Skip to content

Skip to table of contents

Amuyiisye Bana Banu Kuyanda Jehova

Amuyiisye Bana Banu Kuyanda Jehova

Amuyiisye Bana Banu Kuyanda Jehova

“Mbuli mivwi mujanza lyasilumamba, mbobabede bana muntu mbazyala mubwanike bwakwe.”—INTEMBAUZYO 127:4.

1, 2. Ino mbuti bana mbobali mbuli “mivwi mujanza lyasilumamba”?

SIBUTA uyanda kuyasa munyama. Wasakila muvwi mubuta mpoona kabotu-kabotu wabuladamuna. Nokuba kuti weelede kukwela canguzu, cakukkazika moyo wapima munyama kabotu-kabotu kutegwa atainzyi. Mpoonya wabulebula! Sena muvwi ooyo ulamuyasa munyama? Bwiinguzi kumubuzyo ooyu buyeeme azintu zisiyene-siyene mbuli luzibo lwasibuta, kuunga kwamuwo alimwi amuvwi wini mbuubede.

2 Mwami Solomoni wakakozyanyisya bana ku “mivwi mujanza lyasilumamba.” (Intembauzyo 127:4) Amubone cikozyanyo eeci mbocikonzya kubelesegwa. Sibuta unoosakilide muvwi mubuta kwaciindi buyo cisyoonto. Kutegwa ayase munyama ngwayanda, weelede kulebula buta cakufwambaana. Mbubonya buyo, bazyali bajisi buyo ciindi cisyoonto cakupa kuti bana babo bayande Jehova camoyo woonse. Mbayi-mbayi bana balakomena mpoona balazwa amunzi. (Matayo 19:5) Sena balasika ambaakani? Munzila imwi, sena bana aabo balazumanana kuyanda Leza akumubelekela bazwa amunzi? Bwiinguzi buyeeme atwaambo tuli mbotubede. Twaambo tumwi totatwe tujatikizya luzibo lwabazyali, bukkale mobakomenena bana alimwi amboubede “muvwi,” naa mbwalubona mwana lulayo ndwapegwa. Atulange-lange twaambo ootu totatwe cakusitikila. Kusaanguna, tulalanga-langa bube bumwi bwabazyali bazwidilila.

Bazyali Bazwidilila Balapa Citondezyo Cibotu

3. Nkaambo nzi majwi ngobaamba bazyali ncaayelede kweendelana amicito yabo?

3 Jesu wakasiya citondezyo kubazyali mukuti wakali kucita eezyo nzyaakali kuyiisya. (Johane 13:15) Kulubazu lumwi, wakabakazya ba Farisi ibakali ‘kwaamba buyo’ pele ‘tiibakali kucita pe.’ (Matayo 23:3) Kutegwa bakulwaizye bana babo kuyanda Jehova, nzyobaamba bazyali zyeelede kweendelana amicito yabo. Ikwiile kwaamba amulomo takugwasyi mbubonya buta mbobutagwasyi ikuti ntambo yadunsuka.—1 Johane 3:18.

4. Mmibuzyo nzi bazyali njobeelede kulibuzya, alimwi nkaambo nzi?

4 Nkaambo nzi cikozyanyo cabazyali ncociyandika kapati? Mbubonya bapati mbobakonzya kwiiya kuyanda Leza kwiinda mukubona cikozyanyo ca Jesu, bana balakonzya kwiiya kuyanda Jehova kwiinda mukutobela cikozyanyo cibotu cabazyali. Balongwe bamwana balakonzya kumukulwaizya naa ‘kunyonganya bukkale bwakwe bubotu.’ (1 Ba-Korinto 15:33) Mubuumi bwamwana, ikapati ciindi nayaabukomena akuba muntu uulomene, bazyali mbabantu bayanzana kapati anguwe alimwi balakonzya kumukulwaizya kapati. Aboobo, bazyali balakonzya kucita kabotu kwiinda mukulibuzya kuti: ‘Ino ndimulongwe uuli buti? Sena cikozyanyo cangu cipa kuti mwanaangu abe aziyanza zibotu? Ncikozyanyo nzi ncendili mukupa mutwaambo tuyandika kapati tujatikizya mupailo alimwi akwiiya Bbaibbele?’

Bazyali Bazwidilila Balapaila Abana Babo

5. Ncinzi bana ncobakonzya kwiiya kumipailo yabazyali babo?

5 Bana banu balakonzya kwiiya zinji kujatikizya Jehova kwiinda mukuswiilila mipailo yanu. Ikuti bamumvwa kamulumba Leza akaambo kacakulya alimwi akupaila nomwiiya Bbaibbele, ncinzi ncobakonzya kumvwisya? Balalangilwa kwiiya kuti Jehova nguutupa zintu nzyotuyandika kumubili, aboobo weelede kulumbwa, alimwi akuti nguutuyiisya twaambo twakumuuya. Eezyi ninjiisyo ziyandika kapati.—Jakobo 1:17.

6. Ino mbuti bazyali mbobakonzya kugwasya bana babo kubona kuti Jehova ulamubikkila maanu umwi aumwi wabo?

6 Nokuba boobo, ikuti kamupaila amukwasyi wanu kunze lyaciindi cakulya akwiiya Bbaibbele alimwi ikuti kamupailila twaambo tumujatikizya nywebo alimwi abana banu, muyoozwidilila kapati. Muyoogwasya bana banu kubona kuti Jehova mwali mumukwasyi wanu akuti ulamubikkila maanu nyoonse nkokuti umwi aumwi kumugama. (Ba-Efeso 6:18; 1 Petro 5:6, 7) Usyi bana umwi wakati: “Kuzwa ciindi naakazyalwa mwaneesu, twakali kupaila anguwe. Naakakomena, twakali kupaila kujatikizya balongwe alimwi atwaambo tumbi twakali kumujatikizya. Kusikila mane naakakwatwa, lyoonse twakali kupaila antoomwe anguwe.” Sena andinywe mulakonzya kupaila abana banu abuzuba? Sena mulakonzya kugwasya bana banu kubona Jehova kuti Mmulongwe uutupa zintu nzyotuyandika kumubili akumuuya alimwi uubikkila maanu mbotulimvwa?—Ba-Filipi 4:6, 7.

7. Kutegwa bakonzye kupailila twaambo tugaminide, ncinzi bazyali ncobeelede kuziba?

7 Masimpe, kutegwa mukonzye kupailila twaambo tugaminide, mweelede kuziba zili mukubacitikila bana banu. Amubone kaambo nkaakaamba usyi bana umwi iwakakomezya bana bobilo. Wakati: “Kumamanino amvwiki imwi aimwi, ndakali kulibuzya mibuzyo yobilo yakuti: ‘Ntwaambo nzi ntobali kulibilika kapati bana bangu mumvwiki eeyi? Alimwi ino nzintu nzi zibotu zyabacitikila?’” Nobazyali, sena mulakonzya kulibuzya mibuzyo iili mbuli bwayeeyi alimwi akubikkilizya bwiinguzi bwanu mumipailo njomupaila antoomwe abana banu? Ikucita boobo, kuyoopa kuti muyiisye bana banu kutali buyo kupaila kuli Jehova, Sikuswiilila mipailo, pele alimwi kutegwa bamuyande.—Intembauzyo 65:2.

Bazyali Bazwidilila Balakulwaizya Ziyanza Zibotu Zyakwiiya

8. Nkaambo nzi bazyali ncobeelede kugwasya bana babo kuba aciyanza cakwiiya Jwi lya Leza?

8 Ino mbuti bazyali mbobakubona kwiiya Bbaibbele mbokukonzya kujatikizya cilongwe cabana a Leza? Kutegwa cilongwe ciyume akuzwidilila, bantu bajatikizyidwe mucilongwe eeco tabeelede buyo kwaambauzyanya pele beelede kuswiilizyanya. Imwi nzila mbotuswiilila Jehova njakwiiya Bbaibbele kwiinda mukugwasigwa amabbuku aapegwa ‘amuzike musyomesi.’ (Matayo 24:45-47; Tusimpi 4:1, 2) Aboobo, kutegwa bagwasye bana babo kuba aluyando alimwi acilongwe ciyumu a Jehova, bazyali beelede kukulwaizya bana babo kuba aciyanza cakwiiya Jwi lya Leza.

9. Ino mbuti bana mbobakonzya kugwasigwa kuba aziyanza zibotu zyakwiiya?

9 Ino mbuti bana mbobakonzya kugwasigwa kuba aziyanza zibotu zyakwiiya? Bazyali balakonzya kuzwiidilila mukucita boobo kwiinda mukupa cikozyanyo. Sena bana banu balaakumubona lyoonse kamubala naa kwiiya Bbaibbele caluyandisisyo? Masimpe, ambweni mulibbaatidwe kapati mukulanganya bana banu, alimwi ambweni inga kamulibilika mbomunga mwacijana ciindi cakubala akwiiya. Pele amulibuzye kuti, ‘Sena bunji bwaziindi bana bangu balaakundibona kandeebelela cipekupeku naa kandicita zintu zimwi zindimanina ciindi?’ Ikuti kacili boobo, ino mbuti kuti mwabelesya ciindi eeco kutegwa mubape cikozyanyo cibotu kujatikizya kuliyiisya Bbaibbele?

10, 11. Nkaambo nzi bazyali ncobeelede kubandika Bbaibbele lyoonse amukwasyi?

10 Nzila aimbi iigwasya njobakonzya kubelesya bazyali mukuyiisya bana babo kutegwa baswiilile Jehova nkwiinda mukubandika Bbaibbele lyoonse amukwasyi. (Isaya 30:21) Ibamwi balakonzya kubuzya kuti, ‘Nkaambo nzi bana ncobayandika ciiyo camukwasyi kakuli bazyali babo balabatola lyoonse kumiswaangano yambungano?’ Ntunji twaambo tukonzya kupegwa. Jehova upede mukuli kubazyali wakuyiisya bana babo. (Tusimpi 1:8; Ba-Efeso 6:4) Ikwiiya Bbaibbele amukwasyi kuyiisya bana kubona kuti bukombi bweelede kuba cibeela cabukkale bwamukwasyi kutali buyo kuba cilengwa cicitwa mubuleya.—Deuteronomo 6:6-9.

11 Kunze lyaboobo, ciiyo camukwasyi ceendelezegwa kabotu cilakonzya kupa kuti bazyali bamvwisye mbobayeeya bana babo kujatikizya twaambo twakumuuya alimwi akulilemeka. Mucikozyanyo, ibana nobacili baniini, bazyali balakonzya kubelesya mabbuku mbuli bbuku lya Amwiiye ku Mwiiyi Mupati. * Mumincali minji iili mubbuku eeli ligwasya kwiiya Bbaibbele, bana balabuzyigwa mibuzyo iipa kuti baambe mbobayeeya atwaambo tuli mukubandikwa. Kwiinda mukulingula magwalo aali mubbuku eeli, bazyali balakonzya kugwasya bana babo kuba amaanu kutegwa bakonzye “kusala cibotu ecibi.”—Ba-Hebrayo 5:14.

12. Ino mbuti bazyali mbobakonzya kweendelezya ciiyo camukwasyi kweelana aziyandika zyabana, alimwi ncinzi ncomwabona kuti cilagwasya mumakani aaya?

12 Mbobayaabukomena bana banu, amweendelezye ciiyo kweelana anzyobayandika. Amubone banabukwetene bamwi mbobakagwasya bana babo basimbi kukosola kaambo kajatikizya kujanika kucizyano cimwi cakucikolo. Bausyi bakati: “Twakaambila bana besu kuti lyaciiyo camukwasyi citobela, mebo abakaintu bangu twakali kuyooba muciimo cabana kakuli balo bakali kuyooba muciimo cabazyali. Bana bakali kukonzya kusala wakali kuyooba Bausyi naa Banyina, pele bakali kuyandika kubelekelaamwi mukuvwuntauzya kaambo aako alimwi akupa busolozi kujatikizya zizyano zicitika muzikolo.” Ino ncinzi cakacitika? Bausyi bakazumanana ategwa: “Twakagambwa kubona busongo mbobakajisi bana besu (muciimo ncobakapegwa kabali bazyali) mukutupanduluda (katuli muciimo cabana) twaambo twamu Bbaibbele twaamba bubi bwakuunka kucizyano. Acimbi cakatukkomanisya ninzila nzyobakapa kujatikizya zintu zimwi zibotu zyakali kukonzya kucitwa mubusena bwakuunka kucizyano eeco. Eeci cakatugwasya kubona mizeezo yabo anzyobakali kulombozya.” Masimpe, kuyandika kukakatila alimwi akweezeezya kutegwa ciiyo camukwasyi cikonzye kucitwa lyoonse akuti cibe ceeco cigwasya. Nokuba boobo, kucita boobo kuleta bulumbu bupati.—Tusimpi 23:15.

Amusumpule Luumuno Mumukwasyi

13, 14. (a) Ino mbuti bazyali mbokakonzya kusumpula luumuno mumukwasyi? (b) Mbubotu nzi bukonzya kujanwa ciindi bazyali nobazumina kuti balubizya?

13 Muvwi ulalangilwa kapati kuyasa munyama ikuti sibuta wagamika muvwi alimwi akulebula buta nokubateme. Mbubonya buyo, bana balalangilwa kapati kwiiya kuyanda Jehova ciindi bazyali nobasumpula luumuno mumukwasyi. Jakobo wakalemba kuti: “Basiluumuno basyanga muluumuno balatebula micelo yabululami.” (Jakobo 3:18) Ino mbuti bazyali mbobakonzya kusumpula luumuno mumukwasyi? Banabukwetene bayandika kuyumya cilongwe akati kabo. Mulumi amukaintu bayandana alimwi akulemekana balalangilwa kapati kuyiisya bana babo kuyanda alimwi akulemeka bambi, kubikkilizya a Jehova. (Ba-Galatiya 6:7; Ba-Efeso 5:33) Luyando abulemu zisololela kuluumuno. Alimwi banabukwetene bamvwana balakonzya kulanganya mazwanga aakonzya kubuka mumukwasyi.

14 Masimpe, mbubonya mbokutakwe lukwatano lulondokede, kunyina mikwasyi iilondokede anyika lino. Zimwi ziindi bazyali balakonzya kwaalilwa kutondezya micelo yamuuya nobeendelezya bana babo. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Ikuti caba boobo, ncinzi bazyali ncobeelede kucita? Ikuti baamba kuti ‘amundijatile ndalubizya,’ sena eeci inga capa kuti bana babo baleke kubalemeka? Amuyeeye cikozyanyo camwaapostolo Paulo. Wakali mbuli usyi bana munzila yakumuuya kubanji. (1 Ba-Korinto 4:15) Pele, wakalyaambilila kuti wakali kulubizya. (Ba-Roma 7:21-25) Nokuba boobo, ikulicesya akusyomeka kwakwe kupa kuti tumulemeke kapati muciindi cakumunyansya. Nokuba kuti wakali kulubizya, cakutadooneka Paulo wakali kukonzya kulembela mbungano yaku Korinto ategwa: “Amwiiye ndime, mbubonya mbuli ambebo mbundaiya Kristo.” (1 Ba-Korinto 11:1) Ikuti andinywe kamuzumina kuti mwalubizya, bana banu balalangilwa kumulekelela.

15, 16. Nkaambo nzi bazyali ncobeelede kuyiisya bana babo kuyanda bakwesu abacizi, alimwi mbuti mbobakonzya kucita oobo?

15 Ncinzi acimbi bazyali ncobakonzya kucita kutegwa basumpule bukkale bukonzya kupa kuti bana babo bakomene akuyanda Jehova? Imwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Na muntu wati, Ndamuyanda Leza, nekubaboobo ulasula mweenzinyina, oyo mubeji. Nkaambo oyo uutayandi mweenzinyina ngwabwene takonzyi kuyanda Leza ngwatanabwene.” (1 Johane 4:20, 21) Aboobo, nomuyiisya bana banu kuyanda bakwesu abacizi Banakristo, mubayiisya kuyanda Leza. Bazyali balakonzya kucita kabotu kwiinda mukulibuzya kuti, ‘Sena nzyondivwula kwaamba kujatikizya mbungano zilakulwaizya naa zitondezya muuya wakutongooka?’ Mbuti mbomukonzya kuziba? Amuswiililisye nzyobaamba bana banu kujatikizya miswaangano alimwi abasimbungano. Mulalangilwa kumvwa nzyomwaamba muŋambilo yabo.

16 Ncinzi bazyali ncobakonzya kucita kutegwa bagwasye bana babo kuyanda ibanyina bakumuuya? Peter, usyi bana bobilo basankwa, wakati: “Kuzwa ciindi bana besu nobakacili baniini, bunji bwaziindi twali kutamba bakwesu abacizi basimide kumuuya kuŋanda yesu kutegwa tususule akwiizya ambabo alimwi twali kukkomana kucita boobo. Bana besu bakomena abantu bayanda Jehova, alimwi lino babona kuti kubelekela Leza kulakkomanisya.” Dennis, usyi bana basimbi bosanwe, wakati: “Twakali kukulwaizya bana besu kuyanzana abapainiya mumbungano, alimwi nocakali kukonzyeka twakali kusamausya balangizi beendeenda abakaintu babo.” Nobazyali, amusoleke andinywe kubweza ntaamu yakugwasya bana banu kubona mbungano kuti ncibeela camukwasyi wanu.—Marko 10:29, 30.

Mukuli Ngwajisi Mwana

17. Nkusala kuli buti nkobeelede kucita bana mukuya kwaciindi?

17 Alimwi amuyeeye cikozyanyo casibuta. Nokuba kuti ulicibwene, talangilwi kuyasa munyama ikuti muvwi kuugogomene naa kuupilingene. Ncobeni, bazyali bayoosolekesya koolola muvwi uugogomene, nkokuti munzila yacikozyanyo, kwiinda mukusolekesya kucinca mizeezo mibi njajisi mwana. Nokuba boobo, mukuya kwaciindi bana beelede kulisalila naa bayoozumizya nyika kubeendelezya kutegwa bacite kuyanda kwayo nokuba kuzumizya Jehova kuti ‘alulamike nzila’ yabo.—Tusimpi 3:5, 6, BT; Ba-Roma 12:2.

18. Ino nzyasala mwana inga zyabajatikizya buti bamwi?

18 Nokuba kuti bazyali bajisi mukuli mupati wakukomezya bana “mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo yakwe,” mwana awalo ulijisi mukuli wakulisalila mbwayooba aakukomena. (Ba-Efeso 6:4) Aboobo, nobana, amulibuzye kuti, ‘Sena ndinoolutambula lwiiyo ndobapa caluyando bazyali bangu?’ Ikuti naa mwalutambula, nkokuti musala buumi bubotu kapati. Kucita boobo kuyoopa kuti bazyali banu bakkomane kapati. Ikwiinda zyoonse, munookkomanisya moyo wa Jehova.—Tusimpi 27:11.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 11 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Sena Muciyeeyede?

• Ino mbuti bazyali mbobakonzya kupa cikozyanyo cibotu kujatikizya mupailo akwiiya Bbaibbele?

• Ino mbuti bazyali mbobakonzya kusumpula luumuno mumukwasyi?

• Nkusala kuli buti nkobeelede kucita bana, alimwi ino nzyobasala ziyoobajatikizya buti bambi?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Sena bana banu mubapa cikozyanyo cibotu cakuliyiisya beni?

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Ikuba aluumuno mumukwasyi kuletela lukkomano