Skip to content

Skip to table of contents

Kuzunda Buyumu-yumu Bujanika Mumulimo Wakuŋanda Aŋanda

Kuzunda Buyumu-yumu Bujanika Mumulimo Wakuŋanda Aŋanda

Kuzunda Buyumu-yumu Bujanika Mumulimo Wakuŋanda Aŋanda

“Twakaba akaanzambwene muli-Leza wesu kumwaambila Makani Mabotu aa-Leza akati kankondo zinjizinji.”—1 TES. 2:2.

1. Ino mbuyumu-yumu nzi Jeremiya mbwaakajana, alimwi ino mbuti mbwaakazwidilila?

JEREMIYA awalo wakali muntu mbubwenya mbuli ndiswe. Jehova naakamwaambila mulimo ngwaakamupa iwakuti abe “musinsimi wakukambaukila bamasi,” wakalilauka ulaamba: “Akaka Mwami Jehova! Mebo nsikonzyi kukambauka, nkaambo ncili mwanikenike.” Nokuba boobo, wakasyoma Jehova, eelyo wakauzumina mulimo. (Jer. 1:4-10) Jeremiya wakali kusulaikwa, kufwubaazyigwa mane akuumwa buya abantu kwamyaka iinda ku 40. (Jer. 20:1, 2) Ziindi zimwi wakali kulombozya kucileka mulimo ooyu. Pele wakakakatila kukambaukila bantu mulumbe nokuba kuti ibanji tiibakali kuzumina. Kwiinda munguzu zya Leza, Jeremiya wakaubeleka mulimo ngwaatakali kuyeeyela kuti inga waucita.—Amubale Jeremiya 20:7-9.

2, 3. Ino mbuti babelesi ba Leza mazuba aano mbobajana buyumu-yumu bukozyene abwakajana Jeremiya?

2 Bunji bwababelesi ba Leza mazuba aano balimvwa mbuli bwakalimvwa Jeremiya. Notwakali kutelaika makani aakukambauka kuŋanda aŋanda, ibamwi akati kesu bakali kuyeeya kuti, ‘Mebo inga tandicikonzyi pe.’ Pele notwakayeeya kuti nkuyanda kwa Jehova kuti twaambilizye makani mabotu, twakauyumbila ambali muzeezo ooyu akujata bubi mukukambauka. Nokuba boobo, tobanji ciindi cimwi twakaba kale mubukkale bwakapa kuti ciyume kuzumanana kukambauka, ambweni kwaciindi cisyoonto buyo. Masimpe ngakuti cilakatazya kukambauka kuŋanda aŋanda alimwi akuzumanana kukambauka kusikila kumamanino.—Mt. 24:13.

3 Sena mwali kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova alimwi akujanika kumiswaangano yambungano kwaciindi cili mbocibede, pele mulawayawaya kutalika kukambauka kuŋanda aŋanda? Ambweni sena muli Bakamboni babbapatizyidwe ibakatazyigwa kutola lubazu mumulimo wakuŋanda aŋanda, nokuba kuti tamukompeme alimwi mulakonzya kucita oobo? Mutalubi kuti bantu boonse cilabayumina kubeleka mulimo wakuŋanda aŋanda. Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, andinywe mulakonzya kuucita.

Ikuba Akaanzambwene

4. Ino ncinzi cakagwasya mwaapostolo Paulo kukambauka makani mabotu cabusicamba?

4 Tacidoonekwi buya kuti mulizyi kuti mulimo wakukambauka uucitwa nyika yoonse tuucitwi akaambo kanguzu zyabantu antela busongo, pele ucitwa aamuuya wa Leza. (Zek. 4:6) Oobu mbocibede akumulimo wa Munakristo aumwi kumugama. (2 Kor. 4:7) Atwaambe kujatikizya mwaapostolo Paulo. Naakayeeya ciindi walo angwaakali kweenda limwi mumulimo wabumisyinali mbobakapenzyegwa abasikukazya, wakalemba kuti: “Nokuba kuti twakapenzyegwa kale akucitilwa bubi ku-Filipi, . . . twakaba akaanzambwene muli-Leza wesu kumwaambila Makani Mabotu aa-Leza akati kankondo zinjizinji.” (1 Tes. 2:2; Inc. 16:22-24) Cilakonzya kutuyumina kuyeeya kuti mukambausi musungu Paulo ziindi zimwi awalo cakali kumuyumina kukambauka. Pele, mbubwenya mbuli ndiswe, Paulo wakasyoma Jehova ikutegwa akambauke makani mabotu cabusicamba. (Amubale Ba-Efeso 6:18-20.) Ino mbuti mbotukonzya kwiiya cikozyanyo ca Paulo?

5. Ino ninzila nzi yomwe iikonzya kutugwasya kutegwa tube akaanzambwene notukambauka?

5 Nzila imwi mbotukonzya kuba akaanzambwene mukukambauka nkwiinda mukupaila. Mucizyi umwi mupainiya wakati: “Ndilapaila kutegwa ndaambaule cabusicamba, ndilapaila kutegwa makani ngondaamba kaakonzya kubanjila mumoyo bantu alimwi ndilapaila kutegwa kanduukkomanina mulimo. Kayi ooyu mmulimo wa Jehova, tauli wesu pe, aboobo kunyina ncotukonzya kucita ikuti tanaatugwasya.” (1 Tes. 5:17) Toonse tweelede kupailila kuti muuya wa Leza uusalala utugwasye kukambauka cakaanzambwene.—Lk. 11:9-13.

6, 7. (a) Ino ncilengaano nzi Ezekiele ncaakabona, alimwi ino cakali kupandulula nzi? (b) Ino nciiyo nzi babelesi ba Leza ncobakonzya kwiiya mazuba aano kucilengaano ca Ezekiele?

6 Ibbuku lya Ezekiele lilaamba kaambo akamwi ikakonzya kutugwasya kwaambaula cabusicamba. Mucilengaano, Jehova wakapa Ezekiele bbuku lyakuvwunga ilyakalembedwe “majwi aakulila amajwi aakoomoka amajwi aabuusu” kumabazu oonse, eelyo wakamwaambila kuti alilye bbuku eeli, kati: “O mwana amuntu, lisya ida lyako eli ibbuku ndindakupa, uzuzye mala aako ndilyo.” Ino cilengaano eeci cakali kupandulula nzi? Ezekiele wakeelede kuumvwisya mulumbe ngwaakeelede kwaambilizya. Wakaleelede kumunjila kapati walo mumoyo akumugulunganya. Imusinsimi ooyu ulazumanana kuluula ategwa: “Mpawo ndakalya, nkabela mukanwa lyangu lyakalwela lwee mbuli buci.” Kukambauka mulumbe wa Leza kubuleya cakali cintu cinono kuli Ezekiele, mbubwenya mbuli bunona buci. Wakabona kuti nkuwidwa mvwuma ikwiiminina Jehova alimwi akuzuzikizya mulimo wakwe, nokuba kuti mulimo wakwe wakali wakwaambila bantu batayandi kuswiilila mulumbe mupati.—Amubale Ezekiele 2:8–3:4, 7-9.

7 Kuli ciiyo ciyandika kapati babelesi ba Leza ncobakonzya kwiiya kuzwa kucilengaano eeci. Andiswe tulijisi mulumbe mupati ngotweelede kwaambila bantu batabikkili maano kumulimo wesu. Ikutegwa mulimo wa Bunakristo tuzumanane kuubona kuti ncoolwe cizwa kuli Leza, tuleelede kuzumanana kubala akuliyiisya Jwi lya Leza. Ikutakkalikila notuliyiisya tobeni takukonzyi kutupa kulimvwisya kabotu Jwi lya Leza pe. Sena mulakonzya kusumpula nzila mbomubala Bbaibbele nobeni alimwi ambomuliyiisya? Sena inga mwayungizya ciindi cakuzinzibala kuyeeya zeezyo nzyomwabala?—Int. 1:2, 3.

Kutalisya Mibandi Yamakani Aamu Bbaibbele

8. Ino ninzila nzi zyagwasya basikwaambilizya makani aa Bwami ikutalisya mibandi mumulimo wakuŋanda aŋanda?

8 Icibayumina kapati basikumwaya banji mumulimo wakuŋanda aŋanda nkujana majwi aakutalisya mubandi amukamwini ŋanda. Masimpe, muzilawo zimwi cilakatazya kutalisya mubandi. Basikumwaya bamwi babona kuti cilabapa kwaanguluka nobabandika abantu aŋanda ikuti batalika amajwi aayelede ngobasala, eelyo akumupa katulakiti mukamwini ŋanda, kweelana ambokutondezyedwe mukabbokesi kabikkilizyidwe. Mutwe wakatulakiti antela zifwanikiso zibotu zili mpawo zilakonzya kumutolela mizeezo mukamwini ŋanda akutupa ciindi cakupandulula mubufwaafwi ncotwamuswaila alimwi akubuzya mubuzyo. Inzila imbi kunze lyayeeyi njakutondezya mukamwini ŋanda matulakiti otatwe naa one aayindene-indene akumwaambila kuti asale yomwe yamukonda. Pele makanze eesu taali buyo aakwaabila bantu matulakiti antela kwaabelesya amaanda oonse pe, pele ngakuyanda kutalisya mibandi iikonzya kusololela kuziiyo zya Bbaibbele.

9. Nkaambo nzi kulibambila ncokuyandika kapati?

9 Kufwumbwa nzila njomubelesya, kulibambila kuya kumugwasya kuba bantu bakkalikene alimwi basungu mumulimo wakuŋanda aŋanda. Mukwesu umwi mupainiya wakati: “Ndilakkomana kapati ikuti kandilibambilide kabotu. Cilandipa kuyandisya kwaambila bantu nzyondalibambila.” Aumwi mukwesu mupainiya wakaamba kuti: “Ikuti ndaazyiba kabotu makani aali mumabbuku ngondiyanda kwaabila, ndilayandisya kwaabelesya.” Nokuba kuti cilagwasya kwiinduluka cakaumuumu nzyomuyanda kuya kwaamba, banji bajana kuti cilainda kugwasya kuziinduluka cakupozya. Kucita boobo kulabagwasya kupa Jehova zyintu ziinda kubota.—Kol. 3:23; 2 Tim. 2:15.

10. Ino ncinzi cikonzya kucitwa ikutegwa miswaangano yakulibambila kuunka mumulimo wamumuunda kiigwasya?

10 Miswaangano iigwasya yakulibambila kuunka mumulimo ilakonzya kupa kuti tube abusungu alimwi alukkomano mumulimo wakuŋanda aŋanda. Ikuti naa lugwalo lwabuzuba kalugemi kwaamba mulimo wakukambauka, lulakonzya kubalwa akupandululwa mubufwaafwi. Nokuba boobo, mukwesu weendelezya muswaangano wakulibambila kuya mumulimo wamumuunda weelede kubelesya ciindi cili mbocibede kupandulula naa kucita citondezyo cifwaafwi iceelela mucilawo eeco antela kwaamba twaambo tugwasya itukonzya kubelesyegwa mumulimo buzuba oobo. Kucita boobu kuya kugwasya baabo ibajanika kuti bape bumboni cabusungu. Ikuti balibambila kabotu kakucili ciindi, baalu alimwi abambi buyo ibeendelezya miswaangano eeyi balakonzya kuzicita zyoonse eezyi akumanizya muciindi cipedwe.—Rom. 12:8.

Bubotu Bwakuswiilila

11, 12. Ino mbuti kuswiilila akweetezyegwa mbokukonzya kutugwasya notwaambila bantu makani mabotu? Amupe zikozyanyo.

11 Takuli buyo kulibambila kabotu, pele ikubayandisya bantu nkokugwasya kutalisya mibandi yamakani aamu Bbaibbele alimwi akwaamba twaambo tukonzya kubanjila mumoyo notuli mumulimo. Inzila imwi mbotukonzya kutondezya kuti tulabayandisya nkwiinda mukuswiilila. Mulangizi weendeenda wakaamba kuti: “Ikubatama alimwi akutondezya kuti mulilibambide kuswiilila nzyobaamba bantu kulakonzya kupa kuti bayandisye kuswiilila makani mabotu alimwi ncitondezyo cakuti mulabayanda bantu.” Kuswiilila akweetezyegwa kuzintu nzyobaamba kulakonzya kupa kuti baanguluke kubandika makani aamu Bbaibbele, kweelana ambwaatondezya makani aaya aakacitika.

12 Mulugwalo lwakali kukonzya kubalwa amuntu woonse ilwakali mumuteende uutegwa Le Progrès, mudolopo lya Saint-Étienne ku France, mukaintu umwi wakaamba kujatikizya bantu bobile ibakaswaya kakwiindide buyo mazuba masyoonto kuzwa ciindi mwana wakwe musimbi wakajisi myezi yotatwe naakazimina. Wakalemba kuti: “Mpoonya-mpoonya ndakainda kuzyiba kuti bakali Bakamboni ba Jehova. Ndakali kuyanda kuti ndibatande cabulemu, pele ndakabona broshuwa njobakali kwaabila. Yakali kwaamba kujatikizya kaambo Leza ncalekelede kupenga. Aboobo ndakabanjizya muŋanda kandijisi makanze aakukazya makani ngobakajisi. . . . Bakamboni aaba bakakkala kwaciindi ciinda kuwoola. Bakaswiililisya akweetezyegwa, cakunga nobakaunka ndakalimvwa kabotu cakuti ndakazumina kuti bakaboole alimwi.” (Rom. 12:15) Nokwakainda ciindi, mukaintu ooyu wakazumina ciiyo ca Bbaibbele. Tulakonzya kwiiya ciiyo cipati nkaambo mukaintu ooyu ncaakaliyeeyede nobakamuswaya kusaanguna, taali makani ngobakaamba bacizyi aaba pe, pele mbobakaswiilila.

13. Ino mbuti mbotukonzya kucinca mubandi wesu wamakani mabotu kubantu mbotujana mumulimo?

13 Notuswiilila akweetezyegwa, tupa bantu ciindi cakutwaambila kaambo ncobabuyandila Bwami. Eeci cilakonzya kutugwasya kutegwa tubaambile makani mabotu. Ambweni mwakabona kuti bakambausi bazwidilide mbabaabo ibacibwene caboola kumakani aakuswiilila. (Tus. 20:5) Balatondezya kuti bantu mbobajana mumulimo balabayanda kapati. Tababikkili buyo maano kukuzyiba mazyina aabo alimwi ankobakkala pe, pele akuzyintu nzyobayandisya. Ikuti kakuli cintu cimwi muntu ncalibilika, balaunka kukuvwuntauzya akupilukila kutegwa bamwaambile ncobakajana. Balacinca mubandi wamulumbe wa Bwami kweelana amuntu ngobajana mbubwenya mbuli bwakali kucita mwaapostolo Paulo. (Amubale 1 Ba-Korinto 9:19-23.) Ikubayanda bantu amoyo woonse kulakonzya kupa kuti bantu baayande makani mabotu alimwi njenzila imwi iitondezya “moyo waluzyalo wa-Leza wesu.”—Lk. 1:78.

Amube Aciimo Cibotu

14. Ciindi notuli mumulimo wesu, ino mbuti mbotukonzya kutondezya bube bwa Jehova?

14 Jehova wakatulemeka kwiinda mukutupa nguzu zyakukonzya kulisalila zyintu. Nokuba kuti ngu Leza Singuzu Zyoonse, kunyina ngwasungilizya kuti amubelekele pe, pele ulabakombelezya bantu kwiinda muluyando ndwajisi akubalongezya aabo balumba zyintu zibotu nzyapa. (Rom. 2:4) Mbotuli babelesi bakwe, tweelede kuti katulibambide kwaambila bantu makani mabotu kweelana a Leza wesu siluse kufwumbwa ciindi notukambauka. (2 Kor. 5:20, 21; 6:3-6) Ikutegwa tucikonzye kucita boobu, tuleelede kuba aciimo cibotu lyoonse kubantu mbotujana mucilawo cesu. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuzwidilila mumakani aaya?

15. (a) Ino ncinzi Jesu ncaakalailila baapostolo bakwe kuti kabacita ikuti bantu baukaka mulumbe ngobajisi? (b) Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kubikkila maano kukujana bantu beelela?

15 Jesu wakalailila batobeli bakwe kuti tabeelede kutyompwa ikuti naa bantu baukaka mulumbe, pele beelede kubikkila maano kukujana bantu beelela. (Amubale Matayo 10:11-15.) Ikulibikkila mbaakani ziniini, zyalo nzyotukonzya kuzuzikizya kulakonzya kutugwasya kucita boobu. Mukwesu umwi ulikozyanisya kumuntu uuyandaula mungwimba, ngolida, naa mabwe mayandisi aambi buyo. Icaambyo cakwe ncakuti, “Ndilangila kujana muntu weelela uuyandisya kuswiilila kasimpe.” Mukwesu aumbi ujisi makanze aakuti “aansondo kaswaanganya muntu uutondezya luyandisyo nkukona kumatalikilo aamubandi akupilukila kwainda buyo mazuba masyoonto kutegwa akakomezye luyandisyo.” Basikumwaya bamwi balabala lugwalo lomwe buyo amukamwini ŋanda ikuti cakonzyeka. Ino nimbaakani nzi njomukonzya kulibikkila nywebo?

16. Ino ntwaambo nzi tutupa kuzumanana kukambauka?

16 Ikuzwidilila mumulimo wakuŋanda aŋanda takuyeeme kapati akuzumina mulumbe kwabantu banji mucilawo pe. Mmasimpe kuti mulimo wakukambauka ulagwasya kapati mukuleta lufwutuko kubantu babombe myoyo, pele kulijisi mulimo aumbi mupati. Mulimo wa Bunakristo utupa coolwe cakuti tutondezye luyando ndotujisi kuli Jehova. (1 Joh. 5:3) Upa kuti tutabi amulandu wabulowa. (Inc. 20:26, 27) Ulabacenjezya bantu batali banaleza kuti “casika ciindi calubeteko lwa” Leza. (Ciy. 14:6, 7) Kunze lyaboobo, kwiinda mumulimo wakukambauka makani mabotu, zyina lya Jehova lilatembaulwa munyika yoonse. (Int. 113:3) Aboobo, kufwumbwa naa bantu balaswiilila naa pe, tuleelede kuzumanana kwaambilizya mulumbe wa Bwami. Masimpe, ikusoleka-soleka nkotucita kutegwa tukambauke makani mabotu kulamukkomanisya Jehova.—Rom. 10:13-15.

17. Ino ncinzi bantu nobatayandi nobayanda ncobaya kuzyiba?

17 Nokuba kuti bantu banji mazuba aano tababikkili maano kumulimo wesu wakukambauka, kuceede buyo ciindi cisyoonto kuti babone mbouyandika. (Mt. 24:37-39) Jehova wakasyomezya Ezekiele kuti, aakuzuzikizyigwa makani aalubeta ngaakali kwaambilizya, bana Israyeli bazangi “bayooziba kuti [kwakali] musinsimi akati kabo.” (Ezk. 2:5) Mbubwenya buyo, Leza aakubeteka bweende oobu bwazyintu, bantu nobatayandi nobayanda bayoozyiba kuti mulumbe ngobakali kukambauka Bakamboni ba Jehova kuŋanda aŋanda wakazwa kuli Leza wakasimpe Jehova, alimwi akuti Bakamboni bakali kwiiminina nguwe ncobeni. Elo kaka tulijisi coolwe cakunyamuna zyina lyakwe alimwi akwaambila bantu mulumbe wakwe muziindi eezyi zikatazya! Kwiinda mukugwasyigwa anguwe, atuzumanane kumana buyumu-yumu bujanika mumulimo wakuŋanda aŋanda.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti mbotukonzya kuba akaanzambwene notukambauka?

• Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kutalisya mibandi yaamba makani aamu Bbaibbele mumulimo wakuŋanda aŋanda?

• Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tubayanda ncobeni bantu?

• Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuba aciimo cibotu kubantu mbotujana mucilawo cesu?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi/[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Inzila Imwi Mbomukonzya Kutalisya Mubandi Wamakani Aamu Bbaibbele

Mbomukonzya kutalika:

▪ Mwamana kumwaanzya mukamwini ŋanda, mulakonzya kumutambika katulakiti akwaamba kuti: “Ikaambo nkindamuswaila sunu nkakuti ndimwaambile kaambo kakulwaizya kajatikizya makani aaya aayandika kapati.”

▪ Antela mulakonzya kumupa katulakiti akwaamba kuti: “Ndamuswaya kwakaindi kaniini sunu nkaambo ndiyanda kumvwa mbomuyeeya kumakani aaya.”

Ikuti naa wakatambula katulakiti:

▪ Kakunyina kusowa ciindi, amubuzye mubuzyo muuba-uba kujatikizya mbwayeeya kumutwe wakatulakiti aako.

▪ Amuswiililisye, kutegwa mumvwisye mbwayeeya mukamwini ŋanda. Amumulumbe kumajwi ngaakanana eelyo akutubikkilizya twaambo ntwaamba mumubandi wanu.

Kutegwa mubandi uzumanane:

▪ Amubale akupandulula lugwalo lomwe naa ayinda aawo, kamubandika kweelana anzyayandisya muntu ooyo.

▪ Ikuti naa watondezya luyandisyo, amumupe bbuku alimwi akutondezya mbocicitwa ciiyo ca Bbaibbele kuti cakonzyeka. Amucite bubambe bwakuyoopilukila.