Skip to content

Skip to table of contents

Mbuti Mbomukonzya Kuzwidilila?

Mbuti Mbomukonzya Kuzwidilila?

Mbuti Mbomukonzya Kuzwidilila?

KUZWIDILILA—ndibbala libikkilwa maano kapati. Bantu bamwi basumpuka alimwi bavwuba kapati alimwi baba ampuwo. Ibamwi balayanda kuzwidilila pele balaalilwa.

Kanji-kanji, kuzwidilila kuyaama azyintu nzyomubikkila maano mubuumi bwanu. Twaambo tumbi tobilo tuyandika kapati tujatikizya mbomucibelesya ciindi canu anguzu alimwi ambomufwambaana kuyeeya cakucita.

Banakristo banji bajana kuti kutola lubazu mumulimo wakukambauka kwabapa kukkomana kapati. Kucita mulimo waciindi coonse kwabagwasya kuzwidilila ibana alimwi abapati. Pele bamwi bayeeya kuti mulimo wakukambauka taupi kukkomana, aboobo nobalibikkila mbaakani mubuumi bwabo baubona kuti tauyandiki kapati. Ino ncinzi cipa kucita boobu? Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mutasweekelwi cintu ciyandika kapati? Alimwi mbuti mbomukonzya kuzwidilila?—Jos. 1:8.

Zyintu Zyakucita Mwakotoka Kucikolo

Banakristo bakubusi beelede kubona mbobakonzya kumubelekela Leza wakasimpe ambobakonzya kucita zyintu zimwi. Aabo bacita oobo bacita kabotu mubuumi alimwi bayandika kulumbaizyigwa.

Nokuba boobo, bamwi Banakristo bakubusi babikkila kapati maano kuzyintu nzyobayanda kucita bakotoka kucikolo. Zyintu zili boobu tazili zibi naa tazikasyigwi pe. Nokuba boobo, bakubusi Banakristo beelede kulibuzya kuti: ‘Ino eezyi nzyondiyanda kucita zitola ciindi cilamfwu buti? Ino mbalongwe bali buti mbondijisi? Ino nditondezya muuya uuli buti nondicita zyintu eezyo? Ino ncinzi ncondibikkila kapati maano mubuumi bwangu?’ Mulakonzya kuzyiba kuti ooyo uuzumanana kucita zyintu zili boobo takonzyi kujana ciindi alimwi ulakonzya kubula nguzu zyakuyumya cilongwe cakwe a Leza. Akaambo kaceeci mulakonzya kubona ncociyandika kubikka mbaakani.—Ef. 5:15-17.

Amubone cakacitika kuli ba Wiktor. * Baakaamba kuti: “Nondakacili amyaka iili 12 yakuzyalwa, ndakatalika cisobano ca volleyball. Mukuya kwaciindi ndakatambula bulumbu ziindi zinji. Ndakaba aampuwo kapati.” Bamane, ba Wiktor bakanyongana nobakabona cisobano cabo mbocakanyonganya cilongwe cabo a Jehova. Buzuba bumwi, bakoona nobakali kubala Bbaibbele. Alimwi bakazyiba kuti tiibakali kucita kabotu mumulimo wamumuunda. “Cisobano cakandimanina ciindi alimwi ndakazyiba kuti tiindakali kucita kabotu kumuuya. Ndakalizyi kuti tiindakali kucita zyintu zyoonse nzyondeelede kucita.”

Lwiiyo Lwaatala

Munakristo ulijisi mukuli uulembedwe mu Magwalo wakulanganya mukwasyi wakwe akubapa nzyobayandika. (1 Ti. 5:8) Nokuba boobo, sena eeci ciyandika kuba aalwiiyo lwakukkoleji naa kuyunivesiti?

Inga cainda kubota kulanga-langa lwiiyo lwaatala mbolukonzya kujatikizya cilongwe cesu a Jehova. Atulange-lange cikozyanyo camu Bbaibbele.

Baruki wakali mulembi wamusinsimi Jeremiya. Aciindi cimwi, muciindi cakubikkila maano kumilimo njaakapedwe yakubelekela Jehova, wakayandisya kuvwuba. Jehova wakacibona eeci aboobo kwiinda muli Jeremiya wakamucenjezya kuti: “Ulaliyandawida zintu zipati? Utaziyandauli pe.”—Jer. 45:5.

Ino ‘zintu nzi zipati’ Baruki nzyaakali kuyanda? Ndiza wakayungwa kuti abe ampuwo mubweende bwabama Juda. Ambweni wakali kuyanda kuvwuba. Kufwumbwa buyo mbocakabede, wakaleka kuzibikkila maano zyintu zyakali kuyandika kapati, izyakali kukonzya kumupa kuti azumanane kubelekela Jehova. (Flp. 1:10) Cakutadooneka Baruki wakaswiilila naakamucenjezya Jehova kwiinda muli Jeremiya alimwi eeci cakamupa kuti afwutuke.—Jer. 43:6.

Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kumakani aaya? Lulayo ndwaakapegwa Baruki citondezya kuti kuli cakalubide. Wakali kuliyandawida zyintu zipati. Kuti kamujisi zyintu zikonzya kumugwasya mubuumi bwanu, inga tiimwayandika kubelesya ciindi, mali naa nguzu ikuti muyaambele mulwiiyo kutegwa mujane zyintu nzyomuyanda naa zyabazyali banu naa basazinyoko.

Atubone cakacitika kuli ba Grzegorz bali aluzyibo mumakkompyuta. Kwiinda mukukombelezyegwa abalongwe kumulimo, bakatalika lwiiyo lwaalubazu luyungizyidwe. Tiilyakalampa bakaleka kujana ciindi cakucita zyintu zyakumuuya. Balayeeya ategwa: “Lyoonse ndakali kulibilika. Manjezyeezya aangu akandikatazya nkaambo tiindakazizuzikizya mbakaani nzyondakalibikkilide.”

Kubikkila Buyo Maano Kumulimo Wakumubili

Ijwi lya Leza likulwaizya Banakristo bakasimpe kubeleka canguzu akusyomeka kabali babelesi naa basikulemba mulimo. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Kufumbwa cintu ncimucita, milimo yanu ibe yamoyo woonse, ibe mbuli milimo iicitilwa Mwami, itabi yakubelekela bantu buyo pe.” (Kol. 3:22, 23) Nokuba kuti kubeleka canguzu kulayandika, nkocili cimbi ciyandika kapati—ncilongwe cibotu a Mulengi wesu. (Muk. 12:13) Kuti Munakristo wabikkila buyo maano kumulimo wakumubili, ulakonzya kuleka kubikkila maano kuzyintu zyakumuuya.

Ikujata bubi mumulimo wakumubili kulakonzya kupa Munakristo kuti alimvwe kukatala kapati kutegwa azumanane kuzyilanga kabotu zyintu zyakumuuya alimwi akugwasya mukwasyi wakwe. Mwami Solomon wakabona kuti “maanza obile aazwide milimo iikataazya” kanji-kanji ‘taakutyi moyo.’ Kuti Munakristo katola ciindi cilamfwu kumulimo wakumubili cilakonzya kumupa kukopana kapati mumizeezo kwaciindi cilamfwu. Muntu uli boobo ulakonzya kuba muzike wamulimo cakunga walimvwa kukatala kapati kubikkilizya amumizeezo. Kuti caba boobo, sena ulakonzya “kukondwa . . . mumilimo yakwe yoonse”? (Muk. 3:12, 13; 4:6) Sena inga kajisi nguzu alimwi akuyeeya kabotu kutegwa acite milimo yakwe mumukwasyi alimwi akutola lubazu muzyintu zyakumuuya?

Ba Janusz bakkala ku Eastern Europe bakajata bubi mumulimo wabo wakulima. Balayeeya kuti: “Bantu bakunyika bakali kundilombozya nkaambo ndakali kubelesya bupampu alimwi ndakali kumanizya milimo yoonse njondakeelede kucita. Pele kumuuya ndakapiluka munsi, alimwi ndakacileka kutola lubazu mumulimo wamumuunda. Mpoonya ndakacileka kujanika kumiswaangano. Ndakatalika kulisumpula mane akukaka lulayo kuzwa kubaalu alimwi ndakacileka kuyanzana ambungano.”

Mulakonzya Kuzwidilila Mubuumi Bwanu

Twalanga-langa milimo yotatwe Munakristo njakonzya kucita akusweekelwa cilongwe cakwe a Jehova. Akati kamilimo eeyi, sena kuli ngomucita? Kuti kacili boobo mibuzyo iitobela, magwalo, alimwi amalailile zilamugwasya kuzyiba naa nzyomucita zilakonzya kumugwasya kuzwidilila.

Zyintu zyakucita mwakotoka kucikolo: Ino mujisi bubi buti mumilimo eeyi? Sena ciindi ncomwakali kwaaba kuzyintu zyakumuuya cimanina kumilimo eeyo? Sena kuyanzana abasyominyoko mukubona kuti takuyandiki? Kuti kacili boobo amwiiye Mwami Davida, wakalomba Jehova kuti: “Undizibye inzila njinjeelede kweenda.”—Int. 143:8.

Mulangizi weendeenda nguwakagwasya ba Wiktor baambwa kale. Mulangizi wakabaambila kuti: “Nzyomwaamba kujatikizya cisobano ca volleyball zitondezya kuti mulaciyanda kapati.” Ba Wiktor baamba kuti: “Eeco cakandinyonganya kapati. Ndakazyiba kuti cisobano eeci cakali ndibwezede kapati. Mpoonya ndakaleka kuyanzana abalongwe bakunyika akuyandaula balongwe mumbungano.” Aano mazuba, ba Wiktor babelekela Jehova cabusungu mumbungano. Bakulwaizya kuti: “Amubuzye balongwe banu, bazyali banu naa baalu mumbungano kuti bamwaambile naa nzyomucita kucikolo zimupa kuswena kuli Jehova naa kulizandula kulinguwe.”

Amubalombe baalu mumbungano yanu kutegwa bamwaambile zyeelelo nzyomuyandika kuzuzikizya kutegwa muyaambele kubelekela Leza. Amugwasye bacembeede bayandika lugwasyo, ambweni kubagwasya kuula naa milimo imwi kuŋanda yabo. Taakwe makani amyaka yakuzyalwa njomujisi, mulakonzya kutola lubazu mumulimo waciindi coonse, kwaambila bamwi nkomulujana lukkomano lwini-lwini.

Lwiiyo Lwaatala: Jesu wakacenjezya ‘kuliyandawida bulemu.’ (Joh. 7:18) Kufwumbwa lwiiyo lwakumubili ndomuyanda kuyoojana, sena ‘mwakasinizya zyintu ziyandika kapati’?—Flp. 1:9, 10.

Ba Grzegorz, bali aluzyibo mumakkompyuta bakacinca buumi bwabo. Bakaamba kuti: “Ndakaubya-ubya buumi bwangu akaambo kakubikkila kapati maano lulayo lwabaalu. Ndakabona kuti tandiyandiki kuyungizya lwiiyo lwakumubili. Kucita boobo nokwakandimanina buyo ciindi anguzu.” Ba Grzegorz bakatalika kutola lubazu mumilimo yambungano. Mukuya kwaciindi bakajana lwiiyo lwacikolo ciitwa kuti Cikolo Cakwiiya Bbaibbele Cabakwesu Batakwete. Masimpe ‘bakacibelesya kabotu ciindi coonse’ kutegwa bayungizye lwiiyo lwa Leza.—Ef. 5:16.

Mulimo wakumubili: Sena mujisi bubi mumulimo wanu cakunga zyintu zyakumuuya zyaleka kubikkilwa maano? Sena mulajana ciindi cinji cakubandika amukwasyi wanu? Sena muyaambele mukupandulula makani ngomupegwa kuti mwaambe mumbungano? Ino mbuti kujatikizya kuba amibandi iiyaka abamwi? “Lemeka Leza akubamba milazyo yakwe,” kucita boobo kuya kupa kuti ujane zilongezyo zya Jehova alimwi ‘akukondwa mumilimo yako yoonse.’—Muk. 2:24; 12:13.

Ba Janusz ibaambwa kale, tiibakazwidilila mumulimo wabo wakulima. Kabatajisi mali alimwi kabajisi zikwelete bakapiluka kuli Jehova. Ba Janusz bakabambulula bukkale bwabo alimwi lino balabeleka kabali bapainiya baciindi coonse alimwi mbaalu mumbungano. Baamba kuti: “Nondijana buyo ziyandika mubuumi alimwi akubelesya ciindi anguzu kuzyintu zyakumuuya, ndilajana luumuno.”—Flp. 4:6, 7.

Amujane ciindi cakulingula makanze aanu azyintu nzyomubikkila kapati maano. Kubelekela Jehova lyoonse njenzila ilikke iipa kuzwidilila mubuumi. Aboobo, amukanze kucita oobo mubuumi bwanu.

Inga mwayanda kubambulula zyintu zimwi, nokuba kuzilekela limwi buya kutegwa muzyibe “kuyanda kwa Leza, ikubotu, kutambulika alimwi kulondokede.” (Lom. 12:2) Pele mulakonzya kuzwidilila kwiinda mukumubelekela camoyo woonse.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 8 Mazyina aamwi acincwa.

[Kabbokesi/Cifwanikiso icili apeeji 31]

Mbuti Mbomukonzya Kuzwidilila?

Mbomujisi zyintu zinji zyakucita, ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mutasweekelwi cintu ciyandika kapati? Amujane ciindi cakulanga-langa zyintu nzyomubikkila kapati maanu kwiinda mukulanga-langa mibuzyo iitobela:

ZYINTU ZYAKUCITA MWAKOTOKA KUCIKOLO

▪ Ino mulimvwa buti nomutola lubazu muzyakucita eezyo?

▪ Ino zyintu eezyo ziyanda ciindi cinji buti?

▪ Sena zyezyintu nzyomubikkila kapati maano mubuumi bwanu?

▪ Sena zyintu eezyi zilamumanina ciindi ncomwakali kubelesya kucita zyintu zyakumuya?

▪ Ino mbantu bali buti mbomumvwana limwi?

▪ Sena balongwe banu aabo balamukkomanisya kapati kwiinda basyominyoko?

LWIIYO LWAATALA

▪ Kuti kamujisi zyintu zikonzya kumugwasya mubuumi bwanu, sena mweelede kubelesya ciindi, mali naa nguzu ikutegwa muyaambele mulwiiyo?

▪ Kutegwa mujane nzyomuyandika mubuumi, sena muyandika kuba aalwiiyo lwakukkoleji naa kuyunivesiti?

▪ Ino eeci ciyakukujatikizya buti kujanika kwanu kumiswaangano?

▪ Sena ‘mwasinizya zyintu ziyandika kapati’?

▪ Sena muyandika kuyumya lusyomo lwanu muli Jehova kuti ulakonzya kumupa ziyandika?

MULIMO WAKUMUBILI

▪ Sena mulimo wanu ulamupa kukkomana mubuumi bwanu?

▪ Sena mulaba anguzu alimwi akuyeeya kabotu kutegwa mucite milimo yanu mumukwasyi alimwi akutola lubazu muzyintu zyakumuuya?

▪ Sena mulajana ciindi cakubandika amukwasyi wanu?

▪ Sena mujisi bubi mumulimo wanu cakunga zyintu zyakumuuya zyaleka kubikkilwa maano?

▪ Sena mbomupandulula makani ngomupegwa kuti mwaambe mumbungano kwayaambele naa kwajoka munsi?

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Jehova wakacenjezya Baruki kujatizya kuyandisya kuvwuba