Skip to content

Skip to table of contents

“Buzuba Abuzuba Ndiiya Kuyandisya Mulimo Wabupainiya”

“Buzuba Abuzuba Ndiiya Kuyandisya Mulimo Wabupainiya”

Makani Eesu Aakaindi

“Buzuba Abuzuba Ndiiya Kuyandisya Mulimo Wabupainiya”

MU 1886, mabbuku aali 100 aa Millennial Dawn, Volyumu I, akatolwa ku Chicago, Illinois kuzwa ku Bible House ku Allegheny, Pennsylvania mu U.S.A. Mukwesu Charles Taze Russell wakali kulangila kumwaya volyumu mpya yabbuku eeli muzintoolo mobasambala mabbuku. Kkampani imwi mpati iijisi zintoolo mobasambala mabbuku aacikombelo mu United States, bakalizuminide kwaabweza mabbuku aa Millennial Dawn. Pele nikwakainda nsondo zyobilo bakaajola woonse ku Bible House.

Kwaambwa kuti mupati wacikombelo umwi iwakazyibidwe kapati wakanyema kuti mabbuku aa Millennial Dawn akali kusambalwa antoomwe amabbuku aakwe. Kanyemede wakaamba kuti, ikuti mabbuku aa Millennial Dawn tamukwe kwaajola, walo abeenzyinyina bakali kuyoobweza mabbuku aabo akuyooasambalila kumbi. Mukamwini kkampani cakuwayawaya wakaajola mabbuku aa Millennial Dawn. Kuyungizya waawo, kwaambilizya makwebo aamabbuku kwakacitwa mumiteende, pele basikukazya bakabona kwaamba kuti zizuminano zyakwaambilizya makwebo zyoonse zyalesyegwa. Ino bbuku lipya eeli lyakali kuyoobasikila buti bantu bayanda kasimpe?

Bapainiya mbebakali kuyoobelesyegwa mumulimo ooyu. * Mu 1881, magazini iyakali kwiitwa kuti Zion’s Watch Tower (Ngazi Yamulindizi ya Zioni) yakatamba bakambausi basika ku 1,000 ibakonzya kwaabila mabbuku aapandulula Bbaibbele kwaciindi coonse. Nikuba kuti bapainiya bakali buyo basyoonto, bakamwaya mbuto yakasimpe mumasena manji aasiyene-siyene. Mu 1897, mabbuku aa Millennial Dawn aatandila ku 1,000,000 akamwayigwa, bunji bwangawo akamwayigwa abapainiya. Kuzwa kumali ngobakali kutambula kwiinda mukwaabila mabbuku aapandulula Bbaibbele, bapainiya bakali kupegwa mali masyoonto kutegwa baule nzyobayandika.

Ino bapainiya aaba basicamba bakali bani? Bamwi bakali bakubusi, bamwi bakalicembeede. Bunji bwabo tiibakakwete naa kukwatwa, bamwi bakalikwetene pele tiibakajisi bana, pele abalo banabukwetene bakajisi bana bakatalika mulimo ooyu wabupainiya alimwi bakali kuunka abana babo mumulimo. Bapainiya baciindi coonse bakali kubeleka ciindi cilamfwu abuzuba, bapainiya bakugwasilizya bakali kubeleka woola lyomwe naa obilo abuzuba. Tabali boonse ibakali kucikonzya kucita mulimo wabupainiya akaambo kabukkale naa kuciswa-ciswa. Pele kumuswaangano wacooko mu 1906, aabo ibakali kucikonzya kucita mulimo wabupaniya, bakaambilwa kuti tiibakeelede kuba “bantu bayiide kapati, naa bantu balaaluzyibo lunji, naa bantu baambaula mbuli bangelo.”

Muzyooko zinji zyanyika, bantu batayiide bakacita mulimo mupati. Mukwesu umwi wakeezyeezya kuti mumyaka iili ciloba wakwaabila mabbuku aasika ku 15,000. Nikuba boobo, mukwesu ooyu wakaamba kuti: “Kunyina nindakaunjila mulimo wabupainiya kutegwa kandisambala mabbuku, muciindi caboobo ndakali kupa bumboni kujatikizya Jehova akasimpe kakwe.” Kufwumbwa nkobakali kuunka bapainiya, mbuto yakasimpe yakali kuba amiyanda alimwi tubunga twa Basikwiiya Bbaibbele twakali kuyungizyika.

Basololi bazikombelo bakali kubasampaula bapainiya, bakali kubaita kuti basikusambala mabbuku. Mu 1892, Ngazi Yamulindizi yakaamba kuti: “Mbasyoonto babazyi [bapainiya] kuti mbaiminizi ba Mwami, naa kuzyiba bulemu mbobapedwe a Mwami nalanga mbobalicesya alimwi ambobalyaabide.” Kweelana ambwaakaamba mucizyi umwi, buumi bwabapainiya tiibwakali “buumi bwataandabale pe.” Nibakali mulweendo bakali kusama mabbusu mayumu alimwi bakali kubelesya kapati macinga. Ikuti mali akatazya, bapainiya bakali kucincanisya mabbuku azyakulya. Bakotoka kumazuba kuzwa mumulimo wakukambauka, kabakatede pele kabakkomene, bakambausi aaba bakali kupiluka kuunka mumatente amaanda ngobakali kubbadelela. Muciindi bakaba a Colporteur Wagon (Ŋola yaba Painiya), ŋola eeyi njobakalipangila iyakajisi aŋanda mukati yakabagwasya kuti kabatabelesyi mali manji alimwi akuba aciindi cinji cakukambauka. *

Kutalikila mu 1893, pulogilamu ya Muswaangano Wacooko ku Chicago yakali kubikkilizya azibeela zyaalubazu zyabapainiya. Muzibeela eezyi, bapainiya bakali kwaamba zyakuluula, nzila nzyobakonzya kubelesya nibakambauka, alimwi alulayo lugwasya. Mukwesu Russell ciindi cimwi wakakulwaizya bakambausi aaba ibakali kubeleka canguzu kuti beelede kulya kabotu.

Bapainiya ibakali kuyanda muntu wakubeleka limwi bakali kusama kalibboni kamungunga waji. Bapainiya bapya bakali kubeleka abapainiya bakaindi. Lwiiyo luli boobu lwakali kuyandika, nkaambo umwi mupainiya mupya kayoowede wakabuzya boobu naakali kwaabila mabbuku: “Sena mulaziyanda eezyi?” Cikkomanisya ncakuti, ooyo mwini ŋanda wakazooba kamboni.

Umwi mukwesu wakalibuzya kuti: ‘Sena ndizumanane amulimo wangu mpoonya kandisanga mali aasika ku K4,800,000 amwaka, naa ndibe mupainiya?’ Wakaambilwa kuti Mwami ulakonzya kuzikkomanina zyoonse, pele kubelesya ciindi cakwe mumulimo wa Mwami kulakonzya kumuletela zilongezyo zinji. Ba Mary Hinds bakabona kuti mulimo wabupainiya “nenzila mbotu yakucitila bantu banji zyintu zibotu.” Mucizyi umwi Alberta Crosby wakaamba kuti: “Buzuba abuzuba ndiiya kuyandisya mulimo wabupainiya.”

Mazuba aano, banamukwasyi bakumubili alimwi abakumuuya babapainiya aaba bacizumanana kukakatila kukasimpe nkobakakona. Ikuti kamutajisi mupainiya mumukwasyi wanu, amusole kutegwa mube mupainiya. Andinywe buzuba abuzuba muyootalika kuuyanda mulimo wakukambauka waciindi coonse.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 5 Ibbala lyakuti “pioneer” (painiya) lyakatalika kubelesyegwa mu 1931, pele kaindi kwakali kubelesyegwa bbala lyakuti “colporteur.”

^ munc. 8 Makani manji aajatikizya ŋola zijisi maanda mukati ayoobandikwa mumagazini imwi kumbele.

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 32]

Tiibakeelede kuba “bantu bayiide kapati, naa bantu balaaluzyibo lunji, naa bantu baambaula mbuli bangelo”

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Mupainiya A. W. Osei ku Ghana, muma 1930

[Zifwanikiso izili apeeji 32]

Atala: Mupainiya Edith Keen a Gertrude Morris ku England, muma 1918; ansi: Stanley Cossaboom a Henry Nonkes ku United States, kabajisi zibbokesi izyakajisi mabbuku ngobakamwaya