Skip to content

Skip to table of contents

Intaneti Mboikonzya Kubelesyegwa Kabotu

Intaneti Mboikonzya Kubelesyegwa Kabotu

Intaneti Mboikonzya Kubelesyegwa Kabotu

INTANETI ipa kuti tube aaluzyibo lwazyintu zyoonse zicitika kuli koonse, aciindi cili coonse. Aboobo, tacigambyi kuti bantu kuli koonse nkobabede munyika balaibelesya.

Kubandika abamwi ncipego cizwa kuli Leza Mulengi wesu. Cilatugwasya kupana mizeezo alimwi akwaambilana makani abamwi. Jehova nguwakatalika kubandika amukwasyi wabantu akubapa malailile mbuli mbobakonzya kupona buumi buli kabotu. (Matl. 1:28-30) Nokuba boobo, kweelana acakacitika nokwakainda ciindi cisyoonto kabalengedwe bantu, cipego eeci cilakonzya kubelesyegwa munzila iitali kabotu. Saatani wakaambila Eva makani aakubeja. Wakasyoma ncaakaambilwa alimwi wakaambila Adamu, walo wakapa kuti bantu boonse banjile mumapenzi.—Matl. 3:1-6; Lom. 5:12.

Ino ncinzi cikonzya kwaambwa kujatikizya kubelesya Intaneti? Nokuba kuti Intaneti ilagwasya kujana makani aayandika alimwi akutasowa ciindi kulubazu lumwi ilakonzya kutupa makani aalubide, kutusowela ciindi alimwi akutuyunga kuti tuleke kulilemeka. Atubone mbotukonzya kucibelesya kabotu cibelesyo eeci cabantu boonse.

Makani—Aaluzi naa Aakubeja

Tamweelede kuyeeya kuti makani oonse aali a Intaneti mabotu alimwi alagwasya. Makkeyala aa Intaneti aagwasya kuvwuntauzya makani alakonzya kukozyanisyigwa ankamu yabantu bajula bowa bwamisyobo-misyobo—buligwa alimwi abukola—boonse kububikka mucintu comwe akubujika kutegwa tulye. Sena inga mwaile kutalika kulya bowa oobu kakunyina kubulanga-langa kabotu? Peepe! Makkeyala aa Intaneti aagwasya kuvwuntauzya makani abelesya makkompyuta manji kubweza makani kuzwa kutuluunzuma twamasena aajanika makani aamisyobo yoonse, mabotu aatali kabotu. Mbubwenya mbotweelede kubelesya bupampu kwaandaanya maila kubuungu, tweelede kubelesya bupampu kutegwa mizeezo yesu itanyonganizigwi amakani aalubide.

Mu 1993 magazini imwi iidumide kapati yakajisi cifwanikiso cakali kutondezya babwa bobilo bakali kumbele aakkompyuta. Umwi mubwa wakapandulwida mweenzinyina kuti: “Taakwe uukuzyi kuti uli mubwa aa Intaneti.” Kaindi Saatani wakabelesya nzoka “kwaambaula” a Eva, wakamwaambila kuti ulakonzya kuba mbuli Leza. Mazuba aano muntu uuli woonse uujisi coolwe cakubelesya Intaneti ulakonzya kuba mbuli kuti ngu haazibwene akkompyuta, kacita mbuli kuti ulijisi luzyibo, pele katakonzyi kuliyubununa zyina lyakwe. Taakwe milawo iitondezya weelede kulemba mizeezo, makani alimwi azifwanikiso.

Nomubelesya Intaneti tamweelede kweenwa mbuli Eva. Mweelede kucenjela kapati. Kamutanaasyoma makani aaya amubuzye kuti: (1) Ino nguni wakaalemba? Ino mulembi ujisi luzyibo nzi? (2) Ino wakaalembela nzi ? Ino ncinzi cakamukulwaizya kwaalemba? Sena ulemenena kulubazu lomwe? (3) Ino mulembi wakaajana kuli makani aaya? Sena ulalemba ankwaakonzya kujanwa? (4) Sena acibeleka mazuba aano? Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, mwaapostolo Paulo wakapa Timoteo lulayo lukonzya kubeleka amazuba aano. Paulo wakalemba kuti: “Kocibamba kabotu eeco ncowakapegwa kuti ulanganye, akwaafwutatila makani aabufwubafwuba aasofwaazya zisalala alimwi akukazyanya kujatikizya ceeco caambwa cakubeja kuti ‘nduzyibo.’”—1 Ti. 6:20.

Sena Indimanina Ciindi naa Indipa Kuba Aciindi?

Kuti Intaneti yabelesyegwa kabotu taikonzyi kutumanina ciindi, nguzu alimwi amali. Tulakonzya kuula cintu cimwi katuli aŋanda. Kulanga-langa myuulo katutanaula kulakonzya kutugwasya kuula zyintu zitaduli. Kubikka akugusya mali kubbanga kwiinda mukubelesya Intaneti kwapa kuti zyintu zyuube-ube kubantu banji; makani aajatikizya mali alakonzya kulanganizyigwa katuli kuŋanda. Intaneti ilakonzya kutugwasya kulibambila kabotu kuti katukanza kuya kubusena bumwi akupangila limwi bubambe bwa nkomuyoona. Kakutakwe akupenga tulakonzya kwaajana manamba aaluwaile, makkeyala alimwi anzila zimwi zikonzya kutugwasya kusika kubusena nkotuya. Nyika yoonse, maofesi aamitabi aa Bakamboni ba Jehova alabelesya nzila eezyi kutegwa batasowi ciindi, batanjizyi basimilimo banji alimwi akubelesya mali manji.

Nokuba boobo, kuli zyintu azimwi zitali kabotu nzyotuyanda kulanga-langa. Zijatikizya ciindi ncotusowa notubelesya Intaneti. Kuli bamwi Intaneti caba cintu cakusobanya muciindi cakubagwasya. Balabelesya ciindi cinji kabasobana, kabaula, kababandika, kabalemba tugwalo, kabavwuntauzya alimwi akulanga-langa twaambo aa Intaneti. Mukuya kwaciindi, balakonzya kuleka kubikkila maano kuzyintu ziyandika kapati mumukwasyi, kubalongwe alimwi akumbungano. Kubelesya Intaneti cilakonzya kuba cilengwa cikatazya kuleka. Mucikozyanyo, kuvwuntauzya kwakacitika mu 2010 kwakatondezya kuti mweelwe wabana basika ku 18.4 pesenti baku Korea bakajatikizyigwa mucilengwa eeci. Basikuvwuntauzya mu German bakaamba kuti “bamakaintu banji balatongooka kuti bamalumi babo balijatikizyidwe acilengwa eeci.” Mukaintu umwi wakatongooka kuti Intaneti yacinca mulumi wakwe cakuti cikwati cabo cakamana.

Baku ofesi lya mutabi umwi wa Bakamboni ba Jehova bakatambula lugwalo kumuntu umwi iwakalyaamba kuti wakanyongana akaambo kakubelesya Intaneti. Mazuba aamwi wakali kukkala aa Intaneti kwamaola aali kkumi. Naakamana kwaamba kuti “kumatalikilo cakali kulibonya mbuli kuti cili buyo kabotu,” wakayungizya kuti: “Mukuya kwaciindi tiindakali kujanika kumiswaangano lyoonse alimwi ndakacileka kupaila.” Kumiswaangano wakali kuunka katalibambilide alimwi mumizeezo wakali kuyeeya buyo “kubelesya Intaneti” kuŋanda. Cikkomanisya ncakuti, wakabona mbolyakali lipati penzi eeli alimwi wakabweza ntaamu kutegwa amane penzi eeli. Aboobo notubelesya Intaneti tatweelede kusika antaamu mpociba cilengwa cikatazya kuleka.

Makani—Aagwasya naa Aatagwasyi

Kulugwalo lwa 1 Batesalonika 5:21, 22, tubala kuti: “Amusinizye zyintu zyoonse; amukakatile kucintu cibotu. Amuzitantamuke zibi zyamusyobo uuli woonse.” Tweelede kubona naa makani ngotujana aa Intaneti alakonzya kumukkomanisya Leza alimwi aleendelana azyeelelo zyakwe zisumpukide. Imakani aayo ayelede kuti kaali kabotu alimwi aatadoonekwi a Munakristo. Zyintu zibusya muzeezo wakoonana zijanika a Intaneti zyavula kapati alimwi kuti twatacenjela inga twawida mukakole aako.

Inga cainda kubota kuti twalibuzya kuti, ‘Sena eeci ncondeebelela ncintu ncondikonzya kuzima cakufwambaana kuti naa banjila balumi naa bakaintu bangu, bazyali bangu naa Banakristoma?’ Kuti bwiinguzi mbwakuti inzya, inga cabota kubelesya Intaneti ciindi nokuli bantu bambi. Intaneti yacinca mbotubandika ambotuula zyintu. Kuyungizya waawo, yapa kuti bantu ‘kabacita bumambe mumoyo.’—Mt. 5:27, 28.

Kutuma naa Kuleka Buyo

Kubelesya Intaneti kubikkilizya kutambula makani akutumina bamwi. Nokuba kuti tulijisi lwaanguluko lwakutambula akutumina bamwi makani, tulijisi mukuli wakubona naa ngamasimpe alimwi alikabotu. Sena tulakonzya kusinizya kuti makani ngotulemba naa ngotutumina bamwi aliluzi? Sena tulizumizyidwe kwaatumina bamwi? * Sena alayandika alimwi alayaka? Ino makanze nzi ngotujisi notubatumina bamwi? Sena tuyanda kucita boobo kutegwa tukkomanisye bamwi?

Kuti twabelesyegwa kabotu, tugwalo twaakkompyuta tulakonzya kutugwasya. Alimwi tulakonzya kujana makani manji. Sena tulalipa mukuli wakumwaya makani mapya naa masyoonto aatayandiki kapati kubalongwe banji, ambweni kubamanina ciindi cabo? Sena tatweelede kulingula makanze eesu katutanatuma makani? Ino ncinzi cini ncotuyanda kuzuzikizya? Bantu bakali kulemba magwalo kwaambila banamukwasyi abalongwe babo mbobapona. Ino tugwalo twesu twaakkompyuta tweelede kuba amakanze nzi? Nkaambo nzi ncotuteelede kutumina bamwi makani ngotutakonzyi kusinizya?

Aboobo ino ncinzi ncotweelede kucita kujatikizya Intaneti? Sena tweelede kucilekela limwi kwiibelesya? Ziindi zimwi cilayandika kucita oobo. Mwaalumi iwaambwa kale ncaakacita kutegwa azunde cilengwa cakali kukatazya kuleka kwamyaka minji. Kulubazu lumwi kubelesya Intaneti kulakonzya kutugwasya kuti katubelesya ‘maano abupampu kutukwabilila.’—Tus. 2:10, 11.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 17 Ncimwi buyo akutuma zifwoto. Nokuba kuti kuli mbotwakafwotola mbotuyanda kunoolanga, tatukonzyi kwaanguluka kutumina bamwi zifwoto eezyo ikapati mazyina aabaabo bali azifwoto amasena nkobakkala.

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Ino mbuti mbomukonzya kuba masimpe kuti makani ngomwatambula aliluzi?

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Ino ncinzi ncomweelede kucita kamutanatuma cintu cili coonse?