Ino Nkaambo nzi Ncomuteelede Kumuka?

KUFWAMBAANA kusika tacili cuuba-uba pe. Akati kazyintu zimwi zipa kumuka nkulampa kwamusinzo, kuvwula kwamyootokala munzila akujata bubi. Pele kufwambaana kusika kulayandika kapati. Mucikozyanyo, muntu uufwambaana kusika kumulimo ubonwa kuti ulasyomeka alimwi ulabeleka canguzu. Kulubazu lumwi, muntu uumuka kusika kumulimo ulakonzya kubanyonganya beenzinyina alimwi mulimo taweendi kabotu. Kumuka kusika kulakonzya kupa kuti sicikolo atajaniki kuziiyo zimwi akumupa kutacita kabotu. Kumuka kucibbadela kulakonzya kumupa kuti mutafwambaani kusilikwa.

Nokuba boobo, mumasena aamwi kufwaambaana kusika takuboneki kuti kulayandika kapati. Mumasena aali boobu, ikumuka kulakonzya kuba cilengwa. Ikuti kacili boobo, nkokuti cilayandika kapati ikwiiya kufwambaana kusika. Ikuzyiba mbociyandika kufwambaana kusika cilakonzya kutugwasya kuti katufwambaana andiswe. Ino nkaambo nzi ncotweelede kufwambaana kusika? Ino ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa katufwambaana kusika? Alimwi ino mbubotu nzi mbotukonzya kujana ikuti katufwambaana kusika?

Jehova—Leza Uufwambaana Kucita Zyintu

Kaambo kapati ncotuyandika kufwambaana kucita zyintu nkakuti tuyanda kwiiya Leza ngotukomba. (Ef. 5:1) Jehova ncikozyanyo cibotu  cakucita zyintu cakufwambaana. Tamuki pe. Ulacitobela kapati ciindi cakuzuzikizya zyintu nzyayanda kucita. Mucikozyanyo, ciindi Jehova naakali kuyanda kujaya bantu azambangulwe, wakaambila Nowa kuti: “Kolipangila bwaato bwazisamu zyagofa.” Ciindi nicakali afwaafwi kusika, Jehova wakaambila Nowa kuti anjile mubwato alimwi akumwaambila kuti: “Kwasyaala mazuba aali musanu aabili buyo, lino njoowisya imvula ansi mazuba aali makumi one, isikati amasiku, nkabela njoozizaanya baumi boonse mbendakalenga ansi.” Mpoonya aciindi ceelede, “mazuba aali musanu aabili naakamana, maanzi aazambangulwe akasika ansi.” (Matl. 6:14; 7:4, 10) Kamuyeeya buyo cakali kukonzya kumucitikila Nowa amukwasyi wakwe nibatakanjila mubwato aciindi ceelede. Bakeelede kufwambaana mbubwena mbuli Leza ngobakali kukomba.

Nikwakainda myaka iili 450 kuzwa lya Zambangulwe, Jehova wakaambila syaanene Abrahamu kuti uyakuba amwana musankwa mwalo muya kuzwa Lunyungu lwakasyomezyegwa. (Matl. 17:15-17) Leza wakaamba kuti Izaka  uyakuzyalwa “mbuli lino mumwaka uuboola.” Sena eeci cakacitika? Magwalo atwaambila kuti: “Sara wakaminta, wazyalila Abrahamu mwanamulombe mubucembele bwakwe, kuciindi ceelede Leza ncaakamwaambilide.”—Matl. 17:21; 21:2.

Ibbaibbele lilijisi zikozyanyo zinji zitondezya Leza mbwafwambaana kucita zyintu. (Jer. 25:11-13; Dan. 4:20-25; 9:25) Ibbaibbele lilatwaambila kuti tweelede kulangila buzuba bwalubeta lwa Jehova. Nokuba kuti kweelana abuntu bwesu inga twabona kuti bwamuka, tulasyomezyegwa kuti “ta[bu]kooyoocedelelwa pe.”—Hab. 2:3.

Kufwaambaana Kulayandika Kapati Mubukombi

Boonse bana Israyeli basankwa bakeelede kujanika aawo akali kucitilwa “mapobwe aa Jehova” muciindi ceelede. (Lev. 23:2, 4) Alimwi Leza wakalisalide ziindi nozyakeelede kwaabwa zipaizyo zimwi. (Kul. 29:38, 39; Lev. 23:37, 38) Sena eeci tacitondezyi kuti Leza uyanda kuti babelesi bakwe kabafwambaana kusika kukukomba?

Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, ciindi mwaapostolo Paulo naakaambila bana Korinto kujatikizya miswaangano mboyeelede kucitwa, wakabaambila kuti: “Zintu zyoonse buyo zicitwe kabotu akucililana.” (1 Kor. 14:40) Eeci cakali kwaamba kuti miswaangano ya Banakristo yakeelede kutalika aciindi cibikkidwe. Jehova ucikubona mbweena oobu kufwambaana. (Malk. 3:6) Aboobo, ino ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa katufwambaana kusika kumiswaangano ya Bunakristo?

Ncotukonzya Kucita Kutegwa Katufwambaana

Bamwi bajana kuti kulibambila ciindi kaciciliko kulagwasya kapati. (Tus. 21:5) Mucikozyanyo, ikuti katuya kulamfwu alimwi katuyandika kusika muciindi ceelede, sena inga cagwasya kuti naa twamuka kunyamuka? Sena inga tacigwasyi kunyamuka ciindi kaciciliko kutegwa tutamuki nokuba kuti kwaba cacitika munzila? (Muk. 9:11) Jo-sé, * imwana musankwa waamba kuti: “Cimwi cikonzya kugwasya kutegwa muntu afwambaane kusika nkuzyiba ciindi ncataayende.”

Ibamwi bayandika kufwambaana kunyamuka kuzwa nkobabelekela kutegwa basike muciindi ceelede kumiswaangano ya Bunakristo. Oobu mbwaakacita Kamboni umwi waku Ethiopia naakabona kuti inga wamuka maminiti aali 45 kumiswaangano yambungano akaambo kakucinca bulizyi bwamulimo. Wakalomba mubelesinyina kuti kamubelekela mumazuba aamiswaangano kutegwa katamuki. Kamboni awalo wakazumina kumubelekela mweenzinyina ooyu mawoola aali ciloba akaambo kaciindi ncaakamubelekela naakali kumiswaangano.

Ikuti katujisi bana baniini, ikusika kumiswaangano cakufwambaana cilakonzya kutukatazya. Ikubamba-bamba bana lyoonse mukuli wabanyina, pele bamumukwasyi bamwi balakonzya kugwasya kucita oobo. Ba Esperanza, ibakaintu baku Mexico bali abana bali lusele alimwi balabalanganya balikke. Balaamyaka kuzwa ku 5 kusika ku 23. Ba Esperanza baamba mbobacikonzya kufwambaana kulibambila nobati: “Mwanaangu musimbi imupati ulandigwasya kusanzya bana. Eeci cilandigwasya kumanizya tulimo-limo twaaŋanda akulibambila kutegwa tufwambaane kusika kumiswaangano.” Mukwasyi ooyu wakabikka ciindi cini ncibeelede kunyamuka alimwi boonse balacitobela.

Mbomugwasyigwa Akaambo Kakufwambaana Kusika Kumiswaangano

Ikuyeeya zilongezyo nzyotujana akaambo kakufwambaana kusika kumiswaangano inga kwatupa kuti tuzumanane kucita oobo. Sandra, imukaintu uucili mwana-mwana walo uuli aacilengwa cakufwambaana kusika kumiswaangano wakati: “Ncindiyandila kufwambaana kusika kumiswaangano, nkwaanzya bakwesu abacizyi, kubandika ambabo akubazyiba  kabotu.” Notusika kufwambaana ku Ŋanda ya Bwami, cilatugwasya kumvwa mbobaliyumya alimwi ambobabeleka cakusyomeka aabo bajanika kumiswaangano. Notujanika alimwi akubandika mibandi iiyaka, tulakonzya kugwasya bakwesu abacizyi, ‘kubusyanya-busyanya akucita milimo mibotu.’—Heb. 10:24, 25.

Lwiimbo alimwi amupailo wakujalula muswaangano wa Banakristo zilayandika kapati mubukombi bwesu. (Int. 149:1) Inyimbo zyesu zilamutembaula Jehova, zituyeezya bube mbotweelede kuba ambubo alimwi zitukulwaizya kutola lubazu mumulimo wamumuunda katukkomene. Ino mbuti kujatikizya mupailo wakujalula muswaangano? Lyansiku, Jehova wakali kwiita tempele lyakwe kuti “ŋanda [yakwe] yakukombela.” (Is. 56:7) Mazuba aano, tulabungana kumiswaangano kutegwa tumukombe Leza. Mupailo wakujalula tauli wakulomba buyo Jehova kuti atusololele alimwi akutupa muuya uusalala, pele utupa kuti tulibambile mumizeezo amumyoyo yesu kuti twiiye zitiibandikwe. Tweelede kuba aluyandisyisyo lwakusika kumiswaangano muciindi ceelede kutegwa tujanike kulwiimbo amupailo wakusaanguna.

Kaamba ncafwambaanina kusika kumiswaangano, Helen uuli amyaka iili 23 waamba kuti: “Eeyi nenzila njondinga ndatondezya kuti ndilamuyanda Jehova, nkaambo nguupa zyoonse nzyotwiiya, kubikkilizya nyimbo amupailo wakujalula.” Sena oobu tabusyi mbotweelede kulimvwa andiswe? Inzya, tweelede kulimvwa boobu. Aboobo, atubeleke canguzu kutegwa tube acilengwa cakufwambaana muzyintu zyoonse, ikapati eezyo zijatikizya bukombi bwesu kuli Leza wakasimpe.

Bupanduluzi buyungizidwe

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Kamulibambila kakucili ciindi

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Kamuba aciindi cinji cakuti nokuba kuti kwacitika cintu cimbi mutamuki

[Zifwanikiso izili apeeji 26]

Mulakonzya kugwasyigwa kuti naa mwafwambaana kusika kumiswaangano