Skip to content

Skip to table of contents

Mibuzyo Yabasikubala

Mibuzyo Yabasikubala

Mibuzyo Yabasikubala

Sena cilakonzyeka kuzyiba ciindi cini Jesu Kristo ncaakagagailwa aacisamu?

Mubuzyo ooyu ulabuzyigwa nkaambo kulibonya kuti kuli kwiindana kuliko kujatizya lufwu lwa Jesu akati kamakani ngaakalemba Marko amwaapostolo Johane. Marko wakalemba kuti: “Lino cakali ciindi cawoola lyatatu, alimwi [basikalumamba] bakamugagaila acisamu.” (Mk. 15:25) Kweelana a Johane “ciindi cakali afwaafwi awoola lyacisambomwi” Pilato naakaaba Jesu kuba Juda kutegwa bakamugagaile. (Joh. 19:14-16) Basikubandika zyamu Bbaibbele bapa bupanduluzi bwiindene-indene kusola kupandulula kwiindana ooku. Nokuba boobo, taakwe makani manji aalembedwe mu Magwalo aapandulula kwiindana kuliko akati kamakani aaya. Pele kubona bantu mbobakali kulanga ciindi kaindi cilakonzya kutugwasya.

Mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., kuzwa ciindi zuba nolyapasula kusikila lyaakubbila ba Juda bakali kubala kuti kuli mawoola aali 12. (Joh. 11:9) Aboobo, “woola lyatatu” lyakali kutalika zuba nolyapasula kusikila kuma 8 naa 9 koloko yamafwumofwumo alimwi “woola lyacisambomwi” lyakali kumana kuma 11 naa 12 koloko masikati. Cakutadooneka, izuba lyakali kupola akubbila aziindi ziindene-indene mumwaka. Aboobo, bulamfwu bwabuzuba bwakaliindene-indene kweelana aciindi camwaka. Kuyungizya waawo, ciindi cakali kuzyibwa kwiinda mukulanga zuba mpolibede. Aboobo, ciindi cakali cakuyeeyela buyo. Magwalo aa Banakristo aa Chigiliki kanji-kanji aamba zyintu zyakali kucitika aawoola lyatatu, lyacisambomwi naa lyafwuka—kupandulula kuti ciindi ciyeeyelwa kuti cakali afwaafwi aceeco caambwa. (Mt. 20:3, 5; Mil. 10:3, 9, 30) Ciindi cigaminide mbuli “woola lyaciloba,” cakabelesyegwa lelikke nokwakali kuyandika kutegwa makani aakali kwaambwa apandululwe kabotu.—Joh. 4:52.

Zibalo zya Makani mabotu zileendelana aciindi nozyakali kucitika zyintu buzuba bwamamanino bwa Jesu anyika. Mabbuku oonse one aamakani mabotu atondezya kuti bapaizi abapati bakaswaangana mbobwakaceda buyo alimwi bakamutola Jesu ku Mweendelezi wa Roma Pontiyo Pilato. (Mt. 27:1; Mk. 15:1; Lk. 22:66; Joh. 18:28) Matayo, Marko a Luka, boonse bakalemba kuti kutalikila kuwoola lyacisambomwi Jesu kagagailidwe kale kwakaba mudima munyika “kusikila kuwoola lyafwuka.”—Mt. 27:45, 46; Mk. 15:33, 34; Lk. 23:44.

Kaambo kamwi kakonzya kutugwasya kuzyiba ciindi cini Jesu ncaakagagailwa aacisamu nkakuti: Kukwibbaulwa cakali aakati kazyintu zyakali kucitwa ciindi muntu katanagagailwa acisamu. Zimwi ziindi kukwibbaulwa kwakali kucisa kapati cakuti bamwi bakali kufwa. Jesu weelede kuti wakakwibbaulwa kapati cakuti cakamwaalila kucisisya cisamu cakupenzyezya, aboobo kwakayandika mwaalumi umwi kutegwa amugwasye. (Lk. 23:26; Joh. 19:17) Ikuti kukwibbaulwa cakali akati kazyintu zyakali kucitwa muntu katanagagailwa acisamu, nkokuti kweelede kuti kwakainda ciindi cili mbocibede Jesu katanagagailwa acisamu cakupenzyezya. Aboobo, bantu balakonzya kwaamba ziindi ziindene-indene kuti nceciindi Jesu naakagagailwa kweelana anobakalanga ciindi, naakali kukwibbaulwa naa naakabikkwa acisamu.

Mwaapostolo Johane wakalemba makani mabotu kakwiindide myaka minji kuzwa ciindi Balembi bamakani mabotu bamwi kabalembede kale. Aboobo, wakali kukonzya kubala zibalo nzyobakalemba. Masimpe, Johane wakalemba ciindi ciindene aceeco ncaakalemba Marko. Aboobo, eeci cipa bumboni bwakuti Johane tanaakalemba izyakali mucibalo ca Marko. Boonse bobilo Johane a Marko bakasololelwa amuuya wa Leza. Nokuba kuti taakwe makani manji aamu Magwalo aakonzya kupandulula kwiindana kuliko akati katwaambo ootu, tulakonzya kuzisyoma zibalo zya Makani Mabotu.