Skip to content

Skip to table of contents

Lukwatano Alimwi Abuzyali Kuciindi Cino Cakumamanino

Lukwatano Alimwi Abuzyali Kuciindi Cino Cakumamanino

Lukwatano Alimwi Abuzyali Kuciindi Cino Cakumamanino

“Ciindi ncifwiifwi”—1 KOR. 7:29.

1. (a) Ino nkucinca kuli buti mazuba aano ikuli akati kazintu “zikataazya”? (b) Ino nkaambo nzi kucinca mubukkale bwamumukwasyi ncokutupa kubikkila maanu?

IJWI lya Leza lyakasinsima kuti “ciindi . . . cakumamanino” ciyoolibonya kwiinda munkondo, mizuzumo yanyika, nzala alimwi azilwazi. (Dan. 8:17, 19; Lk. 21:10, 11) Ibbaibbele alimwi lyakacenjezya kuti ciindi eeci cikatazya ciyooba ciindi cakucinca kupati mubukkale bwabantu. Manyongwe mubuumi bwamumukwasyi anooli akati kazintu “zikataazya” mumazuba aano “aakumamanino.” (2 Tim. 3:1-4) Ino nkaambo nzi kucinca ooku ncokweelede kutupa kubikkila maanu? Akaambo kakuti kulidumide alimwi kujisi nguzu kapati cakuti kulakonzya kunyonganya Banakristo kujatikizya mbobalubona lukwatano alimwi abuzyali mazuba aano. Munzila nzi?

2. Ino mbuti nyika mboilubona lukwatano alimwi akulekana?

2 Mazuba aano, kulekana caba cintu cuuba-uba alimwi kulidumide kapati, amweelwe wabantu balekana mumasi manji uyaabuyaambele. Nokuba boobo, tweelede kuziba kuti Jehova Leza, ubona lukwatano alimwi akulekana munzila yiindene kapati ayeeyo iizumizidwe munyika. Aboobo, ino mbuti Jehova mbwalubona lukwatano alimwi akulekana?

3. Ino Jehova a Jesu balubona buti lukwatano?

3 Jehova Leza uyanda kuti bantu bakwetene kabasyomeka kucikonke cabo calukwatano. Naakaswaanganya mwaalumi alimwi amukaintu bakusaanguna mulukwatano, Jehova wakaamba kuti “mwaalumi uleelede . . . kukakatila kumwanakazi wakwe, babe nyama yomwe buyo.” Jesu Kristo wakaainduluka majwi aayo alimwi akuyungizya kuti: “Nkaambo kaako, abo mbaakakakatizya Leza muntu atabapambukanyi.” Jesu wakazumanana kwaamba kuti: “Umwi aumwi uuleka mukakwe akukwata umbi, nkutaamba nkaambo kakuvuula luzutu, waba sibwaamu.” (Matl. 2:24; Mt. 19:3-6, 9) Aboobo, Jehova alimwi a Jesu babona lukwatano kuba lwalyoonse, luyoomana cita umwi wafwa. (1 Kor. 7:39) Mbokunga lukwatano ncintu cisetekene, kulekana takweelede kubonwa kuba cintu cuuba-uba pe. Masimpe ngakuti, Majwi aa Leza aamba kuti Jehova ulikusulide kulekana kutali kwamu Magwalo. *Amubale Malaki 2:13-16; 3:6.

Kubikkila Maanu Kumukuli Wamulukwatano

4. Ino nkaambo nzi bakubusi Banakristo bamwi ncobausa akaambo kakufwambaana kukwata naa kukwatwa?

4 Munyika iitakombi Leza eeyi motukkala, bantu bajisi bubi kumakani aakoonana. Abuzuba, tulalangana azifwanikiso zitondezya zintu zitondwa. Tatukonzi kulilubya-lubya buyo kukaambo kakuti zilatujatikizya, kwaambisya kubakubusi bali mumbungano. Ino mbuti bakubusi Banakristo mbobeelede kucita kukuyunga ooku kubyabi, kusinikizya kuba aamuzeezo wakoonana? Bamwi basola kuzunda penzi eeli kwiinda mukukwata naa kukwatwa kabacili bana. Kwiinda mukucita oobo, bayeeya kuti tabakajatikizigwi mubwaamu. Nokuba boobo, kakutanainda ciindi kuzwa akukwatana, banji bausa akaambo kakusala kwabo. Nkaambo nzi? Kufwumbwa buyo bazibilana, babona kuti tabeendelani muzintu nzyobayanda alimwi anzyobacita mubuumi. Cakutadooneka, banabukwetene bali boobu balajana mapenzi mapati.

5. Ino ncinzi ciyoogwasya banabukwetene kuzumanana kusyomeka kucikonke cabo cabwiinga? (Amubone abupanduluzi buyungizidwe.)

5 Kukwatana amuntu umwi—naba Munakristonyoko—uuindene kapati ambomwali kuyeeyela inga caba cintu cikatazya kapati. (1 Kor. 7:28) Nokuba boobo, kakunyina makani abukkale bukatazya, Banakristo balizi kuti kulekana kutali kwamumagwalo taili nenzila iizumizidwe kumana mapenzi aakutamvwana mulukwatano. Aboobo, aabo bazumanana kubeleka canguzu kukwabilila lukwatano lwabo akaambo kakuti bayanda kuzumanana kabasyomeka kucikonke cabo cabwiinga beelede kulemekwa alimwi akugwasyigwa ambungano ya Bunakristo. *

6. Ino mbuti bakubusi Banakristo mbobeelede kububona bulangizi bwakukwata naa kukwatwa?

6 Sena muli mukubusi uutanakwata naa kukwatwa? Naa mboobo, ino bulangizi bwanu bwalukwatano buli buti? Inga tiimwaba aapenzi lipati ikuti mwalindila mane mwakomena kumubili, kumizeezo alimwi akumuuya kamutanatalika kuyandana a Munakristo ngomwiindene zizo. Masimpe Magwalo taambi myaka muntu nayelede kukwata naa kukwatwa. * Nokuba boobo, Ibbaibbele lilatondezya kuti ncibotu kulindila mane wainda ciindi muzeezo wakoonana nouli mupati. (1 Kor. 7:36) Nkaambo nzi ncomweelede kulindila? Nkaambo kulombozya koonana nokuli kupati kulakonzya kunyonganya kuyeeya kuli kabotu akumuletela mapenzi mapati kumbele. Amuyeeye kuti malailile mabotu aa Jehova mu Bbaibbele kujatikizya lukwatano ngakumugwasya alimwi akumukkomanisya.—Amubale Isaya 48:17, 18.

Bazyali Babikkila Maanu Kumukuli Wabo

7. Ino banabukwetene bacili bana bacitikilwa nzi, alimwi nkaambo nzi eeci ncocikonzya kuleta manyongwe mulukwatano?

7 Banabukwetene bamwi bakwatana kabacili bana bajanika kuti bajisi mwana kakuli abalo bacili muciimo cabwana. Tiibakajisi ciindi cakuzibana kabotu-kabotu katanazyalwa mwana, uuyanda kulanganyizigwa masiku asikati. Ciindi mutumbu nabikkila kapati maanu kumwana, mulumaakwe uucili mwana inga wafwida mwana munyono. Kuyungizya waawo, kufwubwa ŋonzi akaambo kakulanganya mwana mumvwanda inga caleta kuzwangana akutyompwa ooko kukonzya kuletela manyongwe mucilongwe cabanabukwetene. Mpoonya babona kuti tabacijisi lwaanguluko lwakuba aantoomwe. Lino tabakonzi kusobana naa kucita zintu cakulikwaya mbuli mbobakali kucita katanazyalwa mwana. Ino beelede kukubona buti kucinca ooku?

8. Ino kuba muzyali kweelede kubonwa buti alimwi nkaambo nzi?

8 Mbuli lukwatano mbolweelede kubikkilwa maanu, kuba aabana akwalo kweelede kubonwa kuti mmukuli alimwi ncoolwe kuzwa kuli Leza. Kufumbwa kucinca kuli koonse kunga kwacitwa mubuumi bwabo akaambo kakutumbukwa kwamwana, banabukwetene Banakristo beleede kusoleka kucita zintu cakubikkila maanu kumukuli wabo wabuzyali. Mbokunga Jehova wakapa bantu coolwe cakuba abana, bazyali beelede kuziba kuti mwana “ndukono luzwa kuli-Jehova.” (Int. 127:3) Mutumbu Munakristo awisi bayoosolekesya kubeleka canguzu kuzuzikizya mikuli yakuba ‘muzyali mu Mwami.’—Ef. 6:1.

9. (a) Ino kukomezya mwana caamba nzi? (b) Ino mulumi weelede kucita buti kugwasya mukaintu kuzumanana kuba muyumu kumuuya?

9 Kukomezya mwana caamba kulyaaba kwamyaka minji. Kuyandika ciindi cipati alimwi anguzu kubazyali. Mulumi Munakristo weelede kumvwisya kuti kwamyaka minji kuzwa akuzyalwa kwamwana, mukaintu wakwe unoonyonganizigwa lyamiswaangano alimwi tanoojani ciindi cizwide cakuba aciiyo ca Bbaibbele cakwe mwini alimwi akukkala aansi kuzinzibala kuyeeya. Eeci inga camupa kuyaansi kumuuya. Kuba muzyali uubikkila maanu kuyandika kuti mulumi kagwasilizya mukulanganya mwana. Inga wasola kubandika twaambo tumwi twapulogilamu ntwaaindwa mukaintu wakwe kumiswaangano baunka kuŋanda. Alimwi inga wagwasilizya kunyamuna mwana banooli mubukambausi kutegwa mukaintu atole lubazu mukukambauka makani aa Bwami.—Amubale Ba-Filipi 2:3, 4.

10, 11. (a) Ino bana beelede kukomezyegwa buti “mulwiiyo lwa-[Jehova] amumilazyo yakwe”? (b) Nkaambo nzi bazyali banji Banakristo ncobeelede kulumbaizigwa?

10 Bazyali babikkila maanu balacita zinji kutali buyo kupa mwana zyakulya, zisani, aakoona, alimwi akumutola kucibbadela aciswa. Kwaambisya mazuba aano aamamanino mabyaabi, bana bayandika kuyiisigwa kabacili baniini milawo yakulilemeka mubuumi bwabo. Bana beelede kukomena “mulwiiyo lwa-[Jehova] amumilazyo yakwe.” (Ef. 6:4) Oolu “lwiiyo” lwaamba kuyiisya mwana mizeezo ya Jehova kuzwa kubuvwanda mane amumyaka iikataazya yakukubuka.—2 Tim. 3:14, 15.

11 Jesu naakaambila batobeli bakwe kuti beelede ‘kubayiisya bantu bamisyobo yoonse,’ wakabikkilizya abazyali kuti beelede kugwasya bana babo kuba basiciiya. (Mt. 28:19, 20) Eeco nciyumu nkaambo kamapenzi bana ngobajana munyika. Aboobo, bazyali bakomezya bana babo kusika akuba Banakristo balyaabide beelede kulumbaizigwa mumbungano. ‘Bakuzunda’ kuyunga kwanyika kwiinda mulusyomo alimwi amukusyomeka kwabo kabali bazyali babikkila maanu—1 Joh. 5:4.

Kutakwata naa Kutakwatwa naa Kutaba Aabana Cakuliyandila

12. Ino nkaambo nzi Banakristo bamwi ncobasala kutakwata naa kutakwatwa kwaciindi cili mbocibede?

12 Mbokunga “ciindi [cisyeede] ncifwiifwi” alimwi “ziyanza zyaansi ano zili mukwiindilila,” Ijwi lya Leza litwaambila kuyeeya bubotu bwakutakwata naa kutakwatwa. (1 Kor. 7:29-31) Aboobo, bamwi Banakristo basala kutakwata naa kutakwatwa mubuumi bwabo boonse kakuli bamwi basala kukkala kwamyaka iili mboibede kabatanakwata naa kukwatwa. Icikkomanisya ncakuti, tababelesyi ciindi eeco ncobali balikke kucita zintu zyakulikondelezya. Bunji bwabo bali boobo kutegwa babelekele Jehova “cakutalipakasizya.” (Amubale 1 Ba-Korinto 7:32-35.) Ibamwi Banakristo bali boobu balabeleka mulimo wabupainiya naa bamukwasyi wa Bbeteli. Bamwi balalyaaba kutegwa babelesyegwe ambunga ya Jehova kwiinda mukuba aazyeelelo zyakujanika ku Cikolo Cakwiiya Mulimo. Masimpe ngakuti, aabo bakabeleka mulimo waciindi coonse kwaciindi cili mbocibede kabatanakwata kanji-kanji balimvwa kuti bagwasigwa mulukwatano lwabo akaambo kanjiisyo nzyobakayiya mumyaka eeyo kabacili balikke.

13. Ino nkaambo nzi banabukwetene bamwi Banakristo ncobasala kutaba abana?

13 Mumbazu zimwi zyamunyika, kuli kucinca kumwi kwacitika mubuumi bwamikwasyi—banabukwetene banji basala kutaba abana. Bamwi bacita boobu akaambo kapenzi lyamali; bamwi akaambo kakuti bayanda lwaanguluko kutegwa bayandaule kabotu lubono. Alimwi kuli banabukwetene bamwi Banakristo ibasala kutaba abana. Pele, balo kanji-kanji basala kucita boobu akaambo kakuyanda kubelekela Jehova kakunyina kunyonganyizigwa. Eeci tacaambi kuti banabukwetene bali boobu tabajisi lukkomano mulukwatano lwabo. Balakkomana. Nokuba boobo, babikka zya Bwami kumbele aali zyoonse zyamulukwatano lwabo. (1 Kor. 7:3-5) Bamwi babaaba babelekela Jehova mumulimo wabbazu alimwi awacooko naa ku Bbeteli. Bamwi mbapainiya naa bamisyinali. Jehova takalubi milimo yabo aluyando ndobatondezya akaambo kazina lyakwe.—Heb. 6:10.

“Mapenzi Aakunyama”

14, 15, Ino “mapenzi aakunyama” aali buti bazyali Banakristo ngobajana?

14 Imwaapostolo Paulo wakaambila Banakristo bakwetene kuti “bayoojana mapenzi aakunyama.” (1 Kor. 7:28) Alakonzya kubikkilizya mapenzi aakuciswa kwabo, bana babo, naa bazyali bacembeede. Alimwi alakonzya kubikkilizya buyumu-yumu bwakukomezya bana babo. Mbuli mbokwaambwa kale kumatalikilo aacibalo eeci Ibbaibbele lyakaambila limwi kuti “kumazuba aakumamanino kuyooba ziindi zikataazya.” Akati kazintu eezi zikatazya, mbana ‘batamvwi bamazyali.’—2 Tim. 3:1-3.

15 Kukomezya bana mmulimo uuyandika kapati kubazyali Banakristo. Tulakozya kujatikizigwa mumapenzi aacitika akaambo ‘kaziindi eezi zikatazya.’ Aboobo, bazyali Banakristo beelede kubeleka canguzu kulwana bukkale oobu bubyaabi ‘bwamunyika eeyi’ bukonzya kujatikizya bana babo. (Ef. 2:2, 3) Tacili cuubauba pe! Ikuti mwana musankwa naa musimbi wamumukwasyi wa Bunakristo waleka kubelekela Jehova, masimpe aayo alaba “mapenzi” kubazyali ibakasoleka kumukomezya mukasimpe.—Tus. 17:25.

“Kuciindi eco Kuzooba Mapenzi Mapati”

16. Ino “mapenzi” nzi ngaakasinsima Jesu?

16 Aboobo, kufumbwa “mapenzi” aajanika mulukwatano alimwi amukukomezya bana, aya kwiindwa amapenzi aambi mapati kapati aaboola. Mubusinsimi bwakwe ibwaamba zyakubako kwakwe alimwi amamanino aaciindi, Jesu wakati: “Kuzooba mapenzi mapati aatana kubonwa kuzwa kumalengelo aanyika kusikila sunu, alimwi takoozooba limbi aali boobu pe.” (Mt. 24:3, 21) Jesu alimwi kumbele wakazooamba kuti inkamu mpati iyoofwutuka “mapenzi mapati.” Nokuba boobo, bweende bwa Saatani buyoozumanana kulwana Bakamboni basyomeka ba Jehova mukusaala kwamamanino. Cakutadooneka, eeci ciyooba ciindi cikataazya kulindiswe toonse—bapati alimwi abana.

17. (a) Nkaambo nzi ncotweelede kulanga kumbele alusyomo? (b) Ino ncinzi cikonzya kujatikizya mbotulubona lukwatano alimwi akuba abana?

17 Nokuba boobo, tatweelede kuyoowa zyakumbele. Bazyali basyomeka kuli Jehova balakonzya kuba aalusyomo kuti bayookwabililwa antoomwe abana babo. (Amubale Isaya 26:20, 21; Zef. 2:2, 3; 1 Cor. 7:14) Pele kwaciindi cino, luzibo kujatikizya mazuba aakataazya aaya ngotupona lweelede kutugwasya kulubona kabotu lukwatano alimwi akuba abana kuciindi cino cakumamanino. (2 Pet. 3:10-13) Munzila eeyo, buumi bwesu—kufwumbwa naa tatukwete naa kutakwatwa, tulikwete naa kukwatwa, tulijisi bana naa tatujisi—buyoolemeka alimwi akutembaula Jehova ambungano ya Bunakristo.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 3 Amubone bbuku lya Live With Jehovah’s Day in Mind akatwe kamakani kaamba kuti “He Has Hated a Divorcing,” apeeji 125.

^ munc. 5 Aabo bajisi mapenzi mulukwatano bayooyumizigwa kwiinda mukubala zibalo zyaamba zyalukwatano zijanwa mu Ngazi Yamulindizi ya October 1, 2003, alimwi amu Sinsimuka! yamu Chichewa ya January 8, 2001.

^ munc. 6 Amubone caandano 30 mubbuku lya Mafunso Achichepere Akufunsa—Mayankho Amene Amathandiza, icaamba kuti: “Kodi Ndiri Wokonzekera Ukwati?

Kwiinduluka

• Ino nkaambo nzi bakubusi Banakristo ncobateelede kufwambaana kukwata naa kukwatwa?

• Ino kukomezya mwana kubikkilizya nzi?

• Ino nkaambo nzi Banakristo banji ncobasala kutakwata naa kutakwatwa naa, ikuti balikwete naa kukwatwa, ncobasala kutaba aabana?

• Ino “mapenzi” aali buti bazyali Banakristo ngobanga bajana?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 17]

Ino nkaambo nzi ncocili camaanu kubakubusi Banakristo kulindila kuti bakomene kabatanakwata naa kukwatwa?

[Cifwanikiso icili apeeji 18]

Mulumi ulakonzya kumugwasya kapati mukaintu wakwe kuba aaciindi cakubeleka mumulimo wa Leza

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Ino nkaambo nzi banabukwetene Banakristo bamwi ncobasala kutaba aabana?