Skip to content

Skip to table of contents

Mibuzyo Yabasikubala

Mibuzyo Yabasikubala

Mibuzyo Yabasikubala

Kulugwalo lwa Nehemiya 8:10, bama Juda bakaambilwa ‘kulya zilyo zili amafwuta,’ nokuba kuti Mulawo uulembedwe kulugwalo lwa Levitiko 3:17 wakati: “Cilatondwa kulya mafuta.” Ino mbuti twaambo ootu mbotukonzya kweendelanyizyigwa?

Mumwaambo wakabelesyegwa kulemba Bbaibbele, mabala aasandulwidwe kuti “zilyo zili amafuta” kulugwalo lwa Nehemiya 8:10 alimwi “[a]mafuta” kulugwalo lwa Levitiko 3:17 aliindene. Bbala lya Chigiliki cheʹlev, lisandululwa kuti “mafuta” kulugwalo lwa Levitiko 3:17, lyaamba mafwuta aabanyama naa aabantu. (Lev. 3:3; Bab. 3:22) Majwi aali kukapango 17 atondezya kuti bana Israyeli tiibakeelede kulya mafwuta aalamatide kubula naa kunsa zyabanyama bakali kutuulwa naaba mafwuta aakali aakasolo akaambo kakuti “mafuta oonse ngaa-Jehova.” (Lev. 3:14-16) Aboobo mafwuta aali mumubili wabanyama ibakeelede kutuulilwa Jehova, taakwe naakeelede kuligwa pe.

Kunze lyaboobo, bbala lisandulwidwe kuti “zilyo zili amafuta” kulugwalo lwa Nehemiya 8:10 ndibbala lyakuti mash·man·nimʹ, alimwi aawa alikke mpempawo mpolijanika bbala eeli mu Magwalo aa Chihebrayo. Lizwa kucciti ilya sha·menʹ, lyalo lyaamba “kuneneya.” Muzeezo mupati wamabala aaswaangene acciti eeli kuboneka kuti aamba buvwubi alimwi akupona buumi bwalukkomano alimwi bubotu. (Amweezyanisye Isaya 25:6.) Ibbala lyomwe akati kamabala aazwa kucciti eeli bunji bwaziindi, ndyakuti sheʹmen, lyalo kanji-kanji lisandululwa kuti “mafuta” kubikkilizya abbala lyakuti ‘mafwuta aamaolifa.’ (Dt. 8:8; Lev. 24:2) Kweelana ambolibelesyedwe kulugwalo lwa Nehemiya 8:10, kuboneka kuti bbala lya mash·man·nimʹ  lyaamba zyakulya zijikidwe mumafwuta aakujisya manji alimwi zilakonzya kubikkilizya anyama zijisi zibeela zimwi zyamafwuta pele ikutali zibeela zyamafwuta aamunyama aatavweledwe cintu cili coonse.

Nokuba kuti bana Israyeli bakali kukasyigwa kulya mafwuta aamunyama, bakali kukonzya kulya zyakulya zijisi busani alimwi zinona kapati. Zyakulya zimwi mbuli zinkwa zyakali kupangwa aabusu, zyakali kujikwa kutali mumafwuta aamunyama pele mumafwuta aazwa kuzisyango, kanji-kanji mafwuta aamaolifa. (Lev. 2:7) Aboobo, bbuku lya Insight on the Scriptures lipandulula kuti “zilyo zili amafuta” kulugwalo oolu “caamba zibeela zijisi busani, zyintu zitafwulukide naa kutali zyakayuma, pele izibotu kulya, kubikkilizya azyintu zinona kapati zijikwa kubelesya mafwuta aazwa kuzisyango.”

Masimpe, Banakristo balizyi kuti mulawo iwakali kukasya kulya mafwuta wakali cibeela ca Mulawo wa Musa. Tabaceendelezyegwi aa Mulawo ooyu, kubikkilizya azyintu zyoonse zyakali kuyandika kujatikizya zituuzyo zyabanyama.—Rom. 3:20; 7:4, 6; 10:4; Kol. 2:16, 17.