Skip to content

Skip to table of contents

Tweelede Kulilemeka Kabotu Mbuli Babelesi Ba Leza

Tweelede Kulilemeka Kabotu Mbuli Babelesi Ba Leza

Tweelede Kulilemeka Kabotu Mbuli Babelesi Ba Leza

“Amube basikwiiya ba-Leza mbuli bana bayandwi.”—EF. 5:1.

1, 2. (a) Ino nkaambo nzi ncokuyandika kulilemeka kabotu? (b) Ino mucibalo eeci tulabandika nzi?

KAAMBA kulilemeka, mulembi Sue Fox wakati: “Lyoonse tweelede kulilemeka kabotu. Kulilemeka kabotu kulabeleka kuli koonse alimwi lyoonse.” Ikuti bantu kabalemekana, mapenzi alaceya naa kumana. Pele kuti kabatalemekani mapenzi alavwula. Ikutabalanganya kabotu bantu, cilakonzya kupa kuzwangana akutyompwa.

2 Mumbungano ya Banakristo muzwide bantu balilemeka kabotu. Nokuba boobo, tweelede kucenjela kutegwa tutalilemeki mbobalilemeka bantu munyika mazuba aano. Atubone ikubala Bbaibbele akwaatobela malailile aakulilemeka kabotu mbokukonzya kutugwasya alimwi ambokukonzya kubakulwaizya bamwi kuti baboole kubukombi bwakasimpe. Ikutegwa tuzyibe ncocaamba kulilemeka kabotu, atubone cikozyanyo ca Jehova Leza a Mwanaakwe.

Jehova a Mwanaakwe—Nzikozyanyo Zyakulilemeka Kabotu

3. Ino cikozyanyo nzi Jehova Leza ncaakatondezya cakulemeka bantu?

3 Jehova Leza wakapa cikozyanyo cibotu cakulemeka bamwi. Nokuba kuti ulijisi cuuno caatala kali Mwami wabubumbo boonse, ulaalubomba kubantu alimwi ulabalemeka kapati. Mumwaambo wakusaanguna, Jehova naakali kwaambila Abrahamu a Musa, wakabelesya bbala lya Chihebrayo ilitondezya kuti wakali kubalomba buya. (Matl. 13:14; Kul. 4:6) Ibabelesi bakwe nobalubizya Jehova ulabafwida ‘luzyalo abuuya, tafwambi kukalala, ulabafwida luse akubasyoma.’ (Int. 86:15) Uliindene kapati abantu ibanyema kuti bamwi batabacitila ncobayanda.

4. Ino mbuti mbotukonzya kumwiiya Jehova kuti bamwi kabaambaula andiswe?

4 Alimwi tulakonzya kwiiya kulemeka bamwi notubona mbwabaswiilila bantu Leza. Abrahamu naakali kubuzya kujatizya bana Sodoma, Jehova wakauvwiila mubuzyo aumwi cakukkazika moyo. (Matl. 18:23-32) Tanaakamubona kuti Abrahamu wakali kumusowela buyo ciindi. Jehova ulaimvwa mipailo yababelesi bakwe akulila kwabaabo beempwa. (Amubale Intembauzyo 51:11, 17.) Andiswe tulakozya kumwiiya Jehova kwiinda mukubaswiilila bamwi nobaambaula.

5. Ikuti twamwiiya Jesu, ino mbuti mbotukonzya kuyumya cilongwe cesu abeenzuma?

5 Lubomba lwakali akati kazyintu zinji nzyaakaiya Jesu Kristo kuli Bausyi. Nokuba kuti zimwi ziindi naakali mumulimo wakwe wakali kubeleka ciindi cilamfwu akukatala, Jesu lyoonse wakali kubakkazikila moyo bantu akubafwida lubomba. Basicinsenda, boofwu abaabo bakali kuyanda kugwasyigwa ibakali kuya bulombelela, wakabagwasya Jesu alimwi wakalilibambide kubagwasya. Wakababikkila maano nokuba kuti tiibakamwaambila kuti bayanda kumubona. Iziindi zinji wakali kucileka ncaakali kucita kutegwa agwasye baabo bapengede. Aabo bakali kumusyoma, Jesu wakali kubabikkila maano. (Mk. 5:30-34; Lk. 18:35-41) Mbotuli Banakristo, tulakozya kutobela cikozyanyo ca Jesu kwiinda mukubafwida lubomba akubagwasya aabo bapengede. Ikuti twacita oobo ibakwesu abasimukoboma alimwi abantu buyo balakonzya kucibona ncotucita. Alimwi Jehova ulatembaulwa andiswe tulakkomana.

6. Ino ncikozyanyo cili buti cakumvwana ncaakatondezya Jesu?

6 Jesu alimwi wakali kubalemeka bantu akaambo kakuti wakali kubelesya mazyina aabo naakali kubaita. Sena abalo basololi bama Juda mbubakali kucita oobo? Peepe. Balo bakali kubabona kuti mbantu batauzyi Mulawo alimwi ‘balisinganizyidwe’ aboobo tibakali kubalanga kabotu. (Joh. 7:49) Pele walo Mwana aa Leza tabusyi mbwakali kubabona oobo pe. Marta, Mariya, Zakayu alimwi abamwi banji, bakamumvwa naakali kubaita amazyina aabo. (Lk. 10:41, 42; 19:5) Nokuba kuti busena ambobapona bantu kubusena ooko zilakonzya kupa kuti bantu kabaitwa mazyina aambi kweelana abukkale bwamazuba aano, ibabelesi ba Jehova balasoleka kumvwana abantu boonse. * Balabalemeka bantu boonse, basyominyina abantu buyo.—Amubale Jakobo 2:1-4.

7. Ino mbuti njiisyo zyamu Bbaibbele mbozitugwasya kutegwa katubalemeka bantu boonse kufwumbwa nkobabede?

7 Eeyi nzila njabelesya Leza a Mwanaakwe nobalanganya bantu bamisyobo yoonse munyika itondezya kuti balabalemeka bantu alimwi cipa kuti baiye kasimpe. Masimpe ngakuti, icintu ncobabona kuti ncamaano bamwi, bamwi tabaciboni boobo pe. Pele nokuba boobo, tatutobeli milawo iilembedwe buya. Pele tubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele kuti zitusololele kutegwa katubalemeka bantu boonse kufwumbwa nkobabede. Atubone cikonzya kucitika ikuti naa twabalanganya kabotu bantu ambocikonzya kutugwasya kuubeleka kabotu mulimo wa Bunakristo.

Ikubaanzya Bantu Akubandika Aambabo

8, 9. (a) Ncilengwa nzi cikonzya kwaambwa kuti ncibi? (b) Ino nkaambo nzi ncotweelede kubelesyela mulawo wa Jesu uuli ku Matayo 5:47 kubona mbotweelede kubalanganya bamwi?

8 Imazuba aano munyika ibanji mobajisi bubi, ibantu bobilo balakonzya kwiindana kakunyina kwaanzyanya. Nokuba boobo, kunyina uulangilwa kuti ulakonzya kwaambaula abantu boonse beenda munzila. Pele kwaanzyanya kulayandika. Sena mulaacilengwa cakwaanzya bantu? Naa inga mwiile kweenda kakunyina akumweta-mweta naa kwaamba cimwi cintu? Kakunyina akuyeeyela, imuntu uucita boobo ulakonzya kuba acilengwa citali kabotu.

9 Jesu wakatuyeekezya naakati: “Kuti kamujuzya banyokwanu balike, mwiinda buti? Sa abalo bamasi tabaciti obo?” (Mt. 5:47) Kweelana aceeci, sikuvwuntauzya Dinald Weiss wakalemba kuti: “Bantu balacileka kwaanzya kuti naa kabataingulwi. Taaku kaambo kakonzya kumupa kubainda buyo bantu. Iciyandika buyo: Nkubaanzya bantu. Nkwaambaula ambabo.” Ikuti katubasamausya bantu boonse tacikatukatazyi kwaambaula ambabo.

10. Ino kulilemeka kabotu inga kwatugwasya buti mumulimo wamumuunda? (Amubone kabbokesi kakuti  “Kamutaanguna Kumweta-mweta.”)

10 Atubone cakacitika kuli banabukwetene Banakristo bakkala mudolopo mpati ku North America ba Tom aba Carol. Ikubandika abasimukobonyina bakakucita kuti ube akati kamulimo wabo wamumuunda. Ino mbuti mbubacita? Kabaamba kweelana acaambwa ku Jakobo 3:18, ba Tom bakati: “Tulajana ciindi cakubandika abantu akumvwana ambabo. Tulabasikila aabo mbotubona kabaima-ima anze abaabo baboola kukubeleka mubusena oobu. Tulamweta-mweta twamana twabaanzya. Tulabandika zyintu zibakkomanisya mbuli mbubabede bana baabo, babwa, maanda amilimo njobacita. Kwainda ciindi cili mbocibede tulatalika kumvwana.” Ba Carol bayungizya kuti: “Twazyibilana tulabaambila mazyina eesu abalo balatwaambila aabo. Tulabaambila ncotucita pele tulaakusoleka kubandika buyo ciindi cisyoonto kutegwa tutabasoweli ciindi. Twamana tulatalika kubakambaukila.” Ba Tom aba Carol balabasyoma banasimukobonyina banji. Ibanji bakabweza mabbuku ayiisya zyamu Bbaibbele alimwi bamwi basyoonto bakazumina kwiiya.

Kucita Calubomba Mubukkale Bukatazya

11, 12. Ino nkaambo nzi ncotweelede kulangila kupenzyegwa notukambauka makani mabotu, alimwi ino inga twacita buti?

11 Zimwi ziindi notukambauka, ibantu tabatulangi kabotu. Eeci tulacilangila akaambo kakuti Jesu Kristo wakabacenjezya basikwiiya bakwe naakati: “Kuti bakandipenzya mebo, bayoomupenzya anywebo.” (Joh. 15:20) Ikwiingula muntu uutaambauli kabotu tacigwasyi pe. Ino inga twacita buti? Imwaapostolo Petro wakalemba kuti: “Amulemeke Kristo mumyoyo yanu kuti ngo-Mwami. Amube balibambide lyoonse, kuti mubapandulwide boonse bamubuzya makani aalusyomo lumukalilide, pele amuvuwe amoyo mutete akuyoowa Leza.” (1 Pet. 3:15) Kulilemeka kabotu akwaambaula munzila yalubomba alimwi yabulemu, kulakonzya kubagwasya ibatutukila kuti bautambule mulumbe wesu.—Tit. 2:7, 8.

12 Ikuti twafwubaazigwa, sena inga twaingula munzila iikonzya kumukkomanisya Leza? Inzya. Paulo wakati: “Kwaamba kwanu kulweezegwe amunyo wakulumba, kuti mube abusongo bwakutaba kabotu kubantu boonse bamubuzya makani.” (Kol. 4:6) Ikuti naa lyoonse katucita calubomba kuli banamukwasyi, basicikoloma, mbotubeleka limwi, mbotuswaangana limwi abasimukoboma, inga twacikonzya kuliyumya kuti twafwubaazigwa akutukilwa kweelana ambubeelede kucita Banakristo.—Amubale Ba-Roma 12:17-21.

13. Amupe cikozyanyo calubomba mbocikonzya kugwasya baabo bakazya?

13 Ikuti naa twalilemeka kabotu izyintu noziteendi kabotu cilakonzya kutupa kuti tube acoolwe. Mucikozyanyo mu Japan, Kamboni umwi wakafwubaazyigwa amukamwini ŋanda amweenzu wakwe. Cabulemu mukwesu wakazwa aŋanda eeyi. Kacikambauka mucilawo eeci nceena imweenzu ooyu wakali kumulangilila. Nibakayaana alimwi, imuntu ooyu wakati: “Kondilekelela musa. Ndabona kuti, nokuba kuti tiitwakuvwiila kabotu alya, iwe wazumanana kumweta-mweta. Ino inga ndacita buti kutegwa ndibe mbuli ndiwe?” Ooyu muntu bakamutanda mulimo alimwi banyina bakafwa ino-ino, aboobo wakali kuyeeya kuti kunyina naya kukkomana alimwi. Kamboni ooyu wakamulomba kuti batalike kwiiya limwi Bbaibbele, mpoonya wakazumina. Nikwakainda ciindi cisyoonto buyo bakatalika kwiiya ziindi zyobilo ansondo.

Inzila Mbotu Mbomukonzya Kulilemeka Kabotu

14, 15. Ino babelesi ba Jehova bansiku bakali kubayiisya buti bana baabo?

14 Bazyali Banakristo bansiku bakali kubayiisya bana babo kuŋanda kuti kabalilemeka kabotu. Amubone mbobakali kuvwiilana cabulemu ba Abrahamu amwanaakwe Izaka nibakali kubandika, notubala ku Matalikilo 22:7. Awalo Josefa wakalibonya kuti bazyali bakwe bakamuyiisya kabotu. Naakali muntolongo wakali alubomba akubeenzinyina mbobakaangidwe limwi. (Matl. 40:8, 14) Naakali kwaambaula a Farao wakali kulimvwisya kuti wakayiisigwa kabotu mbwaakeelede kulemeka baabo bali azyuuno zyaatala.—Matl. 41:16, 33, 34.

15 Imilawo iili kkumi njobakapegwa bana Israyeli ibikkilizya mulawo ooyu wakuti: “Lemeka uso abanyoko, kuti mazuba aako avule munyika Jehova Leza wako njakupa.” (Kul. 20:12) Inzila yomwe mbobakali kubalemeka bazyali babo njakulilemeka kuŋanda. Mwana musimbi wa Jefita wakabalemeka bausyi kwiinda mukuzuzikizya cikonke ncibakacita cakali kukatazya kapati.—Bab. 11:35-40.

16-18. (a) Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mubayiisye kuti kabalilemeka kabotu bana benu? (b) Ino mbubotu nzi bujanika kuti naa bana benu kabalilemeka kabotu?

16 Ikuyiisya bana besu kuti kabalilemeka kabotu kulayandika kapati. Ikutegwa bana bakomene kabotu, bayandika kuyiisyigwa nzila zibotu mbobakonzya kwaanzya beenzu, kuvwiila luwaile akulya abantu bamwi. Bayandika kwaambilwa kutegwa bazyibe ncobeelede kubajatila zijazyo ibantu nobainda, kubafwida lubomba ibacembeede abaciswa akubagwasya kunyamuna aabo banyamude zilema. Bayandika kuzyiba mbociyandika kwaamba kuti “ndalomba,” “ndalumba” “mwatambulwa” “ndalomba ndimugwasye” akuti “amundijatile.”

17 Nomuyiisya bana benu kuti babe alubomba tamweelede kunyema buya. Iciyandika kapati ncakuti nywebo mweelede kuba acitondezyo cibotu. Kurt wamyaka iili 25 abanyina basankwa botatwe ibakaiya kuba alubomba, wakati: “Twakali kulangilila Bataata a Bamaama nibakali kubandika mucabo-cabo anibakali kubandika abantu bamwi, bakali kukkazyika moyo akubabikkila maano bantu. Kuti katuli ku Ŋanda ya Bwami, kaitana talika miswaangano anoyamana twakali kuunka abataata kuya kwaanzya bakwesu abacizyi ibacembeede. Ndakali kubabona mbubakali kwaanzya akubalemeka.” Amane Kurt wakati: “Mukuya kwaciindi andime ndakatalika kucita mbubwena oobo. Twakazyibila ikubalanganya kabotu bantu. Tamweelede kusinikizyigwa buya kulemeka bantu, pele mweelede kuliyandila.”

18 Ino ncinzyi cikonzya kucitika kuti naa bazyali babayiisya bana baabo kuti kabalilemeka kabotu? Ibana balakonzya kuba abeenzinyina akumvwana abantu boonse. Tacinakubatazyi kubeleka abaabo bakabanjizya mulimo ambobabeleka limwi. Aboobo ibana aabo balilemeka kabotu balakonzya kubakkomanisya bazyali babo.—Amubale Tusimpi 23:24, 25.

Kulilemeka Kabotu Kutupa Kwiindana Abantu Bamwi

19, 20. Nkaambo nzi ncotweelede kumwiiya Leza a Mwanaakwe?

19 Paulo wakalemba kuti: “Amube basikwiiya ba-Leza mbuli bana bayandwi.” (Ef. 5:1) Ikumwiiya Jehova Leza a Mwanaakwe kubikkilizya kuzitobela njiisyo zyamu Bbaibbele mbuli zyeezyi zyaambwa mucibalo eeci. Kuti twacita oobo, tatuni kuciti buyo lubomba kuli baabo bajisi zyuuno zyaatala kutegwa kabatuyanda naa kutupa zyintu.—Jud. 16.

20 Kumazuba aano aamamanino aabweendelezi bwakwe, Saatani ujisi bubi kunyonganya bantu kutegwa baleke kulilemeka kweelana ambwayanda Jehova. Pele Diabolosi takabacinci Banakristo bakasimpe boonse. Toonse tweelede kutobela cikozyanyo ca Leza a Mwanaakwe. Kuti twacita oobo, ikwaambaula kwesu ambotulilemeka lyoonse kuya kwiindana abaabo batalilemeki. Tuya kutembaula izyina lya Jehova Leza walo uulilemeka lyoonse alimwi tuya kupa kuti bantu kababuyanda bukombi bwakasimpe.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 6 Mumasena amwi baamba kuti tabuli bulemu kumwaamba zyina muntu mupati kuli ndiwe, cita kuti walo muntu ooyo wakwaambila kuti inga wacita oobo. Banakristo balakonzya kuutobela mulawo ooyo.

Sena Muciyeeyede?

• Ino ncinzi ncotwiiya kuli Jehova a Mwanaakwe mumakani aakulilemeka?

• Ino nkaambo nzi kwaanzya bantu calukkomano ncokutondezya kuti tuli Banakristo beni-beni?

• Ino kulilemeka kabotu inga kwatugwasya buti mumulimo wamumuunda?

• Ino bazyali inga babayiisya buti bana babo kutegwa kabalilemeka kabotu?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi kali apeeji 27]

 Kamutaanguna Kumweta-mweta

Bantu banji cilabakatazya kutalika kubandika amuntu ngobatazyi. Pele akaambo kakumuyanda Leza abasimukobonyina, Bakamboni ba Jehova balasoleka kwiiya mbobakonzya kubandika abantu kutegwa babaambile kasimpe kamu Bbaibbele. Ino ncinzi cikonzya kumugwasya kucita boobo?

Injiisyo iikonzya kumugwasya iili ku Ba-Filipi 2:4, iyaamba kuti: “Tamweelede kuyeeya kuligwasya nubeni luzutu, pe, umwi aumwi uleelede kwiingasila kugwasya mweenzinyina.” Amwaayeeye munzila eeyi makani aaya: Ikuti kamutana swaanganide amuntu ooyu, ulamubona kuti muli beenzu. Ino inga mwacita buti kutegwa aanguluke? Icikonzya kugwasya nkumweta-mweta akumwaanzya. Pele nkozili azimwi zikonzya kucitwa.

Nomusoleka kubandika amuntu ooyu mumunyonganya cintu ncayeeya. Ikuti naa muyanda kuti aswiilile ncomuyanda kumwaambila kakunyina kuzyibikkila maano nzyayeeya, ndiza tako kumwiingula kabotu. Aboobo, kuti naa mwacizyiba ncaali kuyeeya, inga cainda kugwasya kubelesya kaambo aako kutalisya mubandi. Oobu mbwaakacita Jesu naakajana mukaintu muna Samariya kumugoti. (Joh. 4:7-26) Wakali kuyeeya buyo kuteka meenda. Jesu wakatalika kubandika kabelesya ncaakali kuyeeya mukaintu ooyu, amane wakamwaambila makani mabotu aakumuuya.

[Zifwanikiso izili apeeji 26]

Ikumvwana abantu kulakonzya kutugwasya kubakambaukila

[Cifwanikiso icili apeeji 28]

Kulilemeka kabotu kulayandika lyoonse