Amukwabilile Cikono Canu Kwiinda Mukusala Cabusongo

“Amusesemwe acintu cibi, amukakatile kucibotu.”—LOM. 12:9.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

Mbuti mbomukonzya kucipandulula cikono cesu cakumuuya?

Nziiyo nzi izitucenjezya nzyotukonzya kwiiya kuzwa kuzyintu nzyaakacita Esau?

Mbuti mbotukonzya kucikwabilila cikono cesu?

1, 2. (a) Ncinzi icakamugwasya kuti musale kubelekela Leza? (b) Mibuzyo nzi njotukonzya kubuzya kujatikizya cikono cesu cakumuuya?

BUNJI bwesu twakasala cabusongo kubelekela Jehova Leza alimwi akwiitobelesya mikondo ya Jesu Kristo. (Mt. 16:24; 1 Pe. 2:21) Tatuubyi-ubyi buumi oobu bwakulyaaba kuli Leza. Kusala kwesu kwakayeeme, ikutali aluzyibo lusyoonto lwamumagwalo, pele kwakayeeme akwiiya Jwi lya Leza cakusitikila. Akaambo kaceeco twaiya zyintu zinji ziyumya lusyomo kujatikizya cikono Jehova ncaasyomezya baabo ‘ibamuzyiba, alimwi akuzyiba yooyo ngwaakatuma, Jesu Kilisito.’—Joh. 17:3; Lom. 12:2.

² Kutegwa tuzumanane katuli Banakristo, tweelede kusala kucita zyintu zimukkomanisya Taateesu wakujulu. Aboobo, mucibalo eeci tulalanga-langa mibuzyo eeyi iiyandika kapati: Ino cikono cesu ninzi? Mbuti mbotweelede kucibona? Mbuti mbotukonzya kuba masimpe kuti twacijana cikono cesu? Ncinzi ciyakutugwasya kusala cabusongo?

INO CIKONO CESU NINZI?

3. Ncikono nzi ncobalindila (a) bananike alimwi (b) ‘bambelele zimbi’?

³ Mweelwe musyoonto wa Banakristo bajisi bulangizi bwakutambula “lukono lutanyonyooki, lunyina kampenda alimwi lutakulumpali”—coolwe citaambiki cakulela antoomwe a Kristo kujulu. (1 Pe. 1:3, 4) Kutegwa bakatambule cikono eeci, bantu aaba beelede ‘kuzyalwa alimwi.’ (Joh. 3:1-3) Ino mamiliyoni aambi aa “mbelele zimbi” zya Jesu balo ibayanzana abasikutobela bakwe bananike mukukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza bajisi cikono nzi? (Joh. 10:16) Bambelele zimbi bayakutambula cikono ba Adamu a Eva ibakabisya ncobatakatambula—buumi butamani munyika  yaparadaiso kwalo kutakoyooba kupenga, lufwu naa kulila. (Ciy. 21:1-4) Nkakaambo kaako Jesu wakasyomezya sizibi ngobakafwa limwi kuti: “Ncobeni sunu ndikwaambila kuti, Uyooba andime mu Paladaiso.”—Lk. 23:43.

4. Ino nzilongezyo nzi nzyotujisi noliba lino?

⁴ Neliba lino, tulakkomana azibeela zimwi zyacikono cesu. Akaambo kakuti tulijisi lusyomo ‘mucinunuzyo ca Kilisito Jesu,’ tulijisi luumuno alimwi acilongwe ciyumu a Leza. (Lom. 3:23-25) Tulazimvwisya kabotu-kabotu zisyomezyo zijanika mu Jwi lya Leza. Kuyungizya waawo, kuba cibeela cabunyina bwanyika yoonse ncintu citupa kukkomana kapati. Eelo kaka ncoolwe cipati kuba Bakamboni ba Jehova! Nkakaambo kaako tulakkomana acikono cesu.

5. Ino Saatani usola kucita nzi kubantu ba Leza, alimwi ncinzi cikonzya kutugwasya kwiima nji akukazya bucenjezu bwakwe?

⁵ Kutegwa tuzumanane kuba acikono cesu cibotu, tweelede kuzicenjelela nzila nzyabelesya Saatani. Lyoonse Saatani wali kusola kuyunga bantu ba Leza kuti kabasala nzila iikonzya kubapa kusweekelwa cikono cabo. (My. 25:1-3, 9) Mbwaanga ulizyi kuti mamanino aakwe ali afwaafwi, Saatani lino ulabeleka canguzu kutegwa atweene. (Amubale Ciyubunuzyo 12:12, 17.) Kutegwa tucikonzye ‘kwiima nji akukazya bucenjezu bwa Diabolosi,’ tweelede kuzumanana kubona kuti cikono cesu cilayandika kapati. (Ef. 6:11) Kujatikizya kaambo aaka, cikozyanyo citucenjezya ca Esau mwana wasyaanene Izaka cituyiisya ziiyo nzyotweelede kubikkila maano.

MUTABI MBULI ESAU

6, 7. Ino Esau wakali ni, alimwi ncikono nzi icakali kumulindila?

⁶ Myaka iitandila ku 4,000 yainda, Izaka a Rabeka bakazyala bana bamaanga, Esau a Jakobo. Bana aaba nobakali kuyaabukomena, bakaindana mubube alimwi azyintu nzyobakali kuyandisya kucita. ‘Esau wakaba sikuvwima, lyoonse wakali kujanika musyokwe’ kakuli ‘Jakobo wakali muntu uutakwe kampenda, uukkala mumatente.’ (Matl. 25:27) Basikusandulula Bbaibbele, ba Robert Alter, bakaamba kuti majwi aakasandululwa kuti ‘uutakwe kampenda,’ “apa muzeezo wakusyomeka naa kululama.”

⁷ Ciindi Esau a Jakobo nobakajisi myaka yakuzyalwa iili 15, syaanene wabo Abrahamu wakafwa, pele cisyomezyo ca Jehova kuli Abrahamu tiicakafwa pe. Nokwakainda ciindi, Jehova wakacaamba alimwi cisyomezyo eeci kuli Izaka, wakaamba kuti kwiinda mulunyungu lwa Abrahamu misyobo yoonse yaanyika iyakulongezyegwa. (Amubale Matalikilo 26:3-5.) Cisyomezyo eeci cakayubununa kuti Mesiya—“lunyungu” lusyomeka lwaambidwe mulugwalo lwa Matalikilo 3:15—lwakali kuyakulibonya kwiinda muluzubo lwa Abrahamu. Aboobo, mwana wa Izaka mutaanzi kuzyalwa, Esau, wakali kweelela kutambula cisyomezyo eeco. Eelo kaka taciliboteli cikono icakali kulindila Esau! Sena wakatondezya kulumba kucikono eeci?

8, 9. (a) Ino Esau wakasala buti kujatikizya cikono cakwe? (b) Nokwakainda myaka iili mbwiibede, ino Esau wakazyiba nzi kujatikizya kusala kwakwe, alimwi ncinzi ncaakacita?

⁸ Buzuba bumwi ciindi Esau naakapiluka kuzwa musyokwe, wakabona Jakobo ‘kajika musinza.’ Mpoonya, Esau wakati: “Wence undisusuzye oyo musinza uusalala, nkaambo ndakataala.” Mukwiingula Jakobo wakati: “Taanguna kunduuzizya bupati bwako.” Ino Esau wakasala buti? Cigambya ncakuti wakaamba kuti: “Obu bupati bulandigwasyanzi?” Inzya, Esau wakasala mutiba wamusinza kwiinda kuba mutaanzi kuzyalwa. Kutegwa makani aakuba mutaanzi kuzyalwa abe mumulawo, Jakobo wakazumanana akwaamba kuti: “Taanguna kukonka.” Kakunyina akuwayawaya, Esau wakakonka akusowa coolwe cakwe cakuba mutaanzi kuzyalwa. Nobakamana, “Jakobo wakapa Esau insima amusinza wanyangu. Lino wakalya,  wanywa, wanyampuka, waya. Mbuboobo Esau mbwaakasampaula bupati bwakwe.”—Matl. 25:29-34.

⁹ Nokwakainda myaka iili mbwiibede, ciindi Izaka naakali afwaafwi kufwa, Rabeka, wakapanga bubambe kusinizya kuti Jakobo wakali kuyakuba mutaanzi kuzyalwa, coolwe ncaakakaka Esau. Ciindi Esau naakazyiba kuti taakwe naakasala kabotu, wakatalika kukombelezya Izaka kuti: “Undilongezye, undilongezye ambebo, taata. . . . Sa tokwe nowandisyaazizya lulongezyo ambebo?” Ciindi Izaka naakamwaambila kuti takonzyi kucinca zilongezyo nzyaapa kale kuli Jakobo, “Esau wakakwiila, walila.”—Matl. 27:30-38.

10. Mbuti Jehova mbwaakali kubabona ba Esau a Jakobo, alimwi nkaambo nzi?

¹⁰ Ino ncibeela nzi cabube bwa Esau cilibonya kapati mu Magwalo? Wakatondezya kuti kuzuzikizya ziyandika zyakumubili ncecakali kuyandika kapati kulinguwe kwiinda kujana zilongezyo zyakumbele zyalo nzyaakali kuyakujana kuzwa mucikono cakwe. Esau taakwe naakabikkila maano kucoolwe cakwe cakuba mutaanzi kuzyalwa alimwi eeci cakatondezya kuti taakwe naakali kumuyanda Leza. Kuyungizya waawo, Esau kunyina naakabikkila maano kuzyintu izyakali kuyakuboola kuluzubo lwakwe akaambo kakusala kwakwe. Mukwiimpana, Jakobo wakali kucibikkila maano kapati cikono cakwe. Mucikozyanyo, Jakobo wakacita kweelana amalailile aabazyali ciindi naakali kusala mukaintu. (Matl. 27:46–28:3) Akaambo kakuti Jakobo wakasala kucita boobo calo icakali kuyandika kukkazyika moyo alimwi akulyaaba, wakazikuba syaanene wa Mesiya. Mbuti Leza mbwaakali kubabona ba Esau a Jakobo? Kwiinda mumusinsimi Malaki, Jehova wakaamba kuti: “Jakobo ndakamuyandisya, anukuti Esau ndakamusula.”—Malk. 1:2, 3.

11. (a) Nkaambo nzi cikozyanyo ca Esau ncociyandika kulindiswe Tobanakristo? (b) Nkaambo nzi Paulo ncaakaambila makani aabwaamu kujatikizya zyintu nzyaakacita Esau?

¹¹ Sena Bbaibbele ncolyaamba kujatikizya Esau cilayandika ku Banakristo mazuba aano? Inzya. Mwaapostolo Paulo wakacenjezya basyominyina naakati: “Akati kanu kutabi sibwaamu naa muntu uuli woonse uutabikkili maano kuzyintu zisetekene, mbuli Esau ooyo iwakaaba zyoolwe zyakwe zyakuba mutaanzi kuzyalwa kwiinda mukuzicincanya acakulya comwe buyo.” (Heb. 12:16) Kucenjezya ooku kucibeleka ku Banakristo mazuba aano. Tweelede kuzumanana kuzibikkila maano zyintu zisetekene kutegwa tutazundwi azisusi zyanyama akusweekelwa cikono cesu cakumuuya. Nkaambo nzi Paulo ncaakaambila makani aabwaamu kujatikizya zyintu nzyaakacita Esau? Akaambo kakuti kuba abube bwanyama mbuli bwa Esau kupa kuti muntu akake zyintu zisetekene akuyanda kulikkomanisya azyintu zibi, mbuli kucita bwaamu.

 AMULIBAMBILE MUMOYO WANU LINO

12. (a) Ncinzi Saatani ncacita kutegwa atusunke? (b) Amwaambe zikozyanyo zyamu Magwalo izikonzya kutugwasya ciindi notujisi zyakusala zikatazya.

¹² Mbotuli babelesi ba Jehova, masimpe kuti tatuyandauli bukkale bukonzya kutusunka kutegwa tucite bwaamu. Muciindi caboobo, tulapaila kuti Jehova Leza atatulekelezyi kuti tuzundwe ciindi muntu umwi natusunka kuti tutamumvwidi Jehova. (Mt. 6:13) Pele Saatani lyoonse uyanda kuti katutabikkili maano kuzyintu zyakumuuya notusola kuzumanana kusyomeka munyika iino mbyaabi. (Ef. 6:12) Mbwali leza wabweende bwazyintu oobu bubyaabi, Diabolosi ulabelesya zyintu nzyazyi kuti zilidumide kapati akati kabantu batalondokede kutegwa atusunke. (1 Ko. 10:8, 13) Mucikozyanyo, amweezyeezye kuti mwalijana mubukkale bukonzya kumupa kucita cintu cimwi ncomuyanda munzila yakutalilemeka. Ino inga mwasala kucita nzi? Sena inga mwaba mbuli Esau akwaamba kuti: ‘Fwambaana! Kondipa!’ Naa muyakukaka kuyungwa akulitija sunko mbubwenya mbwaakacita Josefa mwana wa Jakobo, iwakasunkwa amukaintu wa Potifara?—Amubale Matalikilo 39:10-12.

13. (a) Mazuba aano mbuti bantu banji mbobacita mbubwenya mbwaakacita Josefa, pele mbuti bamwi mbobacita mbuli Esau? (b) Ino zikozyanyo zyabaabo bacita mbuli Esau zitupa kuzyiba kaambo kali kayandika kapati?

¹³ Bakwesu abacizyi banji bakalijana kale mubukkale mwalo mobakeelede kusala kucita mbubwenya mbuli Esau naa mbuli Josefa. Ibanji basala cabusongo akukkomanisya moyo wa Jehova. (Tus. 27:11) Nokuba boobo, basyomima bamwi ciindi nobasunkwa, basala kucita mbuli Esau, calo icipa kuti cikono cabo cakumuuya cibe muntenda. Masimpe ngakuti, mwaka amwaka mweelwe mupati wabantu babetekwa alimwi akugwisyigwa mumbungano ngwabaabo batalilemeki mumakani aakoonana. Eelo kaka kulayandika kulibambila mumoyo wesu lino—katutanalijana mubukkale bukonzya kusunka lusyomo lwesu! (Int. 78:8) Tulakonzya kubweza ntaamu zyobilo izikonzya kutukwabilila kumasunko alimwi akutugwasya kusala cabusongo kumbele.

AMUYEEYE ZIKONZYA KUCITIKA AKULIBAMBILA

14. Mibuzyo nzi njotweelede kulibuzya iikonzya kutugwasya ‘kusesemwa cintu cibi akukakatila kucibotu’?

¹⁴ Ntaamu yakusaanguna ijatikizya kuyeeya zyintu zibyaabi zikonzya kucitika akaambo kazyintu nzyotucita. Kubikkila maano cikono cesu cakumuuya kuyeeme kapati mboluli lupati luyando lwesu kuli Jehova, Sikutupa cikono eeco. Ikuti katumuyanda muntu umwi, tatukonzyi kumunyemya muntu ooyo. Muciindi caboobo, tulasoleka kuti tumukkomanisye. Mbwaanga mbozibede zyintu oobo, inga twacita kabotu kuyeeyesya azyintu zibyaabi zikonzya kutucitikila swebo alimwi abamwi kuti twasala kucita zyintu zitasalali zikondelezya buyo mibili yesu. Tweelede kulibuzya kuti: ‘Mbuti zyintu nzyondicita mbozikonzya kunyonganya cilongwe cangu a Jehova? Mbuti mukwasyi wangu mboukonzya kujatikizyigwa amicito yangu mibyaabi? Mbuti mbocikonzya kubajatikizya bakwesu abacizyi mumbungano? Sena inga ndabafwumpuzya bamwi?’ (Flp. 1:10) Tulakonzya kulibuzya alimwi kuti: ‘Sena kulikondelezya kutali kabotu kwaciindi cisyoonto inga kweelana amause ngondikonzya kujana akaambo kakusala kwangu? Sena ndiyanda kuba mbuli Esau, kuusa kapati ndazyiba cintu ncondacita?’ (Heb. 12:17) Kuyeeya mibuzyo iili boobu kulakonzya kutugwasya ‘kusesemwa cintu cibi akukakatila kucibotu.’ (Lom. 12:9) Ikapati luyando ndotujisi kuli Jehova ndoluyakutupa kukakatila kucikono cesu.—Int. 73:28.

15. Ncinzi ciyakutugwasya kulibambila kabotu kulwana zyintu zikonzya kubikka buumi bwesu bwakumuuya muntenda?

¹⁵ Ntaamu yabili ijatikizya kulibambila  kulwana masunko. Jehova watubikkila bubambe bunji kutegwa tulikwabilile kuzyintu zikonzya kutubikka muntenda kumuuya. Bubambe oobu bubikkilizya ciiyo ca Bbaibbele, miswaangano ya Bunakristo, mulimo wamumuunda, alimwi amupailo. (1 Ko. 15:58) Lyoonse twapaila kuli Jehova alimwi ciindi cilicoonse twatola lubazu mumulimo wa Bunakristo, nkokuti tulibambila kulwana masunko. (Amubale 1 Timoteyo 6:12, 19.) Kulibambila kulwana masunko kuyeeme akusolekesya nkotucita. (Gal. 6:7) Eeci cilitondezyedwe mucaandaano cabili cabbuku lya Tusimpi.

‘AMUZUMANANE KUBUYANDAULA’

16, 17. Ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa katusala kabotu?

¹⁶ Lugwalo lwa Tusimpi caandaano 2 lutukulwaizya kuyandaula busongo alimwi akuyeeya kabotu. Zipego eezyi zitupa kusala akati kacintu ciluzi acitaluzi, akati kakulilesya akulikkomanisya. Pele ikutegwa tuzwidilile, ciyeeme akuyandisya kwesu kubeleka canguzu. Kukankaizya kasimpe aaka kayandika, Bbaibbele lyaamba kuti: “Mwanaangu, na watambula majwi aangu, akubamba kabotu malailile aangu, na wacenjeka kutwi kwako kubusongo, akubika moyo wako kukumvwisya makani, na walilila kumvwa, akoongolola kuti ube amaanu, na wabuyandaula mbuli insiliva, akubulangaula mbuli zintu ziyandika zisisidwe, ncobeni uyoomvwa kuyoowa Jehova, akujana luzibo lwa-Leza. Nkaambo Jehova ulaabila busongo; mumulomo wakwe mulazwa luzibo abusongo.”—Tus. 2:1-6.

¹⁷ Aboobo, cilasalala kuti kutegwa tuzwidilile mukusala kabotu ciyeeme akuzuzikizya zilembedwe mubbuku lya Tusimpi. Tulakonzya kuzwidilila kwiima nji mumasunko ikuti naa twazumizya nzyaamba Jehova kucinca buntu bwesu bwamukati, ikuti naa tulapaila lyoonse kuli Leza kutegwa atusololele, alimwi ikuti naa tulazumanana kuyandaula luzyibo lwa Leza mbuli mbono zisisidwe.

18. Ino mukanzide kuzumanana kucita nzi, alimwi nkaambo nzi?

¹⁸ Jehova ulapa luzyibo, kumvwisya, bupampu, alimwi abusongo kuli baabo babeleka canguzu kuyandaula zipego eezyi. Ikuti twaziyandaula akuzibelesya, tuyakuswena kuli Sikutupa zipego eezyi, Jehova. Mpoonya, cilongwe cesu ciyumu a Jehova Leza ciyakutukwabilila ciindi twasikilwa sunko. Kuswena kuli Jehova alimwi akumuyoowa kuyakutukwabilila kutegwa tutaciti cibi. (Int. 25:14; Jak. 4:8) Atukkomane acilongwe cesu a Jehova alimwi kubelesya busongo buzwa kulinguwe akutukulwaizye kuzumanana kusala kucita zyintu iziyakukkomanisya moyo wa Jehova alimwi akukwabilila cikono cesu.

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

[Cifwanikiso icili apeeji 28]

Mutanyonganyi cikono canu cakumuuya

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Tulakonzya kulibambila kabotu kulwana masunko kwiinda mukuyandaula busongo buzwa kuli Jehova