Skip to content

Skip to table of contents

“Sungwaala . . . Kukufundisya”

“Sungwaala . . . Kukufundisya”

“Sungwaala . . . Kukufundisya”

“MUNDAAMBA kuti, Mufundisi, akuti, Mwami. Mwaamba kabotu, nkaambo mbwembede.” (Joh. 13:13) Jesu naakaamba majwi aaya kuli basikwiiya bakwe, wakali kutondezya mulimo wakwe wabwiiyi. Mpoonya, naakali kuyanda kuunka kujulu, wakaambila basikumutobela kuti: “Kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse, . . . mubaiisye kuti bajatisye makani oonse ngendakamulailila.” (Mt. 28:19, 20) Kumbele, awalo mwaapostolo Paulo wakakankaizya mbokuyandika kuba bamayi ba Jwi lya Leza. Wakaambila mwaalu Munakristo Timoteo kuti: “Sungwaala kukubala akukukambauka akukufundisya. . . . Sungwaala kuzintu ezi, ulitakate kulinzizyo amoyo wako woonse, kuti bantu boonse babone mboya bukomena mumilimo yako.”—1 Tim. 4:13-15.

Mazuba aano mbuli kaindi, kuyiisya ncibeela cipati mumulimo wesu wamumuunda akumiswaangano ya Bunakristo. Ino mbuti mbotukonzya kusungwaalila kuyiisya, alimwi muunzila nzi kucita oobu mbokuya kutugwasya kukomena kumuuya mbuli bamayi ba Jwi lya Leza?

Amumwiiye Mwiiyi Mupati

Mbwaakali kuyiisya Jesu kwakali kubakkomanisya banji ibakali kumuswiilila. Amubone mbobakalimvwa aabo bakali kumuswiilila mucikombelo ku Nazareta. Mulembi wa Makani Mabotu Luka wakati: “Boonse bakalumba-lumba, bagambwa kumajwi aaluzyalo aazwa kumulomo wakwe.” (Lk. 4:22) Basikwiiya ba Jesu bakatobela cikozyanyo ca Simalelaabo cakukambauka. Masimpe, mwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristonyina kuti: “Amwiiye ndime, mbubonya mbuli ambebo mbundaiya Kristo.” (1 Kor. 11:1) Akaambo kakwiiya mbwaakali kuyiisya Jesu, Paulo wakacizyiba ‘kuyiisya mubuleya amumaanda.’—Inc. 20:20.

Kuyiisya “Kucisambalilo”

Cikozyanyo cibotu ca Paulo cakuyiisya abuleya cilajanika ku Incito caandano ca 17. Kulugwalo oolu tubala mbwaakaswaya ku Atene ku Greece. Kufwumbwa buyo nkwaakalanga Paulo—mumigwagwa, mumasena imwakali kujanika bantu—kwakali mituni. Nkakaambo kaako Paulo wakanyongana. Nokuba boobo, tanaakatyompwa pe. Muciindi cakucita boobo, “mucikombelo wakabandika . . . akwalo kucisambalilo wali kubandika mazuba oonse abantu mbaali kuswaana nkuko.” (Inc. 17:16, 17) Eeci ncikonzyanyo cibotu kuli ndiswe. Kwiinda mukubakambaukila bantu bamisyobo yoonse cabulemu, cilakonzya kubakulwaizya bamwi kuti kabatuswiilila alimwi balakonzya kuleka kubutobela bukombi bwakubeja.—Inc. 10:34, 35; Ciy. 18:4.

Paulo wakajana buyumu-yumu kukambaukila bantu bakali kumusika. Akati kabaabo bakali kumuswiilila kwakali basyaabusongo bakajisi mizeezo yatakali kweendelana akasimpe nkaakali kukambauka. Paulo naakali kujana bakali kumukazya, wakali kubaswiililisya. Bamwi bakali kumwiita kuti “mubwelebwezi.” Bamwi bakali kwaamba kuti: “Mukambausi wamizimo iitazibwa.”—Inc. 17:18.

Nokuba boobo, Paulo tanaakatyompwa azyintu zibi nzyobakali kwaamba bakali kumuswiilila. Muciindi cakutyompwa, naakabuzyigwa kuti apandulule ncaakali kuyiisya, Paulo wakacibona kuti ncoolwe cakubakambaukila makani mabotu akutondezya kuti wakalicizyi kapati kuyiisya. (Inc. 17:1922; 1 Pet. 3:15) Atwaalange-lange makani ngaakaamba akubona mbwaakonzya kutugwasya kutegwa aswebo tucizyibe kuyiisya.

Kamubandika Makani Aabakkomanisya

Paulo wakati: “Nobaalumi bamu-Atene, kulizyoonse ndabona kuti mukombesya mizimo. Nkaambo nendakali . . . kweebela nzomukomba, ndakabona acalo cipaililo icilembedwe kuti, ECI NCICA-LEZA UUTAZIZILWE. Eno oyo ngomukomba cakutamuziba, ngonguwe ngwemwaambila.”—Inc. 17:22, 23.

Paulo wakali kuzyibikkila maano zyintu zyoonse zyakamuzungulukide. Kuzwa kuzyintu nzyaakabona, wakaiya zinji kuli baabo mbaakali kwaambaula limwi. Adiswe inga twaiya cimwi cintu kuli mukamwini ŋanda kuti naa twabona zyintu izili aŋanda aawo. Mucikozyanyo, izyakusobanya zyabana alubuwa azyintu zibikkidwe acijazyo, zilakonzya kutwaambila zinji. Ikuti katuzyi zimwi zyintu kujatikizya bamukamwini ŋanda, tweelede kucenjela nzyotwaamba ambotuzyaamba.—Kol. 4:6.

Paulo tanaakali kubabeteka buya bantu mumulumbe wakwe. Wakajana kuti bana Atene tiibakajisi luzyibo luli kabotu lwa bunaleza. Paulo wakabaambila mbubakali kukonzya kumukomba Leza wamasimpe. (1 Kor. 14:8) Eelyo kaka cilayandika kwaambaula munzila iilimvwisya alimwi iili kabotu notukambauka makani mabotu aa Bwami!

Amubelesye Bupampu Alimwi Akutasalulula

Paulo wakazumanana kuti: “Leza uwakalenga nyika azintu zyoonse izili mumo, oyu mbwali Mwami wejulu enyika, takali muzikombelo zicitwa amaanza. Alimwi tabelekelwi maanza aabantu, tali uubula cintu pe, nkaambo ngonguwe mwini nguubapa boonse buumi, amuuya, azintu zyoonse.”—Inc. 17:24, 25.

Paulo aawa wakali kwaamba Jehova kuti nguutupa buumi, kucita oobo kakunyina kubanyemya kwiinda mukubaambila kuti ngu “Mwami wejulu enyika.” Eelyo kaka ncoolwe kugwasya bantu babombemyoyo ibazwa muzikombelo azilengwa ziindene-indene kuzyiba buumi boonse buzwa kuli Jehova Leza!—Int. 36:9.

Amane, Paulo wakaamba kuti: “Wakaacita masi oonse aabantu kukulengwa komwe, . . . wakabika ziindi nzyaakaabilwa aminyinza yamakalo aao. Kayanda kuti bamuyandaule Leza, kuti kukumwaampasya ambweni balamujana, nokubaboobo tali kule kuluumwi umwi wesu.”—Inc. 17:26, 27.

Nzila nzyotubelesya notuyiisya zilakonzya kubatondezya bamwi mbwabede Leza ngotukomba. Kakunyina kusala, Jehova ulabatambula bantu bamisyobo yoonse kumulangaula ‘kuti bamujane.’ Mbubwenya buyo, andiswe tulabakambaukila bantu boonse mbotujana. Tulasoleka kubagwasya boonse basyoma mu Mulengi kuti babe acilongwe anguwe ooyo uukonzya kubalongezya kukabe kutamani. (Jak. 4:8) Ino mbuti mbotukonzya kubagwasya aabo badooneka kuti Leza nkwali? Twiiya cikozyanyo ca Paulo. Atubone acimwi ncaakaamba.

“Mulinguwe motupona, motuputa, motubede, mbubonya mbobakaamba bamwi balembi banu kuti, Aswebo tuli bana bakwe. Eno mbotuli bana ba-Leza, tatweelede kucita anga Leza ulakozyanisigwa engolida, niiba nsiliva, neliba ibbwe.”—Inc. 17:28, 29.

Kutegwa bakali kumuswiilila baakkomanine akwaatambula makani ngaakali kubaambila, Paulo wakaamba majwi aabasikweema bamwi bantu baku Atene mbobakazyi kabotu. Andiswe tulabandika nzyobakkomanina bantu batuswiilila kwiinda mukwaamba zyintu nzyotuzyi kuti balazizumina. Mucikozyanyo, Paulo icikozyanyo ncaakaamba mulugwalo lwabana Hebrayo kuti “maanda oonse alijisi bakaayaka, pele Leza walo ngowakayaka zintu zyoonse,” bantu mazuba aano bacibona kuba camasimpe. (Heb. 3:4) Kubaambila cikozyanyo eeci cuuba-uba bamukamwini ŋanda cilakonzya kubapa kuzumina kuti nzyotwaamba nzyamasimpe. Amubone aimwi nzila yakuyiisya kabotu njaakabelesya Paulo mumakani aakwe—kukulwaizya.

Amwaambe Mbocibindide Ciindi Ncotupona

Paulo wakaamba kuti: “Ziindi ezyo zyakutaziba Leza wakazileka buyo, kwalo sunu ulailila bantu kuti kumasena oonse boonse basanduke, nkaambo wabika buzuba mbwati kabeteke nyika mubululami, kumwaalumi oyo ngwasungwide.”—Inc. 17:30, 31.

Akaambo kakuti Leza wazumizya cibi kwakaindi kasyoonto, capa kuti tumutondezye cini-cini ncotuyeeya. Cilayandika kapati kutondezya mbocibindide ciindi ncotupona alimwi akuti tulazisyoma nzyotwaamba kujatikizya zilongezyo ziletwa abweendelezi bwa Bwami oobo buli afwaafwi.—2 Tim. 3:1-5.

Bantu Baliindene Mbobatambula Mulumbe

“Eno nobakamvwa makani aakubuka kwabafu, bamwi bakasabula, bamwi bakati, Tuyookumvwa alimwi amakani aya. Aboobo Paulo wakazwa kulimbabo. Pele bamwi baalumi bakakakatila kulinguwe, basyoma.”—Inc. 17:32-34.

Bamwi balafwambaana ikumvwa nzyotubayiisya; bamwi balamuka. Pele kuti naa bupanduluzi bwesu buuba-uba bwagwasya naba omwe kuba aluzyibo lwini-lwini lwa Jehova, tulamulumba kapati Leza akaambo kakutubelesya kugwasya bantu kuti bamuzyibe Mwanaakwe.—Joh. 6:44.

Nzyotukonzya Kwiiya

Notuyeeya makani aa Paulo, tulakonzya kwiiya zinji kujatikizya mbotukonzya kubapandulwida bantu kasimpe kamu Bbaibbele. Ikuti naa katupa makani aabuleya kumbungano, tulakonzya kwiiya Paulo kwiinda mukubelesya majwi mabotu aakonzya kumugwasya muntu uutasyomi kuti akamvwisye akukazumina kasimpe kamu Bbaibbele. Tuyanda kwaamba kasimpe munzila iilimvwisya, pele tatweelede kumufwubaazya muntu uutasyomi iwaboola kumuswaangano, akaambo kazyintu nzyasyoma. Aciindi nceena eeco, notuli mumulimo wesu wakukambauka, tulaambaula munzila iikulwaizya akubelesya bupampu. Kwiinda mukucita boobu, tutobela lulayo lwa Paulo lwakuti ‘tusungwaale mukufwundisya.’

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Paulo wakali kuyiisya munzila iilimvwisya, nguba-uba alimwi iitanyemyi

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Tulamwiiya Paulo kwiinda mukubikkila maano mbobalimvwa bantu mbotukambaukila