Skip to content

Skip to table of contents

Amumusyome Jehova Leza ‘Waziindi Amazuba’

Amumusyome Jehova Leza ‘Waziindi Amazuba’

Amumusyome Jehova Leza ‘Waziindi Amazuba’

“Ngonguwe uupindaula ziindi amazuba. Ulagwisya bami, alimwi ulabusya bami.”—DAN. 2:21.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

Mbuti zilenge alimwi abusinsimi bwakazuzikizyigwa mbobutondezya kuti Jehova ngu Sikubamba Ciindi Mupati?

Ino kuzyiba kuti Jehova ngu Leza ‘waziindi amazuba,’ kweelede kutupa kucita nzi?

Nkaambo nzi ciindi cibikkidwe ca Jehova ncociteendelezyegwi azyintu zicitika munyika naa mbobayeeya bantu?

1, 2. Ncinzi citondezya kuti Jehova ulacimvwisya kabotu-kabotu ciindi?

JEHOVA LEZA wakalenga zyintu zyakubelesya kubala ciindi muntu katanalengwa. Mubuzuba bwane bwakulenga, Leza wakaamba kuti: “Akube mimuni mumwenya wakujulu, kuti ianzaanye isikati amasiku, alimwi ibe zitondezyo akubamba ziindi zyeelede zyamazuba azyamyaka.” (Matl. 1:14, 19, 26) Eeci ncencico cakacitika kweelana akuyanda kwa Jehova.

2 Nikuba boobo, kusikila lino basayansi bacikazyanya kujatikizya bwini mbocibede ciindi. Bbuku limwi lyakaamba kuti: “Ciindi cili akati kazyintu zili munyika zikatazya kuzyiba. Kunyina uukonzya kwaamba bwini mbocibede.” Nikuba boobo, Jehova ulacimvwisya ciindi kabotu-kabotu. Kuyungizya waawo, Leza ngonguwe “iwakalenga ijulu, . . . ngonguwe iwakabumba nyika akwiipanga akwiimika.” Jehova alimwi ngonguwe “uulungulula makani aamamanino nikuba kuzwa kumatalikilo, uumulwiida makani naatana kuba.” (Is. 45:18; 46:10) Akaambo kakuyanda kuyumya lusyomo lwesu muli Leza alimwi amu Jwi lyakwe, Bbaibbele, atubone zilenge alimwi abusinsimi bwakazuzikizyigwa mbobutondezya kuti Jehova ngu Sikubamba Ciindi Mupati.

ZILENGE ZILATUPA KUBA ALUSYOMO MULI SIKUBAMBA CIINDI MUPATI

3. Ino kubamba ciindi kuboneka buti muzilenge izili mububumbo?

3 Mububumbo, tulakonzya kubona zilenge mbozitobela ciindi mutuntu tusyoonto-syoonto alimwi amuzyintu zipati-pati. Mucikozyanyo, kweenda kwamapulaneti alimwi anyenyezi kulijisi ciindi cibikkidwe. Kweenda kwazilenge eezyi zyakujulu kulabagwasya bantu kuzyiba ciindi ancobeelede kucita. Jehova—Sikupanga zyintu eezyi zisyomeka “zibamba ciindi”—ncobeni ‘bupati bwakwe bulagambya’ alimwi tuleelede kumulemeka.—Amubale Isaya 40:26.

4. Mbuti kubamba ciindi ikulibonya muzyintu zipona mbokutondezya busongo bwa Leza?

4 Kubamba ciindi kulakonzya kulibonya kwiinda muzyintu zipona. Zisyango zinji alimwi abanyama bakalengwa munzila yakuti bacita zyintu mbuli kuti kuli nkoloko njobatobela. Bayuni banji balazyiba kakunyina kwaambilwa kuti ciindi ncobeelede kulonga cakkwana. (Jer. 8:7) Abalo bantu beendelezyegwa aciindi. Mucikozyanyo, mibili yesu ilatwaambila kuti lino nciindi camasikati alimwi kuti lino nciindi camasiku. Ikuti muntu umwi watanta ndeke akuunka kucisi cimbi kulamfwu, inga camutolela mazuba kutegwa mubili wakwe weendelane aciindi cakubusena ooko. Cakutadooneka, zikozyanyo zinji izitondezya kuti zilenge zilabamba ciindi, zitondezya nguzu abusongo bwa Leza ‘waziindi amazuba.’ (Amubale Intembauzyo 104:24.) Inzya, Sikubamba Ciindi Mupati nguwiinda kuba abusongo alimwi ngusinguzuzyoonse. Tulakonzya kuba alusyomo lwakuti uyoozuzikizya nzyayanda.

BUSINSIMI IBWAKAZUZIKIZYIGWA ACIINDI CIBIKKIDWE BUTUPA KUBA ALUSYOMO

5. (a) Ninzila nzi ilikke iikonzya kugwasya bantu kuzyiba ziyoobacitikila kumbele? (b) Nkaambo nzi Jehova ncakonzya kwaambila limwi zyintu ziyoocitika kumbele alimwi aciindi niziyoocitika?

5 Zyintu nzyaakalenga Jehova zilatuyiisya zinji kujatikizya bube bwakwe “butalibonyi,” nikuba boobo talipi bwiinguzi kumibuzyo iiyandika kapati mbuli wakuti: Nzilongezyo nzi nzyobayoojana bantu kumbele? (Lom. 1:20) Kutegwa tujane bwiinguzi, tweelede kulanga kuzyintu Leza nzyaayubununa kwiinda mu Jwi lyakwe, Bbaibbele. Ikuti twalilanga-langa bbuku eeli, tuyoojana businsimi bwakazuzikizyigwa aciindi cibikkidwe. Jehova ulakonzya kuyubununa zyintu ziyoocitika kumbele akaambo kakuti ulakonzya kubona zyintu ziboola kumbele kabotu-kabotu. Kuyungizya waawo, nzyaamba Magwalo zilacitika aciindi cibikkidwe akaambo kakuti Jehova Leza ulakonzya kuzicinca zyintu kutegwa zicitike kweelana amakanze aakwe aciindi cibikkidwe.

6. Ncinzi citondezya kuti Jehova ulayanda kuti tukumvwisye kuzuzikizyigwa kwa businsimi bwamu Bbaibbele?

6 Jehova uyanda kuti bakombi bakwe babumvwisye businsimi bwamu Magwalo akugwasyigwa ambubo. Nikuba kuti tuliindene a Leza mbotucibona ciindi , tacikonzyi kutukatazya kwaamvwisya mabala ngabelesya ikuti waamba kujatikizya cintu cimwi iciyoocitika aciindi cibikkidwe. (Amubale Intembauzyo 90:4.) Mucikozyanyo, bbuku lya Ciyubunuzyo lyaamba “[zya]bangelo aabo bone . . . ibabambilidwe woola, buzuba, mwezi alimwi amwaka”—ziindi nzyotukonzya kumvwisya. (Ciy. 9:14, 15) Kubona businsimi mbobwakazuzikizyigwa aciindi cibikkidwe kweelede kutupa kuba alusyomo muli Leza ‘waziindi amazuba’ alimwi amu Jwi lyakwe. Atubone zikozyanyo zisyoonto buyo zitondezya mbwabamba ciindi.

7. Mbuti kuzuzikizyigwa kwabusinsimi bwa Jeremiya kujatikizya Jerusalemu a Juda mbokutondezya kuti Jehova ngu Sikubamba Ciindi Mupati?

7 Cakusaanguna atubone cakacitika mumwaanda wamyaka waciloba B.C.E. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mumwaka wane wa-Jehoyakimu mwana wa-Josiya,” ijwi lya Sikubamba Ciindi Mupati “[ly]akasika kuli-Jeremiya, makani aabantu boonse ba-Juda.” (Jer. 25:1) Jehova wakasinsima kujatikizya kunyonyoonwa kwa Jerusalemu alimwi akutolwa buzike kwaba Juda kuzwa kucisi cabo kuya ku Babuloni. Bakali “[ku]yoobelekela mwami wa-Babuloni milimo myaka iili makumi aali musanu aabili.” Jerusalemu wakanyonyoonwa mu 607 B.C.E. abana Babuloni, alimwi ba Juda bakatolwa ncobeni buzike ku Babuloni. Pele ncinzi cakali kuyoocitika kumamanino aamyaka iili 70? Jeremiya wakasinsima kuti: “Mbuboobu mbwaamba Jehova. Myaka iili makumi aali musanu aabili niizoomana ku-Babuloni, njoomuswaya, njoozuzikizya cisyomezyo cangu cakumupilusya kubusena obuno.” (Jer. 25:11, 12; 29:10) Businsimi oobu bwakazuzikizyigwa aaciindi cibikkidwe—mu 537 B.C.E. ba Mediya a Persia nibakaangulula ba Juda kuzwa ku Babuloni.

8, 9. Mbuti businsimi bwa Daniele bujatikizya kuboola kwa Mesiya alimwi akutalisyigwa kwa Bwami bwakujulu mbobutondezya kuti Jehova ngu Leza ‘waziindi amazuba’?

8 Amubone alimwi businsimi bumbi ibwakali kujatikizya bantu ba Leza bakaindi. Nikwakainda myaka iitandila kuli yobilo kuzwa ciindi ba Juda nibakazwa ku Babuloni, Leza kwiinda mumusinsimi Daniele wakaambila limwi kuti Mesiya uyoolibonya kwaakwiinda myaka iili 483 kuzwa ciindi mulawo wakuyakulula Jerusalemu niwakapegwa. Mwami muna Mediya a Persia wakapa mulawo ooyu mu 455 B.C.E. Myaka iili483 niyakakkwana buyo—mu 29 C.E.—Jesu muna Nazareta wakananikwa amuuya uusalala ciindi naakabbapatizyigwa akuba Mesiya. *Neh. 2:1, 5-8; Dan. 9:24, 25; Lk. 3:1, 2, 21, 22.

9 Lino amubone Magwalo ncaakaambila limwi kujatikizya Bwami. Businsimi bwamu Bbaibbele bwakali kutondezya kuti Bwami bwabu Mesiya bwakali kuyootalika kulela kujulu mu 1914. Bbaibbele lyakacita oobo mubufwaafwi kwiinda mukupa “citondezyo” cakubako kwa Jesu kutondezya ciindi Saatani nayoogusyigwa kujulu, calo icakali kuyooleta mapenzi munyika. (Mt. 24:3-14; Ciy. 12:9, 12) Kuyungizya waawo, businsimi bwamu Bbaibbele bwakali kwaamba ciindi cini—1914—‘ciindi cibikkidwe cabamasi nicakali kuyoozuzikizyigwa’ alimwi Bwami nibwakali kuyootalika kulela kujulu.—Lk. 21:24; Dan. 4:10-17. *

10. Nzyintu nzi ziboola kumbele iziyoocitika ncobeni?

10 Lino tulangila “mapenzi mapati” ngaakaamba Jesu. Mpoonya kuyootobela Bulelo bwakwe bwa Myaka Iili Cuulu. Tacidoonekwi kuti zyintu eezyi ziyoocitika aciindi cibikkidwe. Ciindi Jesu naakali waano anyika, Jehova wakalibikkide kale “buzuba . . . aciindi” niziyoocitika zyintu eezyi.—Mt. 24:21, 36; Ciy. 20:6.

‘AMUCIBELESYE KABOTU CIINDI’

11. Ino kuzyiba kuti tupona muciindi cakumamanino kweelede kutujatikizya buti?

11 Ino kuzyiba kuti Bwami bwakatalika kulela alimwi akuti tupona “kumamanino aaciindi,” kweelede kutujatikizya buti? (Dan. 12:4) Bantu banji bali bubwene bukkale bwamunyika mbobuyaabubija, pele balaalilwa kuzyiba kuti zyintu zili boobu zizuzikizya businsimi bwamu Bbaibbele bujatikizya mazuba aakumamanino. Balakonzya kulangila kuti buzuba bumwi bweende oobu buyoomana naa kusyoma kuti kwiinda munzila zimwi bantu bayooleta “luumuno akuliiba.” (1 Te. 5:3) Mbuti kujatikizya ndiswe? Ikuti katuzyi kuti tupona mumazuba aakumamanino aanyika ya Saatani, tweelede kuzumanana kucibelesya kabotu ciindi ciceede kutegwa tubelekele Leza ‘waziindi amazuba’ akugwasya bambi kutegwa bamuzyibe. (2 Ti. 3:1) Tweelede kusala kabotu caboola kumakani aakubelesya ciindi.—Amubale Baefeso 5:15-17.

12. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kumajwi aa Jesu aajatikizya mazuba aa Nowa?

12 Tacili cuubauba ‘kubelesya kabotu ciindi’ munyika iijisi zyintu zinji zinyonganya. Jesu wakacenjezya kuti: “Mbubonya mazuba aa Nowa mbwaakabede, akwalo kubako kwa Mwana wamuntu mbokuyooba.” Ino mazuba aa Nowa akali buti? Cakaambilwa limwi kuti nyika yaciindi eeciya yakali kuyoomana. Aciindi eeco, bantu babyaabi bakaloba ameenda aa zambangulwe lyanyika yoonse. Kali “mukambausi wabululami,” Nowa cakusyomeka wakakambauka mulumbe wa Leza kubantu bamuciindi ncaakali kupona. (Mt. 24:37; 2 Pe. 2:5) Nikuba boobo, bantu “bakali kulya akunywa, baalumi kukwata abakaintu kukwasyigwa, . . . pele tiibakabikkila maano kusikila Zambangulwe lyakaboola akubatola boonse.” Nkakaambo kaako Jesu wakacenjezya basikutobela bakwe kuti: “Amulibambile, nkaambo aciindi ncomutayeeyeli, Mwana wamuntu ulaboola.” (Mt. 24:38, 39, 44) Tweelede kuba mbuli Nowa ikutali mbuli bantu bamuciindi ncaakali kupona. Ncinzi cikonzya kutugwasya kulibambila?

13, 14. Ncinzi ncotweelede kuyeeya kujatikizya Jehova iciyootugwasya kumubelekela cakusyomeka ciindi nitulindila kuboola kwa Mwana aa muntu?

13 Nikuba kuti Mwana aa muntu uyoosika muwoola ndyotutayeyeeli, tweelede kuyeeya kuti Jehova ngu Sikubamba Ciindi Mupati. Ciindi ncabikkide Jehova cakucita zyintu taceendelezyegwi azyintu zicitika munyika alimwi ambobayeeya bantu. Jehova nguweendelezya ciindi alimwi azyintu zicitika kutegwa azuzikizye makanze aakwe. (Amubale Daniele 2:21.) Lugwalo lwa Tusimpi 21:1 lutwaambila kuti: “Moyo wamwami nkalonga kamaanzi mujanza lya-Jehova, ulakatola kufumbwa nkwayanda.”

14 Jehova ulakonzya kweendelezya zyintu kutegwa azuzikizye makanze aakwe alimwi ulacita oobo aciindi cibikkidwe. Kucinca kunji kucitika munyika kuzuzikizya businsimi, ikapati kujatikizya mulimo wanyika yoonse wakukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza. Amuyeeye kujatikizya kwaandaana kwa Soviet Union alimwi azyintu zyakacitika. Mbasyoonto bakali kuyeeya kuti kucinca kupati kuli boobu mutwaambo twacisi kulakonzya kucitika cakufwambaana. Nikuba boobo, akaambo kakucinca ooku, makani mabotu lino alakambaukwa mumasena manji mwalo mulimo wesu mowakali kukasyigwa. Aboobo, atusoleke kusikila mpotugolela kucibelesya kabotu ciindi kubelekela Leza ‘waziindi amazuba’ cakusyomeka.

AMUBE ALUSYOMO MUCIINDI CA JEHOVA CAKUCITA ZYINTU

15. Mbuti mbotukonzya kutondezya lusyomo kujatikizya kucinca kucitika mumbunga?

15 Kuzumanana mumulimo wakukambauka Bwami mumazuba aano aamamanino kuyandika kuba alusyomo muciindi Jehova ncabikkide cakucita zyintu. Kucinca kwabukkale munyika kupa kuti kuyandike kucinca mboucitwa mulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya. Ciindi aciindi mbunga ilakonzya kupanga kucinca kumwi kukonzya kujatikizya mulimo wesu mbuli bakambausi ba Bwami. Tulatondezya kuti tulamusyoma Leza ‘waziindi amazuba’ kwiinda mukubeleka kweelana akucinca ooko nitubeleka cakusyomeka ansi aabweendelezi bwa Mwanaakwe, “mutwe wambungano.”—Ef. 5:23.

16. Nkaambo nzi ncotukonzya kusyoma kuti Jehova ulakonzya kutugwasya aciindi ceelede?

16 Jehova uyanda kuti cakuliyandila katupaila kulinguwe katujisi lusyomo lwakuti ulatupa ‘lugwasyo ndotuyanda aciindi ceelede.’ (Heb. 4:16) Eeci citondezya kuti ulatubikkila maano umwi aumwi wesu kumugama. (Mt. 6:8; 10:29-31) Tulatondezya kuti tulamusyoma Jehova Leza kwiinda mukupaila lyoonse kutegwa atugwasye alimwi akucita kweelana amipailo yesu alimwi abusolozi bwakwe. Kuyungizya waawo, tatulubi kubapailila basyomima.

17, 18. (a) Nintaamu nzi Jehova njayoobweza ino-ino kuli basinkondo bakwe? (b) Ino nkakole nzi nkotweelede kweeleba?

17 Lino tacili ciindi ‘cakuzungaana mulusyomo pe,’ pele nciindi cakuyuma mulusyomo. (Lom. 4:20) Basinkondo ba Leza—Saatani abaabo mbayunga—bayanda kulesya mulimo Jesu ngwaakapa basikutobela bakwe, kubikkilizya andiswe. (Mt. 28:19, 20) Nikuba kuti Diabolosi ulatulwana, tulizyi kuti Jehova ngu “Leza uupona, ooyo uuli ngo Mufwutuli wabantu boonse, ikapati wabaabo basyomeka.” Alimwi “ulizyi ikuvwuna bantu bamubelekela cakulyaaba kuzwa kumasukusyo.”—1 Ti. 4:10; 2 Pe. 2:9.

18 Lino-lino, Jehova uyoonyonyoona bweende bwazyintu oobu bubyaabi. Nikuba kuti tatuzyi makani woonse mbwayoocicita eeci alimwi aciindi cini nayoocita boobo, tulizyi kuti uyoocita oobo aciindi cibikkidwe. Kristo uyoobanyonyoona basinkondo ba Leza alimwi bulelo bwa Jehova buyoosumpulwa. Aboobo, inga kwaba kulubizya kaka kwaalilwa kuzyiba ‘ziindi amazuba’ ngotupona! Tatweelede kuyungwa akuwida mukakole kakuyeeya kuti “zyintu zyoonse zilazumanana mbubonya mbozyakabede kuzwa kumatalikilo aazilenge.”—1 Te. 5:1; 2 Pe. 3:3, 4.

‘AMULANGILE’

19, 20. Nkaambo nzi ncotweelede kulindila Jehova?

19 Makanze aa Jehova Leza kujatikizya musyobo wabantu kuzwa kumatalikilo akali kubikkilizya aciindi cakwiiya kujatikizya nguwe azilenge zyakwe zyeebeka kukabe kutamani. Lugwalo lwa Mukambausi 3:11 lwaamba kuti: “[Jehova] wacita kuti zintu zyoonse zibote kuziindi zyazyo zyeelede. Wabika bulangizi bwabuumi buteeli mumyoyo yabo, nekubaboobo muntu takonzyi kumvwisya milimo yoonse Leza njaakacita kuzwa kumatalikilo kusikila kumamanino.”

20 Eelo kaka tulakkomana kuti Jehova kunyina naacinca makanze aakwe kujatikizya bantu! (Malk. 3:6) Leza “tasanduki naa kucinca mbuli zimvwule zicinca-cinca.” (Jak. 1:17) Ciindi cibikkidwe ca Leza taceendelezyegwi anzila nzyobabelesya bantu kulanga ciindi, zyintu mbuli kuzinguluka kwanyika. Jehova, “Mwami walyoonse alyoonse.” (1 Ti. 1:17) Aboobo, ‘atumulindile Leza walufutuko lwesu.’ (Mik. 7:7) Inzya, “amuyume, amyoyo yanu ibe abukozu, nyoonse nomulangila Jehova.”—Int. 31:24.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 19]

Daniele wakali aalusyomo mukuzuzikizyigwa kwabusinsimi bwa Leza

[Cifwanikiso icili apeeji 21]

Sena mulacibelesya kabotu ciindi kucita kuyanda kwa Jehova?