Skip to content

Skip to table of contents

Mutalangi “Zyintu Zili Musyule”

Mutalangi “Zyintu Zili Musyule”

Mutalangi “Zyintu Zili Musyule”

“Kunyina muntu uujatide jamba pele uulanga zyintu zili musyule weelela Bwami bwa Leza.”—LK. 9:62.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

․․․․․

Nkaambo nzi ncotweelede ‘kumuyeeya muka Loti’?

․․․․․

Ino nzyintu nzi zyotatwe nzyotuteelede kunooyeeya?

․․․․․

Mbuti mbotukonzya kuzumanana kweenda ambunga ya Jehova?

1. Ino nkucenjezya nzi Jesu nkwaakapa, alimwi ino mubuzyo nzi uubuzyigwa?

“AMUYEEYE muka Loti.” (Lk. 17:32) Kucenjezya ooku ikwakapegwa a Jesu Kristo myaka iitandila ku 2,000 yainda kulayandika kapati lino kwiinda lyoonse. Pele ino Jesu wakali kwaamba nzi kujatikizya kucenjezya ooku? Baswiilizi bakwe ba Juda tiibakali kuyandika bupanduluzi buyungizyidwe. Bakalizyi cakacitikila muka Loti. Nibakali kuccija kuzwa mumunzi wa Sodoma amukwasyi wakwe, wakatyola mulawo akulanga musyule mpoonya wakaba indomba yamunyo.—Amubale Matalikilo 19:17, 26.

2. Ino ncinzi cakapa kuti muka Loti alange musyule, alimwi ncinzi cakamucitikila?

2 Pele ino nkaambo nzi kakapa muka Loti kulanga musyule? Sena wakali kuyanda kuzyiba cakali kucitika? Sena wakalanga musyule akaambo kakutasyoma? Naa kwakali kulombozya zyintu nzyaakasiya musyule mu Sodoma? (Lk. 17:31) Kufwumbwa kaambo kakamupa kulanga musyule, kuzanga kwakwe kwakamupa kufwa. Amuciyeeyele buyo cintu eeco! Wakafwa mbubwenya buzuba mbuli baabo bantu bakali kukkala mu Sodoma a Gomora batakali kulilemeka. Nkakaambo kaako Jesu ncakaambila kuti: “Amuyeeye muka Loti”!

3. Ino Jesu wakakankaizya buti kuti tatweelede kulanga musyule?

3 Aswebo tupona muciindi ncotuteelede kulanga musyule. Jesu wakakankaizya kaambo aaka naakali kwaambila muntu wakamulomba kuti apiluke kumukwasyi wakwe kuti akalaye katanaba sikwiiya. Jesu wakaamba kuti: “Kunyina muntu uujatide jamba pele uulanga zyintu zili musyule weelela Bwami bwa Leza.” (Lk. 9:62) Sena bwiinguzi bwa Jesu bwakatondezya kuti tanyoneki? Peepe, nkaambo wakalizyi kuti kulomba kwamuntu ooyu yakali nzila yakuccija mukuli. Jesu wakapandulula kuti kuwayawaya kuli boobu nkulanga “zyintu zili musyule.” Sena kuli bubi buliko kuti muntu uuyaabulima walanga cintu cili musyule kwakaindi kasyoonto buyo naa walekezya jamba akulanga musyule? Kufwumbwa ncakonzya kucita azyintu eezyi zyobilo, ulanyonganizyigwa kucintu ncayelede kucita alimwi amulimo wakwe ulakonzya kunyongana.

4. Ncinzi ncotweelede kubikkila maano?

4 Muciindi cakubikkila maano kuzyintu zyakaindi, tweelede kubikkila maano kuzyintu zili kumbele. Amubone eeci mbocipanduludwe mulugwalo lwa Tusimpi 4:25: “Meso aako alulame kulanga kunembo, azikoye zyako zilange kunembo lyako.”

5. Nkaambo nzi ncotuteelede kulanga zyintu zili musyule?

5 Tulijisi kaambo kabotu ncotuteelede kulanga zyintu zili musyule. Nkaambo nzi aako? Nkaambo tupona “[m]umazuba aamamanino.” (2 Ti. 3:1) Lino tulangila kunyonyoonwa kwabweende bwazyintu bwanyika yoonse kutali buyo kunyonyoonwa kwaminzi yobilo mibyaabi. Ncinzi ciyootugwasya kweeleba cintu cili coonse mbuli cakacitikila muka Loti? Cakusaanguna, tweelede kuzyiba zyintu zimwi zili musyule nzyotukonzya kusunkwa kulanga. (2 Ko. 2:11) Aboobo, ino zyintu eezyi nzinzi? Mbuti mbotukonzya kuleka kuzibikkila maano? Atwiilange-lange mibuzyo eeyi.

MAZUBA AAKAINDI AKALI MABOTU

6. Nkaambo nzi zyintu zyakaindi nzyotuyeeya ncozitakonzyi kuba ziluzi lyoonse?

6 Intenda imwi iiliko njakwaamba kuti mazuba aakaindi akali mabotu. Izyintu nzyotuyeeya talili lyoonse nizikonzya kuba ziluzi. Tulakonzya kwaacesya mapenzi ngotwakajisi kaindi alimwi akuciindizya kuyeeya lukkomano ndotwakajisi, ikubona mbuli kuti zyintu zyakali kabotu kapati kwiinda mbozyakabede ncobeni. Kuyeeya ikutali kabotu kuli boobu, kulakonzya kutupa kulombozya mazuba aakaindi aakali mabotu. Pele Bbaibbele litucenjezya kuti: “Utaambi kuti, Mazuba aakamana akali mabotu kwiinda aasunu, nkaambo kwaamba obo takuli kwabusongo.” (Muk. 7:10) Nkaambo nzi kuyeeya kuli boobu ncokukonzya kutubikka muntenda?

7-9. (a) Ncinzi cakabacitikila bana Israyeli mu Egepita? (b) Ntwaambo nzi twakapa bana Israyeli kukkomana? (c) Ncinzi cakapa bana Israyeli kuti batalike kutongooka?

7 Amubone cakacitikila bana Israyeli muciindi ca Musa. Nikuba kuti bana Israyeli bakali kubonwa kuti mbeenzu munyika ya Egepita, ciindi naakafwa Josefa bana Egepita “bakababikila [bana Israyeli] basikubabelesya cibbalo, kuti babapenzye amikuli.” (Kul. 1:11) Mukuya kwaciindi bantu ba Leza bakatalika kujaigwa kutegwa Farao acesye mweelwe wabo. (Kul. 1:15, 16, 22) Aboobo, tacigambyi kuti Jehova wakaambila Musa kuti: “Ncobeni ndibwene mapenzi aabantu bangu bali mu-Egepita. Ndimvwide mbubalila nkaambo kabaabo bababelesya. Ndizi buusu bwabo mbobubede.”—Kul. 3:7.

8 Amuyeeye buyo lukkomano ndobakajisi bana Israyeli ciindi nibakali kuzwa munyika mobakali bazike akuba aalwaanguluko! Munzila yamaleele, bana Israyeli bakalibonena nguzu zya Jehova ciindi naakaletela Farao abantu bakwe Zipenzyo Zili Kkumi. (Amubale Kulonga 6:1, 6, 7.) Alimwi bana Egepita tiibakabaleka buyo kuti bana Israyeli baunke, pele bana Egepita bakabakulwaizya kuti baunke, akubapa ngolida ansiliva zinji cakuti cakali kukonzyeka kwaambwa kuti bantu ba Leza “bakasaala ba-Egepita.” (Kul. 12:33-36) Bana Israyeli bakakkomana alimwi ciindi nibakabona kuti Farao abasikalumamba bakwe banyonyooka mu Lwizi Lusalala. (Kul. 14:30, 31) Eelo kaka cakali kuyumya lusyomo kulibonena zyintu zikkomanisya eezyi!

9 Pele nikwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa ciindi nibakavwunwa camaleele, mbabonya bantu aaba bakatalika kutongooka cabukali. Ino bakali kutongooka nzi? Cakulya! Tiibakakkutila azyintu Jehova nzyaakali kubapa akutalika kutongooka kuti: “Twaibaluka inswi nzitwakali kulya buyo mu-Egepita, amakowa, abanamunywa, azisyu, amaonione, amagalaki. Lino sunu inguzu zyesu zyamaninina, nkaambo taakwe ncitujisi cita eyi insima ya-Mana luzutu.” (My. 11:5, 6) Masimpe, mizeezo yabo yakanyongana cakuti bakali kuyanda kupilukila kunyika yabuzike. (My. 14:2-4) Bana Israyeli bakatalika kulanga zyintu zyamusyule, aboobo bakasweekelwa cilongwe cabo a Jehova.—My. 11:10.

10. Ino cikozyanyo cabana Israyeli cituyiisya nzi?

10 Nciiyo nzi ncotwiiya mazuba aano? Ciindi twajana buyumuyumu amapenzi, tatweelede kuciindizya kubikkila maano kuzyintu zyakaindi zilibonya mbuli kuti zyakali zibotu ambweni ciindi katutanazyiba kasimpe. Nikuba kuti tacilubide kuzinzibala kuyeeya aziiyo nzyotwakaiya akaambo kazyintu zyakatucitikila kaindi naa kuzikkomanina zyintu zibotu zyakatucitikila, tweelede kuzilanga munzila yeelede zyintu zyakaindi. Ikuti tiitwacita oobo, inga twatondezya kuti tatukkutili abukkale bwesu bwamazuba aano, aboobo inga catupa kujokela kubukkale bwesu bwakaindi.—Amubale 2 Petulo 2:20-22.

ZYINTU NZYOTWAKASIYA

11. Ino bantu bamwi bazibona buti zyintu nzibakasiya musyule?

11 Cuusisya ncakuti bamwi nibalanga musyule kuzyintu nzyobakasiya babona kuti bakasowa coolwe. Ambweni mwakajisi coolwe cakuba alwiiyo lwaatala, kuba ampuwo, naa kuba amali manji, pele mwakasala kutazicita. Bunji bwabakwesu alimwi abacizyi basiya milimo mibotu, makwebo, zyakulikondelezya, lwiiyo alimwi azisobano. Lino kwainda ciindi cili mbocibede, pele mamanino tanaasika. Sena mulayeyeela zyintu zyakali kukonzya kucitika nimwatakazisiya zyintu eezyo?

12. Ino Paulo wakalimvwa buti kujatikizya zyintu nzyaakasiya musyule?

12 Mwaapostolo Paulo wakasiya zyintu zinji kuti abe sikutobela Kristo. (Flp. 3:4-6) Ino wakalimvwa buti kujatikizya zyintu nzyaakasiya musyule? Utwaambila kuti: “Zyintu izyakajisi mpindu kulindime, eezyi ndizibona kuti nzyabuyo akaambo ka Kilisito.” Nkaambo nzi? Wakazumanana akuti: “Akaambo kaceeci zyintu zyoonse ndizibona kuti nzyabuyo akaambo kampindu mpati yaluzyibo lwa Kilisito Jesu Mwami wangu. Akaambo kanguwe izyintu zyoonse ndizibona kuti nzyabuyo akuti mulwi buyo wazifwuse, ikutegwa ndijane Kilisito.” * (Flp. 3:7, 8) Mbubwenya mbuli muntu uusowa tombe, taakwe nausa pe amana kulisowa, awalo Paulo kunyina naakausa akaambo kakusiya coolwe camulimo ncaakajisi musyule. Kunyina naakalimvwa kuti zyakali kuyandika kapati.

13, 14. Mbuti mbotukonzya kutobela cikozyanyo ca Paulo?

13 Ino ncinzi cikonzya kutugwasya ikuti twatalika kulombozya zyintu bamwi nzyobaamba kuti ncoolwe ncotwakasowa? Amutobele cikozyanyo ca Paulo. Munzila nzi? Amubone bubotu bwazyintu nzyomujisi lino. Mulijisi cilongwe cilibedelede a Jehova alimwi mulijisi mpuwo yakusyomeka kulinguwe. (Heb. 6:10) Ino nzyintu nzi zyakumubili zizwa munyika eeyi zikonzya kwiinda zilongezyo zyakumuuya eezyi zyalo zitukkomanisya lino alimwi ziyootukkomanisya kumbele?—Amubale Maako 10:28-30.

14 Paulo waamba cintu cimbi cikonzya kutugwasya kuzumanana kusyomeka. Wakaamba kuti wakali “kuziluba zyintu zyoonse zili musyule akugama buyo zyintu zili kumbele.” (Flp. 3:13) Amubone kuti Paulo wakaamba nzila zyobilo ziyandika kapati. Cakusaanguna, tweelede kuziluba zyintu nzitwakasiya musyule, akutazibikkila kapati maano. Cabili, mbuli sikuzuza iwasika kumamanino, tuleelede kuzumanana kuyakumbele, kubikkila maano kuzyintu zili kumbele.

15. Nimpindu nzi njotujana nituzinzibala kuyeeya kujatikizya babelesi ba Leza basyomeka?

15 Ikuti twazinzibala kuyeeya zikozyanyo zyababelesi ba Leza basyomeka bakaindi naa bamazuba aano, tulakonzya kukulwaizyigwa kuzumanana kuyaambele kuleka kulanga zyintu zili musyule. Mucikozyanyo, ba Abrahamu a Sara nibakazumanana kuyeeya munzi wa Uri, “nobakajana coolwe cakupilukila nkuko.” (Heb. 11:13-15) Pele tiibakapiluka. Musa wakasiya zyintu zinji mu Egepita kwiinda muna Israyeli uuli oonse. Pele kunyina mpotubala kuti wakali kuziyeeya zyintu nzyaakasiya musyule. Muciindi caboobo, Ibbaibbele litwaambila kuti “wakabona kuti kusampaulwa akaambo kakuba Munanike lwakali lubono luyandika kapati kwiinda lubono loonse lwamu Egepita; nkaambo wakagamikide meso aakwe kubulangizi bwakupegwa bulumbu.”—Heb. 11:26.

IZYINTU ZIBI ZYAKATUCITIKILA KAINDI

16. Ino inga twajatikizyigwa buti azyintu zyakatucitikila kaindi?

16 Tazili zyoonse zyintu zyakatucitikila kaindi zili kabotu. Ambweni tulapenga mumizeezo akaambo kazyintu zibi nzyotwakacita kaindi. (Int. 51:3) Andiza tuciyeeya lulayo ndotwakapegwa. (Heb. 12:11) Kutalulama—ndiza nkwamasimpe naa pe—kulakonzya kuzunda mizeezo yesu. (Int. 55:2) Ino inga twacita buti kutegwa tutazumizyi zyakatucitikila kaindi kuti zitupe kulanga zyintu nzyotwakasiya musyule? Amulange-lange zikozyanyo zyotatwe.

17. (a) Nkaambo nzi Paulo ncaakalyaamba kuti wakali “muniini ikwiinda musyoonto akati kabasalali boonse”? (b) Ncinzi cakamugwasya Paulo kutalibilika azyintu zitali kabotu?

17 Zibi nzyotwakacita. Mwaapostolo Paulo wakalyaamba kuti wakali “muniini ikwiinda musyoonto akati kabasalali boonse.” (Ef. 3:8) Nkaambo nzi ncaakalimvwa boobu? Wakaamba kuti: “Nkaambo ndakapenzya mbungano ya Leza.” (1 Ko. 15:9) Amweezyeezye buyo Paulo mbwaakalimvwa ciindi naakaswaanganya bantu mbaakali kupenzya! Muciindi cakulekela mizeezo itali kabotu kuti imutyompye, Paulo wakabikkila maano kuluse ndwaakatondezyegwa. (1 Ti. 1:12-16) Kulumba kwakwe kwakamupa kuzumanana mumulimo wabukambausi. Bukkale bwakwe bubyaabi bwakaindi bwakali akati kazyintu Paulo nzyaakakanzide kuluba. Ikuti andiswe twabikkila maano kuluse Jehova ndwaatutondezya, tatukalekeli zyintu zyakaindi zyalo nzyotutakonzyi kucinca kuti kazitulibilisya. Tulakonzya kubelesya nguzu zyesu kumulimo ngotujisi lino.

18. (a) Ncinzi cikonzya kucitika kuti tiitwalutambula lulayo ndotwakapegwa? (b) Mbuti mbotukonzya kwaatobela majwi aa Solomoni aajatikizya kutambula lulayo?

18 Lulayo lucisa. Mbuti kuti katuyanda kulanga musyule cabukali kululayo lumwi ndotwakapegwa aciindi cimwi? Eeci tacikonzyi buyo kutucisa pele alimwi cilakonzya kututyompya—kupa kuti ‘tulende moyo.’ (Heb. 12:5) Kufwumbwa naa ‘twalunyasya’ lulayo kwiinda mukulukaka naa ‘twalenda moyo’ akaambo kakuti twaluzumina kumane twalukaka, izicitika zilakozyanya—tatuzumizyi lulayo kuti lutugwasye naa tubambululwe. Eelo kaka cilainda kugwasya kuti twatobela majwi aa Solomoni aakuti: “Jatisya lulayo, utaluleki; kakatila kulindulo, nkaambo mbobuumi bwako.” (Tus. 4:13) Mbubwenya mbuli namutekenya uutobela zikwankwani izili mumugwagwa, atulutambule lulayo, akulubelesya alimwi akuyaambele.—Tus. 4:26, 27; amubale Bahebulayo 12:12, 13.

19. Mbuti mbotukonzya kwiiya lusyomo lwa Habakuku a Jeremiya?

19 Kutalulama—sena nkwamasimpe naa pe? Andiza tulakonzya kulimvwa mbwaakalimvwa musinsimi Habakuku, wakalilila Jehova kujatikizya bululami, katazyi kaambo Jehova ncaakazumizizya zyintu zimwi zibi kuti zicitike. (Hab. 1:2, 3) Eelo kaka cilayandika kapati kwiiya lusyomo lwa musinsimi iwakaamba kuti: “Nsileki kubotelwa muli-Jehova, noocikondwa muli-Leza walufutuko lwangu.” (Hab. 3:18) Mbuli Jeremiya wansiku, kuti twazumanana kuba ‘amuuya wakulindila’ kusyoma muli Jehova cakumaninina, Leza wabululami, tulakonzya kusyoma kuti zyintu zyoonse ziyoolulamikwa aciindi ceelede.—Malo. 3:19-24.

20. Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti ‘tulamuyeeya muka Loti’?

20 Tupona muciindi cikkomanisya. Zyintu zibotu zilacitika lino alimwi zimwi ziciboola kumbele. Aboobo, toonse atuzumanane kweendela antoomwe ambunga ya Jehova. Atulutobele lulayo lwamu Magwalo lwakulanga kumbele kutali kulanga zyintu zili musyule. Kwiinda mukucita boobo, tuyootondezya kuti ‘tulamuyeeya muka Loti.’

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 12 Ibbala lyamumwaambo wakusaanguna ilyakasandululwa kuti, ‘zifwuse’ lilakonzya kwaamba “zyintu zisowelwa babwa,” “bufwumba”, naa “tubi.” Sikwiiya Bbaibbele umwi, wakaamba kuti bbala ndyaakabelesya Paulo “litondezya makanze aakutantamuka kucintu cimwi citakwe mpindu cisesemya citakabelesyegwi kabili.”

[Mibuzyo yaciiyo]