Skip to content

Skip to table of contents

Kweenda Antoomwe Ababelesi Beendeenda

Kweenda Antoomwe Ababelesi Beendeenda

Makani Eesu Aakaindi

Kweenda Antoomwe Ababelesi Beendeenda

KANJI-KANJI, basikwiiya Bbaibbele banji ibacili bapya inga tabalimvwi kweelela kukambaukila beenzu. Cilagambya kumvwa majwi aamukwesu umwi iwakali mwaambi waabuleya alimwi mwiiyi wa Bbaibbele uucibwene iwakaamba kuti: “Inga tiindacikonzya kukambauka kuŋanda aŋanda pe.”

Babali banji ba Zion’s Watch Tower ibakazwa muzikombelo zyabo bakalijisi luyandisisyo lwakuyanzana abaabo ibakajisi nyota yakasimpe kamu Bbaibbele. Magazini eeyi yakali kubakulwaizya babali kulangaula baabo ibakajisi lusyomo alimwi yakali kubakulwaizya kubungana antoomwe ambabo kutegwa baiye Bbaibbele. Kutalikila muma 1894, Watch Tower Society yakatuma babelesi beendeenda kutegwa baswaye tubunga itwakali kulomba kuswaigwa. Baalumi aaba ibakajisi luzyibo alimwi ibakali kubeleka canguzu bakasalwa akaambo kakulicesya, luzyibo lwamu Bbaibbele, kucizyiba kwaamba akuyiisya, alimwi akaambo kakusyoma munguzu zyacinunuzyo. Kuswaya kwalyoonse kwakali kutola buzuba bomwe naa obilo, pele kabajisi bubi kapati. Kuswaya kuli boobu kwakali kupa coolwe kuli Basikwiiya Bbaibbele banji kutegwa batole lubazu mumulimo wakukambauka kwaciindi cakusaanguna kwiinda mukwaabila tupepa twakutamba bantu kumakani aabuleya aakali kupegwa amubelesi weendeenda. Amanizya kupa makani aakwe aakumazuba kucikolo, mukwesu Hugo Riemer, iwakazooba umwi wabaabo bamu Kabunga Keendelezya, wakali kwiingula mibuzyo yamu Bbaibbele kusikila akati kamasiku. Kakatede pele kumwi kakkomene, wakali kwaamba kuti muswaangano “wali kabotu.”

Ngazi Yamulindizi yakaamba kuti “bubotu” bwababelesi beendeenda mbwakuti balabayumya “baciinga calusyomo” kwiinda mumiswaangano iicitilwa mumaanda aabasyominyina. Basikwiiya Bbaibbele ibakali kukkala mumasena aazungulukide bakali kuboola kuzooswiilila makani alimwi akuzootola lubazu mucibeela cakubuzya akwiingula. Bamana kucita boobo, bakali kusamausyanya mu Bunakristo. Kabacili basimbi, ba Maude Abbott bakajanika kumakani aacifwumofwumo, mpoonya naakamana makani, boonse bakabungana atebulu ndamfwu kunze aaŋanda. Ba Abbott bakaamba kuti: “Kwakali zyakulya zibotu zinji—nyama yangulube, nkuku, zinkwa zyamisyobo iisiyene-siyene, mapaayi, alimwi amakkekke! Bantu boonse bakalya nzyobakali kukonzya, mpoonya kuma 14:00 hrs, twakabungana kutegwa tuswiilile kumakani aambi. Aciindi eeci bantu boonse bakali kwiide kuuzyila.” Mubelesi umwi weendeenda iwakabeleka mulimo ooyu kwaciindi cilamfwu uulaazyina lya Benjamin Barton, ciindi cimwi wakaamba kuti: ‘Ikuti nindakali kuzilya zyakulya zyoonse zipa kuneneya nzibakali kundipa, nindalifwide kale.’ Mukuyakwaciindi, lugwalo lumwi ilwakazwa kumaofesi mapati aali ku Brooklyn lwakakulwaizya bacizyi ibakali kubamba zyakulya kuti, ikuti bamwi kabayanda kubambila cakulya mubelesi weendeenda, beelede kumujikila cakulya “ncobalya abuzuba, kakunyina kuvwuzya zyakubikka mukati” alimwi akuti tabeelede “kumunyonganya koona.”

Babelesi beendeenda bakalicizyi kuyiisya kabotu kwiinda mukubelesya maccaati, zikozyanyo, naa kwiinda mukubelesya kufwumbwa ncobajisi kutegwa makani kaakkomanisya kapati. Makani aamukwesu Richard H. Barber, “lyoonse akali kupegwa munzila iikkomanisya.” Mukwesu Walter J. Thorn, iwakajisi bube bwabuzyali wakali kwaamba “mbuli bamasyaanene bakaindi.” Buzuba bumwi kabali mumootokala wa Model A Ford, mukwesu Shield Toutjian, cakutayeeyelwa wakaamba kuti “Amwiimikile!” Wakasotoka kuzwa mumootokala, akucela maluba aamusyokwe akupa beenzinyina, akubayiisya ciiyo cijatikizya zilenge zya Jehova.

Kukatazya kwamulimo ooyu wakweendeenda kwakaleta mapenzi manji, kwaambisya kulibaabo ibakajisi myaka yakuzyalwa iili kuma 40. Nikuba boobo, kuli bamwi penzi lipati lyakaboola akaambo kakucinca kwamakanze aamulimo wabo. Bakeelede kusololela mumulimo wakukambauka ŋanda aŋanda. Ngazi Yamulindizi yamu March 15, 1924, yamu Cingisi yakaamba kuti “mulimo mupati” wa Banakristo bakasimpe “nkupa bumboni kumakani aamba zya Bwami. Ooyu ngomulimo ngobatuminwa kucita babelesi beendeenda.”

Babelesi bamwi beendeenda bakanyema akaambo kakucinca ooku, aboobo bakauleka mulimo wakweendeenda, aabo ibakanyema kapati bakasika aciimo cakutalisya tubunga twabo beni twabukombi. Mukwesu Robie D. Adkins, wakaluula makani aamba zyamubelesi weendeenda umwi iwakali mwaambi mubotu iwakaamba kuti: “Mebo ndizyi buyo kukambauka ikuti kandili acibumbili. Inga tiindacikonzya kukambauka kuŋanda aŋanda pe!” Mukwesu Adkins wakaamba kuti: “Kuzwa ciindi eeco, ndakamubona kali kumuswaangano wacooko mu 1924, ku Columbus, Ohio. Wakali kweetezya, kaimvwi mucimvwule cakasamu kasyoonto, kauside akati kabakwesu banji ibakakkomene. Kuzwa waawo, kunyina nitwakabonana alimwi. Mpoonya kakutanainda ciindi kuzwa nitwakabonana, wakazwa mumbunga.” Nikuba boobo, “bakwesu banji bakkomene bakali kweendeenda kuya kumyootokala yabo kabajisi amabbuku,” kabalibambilide kuyookambauka kuŋanda aŋanda.—Mil. 20:20, 21.

Babelesi banji beendeenda bakali kuyoowa kukambauka kuŋanda aŋanda mbubwenya mbuli bakwesu mbobakeelede kuyiisya mulimo, nikuba boobo bakakambauka cabusungu. Kujatikizya mulimo ooyu wakukambauka kuŋanda aŋanda, mukwesu umwi waku German alimwi iwakali mubelesi weendeenda uulaazyina lyakuti Maxwell G. Friend (Freschel) wakalemba kuti: “Cibeela eeci camulimo wakweendeenda cipa kuti ujane zilongezyo ziyungizyidwe mulweendo lwako.” Mukwesu John A. Bohnet iwakali mubelesi weendeenda wakaamba kuti bakwesu banji bakabukkomanina bubambe ibwakali kwaamba zyakubikkila kapati maano kukukambauka Bwami. Kweelana ambwaakaamba, banabunji bakali “basungu alimwi bakalijisi luyandisisyo lwakuba kumbele munkondo eeyi.”

Mumyaka yoonse eeyi, ibakwesu basyomeka ibali mumulimo wakweendeenda, babakulwaizya kapati bakwesu abacizyi. Mukwesu umwi iwakaba Kamboni kacili mwana uulaazyina lyakuti Norman Larson, wakaamba kuti: “Bubotu bwababelesi beendeenda tabukatazyi kubona pe, neliba leelyo nindakacili mwana ndakali kucikonzya kububona bubotu. Bakabeleka mulimo mupati kundigwasya kweendela munzila iili kabotu.” Kuzwa leelyo, kusikila sunu, balangizi beendeenda ibalyaabide alimwi basyomeka, bagwasya bakombinyina kwaamba kuti, “Inga twacikonzya kuunka kuyookambauka kuŋanda aŋanda!”

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 32]

Bwakali buzuba bukkomanisya mubelesi weendeenda naakaboola!

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Bbazu ndyaakali kuswaya mukwesu Benjamin Barton muma 1905 lyakajisi masena aali 170

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Mukwesu Walter J. Thorn wakali mubelesi weendeenda, caluyando wakali kwiitwa kuti Pappy akaambo kabube bwakwe bwabuzyali, bube buli mbuli bwa Kristo

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Mukwesu J. A. Browne wakatumwa kucisi ca Jamaica kali mubelesi weendeenda muma 1902, kutegwa akayumye akukulwaizya tubunga tuli 14

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Mulimo wakweendeenda wakali kuyumya lusyomo, lukamantano lwa Bunakristo, alimwi wakali kugwasya kuleta afwaafwi bakwesu kumbunga