Skip to content

Skip to table of contents

Amweende Kweelana Amuuya Kutegwa Mutambule Buumi Aluumuno

Amweende Kweelana Amuuya Kutegwa Mutambule Buumi Aluumuno

Amweende Kweelana Amuuya Kutegwa Mutambule Buumi Aluumuno

‘Amweende kweelana amuuya ikutali kweelana azisusi zyamubili.’—LOM. 8:4.

1, 2. (a) Nintenda nzi iikonzya kucitika ikuti namutekenya wanyonganizyigwa? (b) Nintenda nzi iikonzya kuboola akaambo kakunyonganizyigwa kumuuya?

MULEMBI uulanganya cibeela cazyakweendela waku United States wakaamba kuti: “Kunyonganizyigwa ciindi umwi neenzya mootokala bwaba bulwazi bupati buyambukila alimwi buyaabuvwula mwaka amwaka.” Mafooni aamunkomo ali akati kazyintu zinyonganya banamutekenya banji kuti kabatabikkili maano nobeenzya mootokala. Bantu batandila kucisela ibakabuzyigwa bakaamba kuti bakalimbwa amootokala naa kwakaceede buyo asyoonto kuti balimbwe akaambo kabanamutekenya bakali kubelesya fooni yamunkomo kumwi kabeenzya mootokala. Kuti muntu keenzya mootokala kumwi kacita zyintu zimwi inga calibonya mbuli kuti cilagwasya, pele kumamanino ciletela ntenda.

2 Mbubwenya buyo cilongwe cesu a Leza cilakonzya kuba muntenda. Mbubwenya mbuli namutekenya wanyonganizyigwa mbwatakonzyi kubona ntenda, muntu wanyonganizyigwa kumuuya ulakonzya kunjila muntenda. Ikuti naa twasala kuzwa munzila ya Bunakristo akuleka kucita zyintu zyakumuuya, lusyomo lwesu lulakonzya kuloba mbuli bwato. (1 Ti. 1:18, 19) Mwaapostolo Paulo wakabacenjezya Banakristo baku Roma kujatikizya ntenda eeyi naakati: “Kubikkila maano zyamubili caamba lufwu, pele kubikkila maano zyamuuya caamba buumi aluumuno.” (Lom. 8:6) Ncinzi Paulo ncaakali kupandulula? Mbuti mbotukonzya kukutantamuka ‘kubikkila maano zyintu zyakumubili akubikkila maano kuzyintu zyakumuuya’?

“Tabajisi Mulandu”

3, 4. (a) Ino Paulo wakalemba kujatikizya penzi nzi ndyaakajisi? (b) Nkaambo nzi ncotweelede kubikkila maano kupenzi Paulo ndyaakajisi?

3 Mulugwalo lwakwe kubana Roma, Paulo wakalemba kujatikizya nkondo njaakajisi—nkondo akati kamubili amizeezo. (Amubale Baloma 7:21-23.) Paulo kunyina naakali kulimvwa kuti zyamulemena zibi cakunga wabula cakucita. Paulo wakali Munakristo munanike uusimide, uusalidwe kuba “mutumwa kuli bamasi.” (Lom. 1:1; 11:13) Aboobo, nkaambo nzi Paulo ncaakalembela kujatikizya penzi lyakwe?

4 Paulo wakali kutondezya kuti lwakwe mwini takonzyi kucita kuyanda kwa Leza kweelana ambwayanda ikuti kakunyina kugwasyigwa. Nkaambo nzi? Paulo wakaamba kuti: “Nkaambo boonse bakabisya alimwi balalezya kubulemu bwa Leza.” (Lom. 3:23) Mbwaanga Paulo awalo wakali mwana waa Adamu, wakali kupenga acibi akaambo kakutalondoka. Mbwaanga andiswe tatulondokede alimwi tulwana zisusi zyamubili abuzuba ncuubauba kuzyiba buyumuyumu mbwaakajisi. Mubwini, kuli zyintu zinji zinyonganya zikonzya kutupa kutabikkila maano akuleya ‘munzila iitola kubuumi.’ (Mt. 7:14) Nokuba boobo, Paulo wakalijisi bulangizi mbubwenya mbotujisi andiswe.

5. Ino Paulo wakalujana kuli lugwasyo?

5 Paulo wakalemba kuti: “Ino nguni utiindivwune . . . ? Aalumbwe Leza kaka iwandivwuna kwiinda muli Jesu Kilisito Mwami wesu!” (Lom. 7:24, 25) Kumane, wakaambila “[b]aabo bakamantene a Kilisito Jesu”—Banakristo bananike. (Amubale Baloma 8:1, 2.) Kwiinda mumuuya wakwe uusalala, Jehova wakabakona kuti babe bana bakwe akubaita kuti babe “basikukonanyina a Kilisito.” (Lom. 8:14-17) Akaambo kamuuya wa Leza alimwi alusyomo ndobajisi mucipaizyo cacinunuzyo ca Kristo cibapa kuti bazunde mumapenzi Paulo ngaakaamba, aboobo “tabajisi mulandu.” Balaanguluka “kumulawo wacibi awalufwu.”

6. Nkaambo nzi babelesi ba Leza boonse ncobeelede kubikkila maano kumajwi ngaakaamba Paulo?

6 Nokuba kuti Paulo wakali kwaambila Banakristo bananike, nzyaakaamba kujatikizya muuya wa Leza alimwi acipaizyo cacinunuzyo ca Kristo, zilakonzya kubagwasya babelesi ba Jehova boonse kufwumbwa bulangizi mbobajisi. Nokuba kuti Paulo wakasololelwa amuuya kupa lulayo luli boobo ku Banakristo bananike, cilayandika kuti babelesi ba Leza boonse baciteelela ncaakaamba kutegwa bagwasyigwe.

Leza ‘Mbwaakasinganya Cibi Cili Mumubili’

7, 8. (a) Muunzila nzi Mulawo “[mo]wakanyina nguzu akaambo kakutalondoka kwabantu”? (b) Ncinzi Leza ncaazuzikizya kwiinda mukubelesya muuya wakwe alimwi acinunuzyo?

7 Mulugwalo lwa Baloma caandaano 7, Paulo wakatondezya nguzu zyacibi zili mumubili uutalondokede. Mucaandaano 8, wakaamba nguzu zyamuuya uusalala. Mwaapostolo wakapandulula muuya wa Leza mboukonzya kugwasya Banakristo kuzunda nguzu zyacibi kutegwa bapone kweelana aluyando lwa Jehova alimwi akukkomaninwa anguwe. Paulo wakaamba kuti kwiinda mumuuya wa Leza alimwi amucipaizyo cacinunuzyo ca Mwanaakwe, Leza wazuzikizya cintu cimwi catakali kukonzyeka a Mulawo wa Musa.

8 Mulawo kubikkilizya amilazyo minji yakali kusinganya basizibi. Kwiinda waawo, bapaizi bapati bana Israyeli ibakali kweendelezyegwa a Mulawo kunyina nobakali kukonzya kupa cipaizyo cakali kukonzya kumana cibi. Munzila eeyi Mulawo “wakanyina nguzu akaambo kakutalondoka kwabantu.” Pele “kwiinda mukutuma Mwanaakwe mwini muciimo cabantu basizibi” akumwaaba kali cinunuzyo, Leza “wakasinganya cibi cili mumubili” akuzunda “nciwakaalilwa kucita Mulawo.” Akaambo kaceeci, Banakristo bananike baambwa kuti baliluleme akaambo kalusyomo ndobajisi mucipaizyo cacinunuzyo ca Jesu. Aboobo, balakulwaizyigwa ‘kweenda kweelana amuuya ikutali kweelana azisusi zyamubili.’ (Amubale Baloma 8:3, 4.) Inzya, kutegwa bakatambule “musini wabuumi” beelede kusyomeka kusikila mane bakamanizye mulimo wabo waanyika.—Ciy. 2:10.

9. Ino bbala lyakuti “mulawo” liiminina nzi kweelana ambolibelesyedwe mulugwalo lwa Baloma 8:2?

9 Kuyungizya aa “Mulawo wa Musa,” Paulo wakaamba “mulawo wamuuya” alimwi “[a]mulawo wacibi awalufwu.” (Lom. 8:2) Ino milawo eeyi ninzi? Bbala lyakuti “mulawo” aawa taliiminini milawo imwi pe, mbuli milawo yakali mu Mulawo wa Musa. Buvwuntauzyi bumwi butondezya kuti: “Bbala lya Chigiliki lyakuti mulawo aawa liiminina njiisyo zyamumoyo zisololela kucita cibotu naa cibi kweendelana amulawo. Ibbala eeli alimwi litondezya njiisyo zyeendelezya buumi bwamuntu.”

10. Mbuti mbotujatikizyigwa amulawo wacibi awalufwu?

10 Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Mbubonya cibi mbocakanjila munyika kwiinda mumuntu omwe alufwu kwiinda mucibi, eelyo lufwu lwakasikila bantu boonse nkaambo boonse bakabisya.” (Lom. 5:12) Mbwaanga toonse tuli bana ba Adamu, mulawo wacibi alufwu ulatujatikizya. Mibili yesu iitalondokede lyoonse itukulwaizya kucita zyintu zitamukkomanisyi Leza zyalo zikonzya kutusololela buyo kulufwu. Mulugwalo lwakwe kubana Galatiya, Paulo wakaamba zyintu zili boobu kuti “milimo yamubili.” Mpoonya wakayungizya kuti: “Bantu bacita zyintu zili boobu tabakabukoni Bwami bwa Leza pe.” (Gal. 5:19-21) Bantu bali boobu balikozyenye abaabo beenda kweelana azisusi zyamubili. (Lom. 8:4) ‘Njiisyo zyabo zyamumoyo’ alimwi ‘zyeelelo zya buumi’ zyoonse nzyamubili. Pele sena aabo bacita bwaamu, bakomba mituni akusyoma mizimu naa aabo bacita zibi zimbi zipati mbambabo balikke beenda muzisusi zyamubili? Peepe, nkaambo milimo yamubili ilabikkilizya azyintu bamwi nzyobayeeya kuti nkulezya kwamuntu kweelana ambwabede, zyintu mbuli bbivwe, kunyema, kukazyanya alimwi amunyono. Sena kuli uukonzya kwaamba kuti ulaangulukide kuzisusi zyamubili cakumaninina?

11, 12. Nzyintu nzi Jehova nzyatupede kutegwa tulwane mulawo wacibi awalufwu, alimwi ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tutambule lugwasyo kuzwa kuli Leza?

11 Eelo kaka cilakkomanisya kuti Jehova wapa kuti cikonzyeke kuuzunda mulawo wacibi awalufwu! Jesu wakaamba kuti: “Nkaambo Leza wakaiyanda kapati nyika cakuti wakapa Mwanaakwe simuzyalwaalikke, kutegwa muntu uuli woonse uumusyoma atakanyonyoonwi pele akabe abuumi butamani.” Aboobo, kwiinda mukuzumina luyando lwa Leza alimwi akutondezya lusyomo mucipaizyo cacinunuzyo ca Jesu Kristo, tulakonzya kwaanguluka kumulandu uuboola akaambo kacibi ncotwakakona. (Joh. 3:16-18) Aboobo, tulakonzya kwaamba mbuli mbwaakaamba Paulo kuti: “Aalumbwe Leza kaka iwandivwuna kwiinda muli Jesu Kilisito Mwami wesu!”

12 Bukkale bwesu bulikozyenye akusilikwa kubulwazi bupati. Kuti katuyanda kupona, tweelede kucita ncatwaambila dokota. Nokuba kuti kusyoma mucinunuzyo kulakonzya kutwaangulula kumulawo wacibi awalufwu, tucili bantu batalondokede alimwi basizibi. Kuli zyintu zinji nzyotweelede kucita kutegwa Leza katukkomanina, kuti tujane zilongezyo zyakwe alimwi akuba acilongwe cibotu anguwe. Kujatikizya “ceelelo ca Mulawo ciluleme,” Paulo wakaamba makani aakweenda kweelana amuuya.

Mbuti Mbotukonzya Kweenda Kweelana Amuuya?

13. Ino caamba nzi kweenda kweelana amuuya?

13 Ikuti katweenda, inga tuyaabuswena kubusena ooko nkotuya. Aboobo, kutegwa tweende kweelana amuuya, tweelede kuyaambele kumuuya. (1 Ti. 4:15) Abuzuba tweelede kusoleka canguzu kupona kweelana abusolozi bwamuuya. “Kweenda amuuya” kupa kuti Leza katukkomanina.—Gal. 5:16.

14. Ncinzi ncobabikkila maano aabo “beendelezyegwa amubili”?

14 Mulugwalo ndwaakalembela ba Roma, Paulo wakaamba bantu bobilo basiyene mizeezo. (Amubale Baloma 8:5.) Mukapango aaka bbala lyakuti mubili talyaambi mubili wini pe. Mu Bbaibbele, bbala lyakuti “mubili” zimwi ziindi lilabelesyegwa kupandulula bube bwacibi alimwi akutalondoka kwamibili yesu. Bube oobu mbobupa kuti kube kukazyanya akati kamubili alimwi amizeezo njaakaamba Paulo. Kwiindana amuntu uuli boobu aabo “beendelezyegwa amubili” kunyina nobasola kukazya zyintu zibi pe. Muciindi cakubona ncayanda Leza akutambula lugwasyo lupedwe, babikkila buyo maano ‘kuyeeya zyintu zyamubili.’ Kanji-kanji babikkila kapati maano kulikkomanisya lwabo beni azisusi zyamubili. Pele aabo babikkila maano ‘kweendelezyegwa amuuya’ babikka mizeezo yabo ‘kukuyeeya zyintu zyamuuya’ alimwi azyintu zimbi nzyatupa Leza.

15, 16. (a) Mbuti kubikkila maano kucintu cimwi mbociijatikizya mizeezo yamuntu? (b) Ncinzi ncotukonzya kwaamba kujatikizya mbobayeeya bantu mazuba aano?

15 Amubale Baloma 8:6. Kucita cintu cimwi, ciluzi naa citaluzi muntu weelede kusaanguna kuciyeeya cintu eeco. Bantu bayeeya buyo zyintu zyamubili lyoonse talikoolampa balatalika kubikkila maano kuzyintu zyamubili. Kumane, zyintu nzyobaamba, nzyobakkomanina alimwi anzyobayandisisya zilatondezya kuti babikkila maano kuzyintu zyamubili.

16 Nzyintu nzi bantu banji nzyobabikkila kapati maano? Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Zyintu zyoonse zili munyika—zisusi zyanyama alimwi azisusi zyameso amambonwa akaambo kazyintu nzyajisi muntu—tazizwi kuli Taata pe, pele zizwa munyika.” (1 Jo. 2:16) Zisusi eezyi zibikkilizya zyintu mbuli kutalilemeka, kuyanda kuba ampuwo alimwi abuvwubi. Mabbuku, mamagazini, miteende, mafilimu, zisobano zyaacipekupeku alimwi a Intaneti zilijisi makani aali boobu ikapati akaambo kakuti bantu nzyezyintu nzyobabikkila kapati maano alimwi nzyobayanda. Nokuba boobo, “kubikkila maano zyamubili caamba lufwu” lwakumuuya lino alimwi alufwu lwakumubili kumbele. Nkaambo nzi? “Nkaambo kubikkila maano zyamubili caamba businkondonyina a Leza, nkaambo mubili tuulibombyi kumulawo wa Leza alimwi kunyina buya nuunga wacita oobo. Aboobo, aabo beendelezyegwa amubili tabakonzyi kumukkomanisya Leza.”—Lom. 8:7, 8.

17, 18. Mbuti mbotukonzya kubikkila maano zyintu zyakumuuya, alimwi ncinzi ncotuyoojana kuti twacita oobo?

17 Kulubazu lumwi, “kubikkila maano zyamuuya caamba buumi aluumuno”—buumi butamani kumbele, kuliiba mumizeezo alimwi aluumuno a Leza noliba lino. Mbuti mbotukonzya “kubikkila maano zyamuuya”? Kwiinda mukubikkila maano alimwi akweendelezyegwa azyintu zyakumuuya lyoonse. Kuti naa twacita oobo, mizeezo yesu ‘inoolibombya kumulawo wa Leza’ alimwi ‘inooendelana’ amizeezo yakwe. Kuti twajana masunko, tacikatukatazyi kusala nzila njotweelede kutobela. Tuyookulwaizyigwa kusala nzila mbotu yalo yeendelana amuuya.

18 Aboobo, cilayandika kuti twabikkila maano kuzyintu zyamuuya. Tulacita oobo kwiinda ‘mukulibambila mumizeezo kucita milimo,’ kubikkila maano kucita zyintu zyakumuuya zyalo zibikkilizya kupaila, kwiiya akubala Bbaibbele, kujanika kumiswaangano alimwi akukambauka lyoonse. (1 Pe. 1:13) Muciindi cakuzumizya zyintu zyamubili kutunyonganya, atubikkile maano zyintu zyamuuya. Aboobo, tuyoozumanana kweenda kweelana amuuya. Kucita oobo kuyootuletela zilongezyo akaambo kakuti kubikkila maano zyintu zyakumuuya caamba buumi aluumuno.—Gal. 6:7, 8.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ncinzi “nciwakaalilwa kucita Mulawo,” alimwi mbuti Leza mbwaakazunda?

• Ino “mulawo wacibi awalufwu” ninzi, alimwi mbuti mbotukonzya kwaangululwa kulinguwo?

• Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa ‘tubikkile maano kuzyintu zyakumuuya’?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso zili apeeji 12, 13]

Sena mweendelezyegwa amubili naa amuuya?