Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Mbwayoowiingula Mupailo Wakapailwa Camoyo Woonse

Jehova Mbwayoowiingula Mupailo Wakapailwa Camoyo Woonse

Jehova Mbwayoowiingula Mupailo Wakapailwa Camoyo Woonse

“Bazibe kuti nduwe olike oojisi izina lya-Jehova, nduwe Mupatikampatila atala anyika yoonse.”—INT. 83:18.

1, 2. Nzyakuluula nzi nzyobakajisi bantu banji, alimwi ino mibuzyo nzi iikonzya kubuzyigwa?

MUKAINTU umwi wakalikopene kapati akaambo kantenda yakacitika mucilawo mwaakali kukkala. Mbwaanga uzulilwa mumukwasyi uunjila cikombelo ca Katolika, wakaunka kumupaizi wacikombelo kutegwa akagwasyigwe, pele mupaizi kunyina naakayanda kwaambaula anguwe. Aboobo mukaintu ooyu wakapaila kuli Leza kuti: “Tandikuzyi naa nduweni . . . , pele ndilizyi kuti nkoli. Ndakomba kaka kondigwasya kuti ndikuzyibe!” Tiilyakatanta, Bakamboni ba Jehova bakamuswaya, bakamuumbulizya akumupa luzyibo ndwaakali kuyandaula. Bakamuyiisya zyintu zinji kubikkilizya akuti Leza ulijisi zyina limugeme lyakuti Jehova. Ikuzyiba kaambo aaka cakali kukkomanisya kapati kulinguwe. Wakaamba kuti: “Kumwaambila masimpe, ooyu ngo Leza ngondakali kuyandaula kuzwa kubwana!”

2 Bantu banji abalo mbobakalimvwa oobu ciindi nobakalizyiba zyina lya Leza. Kanji-kanji, ciindi cakusaanguna kulibona zyina lyakuti Jehova ndileelyo nobabala lugwalo lwa Intembauzyo 83:18 mu Bbaibbele. Mu Bbaibbele lya Chitonga, ikapango aaka kaamba kuti: “Bazibe kuti nduwe olike oojisi izina lya-Jehova, nduwe Mupatikampatila atala anyika yoonse.” Pele sena kuli nomwakayeeyede kaambo Intembauzyo 83 ncoyakalembelwa? Ino ncinzi cakali kuyoopa bantu boonse kuzumina kuti Jehova ngo Leza mwini-mwini alikke? Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya mazuba aano kuntembauzyo eeyi? Tulailanga-langa mibuzyo eeyi mucibalo eeci. *

Makanze Aakulwana Bantu ba Jehova

3, 4. Ino nguni wakalemba Intembauzyo 83, alimwi ino nkusulwa kuli buti nkoipandulula?

3 Katwe kamakani katondezya kuti Intembauzyo 83, ‘nintembauzyo ya Asafu.’ Kulangilwa kuti iwakalemba intembauzyo eeyi wakali wamumukwasyi wa Asafu muna Levi, imwiimbi wakadumide kapati mu Bwami bwa Davida. Muntembauzyo eeyi, sintembauzyo ulomba Jehova kuti atole ntaamu kutegwa bweendelezi bwa Jehova busumpulwe alimwi akuti izyina lyakwe lizyibisyigwe. Intembauzyo eeyi yeelede kuti yakalembwa nokwakainda ciindi Solomoni kafwide kale. Ino nkaambo nzi? Nkaambo kakuti ciindi Davida alimwi a Solomoni nobakali kulela, imwami waku Turo wakali mulongwe wabana Israyeli. Pele kuciindi Intembauzyo 83 noyakali kulembwa, ibana Turo bakabasula bana Israyeli akutalika kumvwana abasinkondonyina babana Israyeli.

4 Sintembauzyo wakabandauka masi aali kkumi aakali kukanza kunyonyoona bantu ba Leza. Basinkondonyina aaba bakali afwaafwi abana Israyeli. Mulongo wamasi aaya ngooyu: “Basizilao zya-Edomu aba-Ismayeli, ba-Moabu aba-Hagara, ba-Gebali aba-Amoni aba-Amaleki, ba-Filisti abamu-Turo; abalo ba-Asuri basangana abo.” (Int. 83:6-8) Ino intembauzyo yaamba makani nzi aansiku aawa? Bamwi baamba kuti yaamba kusaalwa kwabana Israyeli ooko ikwakacitwa abana Amoni, bana Moabu abantu bakali kukkala kucilundu ca Seiri kumazuba aa Josafati. (2 Mak. 20:1-26) Pele bamwi bayeeya kuti yaamba kusulwa koonse kwabana Israyeli ikwakali kucitwa lyoonse amasi aakali afwaafwi ambabo.

5. Ino mbuti Intembauzyo 83 mboibagwasya Banakristo mazuba aano?

5 Kufwumbwa naa zyintu zyakali buti, kulibonya kuti Jehova Leza wakakusololela amuuya kulembwa kwantembauzyo eeyi ciindi cisi cakwe nocakali muntenda. Alimwi eeyi intembauzyo ikulwaizya babelesi ba Leza mazuba aano, balo ibaliyumya mumapenzi aayindene-indene aaboola abasinkondonyina ibayanda kubanyonyoona. Alimwi iyootuyumya lini-lino ciindi Gogo waku Magogo nayoobunganya bantu bakwe mukusola kwamamanino kuti anyonyoone bantu boonse ibakomba Leza mumuuya amubwini.—Amubale Ezekiele 38:2, 8, 9, 16.

Ikaambo Kayandika Kapati Kuli Sintembauzyo

6, 7. (a) Ino ntwaambo nzi tupati-pati sintembauzyo ntwaamba mumupailo wakwe kumatalikilo aa Intembauzyo 83? (b) Ino ncinzi ncaakabikkila maano kapati sintembauzyo?

6 Amuswiilile sintembauzyo naamba mbwalimvwa mumupailo wakwe kuti: “O Leza, utaumuni buyo; utatontoli tontolo, O Leza. Nkaambo basinkondonyoko balapyopyonganya, abaabo bakusulide basongomeka mitwe. Bavwiya bantu bako . . . Balalayana camoyo omwe, batangana cizuminano kuti bakulwisye.”—Int. 83:1-3, 5.

7 Ino nkaambo nzi kapati nkaakajisi mumizeezo sintembauzyo? Masimpe, weelede kuti wakalilibilikide kapati kujatikizya buumi bwakwe mwini alimwi abwamukwasyi wakwe. Pele, mumupailo wakwe wakabikkila maano kapati kumasampu aakali kuboola kuzyina lya Jehova alimwi antenda yakali kucisi cabantu ba Jehova. Inga cabota ikuti toonse twacita mbubwenya, zyintu ikuzibona munzila yeelede ciindi notuliyumya mumazuba aaya aakatazya aamamanino aanyika eeyi.—Amubale Matayo 6:9, 10.

8. Ino nkaambo nzi imasi ncaakasulaikila bana Israyeli?

8 Sintembauzyo uzubulula majwi aabasinkondonyina bana Israyeli aakuti: “Amuboole, tubalesye kuba cisi, izina lya-Israyeli litayeeyegwi limbi.” (Int. 83:4) Masimpe imasi aaya akalibasulide bantu ba Leza basalidwe! Pele bakalijisi kaambo akambi kakubasulila bana Israyeli. Bakanyomenena nyika yabana Israyeli akulikankaizya kwaamba kuti: “Atubavube, zikalilo zya-Leza zibe zyesu.” (Int. 83:12) Sena zyintu zili boobu zilacitika amazuba aano? Inzya zilacitika!

“Cikalilo Cako Cisalala”

9, 10. (a) Lyansiku, ino cikalilo ca Leza cakali nzi? (b) Ino nzilongezyo nzi nzyobajisi bananike baceede alimwi a “mbelele zimwi”?

9 Ciindi cansiku, Nyika Yakasyomezyegwa yakali kwiitwa kuti cikalilo ca Leza cisalala. Amuyeeye lwiimbo lwakuzunda ndobakaimba bana Israyeli nobakanununwa kuzwa ku Egepita, ilwakuti: “Muluzyalo lwako weenzya bantu mbowakanununa; munguzu zyako wabasisya kucikalilo cako cisalala.” (Kul. 15:13) Kumbele aamazuba, “cikalilo” eeco cakazooba atempele abapaizi alimwi amunzi mupati, Jerusalemu, amulongo wabami bamumukwasyi wa Davida ibakakkala acuuno cabwami bwa Jehova. (1 Mak. 29:23) Nkakaambo kako, Jesu wakaamba Jerusalemu kuti “ngumunzi wamwami mupati.”—Mt. 5:35.

10 Ino mbuti mazuba aano? Mumwaka wa 33 C.E., cisi cipya, “bana ba-Israyeli ba-Leza” bakazyalwa. (Gal. 6:16) Cisi eeco, icibambidwe abanyina Jesu Kristo ibananike, cakazuzikizya mulimo ngobatakazuzikizya bana Israyeli bakumubili, iwakuba Bakamboni bazyina lya Leza. (Is. 43:10; 1 Pet. 2:9) Jehova wakasyomezya mbubwenya mbwaakasyomezya bana Israyeli bansiku kuti: “Nzooba Leza wabo, abalo bazooba bantu bangu.” (2 Kor. 6:16; Lev. 26:12) Mumwaka wa 1919, Jehova wakabamba cilongwe a “bana Israyeli ba-Leza,” alimwi ciindi eeco bakakona “nyika,” imilimo yakumuuya iipa kuti kabali muparadaiso yakumuuya. (Is. 66:8) Kuzwa kuma 1930, zyuulu zya “mbelele zimwi” zyabasangana. (Joh. 10:16) Ikubona Jehova mbwabalongezya Banakristo bamazuba aano alimwi ambwabakwabilila ncitondezyo cipati cakweelela kwabweendelezi bwa Jehova. (Amubale Intembauzyo 91:1, 2.) Elo kaka eeci cilamunyemya Saatani!

11. Ino basinkondonyina Leza bazumanana kuba amakanze nzi?

11 Kuciindi coonse eeci cakumamanino, Saatani ubelesya bantu bakwe anyika kukazya bananike ibaceede alimwi abeenzinyina, imbelele zimwi. Eeci cakacitika ku Western Europe mubulelo bwaba Nazi alimwi aku Eastern Europe mubulelo bwamfwulumende ya Kkomyunizimu yaku Soviet Union. Alimwi cakacitika mumasi amwi manji, alimwi ciyoocitika ikapati ciindi Gogo waku Magogo nayoolwana kamamanino. Mukulwana ooko, basikukazya balakonzya kubanyanga lubono bantu ba Jehova, kweelana ambobakacita basinkondoma musyule. Nokuba boobo, imakanze mapati aa Saatani ngakunyonganya nkamu yesu kutegwa kutakabi uuyakuliyeeya zyina lyakuti “Bakamboni ba Jehova.” Ino Jehova ucita buti kubantu aaba ibakazya kuti nguweelede kulela? Atwaalange alimwi imajwi aasintembauzyo.

Cikozyanyo Cansiku Cakatondezya Kuti Jehova Uyakuzunda Kumazuba Aasintembauzyo

12-14. Ino nkuzunda kuli kobile ikwakacitika afwaafwi amunzi wa Megido nkwaalemba sintembauzyo?

12 Amubone lusyomo ndwaakajisi sintembauzyo munguzu zya Jehova zyakulesya makanze aabasinkondonyina. Ulabikkilizya amakani aakuzunda kwabana Israyeli kobile nkobakacita kuli basinkondonyina afwaafwi amunzi wansiku wa Megido, walo wakali mukkuti ilyakajisi zyina ndilyonya lyakuti Megido. Iciindi cacilimo, Mulonga wa Kisoni ulalibonya mboulinyona mukkuti. Yamana kuwa mvwula yamumupeyo, mulonga ooyu ulapaya mukkuti. Alimwi ambweni nkakaambo mulonga ooyu ncowiitwa kuti “tulonga twa-Megido.”—Bab. 4:13; 5:19.

13 Imakkilomita aatandila ku 15 kuzwa ku Megido kuli cilundu ca More kwalo kuciindi ncaakali kupona Mubetesi Gideoni, impi zyabana Midyani, bana Amaleki abana bakujwe nkobakabungana kutegwa balwane bana Israyeli. (Bab. 7:1, 12) Basikalumamba ba Gideoni bakali basyoonto, ibasika buyo ku 300, pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, bakabazunda basinkondonyina ibakali banji. Ino eeci cakacitika buti? Kwiinda mukutobela malailile aa Leza, bakazinguluka zilawo zyabasinkondonyina masiku kabajisi nkomeki izyakavwumbilila malampi aakali kuyaka. Gideoni naakabapa citondezyo, bantu bakwe bakapwayaula nkomeki mpoonya malampi aakasisidwe akalibonya. Mpoonya aawo, bakalizya myeembo akoompolola kuti: “Ipanga lya-Jehova alya-Gideoni.” Basinkondonyina bakanyongana, eelyo bakatalika kujayana, aabo ibakafwutuka bakaccijila kutala lya Mulonga wa Jordano. Ciindi eeci, bana Israyeli banji bakaboola akubasangana mukutobela basinkondonyina. Basinkondonyina bainda ku 120,000 bakajaigwa.—Bab. 7:19-25; 8:10.

14 Imakkilomita aasika kucisambomwe kuzwa kucilundu ca More, kuli Mulundu wa Tabori. Ooko, Mubetesi Baraki wakabunganya basikalumamba ibana Israyeli bali 10,000 kutegwa balwane basikalumamba ba Jabini, mwami imuna Kanana waku Hazori, ibakali kusololelwa amupati wabasikalumamba Sisera. Impi eeyi yabana Kanana yakajisi nkalaki zyankondo zili 900 izyakajisi zipeni kumavwili. Akaambo kakuvwula kwabo alimwi azilwanyo nzyobakajisi, basikalumamba iba Sisera bakajisi lusyomo lwakuti balakonzya kubazunda bana Israyeli, aboobo bakaunka mukkuti. Mpoonya, “Jehova wakapyopyonganya Sisera ankalaki zyakwe zyoonse abasimpi bakwe boonse.” Kuboneka kuti kwakaboola mvwula mpati cakutayeeyelwa yalo yakapa kuti mavwili aankalaki abbile mumankandya akaambo kakupaya kwa Mulonga wa Kisoni. Basikalumamba iba Sisera boonse bakajaigwa abana Israyeli.—Bab. 4:13-16; 5:19-21.

15. (a) Ino sintembauzyo upailila kuti Jehova akacite nzi? (b) Ino zyina lyankondo yamamanino ya Leza lituyeezya nzi?

15 Sintembauzyo ulomba kuti Jehova acitile masi aakali kukonga bana Israyeli baku ciindi cakwe mbuli mbwaakacitila masi amwi musyule. Wapaila kuti: “Kobacitila mbubonya mbowakacitila ba-Midyani, ambowakacitila Sisera a-Jabini kumulonga wa-Kisoni, ibakanyonyooka ku-Endori, bakaba mbuli bufumba bubikwa kumyuunda.” (Int. 83:9, 10) Cakweelela, inkondo ya Leza yamamanino kunyika ya Saatani yiitwa kuti Harmagedoni (icipandulula “Cilundu ca Megido”) naa Armagedoni. Izyina eeli lituyeezya nkondo zyakalwanwa abusena buli kufwaafwi a Megido. Kuzunda kwa Jehova munkondo eezyo zyansiku kutupa kusyoma kuti uyoozunda alimwi munkondo ya Harmagedoni.—Ciy. 16:13-16.

Tweelede Kupailila Kusalazyigwa Kwabulelo bwa Jehova

16. Ino mbuti masyu aabasikukazya ‘mbwaalema kunsoni’ mazuba aano?

16 ‘Kumazuba oonse aaya aakumamanino,’ Jehova taakwe naazumizya makanze aakunyonyoona bantu bakwe kuti azwidilile. (2 Tim. 3:1) Akaambo kaceeci, basikukazya bausigwa insoni. Intembauzyo 83:16 yakakasinsima kaambo aaka noyakaamba kuti: “Lemya masyu aabo kunsoni, kuti bayandaule izina lyako, O Jehova.” Mucisi acimwi, basikukazya bakakilwa citaambiki mukusoleka kuti babalesye kukambauka Bakamboni ba Jehova. Mumasi aayo, ikutazungaana alimwi akuliyumya kwabakombi ba Leza mwini-mwini alikke kwagwasya bantu babombe myoyo, alimwi abantu bambi banji kuti ‘bayandaule zyina lya Jehova.’ Mumasi manji oomo Bakamboni ba Jehova mobakali kupenzyegwa kapati, kuli myaanda yazyuulu zyabantu batembaula Jehova calukkomano. Elo kaka Jehova wazunda! Calo capa kuti bausigwe insoni basinkondonyina.—Amubale Jeremiya 1:19.

17. Ino ncoolwe nzi cili aafwaafwi kumana, alimwi ino mmajwi nzi ngotuyooyeeya ino-ino?

17 Masimpe, tulizyi kuti basikukazya bayoozumanana kutupenzya. Alimwi tulazumanana kukambauka makani mabotu—nokuba kuli baabo batukazya. (Mt. 24:14, 21) Nokuba boobo, coolwe ncobapedwe basikukazya aaba icakweempwa akujana lufwutuko ciyoomana ino-ino. Kusalazyigwa kwazyina lya Jehova nkokuyandika kapati kwiinda lufwutuko lwabantunsi. (Amubale Ezekiele 38:23.) Ciindi masi naayooswaangana mbuli mbokwakasinsimwa kutegwa basoleke kunyonyoona bantu ba Leza, tuyooyeeya majwi aaya aasintembauzyo aakuti: “Bausigwe insoni akuzingwa lyoonse, bausigwe bweeme akunyonyooka.”—Int. 83:17.

18, 19. (a) Ino ncinzi ciyoocitikila basikukazya bulelo bwa Jehova? (b) Ino kusalazyigwa kwabweendelezi bwa Jehova ikuli afwaafwi kucitika kumujatikizya buti?

18 Mamanino ayoobasikila basikukazya bweendelezi bwa Jehova. Ijwi lya Leza lyaamba kuti bantu ibayoonyonyoonwa lya Armagedoni akaambo ‘kakutaswiilila makani mabotu,’ “bayoobetekelwa lunyonyooko lutamani.” (2 Tes. 1:7-9) Ilunyonyooko lwabo alimwi alufwutuko lwabaabo bakomba Jehova ziyooba zitondezyo zyakuti Jehova ngo Leza mwini-mwini alikke. Munyika mpya, iluzundo lupati oolu talukalubwi pe. Aabo bayoobuka “[mu]kubuka kwabafu, akwabaluleme akwabataluleme” bayooyiya milimo mipati ya Jehova. (Inc. 24:15) Munyika mpya, bayoobona citondezyo cabusongo bwakupona mubweendelezi bwa Jehova. Babombe myoyo abalo akati kabo bayoofwambaana kusyoma kuti Jehova ngo Leza mwini-mwini alikke.

19 Elo tabuliboteli kaka buumi bwakumbele Taateesu wakujulu siluyando mbwaababambila bakombi bakwe basyomeka! Sena tamukulwaizyigwi akaambo kakuzyiba kuti Jehova ino-ino uyoowiingula mupailo wasintembauzyo wakuti: “Bausigwe bweeme akunyonyooka [basinkondonyoko]. Bazibe kuti nduwe olike oojisi izina lya-Jehova, nduwe Mupatikampatila atala anyika yoonse”?—Int. 83:17, 18.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Kamutanatalika kulanga-langa cibalo eeci, inga camugwasya kuti mwabala Intembauzyo 83 kutegwa muzyibe makani aali mumo.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ino bana Israyeli bakali mubukkale buli buti noyakali kulembwa Intembauzyo 83?

• Ino ncinzi ncaakabikkila maano kapati sikulemba Intembauzyo 83?

• Ino mbaani mbasulide kapati Saatani mazuba aano?

• Ino mbuti Jehova mbwayoowiingula mupailo uulembedwe ku Intembauzyo 83:18?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Mapu on page 15]

(Kutegwa mubone bwini mbwaakkede mabala, amubone bbuku lini)

Ino mbuti nkondo zyakalwanwa abusena buli kufwaafwi a Megido yansiku mbozijatikizya ziyakucitika kumbele?

Mulonga wa Kisoni

Haroseti

Mulundu wa Karimeli

Mumpata wa Jezreeli

Megido

Taanaki

Mulundu wa Giliboa

Mukalo waku Harodi

Mulundu wa More

Eni-doro

Mulundu wa Tabori

Lwizi lwa Galilaya

Mulonga wa Jordano

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Ino ncinzi cakapa sintembauzyo umwi kuti alembe mupailo wakwe?