Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Taalilwi Kuzuzikizya Majwi Aakwe

Jehova Taalilwi Kuzuzikizya Majwi Aakwe

Jehova Taalilwi Kuzuzikizya Majwi Aakwe

“Taakwe cintu niciba comwe icakawida ansi akati kazintu zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyakaamba aandinywe. Zyoonse buyo zyakacitika.”—JOSHUA 23:14.

1. Ino Joshua wakali muntu uuli buti, alimwi ncinzi ncaakacita kumamanino aabuumi bwakwe?

WAKALI musololi wabasikalumba singuzu alimwi sicamba, imwaalumi uusyomeka. Wakali kweenda aa Musa alimwi wakasalwa a Jehova kusololela bana Israyeli kuzwa munkanda iiyoosya akubanjizya munyika iikunka mukupa abuci. Kumamanino aabuumi bwakwe, imwaalumi ooyu uulemekwa kapati, Joshua, wakapa makani aamamanino aanjila mumoyo ikulaya balupati-pati akati kabana Israyeli. Cakutadooneka, makani aayo akayumya lusyomo lwabaabo ibakali kumuswiilila. Andinywe alakonzya kumuyumya makani aayo.

2, 3. Joshua naakapa makani kubalupati-pati akati kabana Israyeli, ino bana Israyeli bakali mubukkale buli buti, alimwi ncinzi Joshua ncaakaamba?

2 Amweezeezye bukkale oobu bwaambwa mu Bbaibbele: “Lino nikwamana ciindi cilamfu, Jehova naakamana kupa bana ba-Israyeli kulyokezya kwakutakataazigwa kuli basinkondonyina boonse bazyungulukide, alimwi Joshua naakacembaala akuba amyaka minji, Joshua wakaita bana ba-Israyeli boonse, bapati abasilutwe ababetesi abeendelezi, akubaambila makani. Wakati, Ime ndacembaala, ndaba amyaka minji.”—Joshua 23:1, 2.

3 Kuciindi eeco Joshua wakajisi myaka yakuzyalwa iitandila ku 110, calo caamba kuti wakali kupona kuciindi cikkomanisya kapati mubukkale bwabantu ba Leza. Wakalibonena milimo mipati njaakacita Leza alimwi akuzuzikizyigwa kwazisyomezyo zinji zya Jehova. Aboobo, akaambo kakucitikilwa zintu eezi, wakali kukonzya kwaamba cakutadooneka ategwa: “Mulizi camyoyo yanu yoonse acamiyeeyo yanu yoonse kuti taakwe cintu niciba comwe icakawida ansi akati kazintu zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyakaamba aandinywe. Zyoonse buyo zyakacitika, taakwe niciba comwe icakawida ansi.”—Joshua 23:14.

4. Nzisyomezyo nzi Jehova nzyaakapa bana Israyeli?

4 Ino majwi nzi ngaakaamba Jehova alo aakazuzikizigwa kumazuba ngaakali kupona Joshua? Tulalanga-langa zisyomezyo zyotatwe Jehova nzyaakapa bana Israyeli. Cakusaanguna ncakuti, Leza wakali kuyoobafwutula naa kubagusya mubuzike. Cabili, wakali kuyoobakwabilila. Catatu, wakali kuyoobasanina. Imazubaano, Jehova wapa zisyomezyo zili boobu kubantu bakwe, alimwi mbubonya mbuli Joshua, andiswe twalibonena kuzuzikizigwa kwazisyomezyo eezi. Pele katutanabandika ncaacita Jehova mazubaano, atubandike nzyaakacita kumazuba ngaakali kupona Joshua.

Jehova Wabafwutula Bantu Bakwe

5, 6. Munzila nzi Jehova mbwaakafwutula bana Israyeli kuzwa mu Egepita, alimwi ino eeci cakatondezya nzi?

5 Bana Israyeli nobakalilila Leza akaambo kakuba mubuzike ku Egepita, Jehova wakababona. (Kulonga 2:23-25) Kucitewu cakali kuyaka mulilo, Jehova wakaambila Musa kuti: “Lino ndaseluka kuzoobavuna [bantu bangu] mumaanza aaba-Egepita akubapozya munyika eyo, mbatole kunyika imbotu iikwazeme, kunyika iikunka malili abuci.” (Kulonga 3:8) Eelyo kaka cakali kukkomanisya ikubona Jehova kazuzikizya majwi aaya! Farao naakakaka kuzumizya bana Israyeli kuti bazwe mu Egepita, Musa wakamwaambila kuti Leza wakali kuyoosandula maanzi amumulonga wa Nailo ikuba bulowa. Imajwi aa Jehova kunyina naakawida ansi. Maanzi aamumulonga wa Nailo akasanduka akuba bulowa. Inswi zyakafwa, alimwi maanzi aamumulonga kunyina naakali kukonzya kunyugwa. (Kulonga 7:14-21) Farao wakazumanana kuyumya moyo, eelyo kwiinda mukusalazya kwaamba cipenzyo cimwi acimwi ncaakali kuyooleta, Jehova wakaleta zipenzyo azimbi zili fwuka. (Kulonga, zyaandaano 8-12) Penzi lyakkumi nolyakajaya bana bakusaanguna babana Egepita, Farao wakalailila bana Israyeli kuti baunke—eelyo bakaunka ncobeni!—Kulonga 12:29-32.

6 Ilufwutuko oolo lwakapa kuti Jehova asale bana Israyeli kuba cisi cakwe cisalidwe. Lwakapa kuti Jehova asumpulwe kali yooyo uuzuzikizya zisyomezyo zyakwe, uutaalilwi kuzuzikizya majwi aakwe. Lwakatondezya kuti Jehova mmupati kwiinda baleza babamasi. Notubala lufwutuko oolu, citupa kuba alusyomo luyumu. Amuyeeye buyo mbomwakali kunga mwalimvwa kufwutulwa munzila eeyo! Joshua wakabona kuti masimpe Jehova ngo “Mupatikampatila atala anyika yoonse.”—Intembauzyo 83:18.

Jehova Wabakwabilila Bantu Bakwe

7. Munzila nzi Jehova mbwaakakwabilila bana Israyeli kuli basikalumamba ba Farao?

7 Ino mbuti kujatikizya cisyomezyo cabili cakuti Jehova wakali kuyookwabilila bantu bakwe? Cisyomezyo eeco cakali bikkilizyidwe mucisyomezyo ca Jehova cakufwutula bana Israyeli kuzwa mu Egepita akubanjizya mu Nyika Yakasyomezyegwa. Amuyeeye kuti Farao iwakalutide wakatandila bana Israyeli kajisi basikalumamba bakwe basinguzu alimwi amyaanda myaanda yankalaki. Cakutadooneka, imwaalumi ooyu sikulisumpula wakalisyoma citaambiki, ikapati naakabona kuti bana Israyeli bazingwa akati kamalundu alwizi! Nokuba boobo, Leza wakabweza ntaamu yakukwabilila bantu bakwe kwiinda mukubikka kkumbi akati kankamu eezi zyobile. Kulubazu lwabana Egepita kwakali mudima kakuli kulubazu lwabana Israyeli kwakali mumuni. Mpoonya kkumbi nolyakasinkila bana Egepita, Musa wakatandabika musako wakwe eelyo maanzi aamu Lwizi Lusalala akaandaana, nkabela bana Israyeli bakafwutulwa kakuli bana Egepita bakanywida. Jehova wakazinyonyoona cakumaninina nkalaki zyankondo zya Farao, eelyo wakabakwabilila bantu bakwe kutegwa batanyonyoonwi.—Kulonga 14:19-28.

8. Ino mbuti bana Israyeli mbobakakwabililwa (a) munkanda (b) nobakanjila mu Nyika Yakasyomezegwa?

8 Nobakazabuka Lwizi Lusalala, bana Israyeli bakaingaila munyika yaambwa kuti yakali “mpati iiyoosya, mwakali inzoka inkali atubanze anyika yacimpayuma iitakwe maanzi.” (Deuteronomo 8:15) Amwalo munyika eeyo, Jehova wakabakwabilila bantu bakwe. Ino mbuti kujatikizya nobakanjila mu Nyika Yakasyomezegwa? Basikalumamba basinguzu bana Kanana bakali kubalwana. Nokuba boobo, Jehova wakaambila Joshua ategwa: “Buka, uzubuke oyu mulonga wa-Jordano, uwe abantu aba boonse, kuti muye kunyika ilya njinti bape bana ba-Israyeli. Takukooyooba muntu naba omwe uukonzya kwiima nji kunembo lyako mazuba oonse ngoyoopona. Mbuli Musa mbundakali awe, njooba ayebo mbubonya. Nsikwe nenti kamulekelezye nikuba kuyoomuleka buyo pe.” (Joshua 1:2 5) Jehova wakaazuzikizya majwi aayo. Mumyaka buyo iitandila kucisambomwe, Joshua wakazunda bami bali 31 akubweza cooko cipati ca Nyika Yakasyomezegwa. (Joshua 12:7-24) Ikuzunda ooku kwakacitika akaambo kakukwabililwa a Jehova.

Jehova Wabasanina Bantu Bakwe

9, 10. Ino mbuti Jehova mbwaakabalanganya bantu bakwe munkanda?

9 Lino amubone cisyomezyo catatu cakuti Jehova wakali kuyoosanina bantu bakwe. Nibakafwutulwa buyo kuzwa mu Egepita, Leza wakasyomezya bana Israyeli kuti: “Amubone! Ndamuwisizya zilyo kuzwa kujulu. Bantu banooya buzuba bumwi abumwi kukubweza caabilo cabuzuba obo.” Eelyo mbubonya mbwaakaamba, Leza wakabapa ‘cilyo cizwa kujulu.’ ‘Nkabela bana Israyeli nobakacibona, bakabuzyanya kuti, Ino ncinzi eeci?’ Akali mana, cilyo ncaakabasyomezya Jehova.—Kulonga 16:4, 13-15.

10 Kwamyaka iili 40 njobakali munkanda, Jehova wakali kubalanganya bana Israyeli kwiinda mukubapa zyakulya alimwi amaanzi. Mane buya wakapa kuti zisani zyabo zitazazauki alimwi akutazimba maulu. (Deuteronomo 8:3, 4) Joshua wakalibonena zintu eezi zyoonse. Jehova wakabafwutula, wakabakwabilila alimwi wakabasanina bantu bakwe kweelana ambwaakabasyomezya.

Lufwutuko Mazubaano

11. Ncinzi cakacitika ku Brooklyn, New York mu 1914, alimwi ino nciindi nzi cakasika?

11 Ino mbuti mazubaano? Mafwumofwumo muli Bwasanu, mu October 2, 1914, Charles Russell iwakali kusololela Basikwiiya Bbaibbele kuciindi eeco, wakanjila muŋanda yakulida yaku Beteli ku Brooklyn, New York. Calukkomano wakati: “Mwabuka buti nyoonse.” Mpoonya katanakkala ansi, calumwemwe wakaambilizya kuti: “Ciindi Cabamasi camana; ciindi cabami babo camana, cabonwa lino.” Ciindi cakasika alimwi cakuti Jehova, Mwami wabubumbo boonse abweze ntaamu kujatikizya bantu bakwe. Eelyo masimpe wakabweza ntaamu!

12. Ino nkufwutulwa kuli buti kwakacitika mu 1919, alimwi ino ncinzi cakacitika akaambo kalufwutuko oolo?

12 Nokwakainda buyo myaka iili musanu, Jehova wakafwutula bantu bakwe kuzwa mu “Babuloni mupati,” ibwami bwanyika yoonse bwabukombi bwakubeja. (Ciyubunuzyo 18:2) Mbasyoonto buyo akati kesu ibakali kupona kuciindi eeco akulibonena lufwutuko oolo lukkomanisya. Nokuba boobo, tulakonzya kubona zintu zyacitika akaambo kalufwutuko oolo. Jehova wakabukulusya bukombi busalala alimwi akukamantanya baabo ibakajisi luyandisisyo lwakumukomba. Kujatikizya makani aaya, musinsimi Isaya wakasinsima kuti: “Kumamanino aaciindi cilundu caŋanda ya-Jehova ciyooimikwa atala lyazilundu akusumpulwa kwiinda tulundulundu toonse, nkabela masi oonse anooya bukunka kulincico.”—Isaya 2:2.

13. Ino nkuyungizigwa kuli buti nkomwalibonena akati kabantu ba Jehova?

13 Majwi ngaakaamba Isaya akacitika ncobeni. Mu 1919 bananike basyeede bakatalika mulimo wakupa bumboni cabusungu munyika yoonse walo wakapa kuti bukombi bwa Leza mwini-mwini busumpulwe. Kuma 1930, cakalibonya kuti iba “mbelele zimwi” bakali kuya buyobololwa. (Johane 10:16) Kumatalikilo bakali buyo zyuulu, mpoonya myaanda yazyuulu, eelyo mazubaano aabo batobela bukombi busalala babalilwa kutuulunzuma! Mucilengaano ncaakapegwa mwaapostolo Johane, baambwa kuti “nkamu impati yabantu batabaliki kumuntu naba omwe, bazwa kuzisi zyoonse akumisyobo yoonse akumikowa yoonse, akumyaambo yoonse.” (Ciyubunuzyo 7:9) Ino ncinzi ncomwalibonena mubuumi bwanu? Ino Bakamboni ba Jehova bakali bongaye anyika nomwakatalika kwiiya kasimpe? Lino, aabo babelekela Jehova balainda ku 6,700,000. Kwiinda mukufwutula bantu bakwe kuzwa mu Babuloni Mupati, Jehova wakapa kuti kube kuyungizigwa kupati nkotubona mazubaano nyika yoonse mboizulwa.

14. Ndufwutuko nzi lulangilwa kumbele?

14 Jehova uyoobweza ntaamu alimwi yakufwutula bantu bakwe. Kuciindi eeco bantu boonse anyika bayoojatikizigwa. Munzila iigambya, Jehova uyoobelesya nguzu zyakwe ikunyonyoona bantu boonse bamukazya, mpoonya uyoofwutula bantu bakwe akubanjizya munyika mpya yabululami. Eelyo kaka cinookkomanisya ikulibonena mamanino aabubi akutalisyigwa kwaciindi citaliboteli citanabwenwe mubukkale bwabantu!—Ciyubunuzyo 21:1-4.

Lukwabililo lwa Jehova Mazubaano

15. Nkaambo nzi lukwabililo lwa Jehova ncoluyandika mazubaano?

15 Mbuli mbotwabona, kumazuba ngaakali kupona Joshua bana Israyeli bakali kuyandika lukwabililo lwa Jehova. Ncimwi buyo, bantu ba Jehova mazubaano beelede kukwabililwa abalo. Jesu wakacenjezya basikumutobela kuti: “[Bantu] bazoomwaabila mapenzi akumujaya. Nkabela muzoosulwa kumisyobo yoonse nkaambo kazina lyangu.” (Matayo 24:9) Mumyaka eeyi yainda, Bakamboni ba Jehova mumasi manji bali kukazigwa alimwi akupenzegwa calunya. Nokuba boobo, Jehova kunyina naabalekelezya bantu bakwe. (Ba-Roma 8:31) Ijwi lyakwe litusyomezya kuti kunyina—‘cilwisyo niciba comwe cibumbwa kutulwisya’—cikonzya kulesya mulimo wesu wakuyiisya akukambauka Bwami.—Isaya 54:17

16. Ncinzi ncomwabona citondezya kuti Jehova ulakwabilila bantu bakwe?

16 Nokuba kuti bantu ba Jehova balisulidwe munyika, bazumanana kuyaambele. Bakamboni ba Jehova mumasi aali 236 bayaabuvwula, calo citondezya kuti masimpe Jehova uli andiswe alimwi uli mukutukwabilila kuli baabo bayanda kutunyonyoona naa kulesya mulimo wesu. Sena mulakonzya kuyeeya mazina aabasololi basinguzu mutwaambo twacisi naa bazikombelo ibakali kupenzya bantu ba Leza calunya mubuumi bwanu? Ino ncinzi cakabacitikila? Ino bali kuli lino? Ibunji bwabo bakaloba, mbubwenya Farao mbwaakaloba kumazuba ngaakali kupona Musa a Joshua. Pele, ino mbuti kujatikizya babelesi ba Leza mazubaano ibakafwa cakusyomeka? Balikwabilidwe mbwaanga bali mumizeezo ya Jehova. Kunyina kumbi nkobakonzya kukwabililwa kapati kwiinda kuba mumizeezo yakwe. Masimpe, caboola kulukwabililo, majwi aa Jehova kunyina naawida ansi.

Jehova Wabasanina Bantu Bakwe Mazubaano

17. Ncisyomezyo nzi ncaakapa Jehova kujatikizya cakulya cakumuuya?

17 Jehova wakabasanina bantu bakwe munkanda alimwi amazubaano ulacita oobo. Tulasaninwa kumuuya kwiinda “[mu]muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45) Tulapegwa luzibo lwa twaambo twakumuuya itwakasisidwe kwamyaanda yamyaka. Kujatikizya makani aaya imungelo wakaambila Daniele kuti: “Jala majwi akunamatika ibbuku mane kusikila kumamanino aaciindi. Bantu banji bayootuntulika, aboobo luzibo [lwini-lwini] luyooyungizigwa.”—Daniele 12:4.

18. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti luzibo lwini-lwini lwavwula mazubaano?

18 Tupona kuciindi camamanino, alimwi luzibo lwini-lwini mmasimpe lwavwula. Nyika yoonse mboizulwa, muuya uusalala wapa kuti bantu bayanda kasimpe babe aluzibo lwini-lwini lwa Leza alimwi amakanze aakwe. Mazubaano, ma Bbaibbele alimwi amabbuku aagwasya bantu kumvwisya twaambo tutaliboteli ituli mu Bbaibbele, manji munyika. Mucikozyanyo, amubone makani aajanika mubbuku lwakwiiya lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? * Mitwe yazibalo zimwi zijanika mubbuku eeli njakuti: “Ino Ninjiisyo nzi Zyakasimpe Ziliko Kujatikizya Leza?,” “Ino Bafwide Bali Kuli?,” “Ino Bwami bwa Leza Ninzi?,” alimwi “Nkaambo nzi Leza Ncalekelede Kupenga?” Kwazyuulu zyamyaka, bantu bali kutukkalila ansi twaambo ootu. Mazubaano tacikatazyi pe kujana bwiinguzi kumibuzyo eeyi. Nokuba kuti bantu bali mumudima kwamyaanda yamyaka caboola kumakani aamu Bbaibbele alimwi kunyina makani anjiisyo zyabasiluleyo zya Bunakristo Bwanyika, lyalo Jwi lya Leza lyazwidilila alimwi lyabagwasya bantu bayandisya kubelekela Jehova.

19. Nzisyomezyo nzi zyazuzikizyigwa mubuumi bwanu, alimwi ino ncinzi ncomukonzya kwaamba kumakani aayo?

19 Masimpe, kweelana azintu nzyotwalibonena, tulakonzya kwaamba kuti: “Taakwe cintu niciba comwe icakawida ansi akati kazintu zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyakaamba aandinywe. Zyoonse buyo zyakacitika, taakwe niciba comwe icakawida ansi.” (Joshua 23:14) Ncobeni, Jehova kunyina naalilwa kufwutula, kukwabilila akusanina babelesi bakwe. Sena kuli cisyomezyo cili coonse ncomukonzya kwaamba ncaatakazuzikizya muciindi cakwe cibikkidwe? Kunyina pe! Aboobo, ncamaano kusyoma Jwi lya Leza lyakasimpe.

20. Ncinzi ncotukonzya kulangila lino camoyo woonse?

20 Ino ncinzi cikonzya kulangilwa lino? Jehova watwaambila kuti ibunji bwesu tulakonzya kulangila kupona anyika iyoosandulwa kuba paradaiso yeebeka. Ibamwi—ibaniini buyo—bajisi bulangizi bwakulela antoomwe a Kristo kujulu. Kufwumbwa naa tujisi bulangizi nzi, tweelede kuzumanana kusyomeka mbubonya mbwaakacita Joshua. Nolilampa buti, eeco ncotulangila ciyoocitika ncobeni. Eelyo andiswe tuyooyeeya zisyomezyo zyoonse zya Jehova akwaamba kuti: “Zyoonse buyo zyakacitika.”

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 18 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Sena Inga Mwapandulula?

• Nzisyomezyo nzi zya Jehova Joshua nzyaakalibonena kazizuzikizyigwa?

• Nzisyomezyo nzi zya Leza nzyomwalibonena kazizuzikizyigwa?

• Ncinzi ncotukonzya kwaamba cakusinizya kujatikizya jwi lya Leza?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Jehova wakabweza ntaamu yakufwutula bantu bakwe

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Ino mbuti Jehova mbwaakakwabilila bantu bakwe ku Lwizi Lusalala?

[Cifwanikiso icili apeeji 24]

Ino mbuti Jehova mbwaakasanina bantu bakwe munkanda?

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Jehova ulabalanganya bantu bakwe mazubaano