Skip to content

Skip to table of contents

Ikusala Zyintu Zikonzya Kumulemeka Leza

Ikusala Zyintu Zikonzya Kumulemeka Leza

Ikusala Zyintu Zikonzya Kumulemeka Leza

“Muntu uucenjede ulayeeya kabotu kweenda kwakwe.”—TUS. 14:15.

1, 2. (a) Ino ncinzi ncotweelede kubikkila maano mukusala kuli koonse nkotucita? (b) Mibuzyo nzi njotutiilange-lange?

ABUZUBA tulaakusala kucita zyintu zinji. Kusala kumwi kuletela mapenzi. Kumwi kusala kujatikizya buumi bwesu. Ino ooku nkusala kuli buti? Ikusala kuli koonse nkotucita, kube kusala mutwaambo tusyoonto naa tupati, icipati tuyanda kulemeka Leza.—Amubale 1 Bakolinto 10:31.

2 Sena cilaakumuubaubila kusala naa cilaakumukatazya? Ikuti naa tuyanda kuti katucita kabotu kumuuya, tweelede kuzyiba mbotukonzya kwaandanya cibotu acibi akusala cintu cini ncotuyanda ikutali kusalilwa buya. (Lom. 12:1, 2; Heb. 5:14) Ino ntwaambo nzi tumwi tukonzya kutupa kwiiya kusala kabotu? Ino nkaambo nzi ncocikatazya kusala zimwi ziindi? Alimwi ino ninzila nzi nzyotukonzya kutobela kutegwa kusala kwesu kakulemeka Leza?

Ino Nkaambo nzi Ncotweelede Kusala?

3. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kunyonganizyigwa notusala?

3 Ikuti katudooneka kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele, basicikoloma naa mbotubeleka limwi balakonzya kubona mbuli kuti tatuzibikkili kapati maano nzyotusyoma akuti tatukatazyi kuyunga. Balakonzya kubeja naa kubba mpoonya akutukulwaizya ‘kutobela’ nzyobacita naa kubagwasya kusisa nzyobacita. (Kul. 23:2) Aboobo, muntu uucizyi kusala zyintu zilemeka Leza takazumizyi kuti kuyoowa naa kuyanda kukkomanisya bantu kumupe kulilemeka munzila iikazyanya amanjezyeezya aakwe aayiisyidwe njiisyo zyamu Bbaibbele.—Lom. 13:5.

4. Ino nkaambo nzi bamwi ncobakonzya kuyeeya kuti balakonzya kutusalila cakucita?

4 Tabali boonse batugwasya kusala ibakonzya kutusalila zyintu zibi. Abalo beenzuma bayanda kutugwasya balakonzya kutusinikizya kuti tutobele ncobasala. Noliba leelyo notwalonga aŋanda, bazyali besu naa bamukowa balakonzya kuyeeya kuti beelede kuzumanana kutugwasya kusala mutwaambo tupati-pati. Mucikozyanyo atubone makani aabusilisi. Ibbaibbele litwaambila kuti tweelede kulikasya kulya bulowa. (Mil. 15:28, 29) Twaambo tumwi itwabusilisi tuyandika kuti aumwi alisalile mbwayanda kusilikwa, muntu ulakonzya kuzumina kubikkwa bulowa naa kukaka. * Bayandwa besu balo inga bayanda kuti tubikkwe bulowa. Nokuba boobo, nomusala mukaambo aaka aumwi Munakristo wakalyaaba akubbapatizyigwa weelede “kunyamuna mukuli wakwe.” (Gal. 6:4, 5) Makanze eesu ngakuti tukkomanisye Leza kutali bantu.—1 Ti. 1:5.

5. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuti tuzumanane kusyomeka?

5 Kutasala kabotu kulakonzya kutunjizya mumapenzi. Sikwiiya Jakobo wakalemba kuti muntu uutasali kabotu “takkalikene munzila zyakwe zyoonse.” (Jak. 1:8) Mbuli bwato buli mulwizi butajisi nkasi, muntu ulakozya kuyungwa azyintu nzyobamwaambila bantu bakonzya kucinca kufwumbwa ciindi. Eelo kaka cilausisya kubona muntu uuleka kusyoma akutongooka bamwi akaambo kazyintu nzyaakacita. (1 Ti. 1:19) Ino mbuti mbotukonzya kucita kutegwa tutabi amapenzi aali boobo? Tweelede “kukkalikila mulusyomo.” (Amubale Bakolose 2:6, 7.) Kutegwa tuyume tweelede kwiiya kusala kabotu akutondezya kuti tulazyisyoma izili Mujwi lya Leza lyakasololelwa amuuya. (2 Ti. 3:14-17) Ino ncinzi cikonzya kutulesya kusala kabotu?

Ncokukonzya Kukatazya Kusala

6. Ino inga twajatikizyigwa buti akaambo kakuyoowa?

6 Kuyoowa kulakonzya kututyompya—kuyoowa kutasala kabotu, kuyoowa kwaalilwa naa kuyoowa kufwubaazyigwa. Twaambo toonse ootu tulalimvwisya. Taku muntu uutayandi kusala kabotu, kusala kumwi kulakonzya kumuletela mapenzi ansoni. Pele kuyanda Leza a Jwi lyakwe kulakonzya kutugwasya kutaciindizya kuyoowa. Munzila nzi? Kuyanda Leza kuya kutugwasya kuti lyoonse katuyandaula busolozi buzwa Mujwi lyakwe amumabbuku aamba zyamu Bbaibbele katutanasala. Aboobo cinakutupa kuti katutalubizyi kapati. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti Bbaibbele lyaamba “babombumyoyo [kuti] bapegwe maanu, abalombe bajane luzibo alumvwisyo.”—Tus. 1:4.

7. Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Mwami Davida?

7 Sena lyoonse tunakusala zyintu zili kabotu? Peepe. Toonse tulalubizya. (Lom. 3:23) Mucikozyanyo, Mwami Davida wakali musongo alimwi wakali kusyomeka. Nokuba boobo, zimwi ziindi wakali kulubizya cakuti cakali kumupa kupenga akupenzya bamwi. (2 Sam. 12:9-12) Pele Davida tanaakazumizya kuti kulubizya kwakwe kumupe kutasala kabotu cakuti atatambulwi a Leza. (1 Bam. 15:4, 5) Tulakonzya kusala kabotu nokuba kuti kuli zyintu nzyotwakalubizya kaindi mbuli Davida, kuti naa twayeeya kuti Jehova uyakutulekelela zibi zyesu. Uyakuzumanana kubagwasya aabo bamuyanda alimwi bamumvwida.—Int. 51:1-4, 7-10.

8. Ino ncinzi ncotwiiya kumwaapostolo Paulo naakali kwaamba zyalukwatano?

8 Tatukonzyi kulibilika kapati notusala zyakucita. Munzila nzi? Kwiinda mukuyeeya kuti kuli nzila zinji nzyotukonzya kubelesya mukusala. Kamuyeeya mwaapostolo Paulo mbwaakaamba makani aalukwatano. Kasololelwa amuuya wakalemba kuti: “Ikuti umwi wabona kuti camwaalila kweendelezya luunyaunya lwakwe, alimwi ikuti kali wainda aciimo cakukubuka, nkokuti mboobu mboceelede kuba: acite eeco ncayanda; tabisyide pe. Abakwate. Pele ikuti umwi kakkalikene mumoyo wakwe, alimwi takatazyigwi, pele ulijisi nguzu zyakweendelezya mizeezo yakwe alimwi ulisinizyide mumoyo wakwe kuti ulakutobela kusala kwakwe ooku kwakuti azumanane katakwete, ulacita kabotu. Mbubonya buyo awalo ooyo uukwata ucita kabotu, pele ooyo uutakwati ucita kabotu kwiinda.” (1 Ko. 7:36-38) Paulo wakakulwaizya kutakwata naa kutakwatwa kuti nenzila mbotu, pele taili njenzila ilikke mbotu.

9. Sena tweelede kubikkila maano ikubona bamwi mbobazyibona nzyotusala? Amupandulule.

9 Sena tweelede kubikkila maano ikubona bamwi mbobazyibona nzyotusala? Munzila imwi. Amubone Paulo mbwaakaamba kujatikizya zyakulya zyakali kulibonya mbuli kuti nzyobakali kupaizya mituni. Wakaamba kuti kusala nkwacita muntu kulakonzya kuti kakuluzi, nokuba boobo kulakonzya kunyonganya manjezyeezya aabantu batasimide. Ino Paulo wakasala kucita nzi? Wakalemba kuti: “Ikuti naa ncondilya cilamutyompya mukwesu, tandikalyi limbi nyama alimwi pe, kutegwa nditatyompyi mukwesu.” (1 Ko. 8:4-13) Andiswe tweelede kubona kusala kwesu mbokubajatikizya bamwi. Pele ncotuyandisya nkubona zyakusala zyesu mbozijatikizya cilongwe cesu a Jehova. (Amubale Baloma 14:1-4.) Ino ninjiisyo nzi zyamu Bbaibbele ziyakutugwasya kusala zyintu zilemeka Leza?

Nzila Zili Cisambomwe Zikonzya Kutugwasya Kusala Kabotu

10, 11. (a) Mbuti mbotukonzya kucita kutegwa katutalisumpuli mumukwasyi? (b) Ino ncinzi baalu ncobeelede kuyeeya nobasala zyintu zijatikizya mbungano?

10 Mutani kulisumpuli. Katutanasala cakucita tweelede kulibuzya kuti, ‘Sena ndilijisi nguzu zyakusala boobu?’ Mwami Solomoni wakalemba kuti: “Kasika kamikami, kulasika insoni, pele babombumyoyo mbebajisi busongo.”—Tus. 11:2.

11 Bazyali balakonzya kuzumizya bana baabo kusala muzyintu zimwi, pele bana tabeelede kulimvwa kuti balijisi nguzu zyakucita boobo. (Kol. 3:20) Bamakaintu bakwetwe balijisi nguzu zimwi mumukwasyi, pele beelede kuzyiba kuti balumi babo ngomutwe. (Tus. 1:8; 31:10-18; Ef. 5:23) Abalo balumi beelede kuzyiba kuti nguzu zyabo kuli mpozigolela alimwi akuti mutwe wabo ngu Kristo. (1 Ko. 11:3) Baalu nzyobasala zilabajatikizya bamu mbungano. Nokuba boobo, balaba masimpe kuti ‘tabaindilili zyintu zilembedwe’ izili Mujwi lya Leza. (1 Ko. 4:6) Alimwi balabikkila maano kutobela busolozi buzwa kumuzike musyomesi. (Mt. 24:45-47) Tatukonzyi kulibilika naa kutyompya bamwi kuti katusala kabotu muzyintu nzyotupedwe nguzu.

12. (a) Ino nkaambo nzi ncotweelede kuvwuntauzya? (b) Amupandulule muntu mbwakonzya kuvwuntauzya.

12 Amuvwuntauzye. Solomoni wakalemba kuti: “Makanze aabasungu alaleta zilyo zinji, pele uufwanzya makani ulajana bucete buyo.” (Tus. 21:5) Mucikozyanyo, sena mujisi makanze aakutalika kucita makwebo? Mutaciti buyo zyintu kweelana ambomulimvwa. Amuvwuntauzye twaambo toonse tuyandika, amulombe lugwasyo kuli baabo bajisi luzyibo mumakani aayo alimwi amubone njiisyo zyamu Bbaibbele zyaamba makani aayo. (Tus. 20:18) Kutegwa muvwuntauzye kabotu, amube amilongo yobilo—omwe kautondezya mpindu zijanika pele umwi kautondezya buyumu-yumu. Kamutanasala cakucita, ‘amubone mali aayandika.’ (Lk. 14:28) Amubone kusala kwanu mbokukonzya kumugwasya kumubili pele alimwi ambocikonzya kujatikizyigwa cilongwe canu a Jehova. Citola ciindi cilamfwu akubeleka canguzu kutegwa muvwuntauzye kabotu. Pele kuti mwacita oobo, tamukonzyi kusala cakubindaana calo cikonzya kumupa kupenga naa kulibilika kumbele.

13. (a) Ino ncisyomezyo nzi cijanika kuli Jakobo 1:5? (b) Ino kupailila busongo inga kwatugwasya buti?

13 Amupailile busongo. Kusala kwesu kuyoomulemeka Leza kuti twamulomba kutegwa atugwasye. Sikwiiya Jakobo wakalemba kuti: “Ikuti muntu umwi akati kanu kabulizyide busongo, azumanane kumulomba Leza nkaambo boonse ulabapa cabuuya alimwi kakunyina kubasampaula; eelyo buyoopegwa kulinguwe.” (Jak. 1:5) Tatweelede kuba ansoni kwaamba kuti tuyandika busongo bwa Leza kuti butugwasye kusala zyakucita. (Tus. 3:5, 6) Pele kuti naa twasyoma busongo bwesu tulakonzya kusweeka. Notupailila busongo akuvwuntauzya njiisyo zili mu Jwi lya Leza, tuzumizya muuya uusalala kuti utugwasye kuzyiba makanze ngotujisi aakuyanda kucita cintu cimwi.—Heb. 4:12; amubale Jakobo 1:22-25.

14. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kusumpya?

14 Amusale. Mutafwambaani kubweza ntaamu eeyi kamutanavwuntauzya naa kupailila busongo. Muntu musongo “ulayeeya kabotu kweenda kwakwe.” (Tus. 14:15) Kulubazu lumwi, mutasumpyi. Muntu uusumpya ulakonzya kupa twaambo twakulilekelela akaambo kakutacita cintu cimwi. (Tus. 22:13) Nokuba boobo, kumamanino ulasala—pele nasala ulekela bamwi kuti bamweendelezye.

15, 16. Ncinzi cijatikizyidwe mukucita ncotwasala?

15 Amucite ncomwasala. Kusoleka nkotucita kutegwa tusale camaano kulakonzya kuba kwabuyo ikuti naa tiitwabeleka canguzu kuti tucicite ncotwasala. Solomoni wakalemba kuti: “Kufumbwa milimo njaajana maanza aako, kocita canguzu.” (Muk. 9:10) Kutegwa tuzwidilile, tweelede kulisungula kucita zyintu ziyandika kutegwa tuzyicite nzyotwasala. Mucikozyanyo, sikumwaya mumbungano ulakonzya kusala kucita bupainiya. Sena uyakuzwidilila? Cakutadooneka ulakonzya kuzwidilila kuti watalekela mulimo wakumubili akulikondelezya kuti zimumanine nguzu aciindi ncayandika kubeleka mumulimo.

16 Ikusala zyintu zibotu tacili cuuba-uba pe. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti “nyika yoonse ili mumaanza aamubi.” (1 Jo. 5:19) Tweelede kutingana “[a]baleli banyika bamudima ooyu alimwi amyuuya mibi iili mumasena aakujulu.” (Ef. 6:12) Boonse bobilo, mwaapostolo Paulo asikwiiya Juda bakatondezya kuti aabo basala kulemeka Leza beelede kulibambila kulwana.—1 Ti. 6:12; Jud 3.

17. Caboola kumakani aakusala, ino Jehova uyanda kuti katucita nzi?

17 Amukalange-lange kaambo nkomwasala akucinca zyintu zimwi kuti kakuyandika. Talili lyoonse zyintu nzyotwasala nozicitika kweelana ambotwali kuyanda. Cili boobo nkaambo “ziindi zyalufu azyamapenzi” zilatusikila toonse. (Muk. 9:11) Nokuba boobo, Jehova ulangila kuti tuzumanane kusala muzyintu zimwi nokuba kuti tulajana mapenzi. Tweelede kulisalila kulyaaba kuli Jehova, kukwata naa kukwatwa. Leza uyanda kuti katupona kweelana ambutwasala. (Amubale Intembauzyo 15:1, 2, 4.) Pele zyakusala zinji tazikatazyi pe. Muntu musongo ciindi aciindi ulazilanga-langa zyakusala nzyacita. Takalekeli kuti kulisumpula kumupe kwaalilwa kucinca kusala kuti kakuyandika. (Tus. 16:18) Ncayanda kapati ncakuti azumanane kupona buumi bulemeka Leza.

Amubaiisye Bamwi Kusala Zyintu Zilemeka Leza

18. Ino mbuti bazyali mbobakonzya kuyiisya bana babo kusala zyintu zili kabotu?

18 Bazyali balakonzya kuyiisya bana babo kutegwa kabasala zyintu zilemeka Leza. Cikozyanyo cibotu ncamwiiyi mubotu. (Lk. 6:40) Kuti kaceelede, bazyali balakonzya kubapanduluda bana babo balo mbobakasala cintu cimwi. Alimwi balakonzya kuzumizya bana babo kusala zyintu zimwi alimwi akubalumbaizya kuti naa nzyobasala zyazwidilila. Ino mbuti kuti naa mwana tanaasala kabotu? Muzyali ulakonzya kumukwabilila mwana kuzyintu zibi zikonzya kumucitikila akaambo kakutasala kabotu, pele kucita boobo lyoonse takukonzyi kumugwasya mwana. Mucikozyanyo, muzyali ulakonzya kuzumizya mwana kubweza pepa lizumizya muntu kweenzya mootokala. Pele mwana ulakonzya kupegwa mulandu akaambo kakuti tanaatobela mulawo uumwi wamumugwagwa. Muzyali ulakonzya kuubbadela mulandu ooyo. Pele naa mwana waambilwa kuti abeleke kutegwa abbadele mulandu, ulakonzya kubikkila maano kuzyintu nzyasala.—Lom. 13:4.

19. Ino ncinzi ncotweelede kubayiisya mbotwiiya limwi Bbaibbele alimwi mbuti mbotukonzya kucita oobo?

19 Jesu wakalailila basikwiiya bakwe kuti bayiisye bamwi. (Mt. 28:20) Cintu cimwi ciyandika kapati ncotukonzya kuyiisya mbotwiiya limwi Bbaibbele, nkusala zyintu zili kabotu. Kutegwa tucite oobo, tatweelede kubaambila mbozicitwa zyintu. Cilagwasya kubayiisya kulanga-langa njiisyo zyamu Bbaibbele kutegwa balisalile cakucita. Kaambo nkakuti “Leza uyoobeteka umwi aumwi wesu kweelana amilimo yakwe.” (Lom. 14:12) Aboobo, toonse tweelede kusala zyintu zilemeka Leza.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 4 Kutegwa mubone mbomukonzya kusala mukaambo aaka, amubone pepa lyamukati lijisi mutwe wakuti “Ino Mbuti Mbondikonzya Kusala Kujatikizya Tubeela Twabulowa Alimwi Abusilisi Bujatikizya Kubelesya Bulowa Bwangu Kundigama?” uuli mu Mulimo Wesu wa Bwami wamu November 2006, amapeeji 3-6.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kwiiya kusala kabotu?

• Ino mbuti kuyoowa mbokukonzya kutujatikizya, alimwi ino inga twacita buti kuti tutayoowi?

• Ino zyintu nzi zili cisambomwe zikonzya kutugwasya kuti nzyotusala kazilemeka Leza?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Kabbokesi/Cifwanikiso icili apeeji 16]

Mbotukonzya Kusala Kabotu

1 Mutani Kulisumpuli

2 Amuvwuntauzye

3 Amupailile Busongo

4 Amusale

5 Amucite Ncomwasala

6 Amukalange-lange Kaambo Akucinca Kuti Kakuyandika

[Cifwanikiso icili apeeji 15]

Muntu uudooneka uli mbuli bwato buli mulwizi butajisi nkasi