Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulatola Lubazu Kutegwa Miswaangano Ya Bunakristo Kaiyaka?

Sena Mulatola Lubazu Kutegwa Miswaangano Ya Bunakristo Kaiyaka?

Sena Mulatola Lubazu Kutegwa Miswaangano Ya Bunakristo Kaiyaka?

“Nomuswaangana antoomwe, . . . zyintu zyoonse azicitilwe kuyakana.”—1 KOR. 14:26, NW.

1. Kweelana a 1 Ba-Korinto caandaano 14, ino nkaambo nzi kapati miswaangano ya Bunakristo ncoiliko?

‘EELO kaka wali kukulwaizya muswaangano ooyu!’ Sena kuli nomwakalimvwa boobu ciindi nomwakazwa kumuswaangano ku Ŋanda ya Bwami? Cakutadooneka kuli nomwakalimvwa boobu! Masimpe miswaangano yambungano ilakulwaizya, pele eeci tacigambyi pe. Kayi, mbubonya mbuli kuciindi ca Banakristo bakusaanguna, ikaambo kapati miswaangano ncoiliko sunu nkubakulwaizya kumuuya boonse ibajanika. Amubone mwaapostolo Paulo mbwakankaizya makanze aayo aagaminide aamiswaangano ya Bunakristo mulugwalo lwakusaanguna ndwaakalembela bana Korinto. Mucaandaano coonse ca 14 ulaamba cakwiinduluka-induluka kuti acimwi cibeela cibandikwa amiswaangano yambungano ceelede kuba amakanze ngoonya aayo. Cibambilidwe ‘kuyaka mbungano.’—Amubale 1 Ba-Korinto 14:3, 12, 26. *

2. (a) Ino ncinzi cipa kuti miswaangano kaiyaka? (b) Ino mubuzyo nzi ngotutiilange-lange?

2 Tulizyi kuti ikaambo kakusaanguna ikapa kuti miswaangano kiiyaka naa kiikulwaizya nkakuti yeendelezyegwa amuuya wa Leza. Aboobo muswaangano wambungano aumwi ulatalika amupailo kuli Jehova ikulomba Taateesu wakujulu kuti alongezye muswaangano wesu amuuya wakwe uusalala. Nokuba boobo, tulizyi kuti basimbungano boonse balakonzya kutola lubazu kutegwa miswaangano yesu kaiyaka. Aboobo, nintaamu nzi zimwi aumwi nzyanga wabweza kutegwa miswaangano yeendelezyegwa amvwiki ku Ŋanda ya Bwami yesu kaikatalusya akukulwaizya lyoonse kumuuya?

3. Ino nkaambo nzi ncoiyandika kapati miswaangano ya Bunakristo?

3 Ikutegwa tujane bwiinguzi, tulalanga-langa zibeela zimwi zyamiswaangano yesu nzyobeelede kubikkila maano aabo beendelezya zibeela eezyo. Alimwi tulalanga-langa boonse bali mumbungano mbobakonzya kutola lubazu kutegwa miswaangano kaibayaka boonse bajanika. Makani aaya alayandika kapati kulindiswe nkaambo miswaangano yesu ilisetekene. Masimpe, ikujanika akutola lubazu kumiswaangano kulayandika kapati mubukombi bwesu kuli Jehova.—Int. 26:12; 111:1; Is. 66:22, 23.

Imuswaangano Motwiiya Bbaibbele

4, 5. Ino Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi cijisi mulimo nzi?

4 Toonse tuyandika kugwasyigwa a Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi ncotwiiya ansondo. Aboobo ikutegwa twaamvwisye makanze aamuswaangano ooyu, atulange-lange kucinca kumwi kwakacitwa kumagazini ya Ngazi Yamulindizi azibalo zyakwiiya.

5 Kuzwa kumagazini yakwiiya yakusaanguna ya Ngazi Yamulindizi, ya January 15, 2008, kuli cintu ciyandika cakabikkwa acivwumbyo camagazini eeyo. Sena mwakacibona? Amucilangisisye civwumbyo camagazini njomujisi mumaanza. Mulabona kuti ansi angazi, kuli Bbaibbele lijalukide. Cibeela eeco cakabikkwa citondezya kaambo ncotubeda a Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi, nkokuti kwiiya Bbaibbele kwiinda mukubelesya magazini eeyi. Inzya, a Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi ncotwiiya ansondo, mbubonya mbuli kuciindi ca Nehemiya wakaindi, Jwi lya Leza ‘lilapandululwa ncolyaamba.’—Neh. 8:8; Is. 54:13.

6. (a) Ino nkucinca kuli buti kwakacitwa ku Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi? (b) Ino ncinzi ceelede kubikkilwa maano kujatikizya magwalo aalembedwe kuti “amubale”?

6 Akaambo kakuti Bbaibbele ndebbuku lyesu lipati ndyotwiiya, kuli kucinca kwakacitwa ku Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi. Magwalo manji aatazubulwidwe muzibalo zyaciiyo alembedwe kuti “amubale.” Toonse twakulwaizyigwa kutobelezya magwalo aaya naabalwa lyamiswaangano, ikubelesya Bbaibbele lyesu. (Inc. 17:11) Nkaambo nzi? Notulibonena lulayo lwa Leza mu Bbaibbele lyesu, eeci cilatunjila kapati mumoyo. (Heb. 4:12) Aboobo, imagwalo aayo kaatana kubalwa cakupozya, ooyo weendelezya muswaangano weelede kubapa ciindi cinji aabo bajanika cakwaalanga magwalo aaya alimwi akutobelezya tupango notubalwa.

Kuli Ciindi Cinji Cakwaamba Nzyotusyoma

7. Ino tujisi coolwe cakucita nzi lya Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi?

7 Ikucinca kumbi kwakacitwa kuzibalo zyakwiiya mu Ngazi Yamulindizi kujatikizya mbozili zilamfwu. Zyafwiimpa mazuba aano. Aboobo lya Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi, kubelesyegwa buyo ciindi cisyoonto kubala mincali pele kuli ciindi cinji cakubandika zili mucibalo. Lino banji mumbungano balakonzya kwaamba nzyobasyoma kwiinda mukwiingula mibuzyo iisimbidwe, kwaamba mbolunga lwagwasya lugwalo, mubufwaafwi kuluula cimwi cakacitika citondezya mbocigwasya kutobela njiisyo zyamu Bbaibbele naa kubelesya nzila zimwi. Alimwi ciindi cimwi ceelede kubelesyegwa kubandika zifwanikiso zili mucibalo.—Amubale Intembauzyo 22:22; 35:18; 40:9.

8, 9. Ino weendelezya Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi ujisi mulimo nzi?

8 Nokuba boobo, ciindi eeco ciyungizyidwe cakupa bwiinguzi bwiindene-indene cilakonzya kuba lilikke buyo basikutola lubazu nobaingula mubufwaafwi alimwi ayooyo weendelezya muswaangano nataambi twaambo tunji lya Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi. Aboobo ino ncinzi cikonzya kugwasya weendelezya kujana nzila yeelede akati katwaambo ntwaamba abwiinguzi mbobapa bamwi mumbungano kutegwa muswaangano ubayake boonse?

9 Ikutegwa tujane bwiinguzi, atulange-lange cikozyanyo eeci. Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi iceendelezyegwa kabotu cili mbuli muunda wamaluba uukkomanisya kulanga. Mbubonya muunda wamaluba mbuujisi maluba aayindene-indene, acalo Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi cilijisi bwiinguzi bunji bwiindene-indene kuzwa kubakwesu abacizyi. Alimwi mbubonya mbuli maluba mbwaaindene kukomena alimwi amusyobo, abwalo bwiinguzi bupegwa kumuswaangano buliindene kulampa ambobupegwa. Pele ino walo weendelezya ujisi mulimo nzi? Twaambo ntwapa ciindi aciindi tuli mbuli matewo aapa kuti maluba kaaboneka kabotu. Mbubonya buyo, ooyo weendelezya weelede kubona kuti mulimo wakwe tauli wakwaamba zinji, pele ngwakuyungizya buyo atwaambo tupegwa mumbungano. Inzya, eelyo twaambo tunji twiindene-indene tupegwa mumbungano atooto ntwaamba ooyo weendelezya, tulabagwasya kapati boonse bajanika.

“Atupaile Leza Lyoonse Cipaizyo Cakulumba”

10. Ino Banakristo bakusaanguna bakali kwiibona buti miswaangano yambungano?

10 Bupanduluzi bwamiswaangano ya Bunakristo mbwapa Paulo ku 1 Ba-Korinto 14:26-33 butugwasya kumvwisya mboyakali kweendelezyegwa miswaangano eeyo mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Naakali kwaamba izili mutupango ootu, sikwiiya Bbaibbele umwi wakalemba kuti: “Icintu cipati kujatikizya miswaangano ya Banakristo bakusaanguna ncakuti ambweni boonse buyo bakali kulimvwa kuti bakali acoolwe amulimo wakuyungizya cimwi kumuswaangano ooyo. Imuntu tanaakali kuboolela kuswiilila buyo pele wakali kutola lubazu.” Masimpe, Banakristo bakusaanguna miswaangano bakali kwiibona kuti nciindi cakwaamba nzyobakali kusyoma.—Rom. 10:10.

11. (a) Ino ncinzi cipa kuti miswaangano kaiyaka, alimwi nkaambo nzi? (b) Ino ntwaambo nzi ntotweelede kutobela itukonzya kutugwasya kuyaambele mukwiingula kabotu amiswaangano? (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.)

11 Ikwaamba nzyotusyoma amiswaangano kulagwasya kapati ‘mukuyaka mbungano.’ Masimpe mulazumina kuti tacikwe makani naa myaka minji buti njotwali kujanika amiswaangano, cicili cintu cikkomanisya kapati kuswiilila kubwiinguzi bwabakwesu abacizyi. Tulakulwaizyigwa kapati abwiinguzi buzwa ansi amoyo bwamusyomima uucembeede uusyomeka; tulayumizyigwa eelyo mwaalu uubikkila maano naamba cintu cimwi cibotu ncabwene; alimwi tulamweta-mweta mwana napa bwiinguzi ibutondezya luyando lwini-lwini ndwajisi kuli Jehova. Cakutadooneka kwiinda mukwiingula, toonse tulatola lubazu kutegwa miswaangano ya Bunakristo kaiyaka. *

12. (a) Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Musa a Jeremiya? (b) Ino mupailo ujisi mulimo nzi mukwiingula kwesu?

12 Pele kujatikizya baabo bayoowa, ikwiingula kulakonzya kuba cintu cikatazya kapati. Ikuti naa mulayoowa, inga camugwasya kuyeeya kuti ibukkale bwanu tacili cintu ceenzu pe. Mubwini, nobaba babelesi ba Leza basyomeka mbuli Musa a Jeremiya bakalimvwa kuti tiibakali kukonzya kwaambaula kubuleya. (Kul. 4:10; Jer. 1:6) Nokuba boobo, mbubonya Jehova mbwaakabagwasya babelesi aabo bakaindi kuti bamutembaule kubuleya, Leza uyoomugwasya kutuula zipaizyo zyantembauzyo. (Amubale Ba-Hebrayo 13:15.) Mbuti mbomunga mwatambula lugwasyo lwa Jehova lwakuti kamutayoowi nomwiingula? Cakusaanguna, amulibambile kabotu miswaangano. Mpoonya, kamutanaunka ku Ŋanda ya Bwami, amupaile kuli Jehova akumulomba cakutainda mumbali kuti amugwasye kuti mube basicamba nomwiingula. (Flp. 4:6) Mulomba cintu “mbuli makanze aakwe,” aboobo inga mwaba masimpe kuti Jehova uyoowiingula mupaila wanu.—1 Joh. 5:14; Tus. 15:29.

Miswaangano Iibambilidwe ‘Kuyaka, Kuyumya-yumya, Akutontozya’

13. (a) Ino miswaangano yesu yeelede kubajatikizya buti aabo ibajanika? (b) Ino mubuzyo nzi uuyandika kapati kubaalu?

13 Paulo waamba kuti imakanze mapati aamiswaangano yambungano ‘nkuyaka, kuyumya-yumya, alimwi akutontozya’ aabo ibajanika. * (1 Kor. 14:3) Ino mbuti baalu Banakristo mazuba aano mbobakonzya kubona kuti makani ngobapa kumiswaangano mubwini alabayaka akubatontozya bakwesu abacizyi? Ikutegwa tujane bwiinguzi, atulange-lange muswaangano ngwaakeendelezya Jesu nokwakainda ciindi cisyoonto kuzwa naakabusyigwa.

14. (a) Nzyintu nzi zyakacitika kautanacitwa muswaangano ngwaakabambide Jesu? (b) Nkaambo nzi ncokweelede kuti bakakatalukwa baapostolo ‘Jesu naakaboola akwaambaula ambabo’?

14 Cakusaanguna, amulange-lange zyakacitika kautanacitwa muswaangano ooyo. Kakusyeede asyoonto kuti Jesu ajaigwe, baapostolo “bakamumwaika, bacija,” alimwi mbubonya mbokwakasinsimwa, ‘bakamwaikizyanya kuya mwabo-mwabo.’ (Mk. 14:50; Joh. 16:32, BT) Mpoonya, naakabusyigwa, Jesu wakatamba baapostolo bakwe bakatyompedwe kuti bajanike kumuswaangano waalubazu. * Aboobo “basikwiiya bali ikumi aumwi bakaya ku-Galilaya kucilundu ncaakambaambila Jesu.” Nobakasika ooko, ‘Jesu wakaambaula ambabo.’ (Mt. 28:10, 16, 18) Amuyeeye buyo mbobakakatalukwa baapostolo aabo ciindi Jesu naakabweza ntaamu eeyo yakusaanguna! Ino ncinzi ncaakabandika Jesu?

15. (a) Ino makani nzi ngaakabandika Jesu, pele ino twaambo nzi ntwaatakabandika? (b) Ino muswaangano ooyo wakabapa kulimvwa buti baapostolo?

15 Jesu wakatalika kwiinda mukwaambilizya kuti: “Ndapegwa bwami boonse.” Mpoonya wakabapa mulimo akubaambila kuti: “Kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse.” Kumamanino, wakabakulwaizya kuti: ‘Ndili andinywe mazuba oonse.’ (Mt. 28:18-20) Pele sena mwacibona ncaatakacita Jesu? Kunyina naakabasinsa baapostolo bakwe; tanaakabelesya muswaangano ooyo kutalika kudooneka makanze aabo naa kubatyompya kwiinda mukwaamba mbobakalezya mulusyomo kwaciindi cisyoonto. Muciindi caboobo, Jesu wakabaambila mbwaakali kubayanda walo a Bausyi kwiinda mukubapa mulimo mupati. Ino nzila eeyi njaakabelesya Jesu yakabapa kulimvwa buti baapostolo? Bakayakwa kapati, kuyumizyigwa alimwi akutontozyegwa cakuti nokwakainda ciindi kuzwa lyamuswaangano ooyo, bakatalika alimwi “kwiisya akukambauka makani mabotu.”—Inc. 5:42.

16. Mbuti baalu Banakristo mbobaiya cikozyanyo ca Jesu nobeendelezya miswaangano iikatalusya?

16 Nobaiya Jesu, baalu mazuba aano babona miswaangano kuti nziindi zyakukulwaizya basyominyina kujatikizya luyando lutamani ndwajisi Jehova kubantu bakwe. (Rom. 8:38, 39) Aboobo, nobeendelezya zibeela zyamiswaangano, baalu babikkila maano kuzyintu nzyobacita kabotu bakwesu, kutali kulezya kwabo. Kunyina nobadooneka mizeezo yabakwesu. Muciindi caboobo, nzyobaamba zitondezya kuti basyominyina bababona kuti mbantu bamuyanda Jehova alimwi ibayanda kucita ziluleme. (1 Tes. 4:1, 9-12) Masimpe, zimwi ziindi baalu inga bayandika kupa lulayo kumbungano yoonse, pele ikuti bayandika kugwasyigwa kabali basyoonto buyo, inga cainda kubota kwaambila baabo bajatikizyidwe kamuli molikke ambabo. (Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24-26) Nobabandika kumbungano yoonse, ibaalu babikkila maano kukulumbaizya kufwumbwa leelyo nokuyandika. (Is. 32:2) Basola kwaambaula munzila iipa kuti kumamanino aamuswaangano, boonse ibajanika balakatalusyigwa akuyumizyigwa.—Mt. 11:28; Inc. 15:32.

Busena Bwaluumuno

17. (a) Ino nkaambo nzi ncociyandika kapati sunu kwiinda lyoonse kuti miswaangano yesu ibe busena bwalukwabililo? (b) Ino ncinzi nywebo ncomukonzya kucita kutegwa miswaangano kaiyaka? (Amubone kabbokesi kakuti “Nzila Zili Kkumi Zipa Kuti Miswaangano Kaimuyaka Moonse.”)

17 Mboiyaambele kubija nyika ya Saatani, tweelede kubona kuti miswaangano yesu ya Bunakristo mbusena bwalukwabililo—boonse nkobajana luumbulizyo. (1 Tes. 5:11) Imucizyi umwi ooyo antoomwe amulumaakwe ibakaliyumya nobakali mumusunko mupati myaka iili mbwiibede yainda waamba kuti: “Ikuba ku Ŋanda ya Bwami cakali mbuli kubukatwa mumaanza aa Jehova. Iciindi ncotwakali nkuko, katuli antoomwe abakwesu abacizyi Banakristo, twakalimvwa kuti twakali kukonzya kubikka mukuli wesu aali Jehova eelyo eeci cakatupa kuliiba mumizeezo.” (Int. 55:22) Mbubonya buyo boonse ibajanika kumiswaangano yesu beelede kuyumizyigwa akutontozyegwa. Ikutegwa tugwasyigwe andiswe, atuzumanane kutola lubazu kutegwa miswaangano ya Bunakristo kaiyaka.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 1 Paulo wakaamba kuti zibeela zimwi zyamiswaangano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna ziyakumana. Mucikozyanyo, tatucaambauli “mumyaambo” naa ‘kusinsima.’ (1 Kor. 13:8; 14:5) Nokuba boobo, lulayo lwa Paulo lulatugwasya kumvwisya mboyeelede kweendelezyegwa miswaangano ya Bunakristo mazuba aano.

^ munc. 11 Ikujatikizya twaambo tukonzya kutugwasya kuyaambele mukwiingula kabotu amiswaangano, amubone Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa yamu September 1, 2003, mapeeji 19-22.

^ munc. 13 Ikujatikizya kwiindana kuliko akati “kakukulwaizya” alimwi “akutontozya,” ibbuku lipandulula mabala litegwa Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words lipandulula kuti ibbala lya Chigiliki lisandulwidwe kuti “kutontozya” litondezya “kuba aluzyalo kapati kwiinda [kukulwaizya].”—Amweezyanisye Johane 11:19.

^ munc. 14 Eeci ciboneka kuti nceciindi Paulo ncaakali kwaamba naakaamba kuti Jesu ‘wakalibonya kubantu bainda ku 500.’—1 Kor. 15:6.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino nkaambo nzi ncoiyandika kapati miswaangano ya Bunakristo?

• Nkaambo nzi bwiinguzi bupegwa lyamiswaangano ncobugwasya kutegwa ‘mbungano kaiyakwa’?

• Ncinzi ncotunga twaiya kumuswaangano ngwaakeendelezya Jesu abasikumutobela?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi/[Zifwanikiso izili apeeji 22, 23]

NZILA ZILI KKUMI ZIPA KUTI MISWAANGANO KAIMUYAKA MOONSE

Amulibambilile limwi. Ikuti naa mwazibalila limwi iziyoobandikwa ku Ŋanda ya Bwami, muyooikkomanina kapati miswaangano alimwi nzyomuyooiya munakuziyeeya.

Kamujanika lyoonse. Mbwaanga boonse ibajanika balakulwaizyigwa nokuli bantu banji, ikujanika kwanu kulagwasya.

Amusike kakucili ciindi. Ikuti naa mwasika miswaangano kaitanatalika, mulakonzya kusangana mulwiimbo lwakusaanguna amupailo, zyalo nzimwi zyazibeela zyabukombi bwesu kuli Jehova.

Kamujisi zyoonse ziyandika nomuboola. Amuletelezye Bbaibbele lyanu amabbuku oonse aabelesyegwa lyamuswaangano ooyo kutegwa mucikonzye kutobelezya akuti mucimvwisye eeco cibandikwa.

Amuzitantamuke zinyonganya. Mucikozyanyo, mweelede kubala tugwalo twaafooni lilikke noyamana miswaangano ikutali ciindi noicicitwa. Naa mwacita boobo nkokuti mwailemeka miswaangano.

Amutole lubazu. Ibanji nobaingula, mbanji bakulwaizyigwa akuyumizyigwa abwiinguzi bwiindene-indene.

Amupe bwiinguzi bufwaafwi. Ikucita boobo kupa kuti banji babe acoolwe cakwiingula.

Amwaape makani aanu. Mbomuli mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza naa ibatola lubazu muzibeela zya Muswaangano Wamulimo, amulibambile kabotu, mwiinduluke kakucili ciindi alimwi amubone kuti mwaapa makani aanu.

Amubalumbaizye ibatola lubazu. Amubalumbaizye aabo bali kupa makani amuswaangano abaabo baingula.

Amuyanzane. Kwaanzyanya alimwi amibandi iiyaka miswaangano noitanatalika anoyamana zipa kuti ikujanika kumiswaangano kakukondelezya alimwi kakuletela mpindu kapati.