Skip to content

Skip to table of contents

‘Amuyandaule Maccijilo Muzyina lya Jehova’

‘Amuyandaule Maccijilo Muzyina lya Jehova’

‘Amuyandaule Maccijilo Muzyina lya Jehova’

“Nkaambo njoosia . . . bantu babombe batontola. Bayooyandaula macijilo muzina lya-Jehova.”—ZEF. 3:12.

1, 2. Ino nimvwula nzi mpati yamaambilambali iiyakutujatikizya toonse?

SENA kuli nimwakayuside mukaanda kabwizu akaambo kakuti imvwula mpati yakamusinkila? Pele kuti naa kaili yacivwula mabwe alimwi kaili yamuwo tamukonzi kuyusa mukaanda aaka pe, kuyandika kuunka muŋanda mpati.

2 Mvwula yacivwula mabwe yamusyobo umbi ilaboola eeyo yalo iiyakujatikizya bantu boonse. Kubelesya maambilambali “mbuzuba bwalupyopyongano.” Oobu “buzuba bupati bwa-Jehova” buya kutujatikizya toonse. Nokuba boobo, tulakonzya kukwabililwa. (Amubale Zefaniya 1:14-18.) Ino mbuti mbotuya kucita oobo “mubuzuba bwabukali bwa-Jehova” oobo buya kutalika ino-ino?

Mazuba Aalupyopyongano Kaindi

3. Ino ‘ncivulamabwe’ cili buti cakasikila misyobo iili kkumi mubwami bwa Israyeli?

3 Buzuba bwa Jehova buya kutaanguna kunyoonyoona bukombi bwakubeja munyika. Tulakonzya kukwabililwa kuti twabona mbwakali kubakwabilila bantu kaindi Leza. Isaya wakapona mumwaanda wamyaka walusele B.C.E., wakakozyanisya kubeteka kwa Jehova nkwaakacita kumisyobo iili kkumi mubwami bwa Israyeli “[ku]acivulamabwe” ncobatakali kukonzya kuyusa. (Amubale Isaya 28:1, 2.) Businsimi oobu bwakazuzikizigwa mu 740 B.C.E. ciindi bana Asuri nobakaisaala minzi yabantu bamisyobo isiyene-siyene kubikkilizya amusyobo wabana Efraimu walo wakali musyobo mupati kapati.

4. Ino mbuti “buzuba bupati bwa Jehova” mbubwakasikila Jerusalemu mu 607 B.C.E.?

4 Kubeteka bana Israyeli batasyomeki kwakazuzikizigwa mu 607 B.C.E. “[mu]buzuba bupati bwa Jehova” naakali kubeteka Jerusalemu abwami bwa Juda. Eeci cakacitika akaambo kakuti bama Juda abalo bakazanga. Bana Babuloni nakali kulelwa a Nebukadinezara bakakonga bama Juda abantu bakali kukkala mudolopo mpati ya Jerusalemu. Bama Juda bakalomba kuti bagwasyigwe kuti babe ‘amacijilo aakubeja,’ kwiinda mukumvwana abana Egepita. Nokuba boobo, mbuli civulamabwe bana Babuloni bakaanyonyoona “macijilo.”—Is. 28:14, 17.

5. Ino ncinzi ciyakucitikila bantu ba Leza boonse aantoomwe ciindi bukombi bwakubeja bwaakunyonyoonwa?

5 Ibuzuba bupati bwa Jehova bwakasikila Jerusalemu cakali citondezyo calubeta luyakusikila Bukombi bwanyika buzangide mazuba aano. Mpoonya “Babuloni Mupati,” bukombi bwakubeja boonse bwamunyika buya kunyonyoonwa. Kumane, bweende bwazyintu bubyaabi oobu bwa Saatani buya kunyonyoonwa. Bantu ba Leza boonse aantoomwe bayoofwutuka akaambo kakuti bayubila muli Jehova.—Ciy. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.

Kukwabililwa Kumuuya Akumubili

6. Ino bantu ba Jehova mbuti mbobakonzya kukwabililwa?

6 Ino mbuti bantu ba Leza mbobakonzya kukwabililwa kuciindi cino camamanino? Tulakonzya kukwabililwa kumuuya kwiinda mu “kuyeeya izina lya [Leza]” akumubelekela cabusungu. (Amubale Malaki 3:16-18.) Aboobo, tulakonzya kucita zinji kwiinda buyo kuyeeya azyina lwakwe. Tubala kuti: “Woonse wiita zyina lya Jehova uyoofwutulwa.” (Lom. 10:13) Kuli kweendelana kuliko akati kakwiita zyina lya Jehova ambwaya kutufwutula. Bantu banji basyomeka balabona kwiindana kuliko akati ka Banakristo bakasimpe ‘bayeeya izina lyakwe’ babeleka kabali Bakamboni bakwe abaabo bantu batamubelekeli.

7, 8. Ino munzila nzi Banakristo bamumwaanda wakusaanguna mbobakafwutulwa alimwi ino nkukozyanya nzi kuliko mazuba aano?

7 Nokuba boobo, kufwutulwa kwesu takukabi buyo kwakumuuya nkaambo Leza wakabasyomezya bantu bakwe kuti uyakubafwutula kumubili. Icakacitika mu 66 C.E., citondezya kuti Cestius Gallus wakabasololela basikalumamba bana Roma kuti basaale munzi wa Jerusalemu. Jesu wakaamba kuti mazuba aamapenzi aaya ‘ayakufwiinsyigwa.’ (Mt. 24:15, 16, 21, 22) Eeci cakacitika ciindi basikalumba baku Roma nibakaleka kusaala munzi, cakapa kuti “muntu” naa Banakristo bakasimpe ‘bafwutuke.’ Bakaba aciindi cakuzwa mudolopo aminzi yakazungulukide. Bamwi bakazabuka mulonga wa Jodano akuya kuyubila mumalundu kujwe amulonga.

8 Tulakonzya kubakozyanya Banakristo bakaindi abantu ba Leza mazuba aano. Kaindi Banakristo bamumwaanda wakusaanguna bakakwabililwa alimwi babelesi ba Leza bamazuba aano abalo baya kukwabililwa. Nokuba boobo, ecino ciindi takukabi busena buya nkobaya kutijila akaambo kakuti Banakristo bali mumasena asiyene-siyene nyika yoonse. Mbubwenya buyo “basale” abaabo mbobabeleka limwi bayakufwutuka kwiinda mukubalikila kuli Jehova ambunga yakwe iili mbuli mulundu baakunyonyoonwa Banakristo bazangide.

9. Ino mbaani bapa kuti izyina lya Jehova lilubwe? Amupe cikozyanyo.

9 Kulubazu lumwi, basololi Bazikombelo balabacenga bantu baabo, aboobo bayandika kujaigwa akaambo kakuti balakaka kubelesya zyina lya Leza. Kaindi zyina lya Leza lyakali kubelesyegwa kapati ku Europe. Zyina eeli lyakali kwiimininwa amabala a Chihebrayo aakuti YHWH (naa JHVH), akali kulembwa amali, abwaanda, mumabbuku amuma Bbaibbele manji alimwi amuzikombelo zya Bakatolika. Nokuba boobo, icilengwa ciliko aano mazuba ncakugusya zyina lya Leza muma Bbaibbele alimwi tabalibelesyi. Kweelana alugwalo lwakalembwa mu June 29, 2008, Cikombelo ca Katolika cakaamba kuti izyina lya Leza leelede kucincwa akulembwa kuti “Mwami.” Paapa wakaamba kuti izyina lya Leza talyeelede kubelesyegwa munyimbo amumipailo ciindi nokuli muswaangano waba Katolika. Abalo basololi bazikombelo mu Bunakristo Bwanyika abaabo batali Banakristo, bacenga mamilyoni aabantu babo kuti batamuzyibi Leza wakasimpe.

Mbobakwabililwa Aabo Balemeka Izyina lya Leza

10. Ino mbuti mbolilemekwa zyina lya Leza mazuba aano?

10 Kwiindana ambozicita zikombelo zimbi, Bakamboni ba Jehova balalilemeka izyina lya Leza. Balacita oobo kwiinda mukulibelesya cabulemu. Jehova ulabayanda bantu aabo bamusyoma alimwi ulabalongezya akubakwabilila. “Ulibezi abo bamusyoma.”—Nah. 1:7; Mil. 15:14.

11, 12. Ino mbaani bakali kulemeka zyina lya Jehova akati kabama Juda bakaindi alimwi ino mbaani ibacita oobo mazuba aano?

11 Nokuba kuti bama Juda banji bakaindi bakazanga, kuli bamwi ‘bakaccijila muzina lya-Jehova.’ (Amubale Zefaniya 3:12, 13.) Leza naakazumizya bana Babuloni kuzunda bama Juda batasyomeki kuti batolwe buzike, ibamwi mbuli Jeremiya, Baruki a Ebedi-meleki bakafwutuka. Bakali kukkala mucisi cabantu bakazanga. Bamwi bakazumanana kusyomeka kabali mubuzike. Mu 539 B.C.E., bana Mediya a Persia kabasololelwa a Koresi bakazunda Babuloni. Koresi wakapa mulawo wakuzumizya bama Juda bakasyeede kuti bapiluke kwabo.

12 Naakali kwaamba baabo bakali kuya kukkomana akaambo kakubukulusyigwa kwa bukombi bwakasimpe, Zefaniya wakasinsima kuti Jehova uyakubakkomanina. (Amubale Zefaniya 3:14-17.) Eeci cilacitika amazuba aano. Bwami bwa Leza nobwakatalika kulela kujulu, Jehova wakabafwutula bananike basyomeka basyeede kuzwa mubuzike bwakumuuya bwa Babuloni Mupati. Alimwi ulabakkomanina kusikila asunu.

13. Ino ndwaanguluko nzi bantu bamunyika yoonse basyomeka ndobajana?

13 Aabo balaalusyomo lwa kukkala aano anyika kukabe kutamani abalo bakazwa mu Babuloni Mupati alimwi bakaanguluka kunjiisyo zyakubeja. (Ciy. 18:4) Nkakaambo kaako makani aakaambwa kubbuku lya Zefaniya 2:3 alazuzikizigwa mazuba aano aakuti: “Amuyandaule Jehova, nyoonse nobabombede baansi.” Bantu babombe myoyo boonse munyika ibajisi bulangizi bwakupona kujulu naa anyika bayubila muzyina lya Jehova.

Zyina lya Leza Talili Lyamasalamuzi

14, 15. (a) Ino zyintu nzi bamwi nzyobabelesya kutegwa zibakwabilile? (b) Ino nzyintu nzi ziteelede kubelesyegwa iziyeeyelwa kuti zilapa coolwe?

14 Bamwi bana Israyeli bakali kubona tempele kuti ndyamasalamuzi cakuti lilakonzya kubakwabilila kuli basinkondonyina. (Jer. 7:1-4) Kaindi bana Israyeli bakali kubona ibbokesi lyacizuminano kuti ndyamasalamuzi alimwi lilakonzya kubakwabilila munkondo. (1 Sam. 4:3, 10, 11) Constantine Mupati wakazila mabala aaci Giriki aakali kulembwa kuti khi a rho, mabala aakutaanguna obilo akali kwiiminina “Kristo” muci Giriki antobo zyabasikalumamba bakwe kasyoma kuti eeci inga cabakwabilila basikalumamba bakwe munkondo. Alimwi Mwami Gustav Adolph II waku Sweden wakatola lubazu munkondo yakatola myaka iili 30, kuboneka kuti ncecisani ncaakali kubelesya munkondo mbuli mbokutondezyedwe apeeji 7. Amubone kuti eeli zyina lyakuti “Iehova” lyakali lembedwe acisani eeci acamba.

15 Bantu ba Leza bamwi ibakali kupenzyegwa amadaimona bakali kwiita zyina lya Jehova kutegwa bakwabililwe. Nokuba boobo, izyintu zimwi zijisi zyina lya Leza tazyeelede kubonwa kuti zyintu zyamaleele naa kuti zilakonzya kubakwabililwa. Eeci tacili ncocaamba ikuyubila muzyina lya Jehova.

Mbotukonzya Kukwabililwa Aano Mazuba

16. Ino mbuti mbotukonzya kukwabililwa kumuuya aano mazuba?

16 Aano mazuba bantu ba Leza boonse balakwabililwa kumuuya. (Int. 91:1) Kwiinda mu “muzike musyomesi uucenjede” alimwi abaalu mumbungano balatukwabilila kuzyintu zikonzya kutunyonganya kumuuya. (Mt. 24:45-47; Is. 32:1, 2) Kamuyeeya buyo zyintu nzitwali kucenjezyegwa mbuli kuyandisya lubono ambotwakwabililwa kumuuya. Ino mapenzi nzi aaboola akaambo kabutolo aakonzya kupa kuti muntu ataubeleki kabotu mulimo wa Jehova? Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Kuliiba kwabafubafuba kulabanyonyoona, pele abo baswiilila ndime bayookala kabotu, bayooba aluumuno cakutayoowa bubi.” (Tus. 1:32, 33) Ikulilemeka akwalo kulakonzya kutugwasya kuzumanana kukwabililwa kumuuya.

17, 18. Ino ncinzi cibagwasya bantu banji aano mazuba kuyubila muzyina lya Jehova?

17 Kamuyeeya buyo mbotukulwaizyigwa amuzike musyomesi kwiinda mukutobela malailile ngatupa Jesu akukambauka makani mabotu aa Bwami munyika yoonse. (Mt. 24:14; 28:19, 20) Zefaniya wakaamba kucinca kumwi kukonzya kugwasya bantu kuti bayubile muzyina lya Leza. Zefaniya wakaamba kuti: “Kuciindi eco njoosandula mwaambo wabantu akubapa mwaambo uusalala, kuti boonse bakwiilile izina lya-Jehova akumumanina milimo camoyo woonse.”—Zef. 3:9.

18 Ino mwaambo uusalala ninzi? Mwaambo uusalala nkasimpe kajatikizya Jehova Leza alimwi amakanze akwe ajanika mujwi lyakwe lyakasololelwa amuuya. Mulaubelesya mwaambo ooyu nomubandika makani amasimpe kujatikizya ziya kucitika mu Bwami bwa Leza alimwi amboliya kusalazyigwa izyina lyakwe, anomusinizya bweendelezi bwa Leza anomubandika makani aakkomanisya kujatikizya zilongezyo zitamani zibaya kujana aabo basyomeka. Akaambo kaceeci mweelwe wabaabo baamba mwaambo ooyu wacikozyanyo wayungizigwa, “boonse [bakwiilila] izina lya-Jehova akumumanina milimo camoyo woonse.” Inzya, bantu banji nyika yoonse bayubila muli Jehova.—Int. 1:1, 3.

19, 20. Ino kaindi kusyoma ‘maccijilo aakubeja’ cakaala buti?

19 Bantu munyika balaamapenzi manji. Akaambo kakuti bayanda kuti mapenzi aabo amane babuzya bantu batalondokede. Naa balanga kuli basitwaambo twacisi mbuli mbubakacita bana Israyeli bansiku bakali kulanga kuzisi zyakali munsi-munsi kutegwa babagwasye akuti kabamvwana. Pele mulizyi kuti kucita boobo taaku nicakabagwasya bana Israyeli. Taku cisi naa mbunga ya United Nations iikonzya kumana mapenzi cakumaniina. Aboobo, imasena aali boobo taakonzyi kutugwasya pe ngakubeja. Bbaibbele lyaamba kuti ‘maccijilo aakubeja.’ Tulakonzya kwaamba oobu akaambo kakuti boonse baasyoma baya kutyompwa kapati.—Amubale Isaya 28:15, 17.

20 Imvwula yacivulamabwe yamaambilambali iyakuboola ino-ino anyika mubuzuba bwa Jehova. Inzila zyoonse nzyobabelesya bantu tazikabagwasyi; nozyiba zilwanyo zyankondo naa buvwubi. Bbuku lya Isaya 28:17 lyaamba kuti: “Lino civulamabwe ciyookukula macijilo aazyakubeja, amaanzi ayootonta ciyubilo canu.”

21. Ino mbubotu nzi mbotukonzya kujana kuti katutobela lugwalo lwa mwaka wa 2011?

21 Lino, akumbele bantu ba Leza baya kukwabililwa ncobeni a Jehova Leza. Izyina lya Zefaniya lyaamba kuti “Jehova Wasisa,” calo caamba kuti mayubilo eeni-eni. Nkakaambo kaako ncoceelela kuti lugwalo lwamwaka wa 2011 kalwaamba kuti: “Bayooyandaula macijilo muzina lya-Jehova.” (Zef. 3:12) Noliba lino tulakonzya kutijila muzyina lya Jehova akumusyoma. (Int. 9:10) Lyoonse tweelede kukayeeya kaambo kakuti: “Izina lya-Jehova ningazi injumu; mululami ulacijila kulinjiyo, aboobo ulafutuka.”—Tus. 18:10.

Sena Muciyeeyede?

• Ino mbuti mbotukonzya kukwabililwa azyina lya Jehova aano mazuba?

• Ino nkaambo nzi ncotuteelede kusyoma ‘maccijilo aakubeja’?

• Ino maccijilo nzi ngotusyomezyedwe kumbele?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 6]

Lugwalo lwamwaka wa 2011 lwaamba kuti: “Bayooyandaula macijilo muzina lya-Jehova.” —Zefaniya 3:12.

[Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 7]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”