Skip to content

Skip to table of contents

‘Uso Wanu Uleetelela’

‘Uso Wanu Uleetelela’

‘Uso Wanu Uleetelela’

“Amweetelele mbuli Usowanu mbweetelela.”—LUKA 6:36.

1, 2. Mbuti majwi aa Jesu kubalembi akuba Farisi alimwi akuli basikwiiya bakwe mbwaatondezya kuti kweetelela mbube buyandika kapati?

MULAWO iwakapegwa kwiinda muli Musa wakalijisi milawo iitandila ku 600. Nokuba kuti kuccilila Mulawo wa Musa kwakali kuyandika, akwalo kweetelela kwakali kuyandika kapati. Amubone Jesu ncaakaamba kuba Farisi ibatakali kweetelela. Kwaziindi zyobilo wakababwentela kumane wakabaambila kuti Leza ncayanda “nduse, teensi cipaizyo pe.” (Matayo 9:10-13; 12:1-7; Hosea 6:6) Kumamanino aamulimo wakwe, Jesu wakati: “Maawe inywe nubalembi aba-Farisi nubasikuupaupa ameso, nkaambo mulapaizya cimanyakumi cazisyu zyacisyungwa abonko ampububu, pele makani mapati aa-Mulao mulaaleka, nkukuti lubeta aluzyalo alusyomo. Aya mwakeelede kwaacita akutaleka ayo.”—Matayo 23:23.

2 Cakutadooneka, kweetelela Jesu wakakubona kuti kulayandika kapati. Wakabaambila basikwiiya bakwe kuti: “Amweetelele mbuli Usowanu mbweetelela.” (Luka 6:36) Nokuba boobo, ikutegwa ‘tumwiiye Leza’ tweelede kuziba cini ncocaamba kweetelela. (Ba-Efeso 5:1) Inzya, ikuziba bubotu bwakweetelela kuya kutupa kuti tube bantu beetelela kapati.

Kweetelela Baabo Bayandika Lugwasyo

3. Nkaambo nzi ncotweelede kwiiya Jehova kumakani aancolwaamba lwini lweetelelo?

3 Sintembauzyo wakaimba kuti: “Jehova ngusibuuya, ngusiluzyalo; ulamuka kukalala, ulizwide luse. Jehova mubotu kuliboonse; luzyalo lwakwe lulimwaikide kuzilenge zyakwe zyoonse.” (Intembauzyo 145:8, 9) Jehova ngu “Taateesu siluzyalo, Leza siluumbulizyo loonse.” (2 Ba-Korinto 1:3) Lweetelelo lulabonwa muntu mbwacitila bantu caluzyalo. Oobu mbube buyandika kapati bwa Leza. Cikozyanyo cakwe amalailile aakwe zilakonzya kutuyiisya ncolwaamba lwini lweetelelo.

4. Ncinzi Isaya 49:15 ncatuyiisya kumakani aalweetelelo?

4 Kweelana ambokulembedwe kuli Isaya 49:15, Jehova waamba kuti: “Ma! Sa mwanakazi ulaluba mwanaakwe uucinyonka? Sa ulaleka kufwida mwana ngwazyede luzyalo?” Iluzyalo lumupa kuti Jehova abe alweetelelo lulikonzyenyi aluyando lwamutumbu uunyonsya ndwajisi kumwana wakwe. Ambweni mwana inga kafwide nzala naa zimwi buyo zimukatazyide. Akaambo kaluzyalo banyina ndubajisi kumwana, cibapa kuti bamulanganye. Jehova ulijisi luzyalo luli boobo kuli baabo mbeetelela.

5. Mbuti Jehova mbwaakatondezya kubana Israyeli kuti ngu “Sibuuya loko”?

5 Cilayandika kubeetelela bantu boonse ikapati aabo bayandika lugwasyo. Amubone Jehova mbwaakacita kubakombi bakwe nibakali mubuzike ku Egepita kwamyaka yainda iili 3,500. Wakaambila Musa kuti: “Ncobeni ndibwene mapenzi aabantu bangu bali mu-Egepita. Ndimvwide mbubalila nkaambo kabaabo bababelesya. Ndizi buusu bwabo mbobubede, lino ndaseluka kuzoobavuna mumaanza aaba-Egepita akubapozya munyika eyo, mbatole kunyika imbotu iikwazeme, kunyika iikunka malili abuci.” (Kulonga 3:7, 8) Kwiinde myaka iitandila ku 500 bana Israyeli nibakazwa mubuzike ku Egepita, Jehova wakabayeekezya kuti: “Ndime ndakagwisya ba-Israyeli kuzwa ku-Egepita akumuvuna kumaanza aaba-Egepita amumaanza aabamasi boonse ibamufwabya.” (1 Samuele 10:18) Akaambo kakutaccilila nzila zya Leza ziluleme, ziindi zinji bana Israyeli bakali kuba mumapenzi. Pele Jehova wakabeetelela alimwi cakwiindulula-induluka wakali kubavwuna. (Babetesi 2:11-16; 2 Makani 36:15) Eeci cilatondezya Leza mbwabaceba aabo bali mubuyumuyumu. Jehova ngu “Sibuuya loko.”—Ba-Efeso 2:4.

6. Ino mbuti Jesu Kristo mbwaakabaiya ba Swaabo kumakani aalweetelelo?

6 Jesu naakali anyika wakabaiya cakumaniina ba Swaabo kumakani aakweetelela. Ino mbuti Jesu mbwaakacita bantu bobilo batalangi nibakamulomba kabati: “Mwami, mwana a-Davida, tufwide luzyalo.” Bakali kulomba Jesu kuti abaponye camaleele. Jesu wakabaponya, pele tanaakaile kucita maleele kakunyina kweetelelwa. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Wakabafwida luzyalo, waampa meso aabo. Nkabela ndilyonya bakabononona.” (Matayo 20:30-34) Luzyalo lwakamupa kuti Jesu acite maleele aakuponya boofwu, basimadaimona, basimankuntu, alimwi abana bakali kuciswa.—Matayo 9:27; 15:22; 17:15; Marko 5:18, 19; Luka 17:12, 13.

7. Ino mbuti cikozyanyo ca Jehova Leza aca Mwana wakwe mbozituyiisya kumakani aalweetelelo?

7 Cikozyanyo ca Jehova Leza aca Jesu Kristo zilatondezya kuti lweetelelo luli munzila zyobilo—luzyalo naa kubeeka mwida aabo bayandika lugwasyo kutegwa bagwasyigwe. Ikuba silweetelelo kuyandika kuba azintu zyobilo. Mu Magwalo, lweetelelo kanji-kanji caamba kuba aluzyalo kuli baabo bali mumapenzi. Pele ino mbuti lweetelelo mbolutondezyegwa mulubeta? Sena tacaambi ceeco cikonzya kubonwa kuti nkutayanda kuti muntu atasubulwi?

Kweetelela Basizibi

8, 9. Ino ncinzi cikonzya kwaambwa kulweetelelo ndwaakatondezya kuli Davida naakabbukilwa kuli Bateseba?

8 Amubone cakacitika musinsimi Natani naakasikila Mwami Davida wa Israyeli wansiku kumakani aakubbukilwa kwa Davida kuli Bateseba. Davida wakeempwa eelyo wakapaila kuti: “Kondeetelela, O Leza, mbubonya mbuli luzyalo lwako. Muluse lwako lupati ziminganya milandu yangu. Undisanzisye kumilandu yangu, akundisalazya kuzibi zyangu. Nkaambo ndaziba milandu yangu, azibi zyangu zili kumeso aangu lyoonse. Nduwe olike ngundabisizya, ndacita zibi kumeso aako.”—Intembauzyo 51:1-4.

9 Davida wakausa kapati. Jehova wakamulekelela cibi cakwe alimwi tanaakamusubula Davida a Bateseba kweelana acibi mbocakali cipati. Kweelana a Mulawo wa Musa, boonse bobilo Davida a Bateseba bakeelede kujaigwa. (Deuteronomo 22:22) Nokuba kuti bakasikilwa mapenzi akaambo kakulubizya kwabo, pele bakalekelwa kuti kabapona. (2 Samuele 12:13) Kweetelela kwa Leza kulatondezya kuti ulajatila cibi. Nokuba boobo taleki buyo kakunyina kumusubula muntu mbwayelede.

10. Nokuba kuti Jehova uleetelela nabeteka, nkaambo nzi ncotuteelede kuubyaubya lweetelelo lwakwe?

10 Mbwaanga kwiinda ‘mumuntu omwe buyo Adamu, cibi cakanjila munyika’ alimwi “cakuvola cazibi ndufu,” bantu boonse balafwa. (Ba-Roma 5:12; 6:23) Tulalumba kuti Jehova ulatweetelela natubeteka. Nokuba boobo, tatweelede kuubyaubya lweetelelo lwa Leza. Ibbuku lya Deuteronomo 32:2 lyaamba kuti: “Milimo [ya Jehova] yoonse ililuleme.” Leza neetelela tacaambi kuti zyeelelo zyakwe ziluleme waziluba.

11. Mbuti Jehova mbwaakatondezya bululami naakali kulanga-langa mulandu wakubbukilwa kwa Davida a Bateseba?

11 Cisubulo cakubajaya ba Davida a Bateseba kacitana akwiimikwa, kwakaba kutaanguna kubajatila cibi. Babetesi babana Israyeli tiibali kuzumizigwa kujatila muntu. Nokwakali kutegwa mbibakapegwa kuti babeteke, nzila njibakali kukonzya buyo kucita nkubajaya. Oobu mbombubo Mulawo mbookali kwaamba. Nokuba boobo, akaambo kacizuminano ncibakazuminana a Davida, Jehova wakali kuyanda kuti abone naa kwakali kaambo Davida ncaakeelede kujatilwa cibi cakwe. (2 Samuele 7:12-16) Pele Jehova Leza “uubeteka nyika yoonse” alimwi “[uu]lingula myoyo” wakacibona kuba camaano kuti abeteke nguwe. (Matalikilo 18:25; 1 Makani 29:17) Leza wakali kukonzya kubona moyo wa Davida akubona kuti weempwa kucibi ncaakacita, aboobo wakakonzya kumulekelela.

12 Mbuti bantu basizibi mbobakonzya kweetelelwa a Leza?

12 Kutweetelela Jehova nkwacita kwiinda mukutatujaya kucibi ncitwakajana kuli Adamu, kutondezya kuti mululami. Ikutegwa akonzye kutulekelela cibi kakunyina kusotoka ceelelo cakwe cabululami, Jehova wacita bubambe bwacinunuzyo cacituuzyo ca Mwana wakwe Jesu Kristo, oolu ndweetelelo lutalikomeneni. (Matayo 20:28; Ba-Roma 6:22, 23) Kutegwa tugwasyigwe alweetelelo lwa Leza, lwalo lupa kuti tutajaigwi akaambo kacibi ncotwakajana kuli Adamu, tweelede ‘kusyoma mu Mwana.’—Johane 3:16, 36.

Leza Silweetelelo Alimwi Mululami

13, 14. Sena lweetelelo lwa Leza kuli mpolunyonganya bululami bwakwe? Amupandulule.

13 Nokuba kuti lweetelelo lwa Jehova talupi kusotoka ceelelo cakwe cabululami, sena kuli nzila imwi mpobukumwa bululami bwakwe? Nokuba kuti kulakonzya kwaambwa kuti lweetelelo munzila imwi lupa kuti Leza ataciti kweelana acibi mbocibede, pele sena caamba kuti bululami bwa Leza bwaleka kubeleka mbobubeleka? Peepe.

14 Kwiinda mumusinsimi Hosea, Jehova waambila bana Israyeli kuti: “Njookutangila, ube wangu lyoonse. Njookutangila cakululama acabuluzi, cabuuya acaluzyalo.” (Hosea 2:19) Majwi aaya alatondezya kuti Jehova mbweetelela kuleendelana lyoonse abube bwakwe bumwi kubikilizya abululami. Jehova ngu “Leza siluzyalo asibuuya . . . uujatila milandu andeyo azibi,” nokuba boobo uyoobasubula basizibi. (Kulonga 34:6, 7) Jehova ngu Leza silweetelelo alimwi mululami. Ikwaamba nguwe, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Nindomba, amilimo yakwe yoonse ililuleme.” (Deuteronomo 32:4) Bululami bwa Leza bulilondokede alwalo lweetelelo lwakwe ncimwi buyo. Taku liinda lyeenzinyina alimwi taku linyonganya lyeenzinyina. Aboobo mabala aaya taakwelani.

15, 16. (a) Ncinzi citondezya kuti bululami bwa Leza bulakkazika moyo? (b) Jehova aakunyonyoona nyika eeyi mbi, ncinzi bakombi bakwe ncobakonzya kuba masimpe?

15 Bululami bwa Jehova bulakkazika moyo, pele bulacita kweelana akaambo mbokabede nkokuti sizibi ulakonzya kupegwa cisubulo cimweelede. Pele alimwi bululami bwa Leza bulakonzya kuleta lufwutuko kuli baabo beelela. Mucikozyanyo, minzi mibi ya Sodoma a Gomora niya kanyonyoonwa, Loti sinsiku abana bakwe basimbi bobilo bakafwutulwa.—Matalikilo 19:12-26.

16 Tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova aakunyonyoona nyika eeyi mbi, iba “nkamu impati” ibakombi beni-beni “bakasanzya zikobela zyabo akuzitubya mubulowa bwa-Mwanambelele” tabakajaigwi. Aboobo baya ‘kuzwa kumapenzi mapati.’—Ciyubunuzyo 7:9-14.

Nkaambo Nzi Ncotweelede Kweetelela?

17. Nkaambo nzi kapati ncotweelede kweetelela?

17 Cikozyanyo ca Jehova aca Jesu Kristo masimpe zyatutondezya ncolwaamba lwini lweetelelo. Ikutegwa tukabone kaambo ncotweelede kweetelela, bbuku lya Tusimpi 19:17 lyaamba kuti: “Uufwida bacete luzyalo ulakolotya Jehova; ulamupa bulumbu bweelede milimo yakwe.” Jehova a Mwana wakwe cilabakonda notubaiya kwiinda mukubeetelela bantu. (1 Ba-Korinto 11:1) Ikuti katubeetelela bantu abalo inga bayanda kuti batweetelele.—Luka 6:38.

18. Nkaambo nzi ncotweelede kuba bantu beetelela?

18 Lweetelelo lulijisi bube bunji bubotu. Bulabikkilizya abuuya, luyando, luzyalo abubotu. Kufwida luzyalo kulategwa nkweetelela. Pele kweetelela kwa Leza taku mpokukwelana abululami, Jehova tafwambaani kukalala alimwi cakukkazika moyo ulabapa ciindi basizibi cakuti beempwe. (2 Petro 3:9, 10) Aboobo lweetelelo luliswaangenyi akukkazika moyo. Mbwaanga kuli bube bunji buliko alimwi amicelo minji yamuuya wa Leza, lweetelelo ngomusemo. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Cilayandika kapati kubeetelela bantu.

“Bali Acoolwe Beetezi”

19, 20. Muunzila nzi lweetelelo mbolulilumbaizya kulubeta?

19 Sikwiiya Jakobo ulatupa kaambo ncotweelede kweetelela. Wakalemba kuti: “Lweetelelo lulalilumbaizya amulubeta.” (Jakobo 2:13b) Jakobo wakali kwaamba lweetelelo mukombi wa Jehova ndwatondezya kubantu. Lulalilumbaizya kulubeta mukuti, ikuti ciindi casika kuti muntu ‘alyaambilile makani kubusyu bwa Leza,’ Jehova ulabona mbwaali kweetelela bamwi eelyo ulamujatila kwiinda mucinunuzyo cacituuzyo ca Mwana Wakwe. (Ba-Roma 14:12) Cakutadooneka, kaambo kakapa kuti Davida ayetelelwe kukubbukilwa nkwaakacita kuli Bateseba, nkakuti awalo wakali muntu weetelela. (1 Samuele 24:4-7) Kaambo kamwi nkakuti “lubeta talujisi lweetelelo kuliyooyo uuteeteleli.” (Jakobo 2:13a) Nkakaambo kaako “bateeteleli” bali akati kabantu aabo Leza mbabona kuti “beelede kufwa.”—Ba-Roma 1:31, 32.

20 Mu Mulumbe wakwe wa Cilundu, Jesu wakati: “Bali acoolwe beetelezi, nkaambo mbabonya bazooetelelwa.” (Matayo 5:7) Majwi aaya alijisi kaambo kayandika kapati kakuti aabo bayanda kweetelelwa a Leza abalo beelede kuti kabeetelela. Mucibalo ciccilila tuya kulanga-langa mbotukonzya kweetelela.

Ncinzi Ncomwaiya?

• Lweetelelo ninzi?

• Muunzila nzi lweetelelo molutondezyegwa?

• Muunzila nzi Jehova Leza mbwali silweetelelo ambwali mululami?

• Nkaambo nzi ncotweelede kuba basilweetelelo?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Luzyalo lwa Jehova kuli baabo bayandika lugwasyo luli mbuli luzyalo lwabanyina kumwana wabo

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

Ncinzi ncotwiiya kulweetelelo lwa Jesu kumaleele ngaakacita?

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Sena Jehova wakasotoka bululami bwakwe naakamweetelela Davida?

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

Lweetelelo lwa Leza kubantu basizibi talukwelani abululami