Skip to content

Skip to table of contents

Mbuti Mbotweelede Kubalanganya Bantu?

Mbuti Mbotweelede Kubalanganya Bantu?

Mbuti Mbotweelede Kubalanganya Bantu?

“Mbubonya mbomuyanda kuti bantu bamucitile, anywebo amubacitile mbubonya.”—LK. 6:31.

1, 2. (a) Ino Mulumbe waa Cilundu ninzi? (b) Ino ncinzi ncotutilange-lange mucibalo eeci alimwi acitobela?

MASIMPE, Jesu Kristo wakali Mwiiyi Mupati. Basinkondonyina babukombi nobakatuma basikalumamba kuti bakamujate, bakapiluka cinkwamaanza mpoonya bakaamba kuti: “Takunabede muntu uuamba bobuya.” (Joh. 7:32, 45, 46) Mulumbe waa Cilundu ngamakani amwi aamakani aakondelezya kapati ngaakaamba Jesu. Alilembedwe muzyaandaano 5 kusika ku 7 mu Makani Mabotu ngaakalemba Matayo alimwi twaambo tukozyenye tulajanika kuli Luka 6:20-49. *

2 Ambweni kaambo kazizilwe kapati mumulumbe ooyu nkaako ciindi aciindi kaitwa kuti Mulawo Wabukkale Bubotu. Mulawo ooyu ujatikizya mbotubacitila zyintu bantu. Jesu wakati: “Mbubonya mbomuyanda kuti bantu bamucitile, anywebo amubacitile mbubonya.” (Lk. 6:31) Walo wakacita zyintu zibotu kapati kubantu. Jesu wakaponya bantu baciswa alimwi mane wakabusya bafwide. Aboobo, bantu bakalongezyegwa kapati nobakaatambula makani mabotu ngaakali kubayiisya. (Amubale Luka 7:20-22.) Mbotuli Bakamboni ba Jehova tulikkomene kutola lubazu mumulimo ngweena ooyu wakukambauka Bwami. (Mt. 24:14; 28:19,20) Mucibalo eeci alimwi acitobela, tulalanga-langa majwi ngaakaamba Jesu kujatikizya mulimo ooyu alimwi atwaambo tumwi tuli mu Mulumbe waa Cilundu itwaamba mbotweelede kubalanganya bantu.

Amube Babombe Myoyo

3. Ino mbuti mbomunga mwakupandulula kubomba moyo?

3 Jesu wakati: “Bali[kkomene] abo balibombya, nkaambo bazoovuba nyika.” (Mt. 5:5) Mumagwalo kubomba moyo tacaambi kuti nkukompama pe. Nkulibombya nkotucita akaambo kazyeelelo zya Leza. Bukkale oobu bulatondezyegwa muzyintu nzyotucita kubantuma. Mucikozyanyo, ‘tatubweedezyi cibi kumuntu.’—Rom.12:17-19.

4. Ino nkaambo nzi babombe myoyo ncobakkomene?

4 Babombe myoyo balikkomene nkaambo “bazoovuba nyika.” Jesu ‘iwakalibombede alimwi wakali mutete moyo,’ ngonguwe “[wakasalwa] kuti abe ngomukamwini wazintu zyoonse” aboobo Ngusikukona mupati wanyika. (Mt. 11:29; Heb. 1:2; Int. 2:8) Kwakasinsimwa kuti “mwana amuntu” Mesiya uyooba abasikulelanyina mu Bwami bwakujulu. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Kabali “baswaana bakwe antoomwe a-Kristo,” bananike ibali 144,000 babombe myoyo bakali kuyooswaana a Jesu mukukona nyika. (Rom. 8:16, 17; Ciy. 14:1) Ibambi babombe myoyo bayoolongezyegwa abuumi butamani anyika iiyooyendelezyegwa a Bwami.—Int. 37:11.

5. Ino mbuti kuba bantu babombe myoyo mbuli mbwaakabede Kristo mbokutugwasya?

5 Ikuti twaba basilunya, bantu tabakonzyi kuyanda kukkala andiswe alimwi inga twapa kuti kabatutantamuka. Pele, kuba babombe myoyo mbuli mbwaakabede Kristo kutupa kuba bantu bakatalusya alimwi bakulwaizya mumbungano. Kubomba moyo naa lubombo ncibeela camicelo iizyalwa mulindiswe kwiinda munguzu zibeleka zya Leza ikuti ‘katupona alimwi akweenda munzila yamuuya.’ (Amubale Ba-Galatiya 5:22-25.) Masimpe, inga cabota kaka kuti twaba bantu babombe myoyo ibeendelezyegwa amuuya uusalala wa Jehova!

Balikkomene Kaka Beetelezi!

6. Ino “beetelezi” bajisi bube buli buti bulibonya kapati?

6 Mu Mulumbe wakwe waa Cilundu, Jesu alimwi wakati: “Bali[kkomene] beetelezi, nkaambo mbabonya bazooetelelwa.” (Mt. 5:7) “Beetelezi” balijisi luse alimwi balabikkila maanu nokuba kubafwida luzyalo bantu bapengede. Jesu camaleele wakabagwasya bantu bapengede nkaambo “wakabafwida luzyalo.” (Mt. 14:14; 20:34) Aboobo, luzyalo alimwi akubikkila maanu zyeelede kutukulwaizya kuba basilweetelelo.—Jak. 2:13.

7. Ino luzyalo lwakamupa kuti acite buti Jesu?

7 Makamu makamu aabantu naakamuswaana Jesu ciindi naakali kuya kukulyookezya, “wakabafwida luzyalo, nkaambo bakabaanga nimbelele zitakwe mweembezi.” Mpoonya, “wakatalika kubaiisya makani manji.” (Mk. 6:34) Elo tulakkomana kaka twanookambaukila bantu mulumbe wa Bwami alimwi akubaambila kujatikizya luzyalo lupati ndwajisi Leza mbuli mbwaakacita Jesu!

8. Ino nkaambo nzi beetelezi ncobakkomene?

8 Beetelezi balakkomana akaambo ‘kakweetelelwa.’ Ciindi notucita zyintu calweetelelo kubantu, abalo balacita mbubwenya kulindiswe. (Lk. 6:38) Kunze lyaboobo, Jesu wakaamba kuti: “Mwalekelela bantu milandu yabo, alakwe Usowanu uuli kujulu ulamulekelela anywe.” (Mt. 6:14) Balikke bantu basilweetelelo mbobayoolekelelwa zibi zyabo akuzuminwa a Leza, calo cili ncecintu ciletela lukkomano.

Kaambo ‘Basiluumuno’ Ncobakkomene

9. Ino tuyoocita buti ikuti katuli basiluumuno?

9 Kaamba kaambo kambi kapa kukkomana, Jesu wakati: “Bali[kkomene] basikutontozya, nkaambo bazootegwa bana ba-Leza.” (Mt. 5:9) Ibbala lya Cigiliki libelesyedwe aawa kuti “basikutontozya” lyaamba “basikuleta luumuno”. Ikuti naa katuli basikubamba luumuno, tatukoozumizya naa kutola lubazu muzyintu zili zyoonse mbuli makani aakubejelezya, izikonzya ‘kupa balongwe kwaandaana.’ (Tus. 16:28) Kwiinda mumajwi alimwi amumilimo, tuyooba basiluumuno abantu bali mumbungano ya Bunakristo alimwi abatali mumbungano. (Heb. 12:14) Atusolekesye kutegwa Jehova Leza akatujane katuli basiluumuno.—Amubale 1 Petro 3:10-12.

10. Ino nkaambo nzi “basikutontozya” ncobakkomene?

10 Jesu wakaamba kuti “basikutontozya” balikkomene “nkaambo bazootegwa bana ba-Leza.” Akaambo kakuba aalusyomo muli Jesu kuti ngu Mesiya, Banakristo bananike balapegwa “nguzu zyakusanduka akuba bana ba-Leza.” (Joh. 1:12; 1 Pet. 2:24) Ino mbuti kujatikizya “mbelele zimwi” zya Jesu zyaluumuno? Jesu uyooba ‘Usyi wabo Uuteeli’ mu Bulelo bwakwe bwa Myaka iili Cuulu antoomwe abasikulelanyina bakujulu. (Joh. 10:14, 16; Is. 9:6; Ciy. 20:6) Kumamanino aa Bulelo bwakwe bwa Myaka iili Cuulu, basiluumuno bali boobu bayooba bana ba Leza baanyika cakumaninina.—1 Kor. 15:27, 28.

11. Ino mbuti mbotuyoobacitila zyintu bantu ikuti katusololelwa “[a]busongo buzwa kujulu”?

11 Ikutegwa tube acilongwe ciyumu a Jehova, ‘Leza siluumuno,’ tweelede kwiiya bube bwakwe, kubikkilizya aluumuno. (Flp. 4:9) Ikuti twasololelwa “[a]busongo buzwa kujulu,” tuyoocita zyintu kubantu munzila yaluumuno. (Jak. 3:17) Masimpe, tuyooba basikuleta luumuno bakkomene.

“Mumuni Wanu Umunike”

12. (a) Ino ncinzi ncaakaamba Jesu kujatikizya mumuni wakumuuya? (b) Ino mbuti mbotukonzya kumunika?

12 Tulabalanganya bantu munzila mbotu ciindi notubagwasya kujana mumuni wakumuuya kuzwa kuli Leza. (Int. 43:3) Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti bakali “mumuni wanyika” akubakulwaizya kumunika mumuni wabo kutegwa bantu babone “milimo [yabo] mibotu,” naa zyintu zibotu nzyobacitila bantu. Jesu wakali kwaamba kukambauka makani mabotu nkobakali kucita basikwiiya bakwe “kunembo lyabantu,” naa kutegwa bantu bagwasyigwe. (Amubale Matayo 5:14-16.) Mazuba aano, tulamunika mumuni kwiinda mukucita zyintu zibotu kuli basimukoboma alimwi amukutola lubazu mumulimo wakukambauka makani mabotu “muzisi zyoonse,” nkokuti, “kumasi oonse.” (Mt. 26:13; Mk. 13:10) Elo ncoolwe citaliboteli kaka eeci!

13. Ino ncinzi cilibonya mulindiswe kubantu?

13 Jesu wakati: “Munzi uuyakidwe atala acilundu tuukonzyi kusiswa.” Munzi uuli woonse uuyakidwe amulundu taukatazyi kubona. Mbubwenya buyo, mbotuli bakambausi ba Bwami, milimo yesu mibotu alimwi abube mbuli kusitikila akulilemeka bulabonwa kubantu.—Tit. 2:1-14.

14. (a) Ino inga mwaapandulula buti malampi aamumwaanda wamyaka wakusaanguna? (b) Ino cipandulula nzi kutasisa mumuni wakumuuya “munsi lyalusuwo”?

14 Jesu wakaamba zyakumunika ilampi akulibikka acibikkilo kutali munsi lyalusuwo, kuti limunikile boonse bali muŋanda. Ilampi lyakali kubelesyegwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna lyakali lyabulongo lijisi katambo kakali kukwela mungwimba (kanji-kanji mafwuta aamaolifa) kutegwa ilampi kaliyaka. Ilampi kanji-kanji lyakali kubikkwa acibikkilo cazisamu naa cazibulo, lyakali ‘kumunikila boonse ibakali muŋanda.’ Bantu tiibakali kuyasya lampi akulibikka “munsi lyalusuwo.” Jesu tanaakali kuyanda kuti basikwiiya bakwe bausise mumuni wabo munsi lyalusuwo lwacikozyanyo. Aboobo tweelede kumunika mumuni wesu, tutalekeli kukazyigwa naa kupenzyegwa kutupa kusisa kasimpe kamu Magwalo naa kutakaambila bantu.

15. Ino mbuti “milimo [yesu] mibotu” mboibajatikizya bantu bamwi?

15 Naakamanizya kwaamba kujatikizya lampi limunika, ndendilyo Jesu naakambila basikwiiya bakwe kuti: “Mbubonya obo mumuni wanu umunike kunembo lyabantu, kuti babone milimo yanu mibotu, balemeke Usowanu uuli kujulu.” Akaambo ‘kamilimo yesu mibotu,’ bamwi ‘bamulemeka’ Leza kwiinda mukuba babelesi bakwe. Elo kalatukulwaizya kaka kaambo aaka kuti tuzumanane kuba “mbuli mimuni yakumunika ansi”!—Flp. 2:15.

16. Ino ncinzi ncotuyandika kucita mbotuli “mumuni wanyika”?

16 Kuba “mumuni wanyika” kuyandika kuti katutola lubazu mumulimo wakukambauka Bwami akugwasya bantu kuba basikwiiya. Pele alimwi kuli cintu cimwi ncotuyandika kucita. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Amweende mbuli bana balugwemuko, nkaambo micelo yalugwemuko mbobubotu boonse abululami alusinizyo.” (Ef. 5:8, 9) Bukkale bwesu bweelede kutondezya cikozyanyo cibotu ciindi coonse. Masimpe tweelede kulutobela lulayo lwamwaapostolo Petro lwakuti: “Amujatisye kweenda kwanu kubotu akati kabamasi, kuti nobamusendaula sunu kuti muli babi, bakamulemye Leza kubuzuba bwakulingula nkaambo kakulangilila milimo yanu mibotu.” (1 Pet. 2:12) Pele ino ncinzi ceelede kucitwa ikuti kwaba kutamvwana akati kabakombima?

‘Uyanzane Amunyoko’

17-19. (a) Ino cakali “cipo” nzi icaambwa kuli Matayo 5:23, 24? (b) Ino mbuti mbociyandika kubamba kaambo amunyoko, alimwi mbuti Jesu mbwaakacitondezya eeci?

17 Mu Mulumbe wakwe waa Cilundu, Jesu wakacenjezya basikwiiya bakwe kutazumanana kunyema alimwi akusampaula munyina. Muciindi caboobo, bakeelede kufwambaana kubamba luumuno amunyina ngobakalubizyila. (Amubale Matayo 5:21-25.) Amubikkile maanu kapati kululayo lwa Jesu. Kuti mwali mukutuula cipo canu acipaililo, nkabela aawo mwaibaluka naa kuyeeya kuti munyoko ujisi kaambo kulindinywe, ino ncinzi ncomwakeelede kucita? Mwakeelede kusiya cipo canu kumbele lyacipaililo akuunka kuyoobamba luumuno amunyoko. Mwamana kucita oobo nomutiboole kuzootuula cipo canu.

18 Kanji-kanji, “cipo” cakali cituuzyo cacipaizyo muntu ncaakali kunga watuula kutempele lya Jehova. Zituuzyo zyabanyama zyakali kuyandika nkaambo nzyaakalailila Leza kuba cibeela cabukombi bwabana Israyeli mu Mulawo wa Musa. Pele ikuti mwaibaluka kuti munyoko ujisi kaambo kulindinywe, kubamba kaambo aako nkokwakali kuyandika kucitwa cakufwambaana ikwiinda kutuula cipo canu. Jesu wakaamba kuti: “Usie cipo cako nkukonya oko kunembo lyacipaililo, uye, ukasaangune kuyanzana amunyoko, elyo musule uboole kuzootuula cipo cako.” Kubamba luumuno amunyina kwakali kuyandika kapati kumuntu katanatuula cituuzyo icakali kuyandika kweelana a Mulawo.

19 Jesu taakwe naakabandauka buyo misyobo yazituuzyo alimwi atwaambo twakeelede kubambwa pe. Aboobo, cituuzyo cili coonse tiicakeelede kutuulwa ikuti muntu waibaluka kuti munyina ujisi kaambo kulinguwe. Ikuti naa cituuzyo wakali munyama muumi, wakali kusiigwa ‘kumbele lyacipaililo’ cazituuzyo zitentwa mulubuwa lwabapaizi mutempele. Kaambo kamana kubambwa, sikubisya wakali kukonzya kuunka lino kuyootuula cituuzyo cakwe.

20. Nkaambo nzi ncotweelede kufwambaana kubamba twaambo ikuti naa twanyemezyanya amukwesu?

20 Kuli Leza, cilongwe cesu abakwesu ncibeela ciyandika kapati mubukombi bwesu bwakasimpe. Zituuzyo zyabanyama tiizyakajisi mpindu kuli Jehova ikuti aabo bazituula tiibakali kweendelezya beenzinyina munzila yeelede. (Mik. 6:6-8) Aboobo, Jesu wakaambila basikwiiya bakwe ‘kufwambaana kubamba twaambo.’ (Mt. 5:25) Kujatikizya kaambo nkoonya aaka, Paulo wakalemba kuti: “Nimwaba abukali, mutabisyi. Mutabbizyi izuba bukali bwanu. Mutapi Saatani busena abuniini.” (Ef. 4:26, 27) Ikuti katujisi kaambo kabotu katupa kunyema, tweelede kufwambaana kukabamba kutegwa tutazumanani katunyemede eelyo akumupa busena Diabolosi.—Lk. 17:3, 4.

Amubalemeke Bantu Ciindi Coonse

21, 22. (a) Ino mbuti mbotukonzya kulubelesya lulayo ndwaakapa Jesu oolo ndotwamana kubandika? (b) Ino ncinzi ncotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

21 Kulanga-langa twaambo ntwaakaamba Jesu mu Mulumbe wakwe waa Cilundu nkotwacita kweelede kutugwasya kuba aluzyalo alimwi abulemu kubantu. Nokuba kuti toonse tatulondokede, tulakonzya kulutobela lulayo ndwaakapa Jesu nkaambo talangili kuti tucite zyintu nzyotutakonzyi kucita pe, ncimwi buyo a Taateesu wakujulu. Kwiinda mukupaila, kusolekesya alimwi alugwasyo luzwa kuli Jehova, tulakonzya kuba bantu babombe myoyo, bajisi luse alimwi basiluumuno. Tulakonzya kumunika mumuni wakumuuya uuletela bulemu kuli Jehova. Kunze lyaboobo, tulakonzya kukkala caluumuno amukwesu ciindi nokwayandika.

22 Bukombi butambulika kuli Jehova bubikkilizya kubabona bweelede basimukoboma. (Mk. 12:31) Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa twaambo tumbi mu Mulumbe waa Cilundu itweelede kutugwasya kuzumanana kucita zyintu zibotu kubantu. Nokuba boobo, twamana kuzinzibala kuyeeya twaambo ootu tujanika mumakani ngaakaamba Jesu aatakonzyi kweelanizigwa, inga twalibuzya kuti, ‘Ino mbuti mbondibabona bantu?’

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 1 Lyaciiyo canu nobeni, muyoogwasyigwa kapati mwaakuzyibala zibalo eezyi kamutana kucilanga-langa cibalo eeci alimwi acitobela.

[Caption on page 6]

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino kuba babombe myoyo caamba nzi?

• Ino nkaambo nzi “beetelezi” ncobakkomene?

• Ino mbuti mbotukonzya kumunika mumuni wesu?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kufwambaana ‘kubamba luumuno amukwesu’?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Ikukambauka mulumbe wa Bwami nenzila iiyandika kapati mukumunika mumuni wesu

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Banakristo beelede kuba cikozyanyo cibotu mukulilemeka

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

Amusolekesye kubamba luumuno amunyoko