Skip to content

Skip to table of contents

Amubayiisye Bana Benu Kuti Babe Aluyandisisyo Lwakubala

Amubayiisye Bana Benu Kuti Babe Aluyandisisyo Lwakubala

Amubayiisye Bana Benu Kuti Babe Aluyandisisyo Lwakubala

KUYIISYA bana benu kubala ncintu cipati ncomukonzya kucita kutegwa bakomene kabotu. Ikuti naa mwacita oobu mulakonzya kukkomana kapati. Bantu bamwi akati kazyintu nzyobayeeya, icibakkomanisya kapati nkuyeeya bazyali babo mbobakali kubabalila nibakacili bana. Kubala kulakonzya kukkomanisya alimwi kulagwasya kapati. Eeci cilabeleka kapati kubabelesi ba Leza, akaambo kakuti tulakonzya kumvwana a Jehova ikuti katubala Bbaibbele. Muzyali umwi Munakristo wakaamba kuti, “Zyintu nzyotubikkila kapati maano nkubala.”

Kuba acilengwa cibotu cakubala kulakonzya kubagwasya bana benu kuti kabamvwana a Leza. (Int. 1:1-3, 6) Nokuba kuti kuzyiba kubala takuyandiki kutegwa tufwutuke, Bbaibbele litondezya kuti kubala kulakonzya kutuletela zilongezyo zinji zyakumuuya. Mucikozyanyo, lugwalo lwa Ciyubunuzyo 1:3 lwaamba kuti: “Uli acoolwe uubala abaabo baswiilila majwi aabusinsimi obuno.” Kuyungizya aali ceeci, bubotu bwakubikkila maano notubala, bulatondezyegwa mumajwi ngaakaamba mwaapostolo Paulo kuli Timoteo aakuti: “Sungwaala kuzintu ezi, ulitakate kulinzizyo amoyo wako woonse.” Ino nkaambo nzi? “Kuti bantu boonse babone mboya bukomena mumilimo yako.”—1 Tim. 4:15.

Nokuba boobo, ikucizyiba buyo kubala tacaambi kuti inga camugwasya muntu. Ibanji bacizyi kubala tabacibelesyi coolwe eeco, muciindi caboobo bacita buyo zyintu zimbi zitabagwasyi. Aboobo, ino mbuti bazyali mbobakonzya kubakulwaizya bana babo kuba aluyandisisyo lwakubala?

Luyando Acikozyanyo Cenu

Bana balakonzya kukukkomanina kwiiya kuti naa kwacitwa munzila yaluyando. Ba Owen aba Claudia, banabukwetene Banakristo kabaamba kujatikizya bana babo bobilo, bakati: “Bakali kucilangila ciindi cakwiiya nkaambo bakali kuciyanda—bakali kulimvwa kukwabililwa akwaanguluka. Eeci bakali kucibona kuba ciindi cibotu.” Neliba leelyo bana nobakomena kuba aciimo cikatazya cabukubusi, ciiyo camukwasyi cicitwa munzila yaluyando cinakubagwasya kucibona munzila yeelede ciiyo. Bana babo aano mazuba mbaapainiya alimwi balazumanana kubala akaambo kakuyiisyigwa.

Luyando acikozyanyo zilayandika. Bana ibabona bazyali babo kababala lyoonse balakonzya kucibona kuti cileelede kucitwa mubuumi bwabo. Pele ino nywebo nobazyali mbuti mbomukonzya kupa cikozyanyo kuti kamujana buyumuyumu mukubala? Ndiza inga mwayandika kucinca mbomukubona kubala. (Rom. 2:21) Ikuti naa kubala kakuli akati kazyintu nzyomucita buzuba abuzuba, eeci ciyakubagwasya kapati bana. Ikuti kamuli basungu kubala Bbaibbele, kulibambila miswaangano akucita ciiyo camukwasyi, ciyakubagwasya bana kubona mboziyandika zyintu eezyi.

Aboobo, luyando acikozyanyo cenu zilayandika nomugwasya bana benu kuba aluyandisisyo lwakubala. Ino ninzila nzi zigwasya nzyomukonzya kubelesya kutegwa mubakulwaizye?

Kugwasya Bana Kuba Aluyandisisyo Lwakubala

Ino nintaamu nzi nzyomubweza kutegwa mubagwasye bana benu kuba aluyandisisyo lwakubala? Mweelede kubapa mabbuku kabacili bana basyoonto. Munakristo umwi imwaalu iwakagwasyigwa abazyali bakwe kuba aluyandisisyo lwakubala waamba kuti: “Bana benu beelede kuzyibila kwaajata mabbuku akwaabelesya. Ikuti kabacita oobu, mabbuku alaba mbabeenzinyina alimwi balazyibila kwaabelesya.” Mabbuku aamba zyamu Bbaibbele mbuli lyakuti Amwiiye ku Mwiiyi Mupati alyakuti Bbuku Lyangu lya Makani Aamu Bbaibbele, balaazyibila bana kabatanacizyiba kubala. Nomubala mabbuku aali boobu abana benu, tamubayiisyi buyo mwaambo pele mulabayiisya “makani aa-muuya” amajwi aakumuuya.—1 Kor. 2:13.

Amubale cakupozya lyoonse. Amuzyibile kubala buzuba abuzuba abana benu. Kucita boobu kulabagwasya kucizyiba kubala kabotu alimwi akuba acilengwa cakubala. Ayalo nzila njomubelesya nomubala ncintu cipati. Amube basungu, abalo balamwiiya. Muyakujana kuti bana balamwaambila kuti mubabalile kaano cakwiinduluka-induluka. Kamucita mbubwenya mbobamulomba. Mukuya kwaciindi bayakuyanda twaambo tupya. Pele tamweelede kubasinikizya kubala. Jesu wakapa cikozyanyo cibotu cakuyiisya bantu “mbuli mbubakakonzya kumvwa.” (Mk. 4:33) Ikuti kamutabasinikizyi bana benu, banakucilangila ciindi eeci cakubala alimwi muyakwiizuzikizya mbaakani yenu yakubagwasya kuba aluyandisisyo lwakubala.

Amubakulwaizye kutola lubazu, mwamana mubandike nzyomwali kubala. Muyakukkomana kubona kuti bana benu bayakwaazyiba mabala, banakwaabala kabotu akwaamvwa ncaamba. Kubandika nzyomwali kubala inga cabagwasya kuyaambele. Bbuku limwi lyaamba bana mbobakonzya kucizyiba kubala kabotu lyaamba kuti: “Kubandika kulabagwasya bana kwiiya mabala, kumbele ngobaya kuyandika kuzyiba akwaamvwisya ciindi nobabala.” Ibbuku eeli lilazumanana kwaamba kuti: “Kubana basyoonto ibaiya kubala, kubandika kulayandika—ikapati kuti kamubandika twaambo tuyandika . . . inga cainda kubota.”

Amubaambile bana benu kuti bamubalile, mwamana mubakulwaizye kubuzya mibuzyo. Ndiza inga mwababuzya mibuzyo akubapa bwiinguzi bwiindene-indene. Munzila iili boobo, ibana balazyiba kuti mumabbuku muli makani ngobakonzya kwiiya alimwi balabona kuti mabala alijisi bupanduluzi. Kucita boobu cilagwasya, kapati ikuti nzyomubala zizwa mu Jwi lya Leza, ibbuku ligwasya kapati kwiinda mabbuku oonse.—Heb. 4:12.

Pele tamweelede kuluba kuti kubala ncintu cikatazya. Cilatola ciindi kutegwa tucizyibe. * Aboobo, nomubakulwaizya bana benu kuti babe aluyandisisyo lwakubala, mweelede kubalumbaizya. Kubalumbaizya bana benu kuyakubakulwaizya kuyandisya kubala.

Kubala Kulagwasya Alimwi Kulakkomanisya

Kuyiisya bana benu kubala kabotu kulabagwasya kubona mpindu yakubala. Kubala kabotu kujatikizya kwiiya twaambo akuzyiba mbotweendelana. Eeci caamba kulibambila, kuyeeya alimwi akubelesya makani ayiigwa. Imwana aiya kubala akubona mbokuli kubotu kubala, inga camugwasya alimwi inga kakkomene.—Muk. 10:10.

Amubayiisye zyintu ziyandika kapati nomubala. Kukomba Mumukwasyi, kubandika lugwalo lwabuzuba amibandi imwi kulamupa coolwe cakuyiisya bana benu kucizyiba kubala kabotu. Kukkalikila akuswiilila kukaambo nkomubandika nomubala kuyakubagwasya kuti kababikkila maano, calo iciyandika kapati mukwiiya. Alimwi mulakonzya kumukulwaizya mwaneenu musankwa kuti amwaambile nzyaiya mbozyeendelana anzyazyi kale. Eeci ciyakumugwasya mwaneenu kwiiya kukozyanyisya twaambo. Inga mwamwaambila mwaneenu musimbi kuti aambe mubufwaafwi mbwaazimvwa nzyaali kubala. Eeci ciyakumugwasya kutumvwisya twaambo akutuyeeya. Kwiinduluka twaambo tupati-pati mwamana kubala cibalo ninzila imwi njomukonzya kubayiisya kutegwa kabaziyeeya nzyobabala. Abalo bana basyoonto balakonzya kuyiisyigwa kulemba twaambo mubufwaafwi nomucita ciiyo naa nomuli kumiswaangano yambungano. Eelyo kaka eeci inga cabagwasya bana! Kubelesya nzila eezyi cilakonzya kupa kuti ciiyo kacimukkomanisya nywebo abana benu.

Amujane busena bubotu momukonzya kubalila. Kubikkila maano tacikatazyi kuti kamuli mubusena bwiinda muwo, muli mumuni, kakutako bayobeka alimwi kamuliibide. Masimpe, ibazyali mbobacilanga ciiyo ciyakubagwasya kapati bana. Mukaintu umwi waamba kuti: “Cilayandika kapati kubala lyoonse akutacinca-cinca ciindi noceelede kucitwa ciiyo. Eeci cilabagwasya bana benu kulibambila. Balazyiba ceelede kucitwa alimwi aciindi noceelede kucitwa.” Bazyali banji tabazumizyi bana kucita zyintu zimbi nobeelede kucita ciiyo. Kweelana ambwaakaamba muntu uumwi, nzila eeyi ilabeleka kapati nomuyanda kuyiisya bana kubala kabotu.

Amubatondezye mbocigwasya ciiyo. Camamanino, amubagwasye bana benu kubona mbocigwasya ciiyo. Kubelesya zyintu nzyobaiya nkakaambo keni kayandika mukubala. Mukwesu umwi mukubusi waamba kuti: “Ikuti naa tiindabubona mbocikonzya kundigwasya ciiyo, cilandikatazya kucibala. Pele kuti kacindigwasya mubuumi bwangu, ndilacibala kutegwa ndicimvwisye.” Ikuti bana bacibona kuti ciiyo cilagwasya, balabikkila maano. Balakonzya kuyandisya kwiiya mbubwenya mbubakali kuyandisisya kubala.

Bulumbu Bubotu Kapati

Kuli zyintu zibotu zitaambiki zijanika akaambo kakukulwaizya bana kuba aluyandisisyo lwakubala. Akati kazyeezyi, kuli kuzwidilila kucikolo, kumilimo, kumvwana abantu, kuzyiba zyintu zicitika munyika akumvwana kuli akati kabazyali abana, kubikkilizya alukkomano luboola akaambo kakubala.

Kwiinda zyoonse, ikuyandisisya kubala kulakonzya kubagwasya bana benu kutegwa kababikkila maano kuzyintu zyakumuuya. Ikubala nenzila iijalula mizeezo amyoyo kutegwa mukazyibe kasimpe “[mu]bulamfu, abulamfu bwamunyika abulamfu bwakujulu.” (Ef. 3:18) Nokuba boobo, bazyali Banakristo nzinji nzyobeelede kuyiisya bana babo. Ikuti bazyali kabababikkila maano bana babo kutegwa bakomene kabotu, basyoma kuti bana baya kusala kuba babelesi ba Jehova. Kuyiisya bana benu kuba acilengwa cakubala cilakonzya kubagwasya kuba acilongwe cibotu a Leza. Aboobo, amupaile kuli Jehova kutegwa mucikonzye kubagwasya bana benu kuba aluyandisisyo lwakubala.—Tus. 22:6.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 14 Kubala kulabakatazya kapati bana bajisi bulema bwakutakonzya kubala. Ikuti kamuyanda kuzyiba bazyali mbobakonzya kubagwasya bana aaba amubone Sinsimuka! yamu Chingisi ya February 22, 1997, mapeeji 3-10.

Kabbokesi/[Zifwanikiso izili apeeji 26]

Kubala . . .

• Amubape mabbuku

• Amubale cakupozya

• Amubakulwaizye kutola lubazu

• Amubandike nzyomwali kubala

• Amubaambile bana benu kuti bamubalile

• Amubakulwaizye bana benu kubuzya mibuzyo

Kwiiya . . .

• Amubape cikozyanyo cibotu

• Amubayiisye bana benu . . .

○ kubikkila maano

○ kukozyanyisya twaambo

○ kwaamba mubufwaafwi

○ kwiinduluka twaambo tupati-pati

○ kutulemba twaambo

• Amujane busena bubotu momukonzya kubalila

• Amubatondezye mbocigwasya ciiyo