Skip to content

Skip to table of contents

Balizandwidwe Pepe Tabalubwi pe

Balizandwidwe Pepe Tabalubwi pe

Balizandwidwe Pepe Tabalubwi pe

IMWAAPOSTOLO Paulo wakakulwaizya Banakristonyina kuti: “Atucitile bantu boonse milimo mibotu, pele kwaambisya kulibaabo baciinga calusyomo.” (Gal. 6:10) Mazuba aano, tucitobela lulayo oolu lwakasololelwa amuuya alimwi akujana nzila mbotukonzya kucita milimo mibotu kubasyomima. Akati kabaabo bayandika kubikkilwa maanu mumbungano ya Bunakristo, mbakwesu abacizi bacembeede ibakkala mumaanda mobalanganya bantu bacembeede.

Bwini mbwakuti, mumasi aamwi, mikwasyi ijisi cilengwa cakulanganya bazyali bacembeede muminzi yabo. Nokuba boobo, mumasi aamwi, bacembeede banji bakkala mumaanda mobalanganya bantu bali boobu. Ino mbuti kujatikizya Banakristo bacembeede ibakkala mumasena aali boobu? Ino mbuyumu-yumu buli buti mbobajana? Mbuti mbobakonzya kucita ikuti kakutakwe wamukwasyi uubagwasya? Ino mbuti mbungano ya Bunakristo mboikonzya kubagwasya? Alimwi ino munzila nzi motugwasyigwa ikuti katubaswaya ciindi coonse?

Ibuyumu-yumu Mbobajana Mumaanda Mobalanganya Bacembeede

Ciindi Banakristo bacembeede nobatolwa mumaanda mobalanganya bacembeede, balakonzya kulijana mucilawo cambungano mobatazizilwe abasikumwaya. Akaambo kaceeci, Bakamboni bamumbungano eeyi inga kabatabaswayi bunji bwaziindi. Kunze lyaboobo, muŋanda eeyi mulakonzya kujanika bantu bajisi lusyomo lwiindene. Eeci inga capa kuti Bakambonima bacembeede babe mubuyumu-yumu.

Mucikozyanyo, mumasena aamwi, balaba abubambe bwakuti basizikombelo kababoola mumaanda aaya kuzyoopaila ambabo. Sikulanganya bacembeede umwi wakaamba kuti: “Bakamboni bamwi bacembeede batacikonzyi kwaambaula kabotu balatolwa kucikombelo ancinga zyabalema (wheelchairs) kakutakwe akubabuzya ikuti naa inga bazumina.” Alimwi, kutegwa bacince bukkale bwabantu bakkala mumaanda aaya, babelesi kanji-kanji balabajatikizya mukusekelela mazuba aakuzyalwa, Kkilisimasi naa Isita. Bakamboni bamwi bali mumaanda mobalanganya bacembeede bapegwa zyakulya ziteendelani amanjezeezya aabo. (Inc. 15:29) Ikuti katubaswaya lyoonse bakwesu abacizi bacembeede, tuyoobagwasya kuti baliyumye mumapenzi aali boobu.

Lugwasyo Luzwa ku Mbungano

Banakristo bakusaanguna bakalipakamene kujatikizya mukuli wabo wakulanganya bacembeede ikuti tiibakajisi mukwasyi wakubagwasya. (1 Tim. 5:9) Ncimwi buyo, balangizi bamazuba aano balipakamene kubona kuti bacembeede bakkala mumaanda mobalanganyizyigwa aali mucilawo cabo babikkilwa maanu. * Imwaalu wazina lya Robert waamba kuti: “Inga cabota kuti balangizi Banakristo lwabo beni babaswaya bacembeede akubona mbobapona alimwi akupaila ambabo. Imbungano ilakonzya kugwasya kapati muzintu nzyobayandika.” Ikuti twabikka ciindi ambali cakuswaya bacembeede, tutondezya kuti tulizi mbociyandika kuli Jehova kulanganya bantu bayandika lugwasyo.—Jak. 1:27.

Ikuti kakuyandika, baalu cakulisungula balabikka bubambe bwakugwasya bakwesu abacizi bali mumaanda aali boobu. Robert waamba kujatikizya cintu cimwi ciyandika nati: “Tweelede kubakulwaizya bakwesu abacizi bacembeede kujanika kumiswaangano ya Bunakristo ikuti kabacikonzya kucita oobo.” Pele kuli baabo batakonzi kuunka ku Ŋanda ya Bwami, ibaalu inga babikka bubambe bumbi. Jacqueline, uujisi myaka iinda ku 80 alimwi uuciswa bulwazi bulya nswaanganino yazifuwa (osteoarthritis), uswiilila mapulogilamu lyamiswaangano aaluwaile. Waamba kuti: “Ndilagwasyigwa kapati kuswiilila kumiswaangano noicitika. Ndilayandisya kuswiilila kumiswaangano lyoonse kufwumbwa kucitike cintu cili buti!”

Ikuti Munakristo uucembeede katakonzyi kuswiilila kumiswaangano aluwaile, baalu inga babikka bubambe bwakuti mapulogilamu aamuswaangano kaalekoodwa. Imuntu uutola zintu eezi zyalekoodwa kumukwesu naa mucizi ulakonzya kubelesya coolwe eeci kubandika anguwe mubandi uukulwaizya. Mulangizi umwi waamba kuti: “Kubandika twaambo tujatikizya bali mumbungano kupa kuti bakwesu abacizi aaba balimvwe kuti bacili cibeela camukwasyi wesu wakumuuya.”

Mutaleki Kubandika Ambabo

Cakutadooneka, bantu bacembeede banji balalimvwa kutaanguluka alimwi akusweekelwa kapati ciindi nobatolwa kuŋanda nkobabalanganya. Akaambo kaceeci, bamwi balafwa nsoni kwaambaula abantu. Pele ikuti twabaswaya ciindi nobatolwa buyo kubusena ooku akutondezya kuti tuyoozumanana kubagwasya, tuyoobagwasya kapati kuba aaluumuno alimwi alukkomano.—Tus. 17:22.

Ikuti bakwesu naa bacizi bacembeede batalika kukakilwa kwiibaluka zintu, kutamvwisya kabotu naa penzi limbi linga lyabapa buyumu-yumu bwakwaambaula, bamwi inga bayeeya kuti tacigwasyi kubaswaya. Pele, kusola kwesu ikubaswaya lyoonse, nokuba kuti inga caba ciyumu kubandika ambabo, kutondezya kuti tulazumanana ‘kusungwaala kukulemeka’ basyomima. (Rom. 12:10) Ikuti watalika kukakilwa kwiibaluka zintu zyakacitika caino-ino, inga twamukulwaizya kuyeeya zintu zyakacitika kaindi—nokuba kubwana—naa kuti atwaambile mbwaakaiya kasimpe kamu Bbaibbele. Ino inga twacita buti ikuti kajana penzi lyakwaamba kabotu majwi? Tweelede kuswiilila kabotu, alimwi ikuti kakuyandika, inga twamugwasya kwaamba majwi aamwi ngotuyeeya kuti ngaayanda kwaamba, nokuba kuwaamba muzeezo wakwe mubufwaafwi alimwi akumukulwaizya kuti azumanane kwaamba. Ikuti naa wanyongana naa kataambauli kabotu alimwi kacituyumina kumvwa, inga twasola kumvwisya ncaamba kwiinda mukuswiililisya kujwi lyakwe.

Ikuti kubandika takucikonzyeki, inga twabelesya nzila iimbi. Laurence, mucizi mupainiya, ulamuswaya lyoonse Madeleine, imucizi Munakristo uucembeede uujisi myaka yakuzyalwa iili 80 alimwi uutacikonzyi kwaambaula. Laurence ulapandulula mbobabandika nati: “Ndilamujata kujanza Madelaine notupaila. Mpoonya awalo ulandityanka asyoonto kujanza kumwi kafwinya-fwinya meso aakwe kutondezya kulumba kujatikizya ziindi zibotu zili boobu.” Kubajata kumaanza beenzuma aaba bacembeede naa kubakumbatila kulakonzya kubakulwaizya kapati.

Ikujanika Kwanu Kulayandika Kapati

Kuswaya nkomucita lyoonse kubantu bacembeede kulakonzya kupa kuti kabalanganyizyigwa munzila yeelede. Mucizi wazina lya Danièle walo uuswaya Bakamboninyina bakkala mumaanda mobalanganya bacembeede kwamyaka iitandila ku 20, waamba kuti: “Ciindi babelesi bamumaanda mobalanganya bacembeede nobabona kuti muntu ulaswaigwa lyoonse, muntu ooyo uuswaigwa ulalanganyizyigwa kabotu.” Robert walo wazubululwa kale waamba kuti: “Babelesi balanganya inga balamuswiilila kapati muntu uuswaya kubusena oobu lyoonse. Inga tiibamucitila mbubwenya oobu muntu uuswaya buyo muziindi.” Mbokunga bantu aaba balanganya bacembeede kanji-kanji babelekela mikwasyi iikatazya, balabotelwa kuti beenzu kababalumba. Kunze lyaboobo, ikuti twaba acilongwe cibotu ababelesi balanganya bacembeede, cilakonzya kubapa kuti batalike kuzilemeka njiisyo alimwi anzyobasyoma Bakamboni bacembeede aabo mbobalanganya.

Alimwi tulakonzya kuba aacilongwe cibotu ababelesi aaba kwiinda mukubagwasya mumilimo imwi myuuba-uba. Mumasena amwi, kubulila kwababelesi beelela kupa kuti bacembeede kabatalanganyizyigwi bweelede. Rébecca, mubelesi uulanganya bacembeede waamba kuti: “Ciindi cazyakulya cipa kujata maanka-maanka. Aboobo eezi zilakonzya kuba ziindi zibotu zyakuswaya mulongwe alimwi akumugwasya kuti alye.” Tatweelede kweenkeenka kubabuzya babelesi kujatikizya nzila mbotukonzya kubagwasya.

Ikuti katuswaya-swaya lyoonse kubusena oobu nkobalanganya bacembeede, tuyookonzya kubona nzyayandika mukwesu naa mucizi uucembeede alimwi kuti twazumizyigwa ababelesi baabusena aawa, tulakonzya kubweza ntaamu yakubagwasya. Mucikozyanyo, tulakonzya kwiibotya ŋanda njakkala kwiinda mukubikka zifwoto zyabayandwa bakwe naa zifwanikiso zyakazekaulwa aabana. Katubikkilide maanu kubukkale bwamuntu uukkala kubusena oobu, tulakonzya kumuletela jansi likasaala naa zintu zimwi mbuli mafwuta aakunana, nsipa alimwi azimwi buyo. Ikuti kuŋanda nkobalanganya bacembeede kakuli busena bwakulyookezezya bujisi mweemvwe mubotu, tulakonzya kumutola aanze mulongwe wesu kuti akaumwe muuwo uutontola. Laurence, mucizi waambwa kale, waamba kuti: “Madeleine ulakulangila lyoonse kuswaya nkondicita nsondo ansondo. Ciindi nonditolelezya abana, ulamweta-mweta mbwatubonena buyo alimwi ulambangamana kubusyu!” Kubweza ntaamu munzila zyamusyobo ooyu kulakonzya kubakulwaizya kapati aabo bakkala mumaanda mobalanganya bacembeede.—Tus. 3:27.

Nyoonse Mulagwasyanya

Kuswaya muntu uucembeede lyoonse kulakonzya “kusunka luyando [lwesu] naa ndwinilwini.” (2 Kor. 8:8) Munzila nzi? Inga kacitakkomanisyi kubona mulongwe wesu kayaabumaninwa nguzu. Laurence waamba kuti: “Kumatalikilo, ciimo ca Madeleine cakandeetezya kapati cakuti ndakali kulila lyoonse ndamana kumuswaya. Pele ndakazooziba kuti mupailo ulakonzya kutugwasya kuliyumya alimwi akuba bantu bakulwaizya kuli baabo mbotuswaya.” Kwamyaka iili mboibede, Robert ulaswaya mukwesu Munakristo wazina lya Larry uujisi bulwazi bwakulebukilwa akaambo kakucembaala (Parkinson’s disease). Robert waamba kuti: “Bulwazi bulimujisi kapati Larry cakuti nsikonzi akuzimvwa zintu nzyaamba. Pele notupaila antoomwe, ndilakonzya kulubona lusyomo ndwajisi.”

Notubaswaya basyomima bacembeede, tatubagwasyi buyo, pele andiswe tulagwasyigwa. Makanze aabo aakuzumanana kukakatila kuli Jehova nokuba kuti bakkala abantu banjila zikombelo zisiyene-siyene kutuyiisya kuba aalusyomo alimwi acamba. Kuyandisya kwabo ikutambula cakulya cakumuuya nokuba kuti bajisi mapenzi aakumvwa alimwi akubona kutondezya kuti “teensi insima ilike njaaponena muntu, ulaponena amajwi oonse aazwa kumulomo wa-Leza.” (Mt. 4:4) Kwiinda mukukkomana mutuntu tusyoonto, mbuli kumweta-mweta kwamwana naa kulya antoomwe, bantu bacembeede batuyeezya kuti tweelede kukkutila azintu nzyotujisi. Luyando ndobajisi kuzintu zyakumuuya lulakonzya kutugwasya kubikka zintu mubusena bweelede.

Masimpe, imbungano yoonse ilagwasyigwa alugwasyo ndotubapa bacembeede. Ino ilagwasyigwa munzila nzi? Akaambo kakuti aabo bantu bakompeme kumubili bayandika luyando lwabunyina, eeci cipa coolwe kumbungano cakuyaambele mukutondezya luzyalo. Aboobo, toonse tweelede kubona kuti kulanganya bacembeede, nokuba kwaciindi cilamfwu, ninzila imwi yakugwasyanya. (1 Pet 4:10, 11) Ikuti baalu kabasololela mumulimo ooyu, bayoogwasya bamwi mumbungano kubona kuti cibeela eeci camulimo wesu wa Bunakristo cilabikkilwa maanu lyoonse. (Ezk. 34:15, 16) Kwiinda mukubagwasya cakulisungula alimwi caluyando, tulabasyomezya Banakristoma bacembeede kuti tabalubwi pe!

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 8 Kufwumbwa buyo mulembi wambungano waziba kuti mukwesu naa mucizi watolwa kubusena bulanganyizyigwa bantu bacembeede buli kucilawo cambungano iimbi, inga caba cintu cigwasya alimwi caluyando ikufwambaana kuzibya baalu bambungano ooko kubusena nkobalongela.

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 28]

“Ciindi babelesi bamuŋanda mobalanganya bacembeede nobabona kuti muntu ulaswaigwa lyoonse, muntu ooyo uuswaigwa ulalanganyizigwa kabotu”

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Mipailo yesu inga yamugwasya Kambonima uucembeede kulikwaya

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Ikutondezya luyando kubasyomima bacembeede kuyoobayumya-yumya