amiyeeyo ya Kristo, mbwaayabuvwisya zintu zyakumuuya ulakonzya kuba ‘abuumi alimwi aluumuno.’—Ba-Roma 13:14.

Muntu Mbwakonzya Kwiizyiba “Miyeeyo ya-Kristo”

Nokuba boobo, ikuba amiyeeyo ya Kristo, muntu weelede kuzyiba mbwayeeya. Aboobo, intaamu yakutaanguna yakuba aluyandisyo lwazintu zyakumuuya, nkuzyiba mbwayeeya Jesu. Pele ino mbuti mbomukonzya kuzyiba mbwayeeya imuntu wakapona anyika kwamyaka iili 2,000? Mucikozyanyo, ino mbuti mbomwakazyiba nkumenkume zyamucisi canu zyakafwa kwamyaka minjiminji? Kulakonzya kuti mwakaziba kwiinda mukubala makani aamba mbabo. Ncimwi buyo, ikubala makani aalembedwe aamba Jesu ninzila iiyandika kuzyiba miyeeyo ya Kristo.—Johane 17:3.

Kumakani aa Jesu kuli zibalo zyone zyamakani zyaamba nguwe, nkokuti Makani Mabotu aakalembwa a Matayo, Marko, Luka alimwi a Johane. Kwiinda mukubikkila maano nomubala zibalo eezyi muya kukuzyiba kuyeeya kwa Jesu, mbwabede, alimwi acakali kumupa kupona mbwaali kupona. Ikuti mwakkala ansi kuyeeya zyeezyo nzyomwabala kujatikizya Jesu, muya kubona mbuli Jesu mbwaakali kupona. Nokuba kuti mwakaba kale basikwiiya ba Kristo, kubala kuli boobu alimwi akukkala ansi kuyeeya, muna buya “bukomena kuluzyalo amuluzibo lwa-Mwami Mufutuli wesu Jesu Kristo.”—2 Petro 3:18.

Katwaayeeyede makani aaya, atulange-lange zibalo zya Makani Mabotu tubone cakapa Jesu kuti abe muntu uuyanda zintu zyakumuuya. Kwamana amulibuzye mbuli mbomukonzya kweenda mbwaakeenda.—Johane 13:15.

Zintu Zyakumuuya Alimwi a “Micelo ya-Muuya”

Sikulemba Makani Mabotu Luka wakaamba kuti muuya uusalala wa Leza wakatilwa ali Jesu naakabbabbatizyigwa aboobo Jesu “[wakazwide] Muuya Uusalala.” (Luka 3:21, 22; 4:1) Kumane Jesu wakabaambila basikwiiya bakwe mbociyandika kusololelwa amuuya uusalala wa Leza. (Matalikilo 1:2; Luke 11:9-13) Nkaambo nzi ncociyandika kapati? Nkaambo kakuti muuya wa Leza ulijisi nguzu zyakukonzya kucinca kuyeeya kwamuntu akutalika kuyeeya mbwayeeya Kristo. (Ba-Roma 12:1, 2) Muuya uusalala ulazyala mumuntu ibube bwa “luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, lubombo, kulyeendelela.” Bube oobu Bbaibbele mbolyaamba kuti “micelo ya-Muuya,” mbube butondezya kuti muntu ulabikkila maano kuzintu zyakumuuya. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Mubufwiifwi inga twaamba kuti, imuntu uuyanda zintu zyamuuya nguyooyo uusololelwa amuuya wa Leza.

Jesu wakatondezya micelo yamuuya mumulimo wakwe woonse. Ibube mbuli luyando, lukondo, abubotu bwakali kulibonya kapati muli nguwe munzila mbwaakali kubalanga aabo bakali bacete. (Matayo 9:36) Mucikozyanyo, amubone cakacitika ncaakaamba mwaapostolo Johane. Tubala kuti: “Naakali kuya bweenda, [Jesu] wakabona muntu uwali moofu kuzwa kukuzyalwa kwakwe.” Abalo basikwiiya ba Jesu bakamubona muntu ooyo, pele bakamubona kuti ngusizibi. Bakamubuzya Jesu kuti: “Ino nguni uwakacita cibi, sena nguwenya muntu oyu, na mbamuzyala?” Bantu mbocakali kukkala limwi mucilawo bakali kumubona muntu ooyu, pele bakamuzyi buyo kuti wakali muntu uulomba. Bakati: “Wali mukumbizi bakati, Sena engwe oyu uwali kukala akukumbila?” Pele Jesu wakamubona muntu moofwu ooyu kuti wakali muntu wakeelede kugwasyigwa. Wakaambaula anguwe eelyo wakamuponya.—Johane 9:1-8.

Ino eeci cakacitika cimuyiisya nzi kumakani aakuyeeya kwa Kristo? Cakutaanguna, Jesu tanaakali kwiile kubalanga bantu bacete, pele wakali kubapulunganya. Cabili, wakabelesya bupampu kugwasya bantu. Sena muli masimpe kuti mulaccilila mikondo ya Jesu? Sena mulababona bantu mbuli mbwaakali kubabona Jesu, akubapa lugwasyo ndobayandika kutegwa buumi bwabo bubote akubapa bulangizi? Ambweni muyanda buyo bavwubi pele bacete tamubayandi amobainda? Ikuti kamubabona bantu mbuli mbwaakali kubabona Jesu, nkokuti mulaccilila cikozyanyo cakwe.—Intembauzyo 72:12-14.

Zintu Zyakumuuya Amupailo

Zibalo zya Makani Mabotu zilatondezya kuti ziindi zinji Jesu wakali kumusikila Leza mumupailo. (Marko 1:35; Luka 5:16; 22:41) Naakali kubeleka mulimo wakwe anyika, Jesu wakali kubikka ciindi ambali cakupaila. Sikwiiya Matayo wakalemba kuti: “Amane buyo kumwaisya makamu, wakatanta kucilundu kuyookomba. Lino naakaba masiku wakalikede nkukonya alike.” (Matayo 14:23) Ciindi eeco naakali kuba alikke akupaila cakaumuumu kuli ba Swaabo bakujulu, wakali kuyumizyigwa. (Matayo 26:36-44) Mazuba aano, ibantu ibabikkila maano zintu zini zyakumuuya, abalo balajana ciindi cakupaila kuli Leza, kabazyi kuti eeci ciya kuyumya cilongwe cabo a Mulengi akubagwasya kuba amiyeeyo ya Kristo.

Kanji-kanji Jesu wakali kuba aciindi cinji cakupaila. (Johane 17:1-26) Mucikozyanyo, katanasala basankwa bali 12 kuba baapostolo bakwe, Jesu “wakainka kucilundu kuyookomba, masiku oonse wali mukukomba kuli-Leza.” (Luka 6:12) Nokuba kuti tabapaili masiku oonse, aabo bantu babikkila maano kuzintu zyakumuuya balaccilila cikozyanyo ca Jesu. Kabatanasala makani mapati aajatikizya buumi, balajana ciindi cili mbocibede kupaila kuli Leza, kabalomba busolozi bwamuuya uusalala kutegwa kusala kwabo kube kooko kubatola ampela muzintu zyakumuuya.

Mumipailo yakwe, Jesu wakali kupaila camoyo woonse, eeyi njenzila mbotu njotweelede kwiiya mumipailo yesu. Amubone Luka mbwaakalemba mbuli Jesu mbwaakapaila kumangolezya kayanda kufwa. “Eno mbwaakali mumapenzi mapati wakakombesya, enkasaalo yakwe yakaba mbuli malosi aabulowa aalondaukila ansi.” (Luka 22:44) Jesu wakali kupaila camoyo woonse, pele aciindi eeci akaambo kamapenzi mapati aakamusikila mubuumi anyika, “wakakombesya,” eelyo mupailo wakwe wakaingulwa. (Ba-Hebrayo 5:7) Bantu bayanda zintu zyakumuuya balaccilila cikozyanyo ca Jesu. Ikuti basikilwa mapenzi mapati, bala “kombesya,” kuli Leza kutegwa bapegwe muuya uusalala, basololelwe, akugwasyigwa.

Mbwaanga Jesu wakali muntu wakali kupaila, tacili cintu cilamya kuti basikwiiya bakwe bakali kuyanda kumwiiya. Aboobo, bakamulomba kuti: “Omwami, utwiisye kukomba.” (Luka 11:1) Ncimwi buyo asunu, aabo babikkila maano kuzintu zyakumuuya alimwi bayanda kusololelwa amuuya uusalala wa Leza, balaccilila cikozyanyo ca Jesu kubona mbobakonzya kupaila kuli Leza. Zintu zini zyakumuuya alimwi amupailo zibelekela aantoomwe.

Zintu Zyakumuuya Alimwi Akukambauka Makani Mabotu

Mu Makani Mabotu aa Marko, tujana cibalo kwalo Jesu nkwaakaponya bantu banji bakali kusiswa, wakali kucita boobo ciindi camasiku. Kucili kooko mafwumina naakali alikke kapaila, basikwiiya bakwe bakaboola akumwaambila kuti bantu balamuyanda, ambweni bakali kuyanda kuti baponesyegwe. Pele Jesu wakabaambila kuti: “Katuya kumbi kuminzi iiswaangene, kuti nkakambauke oko akwalo.” Kumane Jesu wakapandulula ncocakali kuyandika kucita boobo, wakati: “Nkaambo nciceeco ncendazida.” (Marko 1:32-38; Luka 4:43) Nekuba kuti kuponya bantu wakali umwi wamilimo ngwakeelede kucita Jesu, kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza, wakali ngomulimo mupati Jesu ngwaakabikkide ampela.—Marko 1:14, 15.

Mazuba aano, kukambauka Bwami bwa Leza kubantu icili nzila iitondezya kuti aabo bacita mulimo ooyu mbabaabo bajisi miyeeyo ya Kristo. Aabo boonse bayanda kuba basikwiiya bakwe, Jesu wakabalailila kuti: “Nkaambo kaako kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse . . . kuti bajatisye makani oonse ngendakamulailila.” (Matayo 28:19, 20) Kunze lyaboobo, Jesu wakasinsima kuti: “Nkabela aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.” (Matayo 24:14) Mbwaanga Jwi lya Leza litondezya kuti mulimo wakukambauka ulagwasyilizyigwa anguzu zyamuuya uusalala, ikubeleka cabusungu mumulimo ooyu citondezya kuti tuli bantu babikkila maano kuzintu zini zyamuuya.—Incito 1:8.

Kukambauka mulumbe wa Bwami kubantu nyika mboiyalidwe, kuyandika bantu banji bakamantenyi kuubeleka mulimo ooyu. (Johane 17:20, 21) Aabo banjila mulimo ooyu tabeelede buyo kuba bantu babikkila maano kuzintu zyakumuuya pele alimwi beelede kuti kabakamantenyi nyika yoonse. Sena mulakonzya kubazyiba bantu aabo baccilila mikondo ya Kristo alimwi bakambauka makani mabotu aa Bwami nyika yoonse?

Sena Muli Bantu Bacita Zintu Zyakumuuya?

Inzya, kuli nzila azimbi zitondezya kuti ooyu muntu ulabikkila maano kuzintu zyakumuuya, pele sena mulazicita eezyo zyalangwa-langwa kale? Kutegwa muzyibe, amulibuzye kuti: ‘Sena ndilalibala abuzuba Jwi lya Leza, Ibbaibbele, akukkala ansi kuyeeya zyeezyo nzyondibala? Sena ndilatondezya micelo yamuuya mubuumi? Sena ndili muntu uupaila lyoonse? Sena ndilayanda kuba akati bantu aabo babeleka mulimo wakukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza nyika yoonse?’

Kulilingula kulakonzya kumugwasya kubona mpomweendela muzintu zyakumuuya. Twamulomba kuti mubweze ntaamu zigwasya kutegwa ‘buumi alimwi aluumuno’ zikonzye kuba lukono lwanu.—Ba-Roma 8:6; Matayo 7:13, 14; 2 Petro 1:5-11.

[Kabbokesi/Zifwanikiso izili apeeji 5]

MBWAZYIBWA UUYANDA ZINTU ZYAKUMUUYA

◆ Ulaliyanda Jwi lya Leza

◆ Ulatondezya micelo yamuuya

◆ Ulapaila lyoonse kuli Leza camoyo woonse

◆ Ulakambauka makani mabotu aa Bwami kubantu