Skip to content

Skip to table of contents

Mbotukonzya Kuzumanana Kumvwana Munyika Bantu Mobatamvwani

Mbotukonzya Kuzumanana Kumvwana Munyika Bantu Mobatamvwani

Mbotukonzya Kuzumanana Kumvwana Munyika Bantu Mobatamvwani

“Ezi zintu ndamulailila kuti muyandane.”—JOH. 15:17.

1. Ino nkaambo nzi Banakristo bakusaanguna ncobakeelede kuzumanana kumvwana?

MASIKU, ibuzuba bwamamanino anyika, Jesu wakakulwaizya basikwiiya bakwe basyomeka kuti bazumanane kumvwana. Imangolezya ibuzuba mbubwenya oobu wakabaambila kuti ikumvwana kwabo kwakali kuyoobazyibya kuti mbaasikumutobela. (Joh. 13:35) Baapostolo bakeelede kuzumanana kumvwana kutegwa bakazunde masunko aakali kuboola kumbele alimwi akuti bakacite mulimo Jesu ngwaakali kuyakubapa. Masimpe, Banakristo bakusaanguna bakalizyibidwe akaambo kakuzumanana kubelekela Leza alimwi akumvwana.

2. (a) Ino ncinzi ncotukanzide kucita, alimwi ino nkaambo nzi? (b) Ino mibuzyo nzi njotutilange-lange?

2 Mazuba aano, cilakkomanisya kaka kuyanzana ambunga iijisi bantu ibatobela cikozyanyo ca Banakristo bakusaanguna! Tulikanzide kutobela malailile aa Jesu aakuti katumvwana kapati. Nokuba boobo, mazuba aano aakumamanino, ibantu banji tabasyomeki alimwi mbaasikancimwa. (2 Tim. 3:1-3) Kumvwana kwabo nkwakuupaupa ameso akuyanda buyo kujana nzyobayanda. Kutegwa tuzumanane kuzyibwa kuti tuli Banakristo, tatweelede kuba mbuli mbabo. Lino, atulange-lange mibuzyo eeyi: Ino ncinzi cikonzya kupa kuti bantu bataleki kumvwana? Ino mbuti mbotukonzya kuba abalongwe babotu? Ino ndilili notweelede kuleka kumvwana? Alimwi ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kumvwana?

Ino Ncinzi Cikonzya Kupa Kuti Bantu Bataleki Kumvwana?

3, 4. Ino ncinzi cikonzya kupa kuti bantu bataleki kumvwana, alimwi ino nkaambo nzi?

3 Kutegwa bantu bazumanane kumvwana, beelede kuti kabamuyanda Jehova. Mwami Solomoni wakalemba kuti: “Bantu bobile balakonzya kuzunda mundike, pele omwe ulakonzya kuzundwa kulinguwe. Kakole kaindulwidwe takafwambaani kudunsuka.” (Muk. 4:12) Ikuti Jehova kali kakole katatu mucilongwe cesu, cilongwe eeci cilakonzya kuzumanana.

4 Masimpe, nobaba bantu batamuyandi Jehova abalo balamvwana. Pele ikuti bantu kabamvwana akaambo kakuti boonse balamuyanda Leza, cilongwe cabo cilakonzya kuzumanana. Ikuti naa bazwangana, balongwe beni-beni balaamana mazwanga munzila iikonzya kumukkomanisya Jehova. Iciindi aabo bamukazya Leza nobasola kwaandaanya Banakristo, bajana kuti balo tabaleki kumvwana. Kuzwa kaindi, babelesi ba Jehova balilyaabide nokuba kujaigwa muciindi cakwaaba babelesinyina.—Amubale 1 Johane 3:16.

5. Ino ncinzi cakapa kuti Rute a Naomi bazumanane kumvwana?

5 Cakutadooneka, ibantu mbotukonzya kumvwana ncobeni ambabo mbabaabo bamuyanda Jehova. Atubone cikozyanyo ca Rute a Naomi. Bamakaintu aaba bali akati kabantu bakali kumvwana kapati ibalembedwe mu Bbaibbele. Ino nkaambo nzi ncobakazumanana kumvwana? Rute wakakaamba kaambo aaka naakali kwaambila Naomi kuti: “Bantu bako bayooba bantu bangu, a-Leza wako uyooba Leza wangu. . . . Leza andicitile mbubonya akwiinda na ndazumizya cintu neciba cimwi cita lufu luzutu kundaanzanya ayebo.” (Rut. 1:16, 17) Cakutadooneka, Rute a Naomi bakali kumuyanda kapati Leza, alimwi eeci cakabapa kumvwana akulemekana. Akaambo kaceeci, boonse bobilo bakalongezyegwa a Jehova.

Mbomukonzya Kuba Abalongwe Babotu

6-8. (a) Ino ncinzi ciyandika kutegwa bantu bazumanane kumvwana? (b) Ino mbuti mbomukonzya kusaanguna kubweza ntaamu kutegwa mujane balongwe?

6 Cikozyanyo ca Rute a Naomi citondezya kuti ikumvwana takulibooleli buyo. Kutegwa kabamvwana ncobeni, bantu beelede kuti boonse kabamuyanda Jehova. Pele kutegwa bazumanane kumvwana, ibalongwe beelede kusolekesya akulyaaba. Nobaba banabunyina mumikwasyi ya Banakristo beelede kusoleka kutegwa kabamvwana. Pele ino mbuti mbomukonzya kuba abalongwe babotu?

7 Amusaangune kubweza ntaamu. Mwaapostolo Paulo wakakulwaizya beenzinyina mumbungano yaku Roma kuti ‘kabasamausya beenzu.’ (Rom. 12:13) Kutegwa tube acilengwa cakusamausya beenzu, tulakonzya kusaanguna kulizyibizya kucitila bantu tuntu tusyoonto-syoonto lyoonse. Eeci cili mbuli muntu weenda munzila, weelede kweenda ntaamu zinji kutegwa asike nkwaya. Aboobo, ndinywe nomweelede kusamausya beenzu banu. (Amubale Tusimpi 3:27.) Nzila imwi njomukonzya kusamausya beenzu njakutamba bakwesu abacizyi baindene-indene kucakulya. Sena inga mwaba acilengwa cakusamausya baabo ibali mumbungano yanu?

8 Inzila imbi njakutamba bantu baindene-indene kuti mubeleke limwi mumulimo wakukambauka. Nomukambauka, ikumvwa mweenzinyoko ngomuli limwi kaamba amoyo woonse mbwamuyanda Jehova cilakonzya kupa kuti kamumuyanda kapati mweenzinyoko ooyu.

9, 10. Ino ncikozyanyo nzi Paulo ncaakapa, alimwi ino mbuti mbotukonzya kumwiiya?

9 Amujule myoyo yanu kuli bamwi. (Amubale 2 Ba-Korinto 6:12, 13.) Sena kuli nomwakalimvwide mbuli kuti mumbungano kunyina uukonzya kuba mulongwe wanu? Ikuti naa mbuboobo, sena nkaambo kakuti mulasala? Imwaapostolo Paulo wakapa cikozyanyo cibotu cakuyanda bantu boonse. Katanaba Munakristo, tanaakali kuyeeya kuti inga wamvwana abantu batakali bama Juda. Nokuba boobo, wakazikuba “apostolo wabamasi.”—Rom. 11:13.

10 Kuyungizya waawo, Paulo tanaakali kumvwana buyo abantu bamusela wakwe. Mucikozyanyo, wakali kumvwana kapati a Timoteo nokuba kuti bakaliindene kapati ciimo abukkale. Mazuba aano, ibana basyoonto balakkomana kumvwana abapati mumbungano. Vanessa, uuli amyaka yakuma 20 waamba kuti: “Ndilijisi mweenzuma ngondiyanda kapati, imucizyi uuli amyaka iili kuma 50. Ndilakonzya kubaambila kufwumbwa zyintu nzyondikonzya kwaambila beenzuma bamusela wangu. Alimwi balandiyanda kapati.” Ino mbuti mbomukonzya kuba abeenzinyoko bali boobu? Vanessa waamba kuti: “Ndakasoleka kapati kujana mweenzuma ooyu.” Sena mulayanda kumvwana abantu batali bamusela wanu? Cakutadooneka, Jehova uyakumulongezya akaambo kakusoleka kwanu.

11. Ino ncinzi ncotwiiya kucikozyanyo ca Davida a Jonatani?

11 Kamusyomeka. Solomoni wakalemba kuti: “Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.” (Tus. 17:17) Solomoni naakali kulemba majwi aaya, weelede kuti wakali kuyeeya cilongwe cakali akati ka Davida, a Jonatani. (1 Sam. 18:1) Mwami Saulo wakali kuyanda kuti imwanaakwe Jonatani akakone bwami bwa Israyeli. Pele Jonatani wakalizyi kuti Jehova wakasala Davida kuti abe nguwe mwami. Mukwiimpana a Saulo, Jonatani tanaakamufwida munyono Davida. Tanaakaba amunyono ciindi Davida naakali kutembaulwa alimwi tanaakazisyoma zyintu Saulo nzyaakali kubejelezya Davida. (1 Sam. 20:24-34) Sena tuli mbuli Jonatani? Sena tulakkomana ciindi beenzuma nobapegwa mikuli mumbungano? Nobanjila mumapenzi, sena tulabayumya-yumya akubagwasya? Ikuti naa umwi watwaambila zyintu zyakubeja kujatikizya mweenzuma, sena tulafwambaana kuzisyoma? Naa sena tulamwiiminina mweenzuma mbuli mbwaakacita Jonatani?

Notweelede Kuleka Kumvwana

12-14. Ino ndipenzi nzi basikwiiya Bbaibbele ndibajana, alimwi ino mbuti mbotukonzya kubagwasya?

12 Ciindi sikwiiya Bbaibbele natalika kucinca bukkale bwakwe kweelana azyintu nzyaiya, cilakonzya kumukatazya kujana beenzinyina. Ulakonzya kajisi balongwe mbayandisya pele ibatatobeli milawo yamu Bbaibbele. Ambweni katanaiya kasimpe bunji bwaziindi wakali kwiizya ambabo. Pele lino wabona kuti zyintu nzyobacita beenzinyina aaba tazili kabotu akuti balakonzya kumuyunga, aboobo waleka kumvwana ambabo. (1 Kor. 15:33) Nokuba boobo, ulakonzya kulimvwa mbuli kuti tasyomeki kubeenzinyina akaambo kakuleka kumvwana ambabo.

13 Ikuti naa kamuli basikwiiya Bbaibbele ibajisi penzi lili boobu, kamuyeeya kuti imweenzinyoko mwini-mwini weelede kukkomana nabona kuti mulasolekesya kucinca bukkale bwanu. Awalo ulakonzya kutalika kwiiya makani aa Jehova. Kulubazu lumwi, aabo batali balongwe beni-beni inga batalika ‘kumuvwiya’ akaambo kakuti “tamuceendi abo mukuya buvuzya butaka.” (1 Pet. 4:3, 4) Masimpe ngakuti, ikutamvwana abantu bali boobu tacaambi kuti tamusyomeki pe, pele balo mbobatasyomeki kuli ndinywe.

14 Ciindi basikwiiya Bbaibbele nobaleka kumvwana abeenzinyina batamuyandi Leza, balakonzya kujana balongwe bambi mumbungano. (Gal. 6:10) Sena kuli bantu baiya Bbaibbele mbomuzyi ibajanika kumiswaangano? Sena ciindi aciindi mulabandika ambabo akubayumya-yumya?

15, 16. (a) Ino ncinzi ncotweelede kucita ikuti mweenzuma waleka kubelekela Jehova? (b) Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulamuyanda Leza?

15 Ino mbuti kuti imweenzuma waleka kubelekela Jehova alimwi uyandika kugusyigwa mumbungano? Eeci cilakonzya kututyompya kapati. Kaamba mbwaakalimvwa ciindi mweenzinyina ngwayanda kapati naakaleka kubelekela Jehova, umwi mucizyi wakati: “Ndakatyompwa kapati. Ndakali kuyeeya kuti mweenzuma ooyu muyumu kumuuya. Ndakayeeya kuti ambweni wakali kubelekela buyo Jehova kutegwa akkomanisye mukwasyi wakwe. Mpoonya ndakatalika kulibuzya kuti, Sena kuli kaambo kabotu kandipa kumubelekela Jehova?” Ino ncinzi cakamugwasya mucizyi ooyu kuti aleke kutyompwa? Waamba kuti: “Ndakazibika mumaanza a Jehova alimwi ndiyanda kumutondezya kuti ndilamubelekela akaambo kakuti ndilamuyanda ikutali buyo akaambo kakuti ulandipa balongwe mumbunga.”

16 Tatukonzyi kuzumanana katuli balongwe ba Leza ikuti naa twasala kumvwana anyika. Sikwiiya Jakobo wakalemba kuti: “Sa tamuzi kuti kutangana buzwalani anyika, nkokulwana a-Leza? Eno kufumbwa muntu uulisalila kuba muzwalani wanyika walicita sinkondonyina a-Leza.” (Jak. 4:4) Tulakonzya kutondezya kuti tulamuyanda Leza kwiinda mukusyoma kuti uyakutugwasya naa twaleka kumvwana abeenzuma mbotwakajisi, akuti katusyomeka kuli nguwe. (Amubale Intembauzyo 18:25.) Imucizyi waambwa kale waamba kuti: “Ndakazyiba kuti tatukonzyi kusinikizya muntu kuyanda Jehova naa kutuyanda. Umwi aumwi weelede kulisalila.” Pele ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kumvwana abaabo bali mumbungano?

Kuzumanana Kumvwana

17. Ino mbuti balongwe bamvwana ncobeni mbobeelede kubandika?

17 Ikubandika kabotu abeenzuma kulakonzya kupa kuti tuzumanane kumvwana. Nomubala zibalo zyamu Bbaibbele izyaamba Rute a Naomi, Davida a Jonatani alimwi a Paulo a Timoteo, mulakonzya kubona kuti balongwe bamvwana ncobeni balabandika cakulikwaya akulemekana. Kaamba mbotweelede kubandika abamwi, Paulo wakalemba kuti: “Kwaamba kwanu kulweezegwe amunyo wakulumba.” Paulo wakali kwaamba kapati mbotweelede kwaambaula abaabo “batali basimbungano ba-Kristo,” ibatali Banakristoma. (Kol. 4:5, 6) Masimpe, ikuti aabo batali basyomima kabayandika kulemekwa, nkokuti beenzuma bamumbungano beelede kulemekwa kapati.

18, 19. Ino mbuti mbotweelede kwaabona malailile ngatupa mweenzuma Munakristo, alimwi ino ncikozyanyo nzi baalu baku Efeso ncobakapa?

18 Balongwe bamvwana ncobeni balabikkilana maano, aboobo beelede kubandika calubomba akutainda mumbali. Mwami musongo, Solomoni, wakalemba kuti: “Mafuta atununkilizyo zilabotezya moyo; Mbulubede lulayo lwamweenzinyoko uuyandika.” (Tus. 27:9) Sena andinywe mbomwaabona malailile ngamupa mweenzinyoko? (Amubale Intembauzyo 141:5.) Ikuti naa mweenzinyoko wamwaambila kuti ncomwacita ncibi, ino mulimvwa buti? Sena mubona kuti ulamuyanda naa mulanyema?

19 Imwaapostolo Paulo wakali kumvwana kapati abaalu bakumbungano yaku Efeso. Kweelede kuti ibamwi wakalibazyi kuzwa nobakaba Banakristo. Nokuba boobo, nobakaswaangana anguwe ciindi camamanino, wakabapa lulayo cakutainda mumbali. Ino bakalimvwa buti? Beenzinyina Paulo aaba tiibakanyema pe. Muciindi caboobo, bakamulumba akaambo kakubabikkila maano alimwi mane bakalila nobakamvwa kuti tabakamuboni limbi.—Inc. 20:17, 29, 30, 36-38.

20. Ino ncinzi mulongwe mubotu ncakonzya kucita?

20 Balongwe bamvwana ncobeni balazumina kulaigwa alimwi balalayana. Pele tweelede kucenjela kutegwa tuzyibe notweelede “kulilangilila makani [eesu tobeni].” (1 Tes. 4:11) Alimwi tweelede kuzyiba kuti toonse buyo “tuleelede kulyaambilila makani esu kubusyu bwa-Leza.” (Rom. 14:12) Pele muntu uumuyanda mweenzinyina ulakonzya kumuyeezya milawo ya Jehova, ikuti naa kwayandika kucita boobo. (1 Kor. 7:39) Mucikozyanyo, ino ncinzi ncomukonzya kucita ikuti mweenzinyoko uutakwete naa kukwatwa watalika kuyandana amuntu uutasyomi? Sena inga mwayoowa kumwaambila akaambo kakuyoowa kuti mulaleka kumvwana? Naa ikuti wakaka kulaigwa, ino inga mwacita buti? Imulongwe mubotu inga waambila baalu kutegwa bamugwasye mweenzinyina. Ikucita boobo kuyandika kuba sicamba. Pele, bantu bamuyanda Jehova tabakonzyi kuleka kumvwana.

21. Ino ncinzi ncotukonzya kucita zimwi ziindi, pele ino nkaambo nzi ncotweelede kuzumanana kumvwana mumbungano?

21 Amubale Ba-Kolose 3:13, 14. Zimwi ziindi tulakonzya kupa kuti beenzuma ‘babe akaambo kulindiswe’ naa kunyema alimwi abalo balakonzya kwaamba naa kucita zyintu zitunyemya. Jakobo wakalemba kuti: “Toonse tulalubya muziyanza zinji.” (Jak. 3:2) Nokuba boobo, ikupima cilongwe ncotujisi, takupimwi azyintu nzyotulubizyanya, pele kupimwa aziindi nzyotulekelelana. Cilayandika kapati kaka kuti balongwe kababandika cakwaanguluka alimwi akulekelelana! Iluyando luli boobu “ncecaanzyo cabuumi bulondokede.”

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti mbotukonzya kuba abalongwe babotu?

• Ino ndilili notweelede kuleka kumvwana?

• Ino ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tuzumanana kumvwana?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 18]

Ino ncinzi cakapa kuti Rute a Naomi bazumanane kumvwana?

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Sena mulasamausya beenzu lyoonse?