Skip to content

Skip to table of contents

Mutani Kulangilili Zyintu Zyabuyo

Mutani Kulangilili Zyintu Zyabuyo

Mutani Kulangilili Zyintu Zyabuyo

“Gwisya meso aangu kukulangilila zyabuyo, akundipa buumi munzila yako.”—INT. 119:37.

1. Ino meso ayandika buti?

EELYO kaka ncibotu kulanga! Eeci ncibotu akaambo kakuti tulakonzya kufwaambana kubona mboziboneka zyintu zituzingulukide. Tulakonzya kubona bantu batuyanda naa zyintu zibi zikonzya kutucitikila. Akaambo kakubona zyintu zibotu zyaakalenga, tulasyoma kuti Leza nkwali alimwi ulaanguzu. (Int. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom. 1:20) Mbukunga meso eesu atupa kuzyiba twaambo tumwi alayandika kapati kutegwa tumuzyibe Jehova akumusyoma.—Jos. 1:8; Int. 1:2, 3.

2. Ino nkaambo nzi ncotweelede kuzibikkila maano zyintu nzyotubona, alimwi ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kuzyintu nzyaakaamba sintembauzyo?

2 Nokuba boobo, nzyotulanga zilakonzya kutunyonganya. Meso amizeezo zibelekela antoomwe cakuti nzyotubona zilakonzya kupa kuti tuzicite. Alimwi akaambo kakuti tuli munyika yeendelezyegwa a Saatani Diabolosi imuli bantu babi alimwi baliyanda, tulizungulukidwe azifwanikiso zinji zikonzya kutunyonganya—nokuba kuti twazibona buyo ciindi cisyoonto. (1 Joh. 5:19) Nkaambo kaako sintembauzyo ncaakamwaambila Leza kuti: “Gwisya meso aangu kukulangilila zyabuyo, akundipa buumi munzila yako.”—Int. 119:37.

Imeso Eesu Mbwaakonzya Kutusowa

3-5. Ino ntwaambo nzi twamu Bbaibbele itutondezya kuti tatweelede kulekela meso eesu kuti atweene?

3 Atubone cakacitika kumukaintu wakutaanguna Eva. Saatani wakaamba kuti ikuti naa walya mucelo wa “musamu wakuziba bubotu abubi” ‘meso aakwe ayoojuka.’ Eva wakakkomana kumvwa kuti meso aakwe “ayoojuka.” Icimwi cakamukkomanisya kapati kuti alye mucelo ooyu wakakasyidwe ncakuti, “wakabona kuti musamu mubotu kukuulya, alimwi ulabotezya meso, alimwi ulayandika kukupa muntu busongo.” Akaambo kakunyonokela cisamu eeci Eva cakamupa kutyola mulawo wa Leza. Awalo mulumi wakwe Adamu wakautyola mulawo calo cakapa kuti bantu boonse babisye.—Matl. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Jak. 1:14, 15.

4 Mumazuba aa Nowa, abalo bangelo bamwi bakayungwa azyintu nzibakali kubona. Kalwaamba mbabo, ilugwalo lwa Matalikilo 6:2 lwaamba kuti: “Bana ba-Leza bakabona bana basimbi babantu kuti mbabotu, nkabela bakakwata kufumbwa mbobakali kuyanda akati kabo.” Akaambo kakubalangisya bana babantu, cakapa kuti ibangelo aaba bakazanga babe aaluyandisisyo lwakoonana abana babantu akuzyala bana basinkondo. Akaambo kakubisya kwabantu cakapa kuti bantu boonse munyika bajaigwe, alikke Nowa amukwasyi wakwe mbabakafwutuka.—Matl. 6:4-7, 11, 12.

5 Nikwakainda myaka minji, imuna Israyeli Akani wakabba zyintu mu Jeriko bantu boonse mubakajatwa buzike. Leza wakapa mulawo wakuti zyintu zyoonse zinyonyoonwe kusiya buyo zyintu zimwi zyakeelede kupegwa kuli Jehova. Bana Israyeli bakaambilwa kuti: “Amucenjele kuzisaalo zitondwa, kuti myoyo yanu itazisukami akuzibweza” zyintu zimwi kuzwa mudolopo. Akani naakabisya, bana Israyeli bakazundwa mudolopo lya Ai alimwi banji bakafwa. Akani tanaakazumina kuti wabba kusikila ciindi naakayubununwa. Akani wakaamba kuti: Nindakazyibona zyintu zyakandikonda ndimane “ndakazibweza.” Imeso aakwe akamupa kuti afwe azyintu zyoonse nzyaakabba zyakanyonyoonwa. (Jos. 6:18, 19; 7:1-26) Akani wakasala kucita zyintu zyakakasyidwe.

Tweelede Kulilesya

6, 7. Ino nzyintu nzi Saatani nzyabelesya kuti atuteye, alimwi ino basimakwebo bazibelesya buti eezyo?

6 Bantu mazuba aano balasunkwa mbubwenya mbuli mbwaakasunkwa Eva, bangelo bakazanga alimwi aa Akani. Nzila zyoonse nzyabelesya Saatani kweena bantu zibapa kuti babe “[a]zisusi zyameso” zyalo zilaanguzu kapati. (2 Kor. 2:11; 1 Joh. 2:16) Izyintu nzyibabona izyaambilizyigwa mazuba aano zipa kuti bantu bazyuule. Syaazibwene mumakwebo muna Europe wakaamba kuti, “Meso alasowa. Alakonzya kupa kuti bantu bacite cintu ncobazyi kuti tacili kabotu.”

7 Nkakaambo kaako basimakwebo ncobatutondezyela zyintu zinji zibotu kutegwa tuule naa tuzibelesye zyintu eezyo. Sikuvwuntauzya wakucisi ca United States iwakaiya zyakwaambilizya mbozikulwaizya bantu wakati, “izyakwaambilizya eezyi tazyibapi buyo kuti bazyibe pele zibapa kuti baule.” Ikapati babelesya zifwanikiso zileta muzeezo wakoonana. Cilayandika kapati kuzicenjelela nzyotweebelela akubona nzyotubikkila maano.

8. Ino mbuti Bbaibbele mbolitondezya kuti tweelede kulilesya?

8 Banakristo bakasimpe abalo balakonzya kulombozya zyintu zyanyama. Aboobo, Ijwi lya Leza litukulwaizya kulilesya kuzyintu nzyotubona anzyotulombozya. (1 Kor. 9:25, 27; amubale 1 Johane 2:15-17.) Muntu uululeme Jobu, wakabona kuti muntu uyanda zyintu nzyabona. Wakaamba kuti: “Ndabika lukasyo ameso aangu, elyo awalo musimbi teendakamulanga.” (Job. 31:1) Jobu tanaakakaka buyo kujata musimbi munzila yakutalilemeka pele alimwi tanaakajisi muzeezo uuli boobu. Jesu wakakankaizya kuti tatweelede kuba amizeezo yakutalilemeka naakaamba kuti: “Umwi aumwi uulangilila mwanakazi cakumusukama ulimucitide kale bumambi mumoyo wakwe.”—Mt. 5:28.

Izyintu Zyabuyo Nzyotuteelede Kucita

9. (a) Ino nkaambo nzi ncotweelede kucenjela notubelesya Intaneti? (b) Ino ncinzi cikonzya kucitika nokuba kuti twazilanga buyo aasyoonto zyintu ziletela muzeezo wakoonana?

9 Aano mazuba munyika, caba cilengwa buya kweebelela zyintu zileta muzeezo wakoonana, ikapati a Intaneti. Tatuyandiki kuzilangaula buya—zilajanika aali oonse. Munzila iili buti? Cifwanikiso citali kabotu cilakonzya kwiinda cakutayeeyelwa akkompyuta yamuntu umwi, calo cikonzya kumupa muzeezo wakucilangilila cifwanikiso eeci. Naa mulakonzya kutambula kagwalo kaboneka kabotu akkompyuta yenu pele mbumwakajaluda buyo kalakonzya kumutondezya zyintu zikonzya kumuletela muzeezo wakoonana cakuti mwakabona inga camupa kuti muzumanane kulanga. Nekuba kuti mwacibona buyo ciindi cisyoonto, cilacaalila mumizeezo. Eeci cilakonzya kumuletela mapenzi. Imuntu ulakonzya kutyompwa akupenga mumoyo akaambo kakuyanda kucimwaya mumizeezo ncaabona. Icuusisya ncakuti imuntu waliyandila kweebelela zyintu eezyi zyabuyo utondezya kuti talijati.—Amubale Ba-Efeso 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6.

10. Ino nkaambo nzi ncocili cuuba-uba kubana kweebelela zyintu ziletela muzeezo wakoonana, alimwi ino ncinzi cikonzya kucitika akaambo kakuzyeebelela?

10 Ibana balakonzya kuzilangilila zyintu eezyi akaambo kakuyanda kuzyiba zyintu zinji. Ikuti naa eeci cacitika cilakonzya kunyonganya mizeezo yabo caboola kumakani aakoonana. Lipooti imwi yakati, “cicitika ncakuti ulakozya kukulanga bumbi koonana, kutamvwana abeenzinyina; kutabalemeka bamakaintu; alimwi akuba acilengwa cakweebelela zyintu zileta muzeezo wakoonana, calo cikonzya kumupa kuti kataciti kabotu kucikolo, katajisi ciindi cakuba abeenzinyina abamukwasyi.” Mapenzi mapati kwiinda yaaya alakonzya kucitika aakukwata.

11. Amupe cikozyanyo kutondezya mbocili cibi kulangilila zyintu ziletela muzeezo wakoonana.

11 Mukwesu umwi Munakristo wakalemba kuti: “Azyintu zyoonse nzyondakazyibide kucita kanditanaba Kamboni, ikweebelela zyintu ziletela muzeezo wakoonana ncecintu icakanditazya kapati kucileka. Aano mazuba ndilaakuziyeeya zyintu eezyi ikuti kwaba canunka-nunka, kwalila nyimbo zimwi, akuti naa kuli ncindabona. Eeci cilacitika lyoonse.” Aumwi mukwesu, naakacili mwana wakali kulanga magazini ya bausyi ibatakali Bakamboni iyakajisi zifwanikiso ziletela muzeezo wakoonana ciindi bazyali bakwe nobatakali aŋanda. Wakalemba kuti: “Eelyo kaka zifwanikiso eezyi zyakandinyonganya! Nociba ciindi cino kakwiindide myaka iili 25, ndiciziyeeya zyintu eezyi. Nokuba kuti ndiyanda kuziluba, ziile kuboola mumizeezo. Eeci cindipa kuti kandilimvwa kuti ndili aamulandu lyoonse.” Eelyo kaka inga cainda kugwasya ikuti naa kamutalangilili zyintu zyabuyo! Ino mbuti muntu mbwakonzya kucita oobu? Uyandika kusoleka kutegwa abelesye “makanze oonse kuti aswiilile Kristo.”—2 Kor. 10:5.

12, 13. Ino nzyintu nzi zitagwasyi nzyobateelede kweebelela Banakristo, alimwi nkaambo nzi?

12 Acimbi “cintu cabuyo” ncotuteelede kweebelela, nzyakulikondelezya izikulwaizya kuvwuba, mizimo, nkondo, lunya naa kujaya. (Amubale Intembauzyo 101:3.) Bazyali Banakristo bali amukuli kuli Jehova wakusala izyeelede kweebelelwa muŋanda yabo. Masimpe ngakuti, Munakristo mwini-mwini takonzyi kusyoma mizimo. Nokuba boobo, bazyali beelede kuzyiba nzibeebelela bana acipekupeku, muma vidyo anzyobabala mumamagazini amumabbuku izitakonzyi kubagwasya.—Tus. 22:5.

13 Kufwumbwa naa tuli bapati naa bana, mavidiyo aatondezya nkondo akujayana taayelede kutukkomanisya. (Amubale Intembauzyo 11:5.) Tatweelede kuzibikkila maano zyintu nzyatayandi Jehova. Kamuyeeya kuti Saatani ulitukanzide. (2 Kor. 11:3) Nokuba kutola ciindi cilamfwu ikweebelela zyakulikondelezya zili kabotu cilakonzya kutumanina ciindi cakukomba mumukwasyi, kubala Bbaibbele abuzuba akulibambila miswaangano.—Flp. 1:9, 10.

Atutobele Cikozyanyo ca Jesu

14, 15. Ino nkaambo nzi kapati nkotubona mumusunko watatu Saatani ngwaakacita kuli Jesu Kristo, alimwi ino wakalizunda buti?

14 Mukubula coolwe, tulabona zyintu zitagwasyi zicitika munyika eeyi mbyaabi. Awalo Jesu zyakali kumucitikila. Ciindi catatu Saatani naakali kusunka Jesu kuti aleke kucita kuyanda kwa Leza, “Diabolosi wakamutola kucilundu cilamfu loko, wakamutondezya zisi zyoonse zyanyika abulemu bwazyo.” (Mt. 4:8) Ino nkaambo nzi Saatani ncaakacitila boobu? Cakutadooneka, wakali kuyanda kumutondezya mbwaabeleka meso. Kubona mbuzyakali kuboneka zisi zyamunyika cakali kukonzya kumuyunga Jesu kuti abe ampuwo munyika. Ino Jesu wakacita buti?

15 Jesu tanaakayungwa pe. Tanaakazyibikkila maano zyintu eezyi zitagwasyi. Alimwi tanaakakkala ansi buya kuyeeya nzyaakamwaambila Diabolosi kutegwa akake. Jesu wakazikaka ndimunya. Wakaamba kuti: “Koya, uwe Saatani.” (Mt. 4:10) Jesu wakabikkila buyo maano kucilongwe ncobakajisi a Jehova alimwi wakaingula kweelana amakanze aa Leza aakuti acite kuyanda kwakwe. (Heb. 10:7) Akaambo kakucita boobu, Jesu wakamuzunda Saatani naakali kuyanda kumuyunga.

16. Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Jesu cakumukazya Saatani naakali kumusunka?

16 Tulakonzya kwiiya zinji kuli Jesu. Cakusaanguna ncakuti, toonse tulakonzya kusunkwa aa Saatani. (Mt. 24:24) Cabili, zyintu nzyotubona zilakonzya kutupa kuti tucite cibotu naa cibi. Icatatu ncakuti, Saatani ubelesya “zisusi zyameso” kutegwa atweene. (1 Pet. 5:8) Alimwi cane ncakuti andiswe tulakonzya kumukazya Saatani ikuti twafwambaana.—Jak. 4:7; 1 Pet. 2:21.

Amube Aliso ‘Lyabuuya’

17. Ino nkaambo nzi ncotweelede kulibambilila limwi katutana sunkwa?

17 Ikulyaaba kwesu kuli Jehova kubikkilizya ncotwakamusyomezya kuti tuya kuzitantamuka zyintu zitagwasyi. Nitwakakonka kuti tucite kuyanda kwa Leza, twakaamba mbuli sintembauzyo wakati: “Ndakasya maulu aangu kunzila imbi zyoonse, kuti mbambe majwi aako.” (Int. 119:101) Inga cainda kugwasya kuti naa twalibambilila limwi katutana sunkwa. Izyintu zikasidwe mu Magwalo zilaambidwe kabotu-kabotu. Inzila zyoonse nzyabelesya Saatani tulizizyi kabotu. Ino ndilili Saatani naakasunka Jesu kuti asandule mabwe kuti ibe nsima? Naatakalya masiku amasikati imazuba aali 40, “wakafwa inzala.” (Mt. 4:1-4) Saatani ulakonzya kuzyiba notukonzya kuzundwa. Aboobo, ecino nceciindi ncotweelede kutulangisya twaambo ootu. Tatweelede kulindila pe. Ikuti naa lyoonse katuyeeya ncotwakamusyomezya Jehova notwakalyaaba, tuya kuzumanana kutobela zyintu zili kabotu.—Tus. 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Amwaambe kwiindana kuliko akati kamuntu uuli aliso libi aliso “lyabuuya.” (b) Ino nkaambo nzi ncotweelede kucita zyintu ziyandika kapati alimwi ino malailile nzi aali ku Ba-Filipi 4:8?

18 Abuzuba, tulaakubona zyintu zikonzya kutunyonganya izilibonya kuti zili kabotu. Lino cilayandika kwiinda lyoonse ikutobela malailile aa Jesu aakuti tweelede kuba aliso ‘lyabuuya.’ (Mt. 6:22, 23) Iliso ‘lyabuuya’ lilanga buyo acintu comwe—ikucita kuyanda kwa Leza. Ikwiimpana aceeci, iliso libi lilacita zyintu zyabucenjezu, lilalikumbuzya alimwi lilayandisya kulanga zyintu zitagwasyi.

19 Ncotuyeeya cilakonzya kutukatazya mumoyo. Aboobo, tweelede kucita zyintu ziyandika kapati. (Amubale Ba-Filipi 4:8.) Aboobo, katuzumanana kwaamba majwi ngaakamba sintembauzyo aakuti: “Gwisya meso aangu kukulangilila zyabuyo.” Alimwi notusoleka kubelekela acintu ncotupailila, tulakozya kuzyiba kuti Jehova ‘uyakutupa buumi munzila yakwe.’—Int. 119:37; Heb. 10:36.

Ino Ncinzi Ncotweelede Kuyeeya . . .

• notubona mboziswaangene nzyotubona, nzyotuyeeya azili mumoyo?

• kujatikizya mapenzi aaboola akaambo kakweebelela zyintu ziletela muzeezo wakoonana?

• ncociyandika kuba aliso “lyabuuya”?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 23]

Ino zyintu nzi zibi nzyobateelede kweebelela Banakristo?