Skip to content

Skip to table of contents

Harani—Yansiku Bwakali Busena Bwamakwebo

Harani—Yansiku Bwakali Busena Bwamakwebo

Harani—Yansiku Bwakali Busena Bwamakwebo

KULI baabo baazyi Magwalo, kuti bamvwa buyo zyina lya Harani balafwambaana kuyeeya Abrahamu wakali kusyomeka. Naakali kuzwa ku Uri kuya ku Kanana amukaintu wakwe Sara, abausyi ba Tera alimwi amujwa wakwe Loti, bakaima mu Harani. Nibakasika ku Harani, Abrahamu wakavwuba kapati. Bausyi nibakafwa, Abrahamu wakazumanana alweendo lwakwe kuya kubusena nkwaakamusyomezya Leza wakasimpe. (Matl. 11:31, 32; 12:4, 5; Inc. 7:2-4) Nikwakainda ciindi, Abrahamu wakatuma mubelesi wakwe mupati kuya kuyandaula mukaintu wa Izaka ku Harani naa mumunzi uuli afwaafwi a Harani. Awalo muzyukulu wa Abrahamu Jakobo wakakkala ku Harani kwamyaka iili mbwiibede.—Matl. 24:1-4, 10; 27:42-45; 28:1, 2, 10.

Cisi ca Harani cakali akati kazisi Mwami Sanakeribu wa Aramu nzyaakaamba kuti wakazizunda naakali kucenjezya Mwami Hezekiya wa Juda. Ibbala lyakuti “Harani” aawa talyaambi buyo munzi wa Harani, pele lyaamba aminzi iizingulukide. (2 Bam. 19:11, 12) Businsimi bwa Ezekieli bwakaamba kuti Harani cakali akati kazisi zyakali kucita makwebo a Turo alimwi bwakati cisi ca Harani mumwakali kusambalilwa zyintu zinji.—Ezk. 27:1, 2, 23.

Harani lino nkadolopo buyo kasyoonto kali munsi aa Şanlıurfa kujwe lya Turkey. Pele kaindi mucisi ca Harani mumwakali kucitikila makwebo. Harani ili akati kamasena masyoonto aacijisi mazina aali mu Bbaibbele. Iitwa kuti Harranu muci Asuri icaamba nzila naa mugwagwa ngubakali kwiinda basimakwebo, aboobo migwagwa mipati-pati yoonse yakali kuya mumadolopo mapati-pati aambi, yakali kwiinda mu Harani. Kweelana azyakalembedwe azyintu zyakavwukkulwa mu Harani zyakali kwaamba kuti banyina Mwami Nabonidus waku Babuloni bakali bapaizi ku tempele lya Sin leza wa mwezi waku Harani. Bamwi baamba kuti Nabonidus nguwakaitalisya tempele alimwi. Kuzwa waawo, Harani wakabona zisi ziindene-indene mbozyakali kucita kabotu alimwi ambuzyakawa.

Mazuba aano Harani yakacinca, taicili mbuli mboyakabede kaindi. Ikaindi cisi eeci cakalivwubide kapati alimwi cakali kuyandwa, ikapati ziindi zimwi. Imazuba aano mu Harani muli buyo twaanda tusyoonto itujisi ziluli zimatidwe abulongo. Cisi eeci cizungulukidwe matongo. Munyika mpya ya Leza, ibanji bayakubusigwa ibakali kukkala ku Harani aaba baya kubikkilizya aba Abrahamu, Sara alimwi a Loti. Cakutadooneka, baya kutwaambila zinji kujatikizya cisi ca Harani yansiku ibwakali busena bwamakwebo.

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Matongo aa Harani

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Imaanda aali aziluli zyimatidwe abulongo

[Cifwanikiso icili apeeji 20]

Mbokuboneka ku Harani mazuba aano