Skip to content

Skip to table of contents

‘Kamucita Oobu Kundiibaluka’

‘Kamucita Oobu Kundiibaluka’

‘Kamucita Oobu Kundiibaluka’

‘Eelyo naakamana kulumba wakuukomoona mukamu akwaamba kuti: Eeci ciiminina mubili wangu uupegwa akaambo kandinywe. Kamucita oobu lyoonse kundiibaluka.’—1 KO. 11:24.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

Ino inga twaamba kuti deeti yabuzuba bwa Ciibalusyo izyibwa buti?

Ncinzi ciimininwa amukamu alimwi awaini ciindi ca Mulalilo wa Mwami?

Kufwumbwa naa bulangizi bwesu mbwakujulu naa mbwaanyika, nkaambo nzi ncociyandika kujanika ku Ciibalusyo?

1, 2. Ino kweelede kuti baapostolo bakayeeya nzi Jesu katanabweza lweendo lwakwe lwamamanino kuya ku Jerusalemu?

BALINDIZI bamu Jerusalemu bakakabona kapapa kamwezi. Basinkuta Mpati yaba Juda bakaambilwa, mpoonya balo bakaambilizya kuti mwezi mupya watalika. Zitondezyo zyamulilo naa kubelesya batumwa kumwaya makani kwakali kubelesyegwa. Baapostolo bakazyiba kuti ciindi ca Pobwe Lyakwiindilila caswena. Kweelede kuti bakazyiba kuti Jesu uyanda kuunka ku Jerusalemu kutegwa akaakusike okuya kalitanatalika Pobwe Lyakwiindilila.

2 Aciindi eeco, Jesu abaapostolo bakwe bakali mu Pereya (kutala a Jordano) mulweendo lwakwe lwamamanino lwakuya ku Jerusalemu. (Mt. 19:1; 20:17, 29; Mk. 10:1, 32, 46) Kufwumbwa buyo kuti buzuba bwakusaanguna bwamwezi wa Nisani bwazyibwa, Pobwe Lyakwiindilila lyakali kucitwa kwainda mazuba aali 13 kuzwa mubuzuba oobo bwakusaanguna, lyabbila zuba mu Nisani 14.

3. Nkaambo nzi Banakristo balabubikkila maano buzuba bwa Pobwe Lyakwiindilila?

3 Buzuba bwa Mulalilo wa Mwami, bwalo ibucitwa mubuzuba bwakali kucitwa Pobwe Lyakwiindilila, bunakuli mu April 14, 2014, lyaakubbila zuba. Oobu buyakuba buzuba bwaalubazu ku Banakristo bakasimpe abaabo ibalaaluyandisisyo. Ino nkaambo nzi? Akaambo kancotubala mulugwalo lwa 1 Bakolinto 11:23-25, ilwaamba kuti: “Jesu busiku mbwaakali kuyooabwa wakabweza mukamu, eelyo naakamana kulumba wakuukomoona akwaamba kuti: ‘Eeci ciiminina mubili wangu uupegwa akaambo kandinywe. Kamucita oobu lyoonse kundiibaluka.’ Wakacita mbubonya oobo kujatikizya nkomeki.”

4. (a) Mibuzyo nzi njotukonzya kulibuzya kujatikizya Ciibalusyo? (b) Ino buzuba bwa Ciibalusyo buzyibwa buti mwaka amwaka? (Amubone kabbokesi kakuti: “Ciibalusyo Camu 2014.”)

4 Cakutadooneka muyakujanika kupobwe eeli Jesu ndyaakaambila basikumutobela kuti kabaibaluka mwaka amwaka. Kabutanasika buzuba oobu, amulibuzye kuti: ‘Mbuti mbondikonzya kulibambila kujatikizya mangolezya aayo? Nzyintu nzi iziyakubelesyegwa? Mbubambe nzi ibuyakutobelwa ciindi ca Ciibalusyo? Alimwi ino bubambe oobu azitondezyo zyeelede kundijatikizya buti mebo kundigama?’

ZITONDEZYO

5. Nzyintu nzi Jesu nzyaakaambila baapostolo kuti bacite kulibambila Pobwe Lyakwiindilila?

5 Ciindi Jesu naakaambila baapostolo bakwe kuti basalazye busena imwakali kuyakucitilwa Pobwe Lyakwiindilila, tanaakaamba kuti babikke bumpyiyompyiyo bwakubotya busena; kweelede kuti wakali kuyanda buyo busena bubotu, busalala bwalo ibwakali kukonzya kukkwana bantu ibakatambidwe. (Amubale Maako 14:12-16.) Bakeelede kulibambila zyintu zimwi izyakali kuyandika, kubikkilizya acinkwa citakwe bumena awaini uusubila. Nobakamana kusekelela Pobwe Lyakwiindilila, Jesu wakabikkila maano kuzitondezyo eezyo zyobilo.

6. (a) Nolyakainda Pobwe Lyakwiindilila, ncinzi Jesu ncaakaamba kujatikizya mukamu? (b) Ino mukamu uubelesyegwa ciindi ca Ciibalusyo upangwa buti?

6 Mwaapostolo Matayo iwakaliko aciindi eeco wakazikulemba kuti: “Jesu wakabweza mukamu, eelyo naakamana kulumba wakaukomoona akuupa basikwiiya bakwe kati: ‘Amubweze mulye. Eeci ciiminina mubili wangu.’” (Mt. 26:26) Mukamu, wakali cinkwa citakwe bumena, mbuli yooyo iwakali kubelesyegwa ciindi ca Pobwe Lyakwiindilila. (Kul. 12:8; Dt. 16:3) Cinkwa cakali kupangwa abusu bwawiiti amaanzi, kakunyina kubikka bumena naa zyintu zimwi mbuli munyo. Mbwaanga cakanyina bumena, tiicakali kufwufwumuka. Tiicakeelede kusanganizyigwa acintu cili coonse, cakali ciyumu, alimwi cakali mbuli makololo, kacitakatazyi kukomoona. Mazuba aano, kacitanatalika Ciibalusyo, baalu bambungano balakonzya kulomba umwi muntu kubapangila cinkwa eeco cabusu bwawiiti, kwiinda mukunanika mafwuta masyoonto mumpani. (Ikuti kakutakwe busu bwawiiti, mulakonzya kubelesya busu bwamupunga, bwabbaale, bwamapopwe, naa zikozyene azyeezyi.)

7. Ncinzi icakali munkomeki Jesu njaakabelesya ciindi ca Mulalilo wa Mwami, alimwi ciindi ca Ciibalusyo kweelede kubelesyegwa waini uuli buti?

7 Matayo ulazumanana kwaamba kuti: ‘Jesu wakabweza nkomeki, amane kulumba, wakabapa kati: Amunywe mulinjiyo nyoonse.’ (Mt. 26:27, 28) Jesu wakabweza nkomeki iijisi waini uusubila. (Kweelede kuti wakapangidwe amasaansa aakaindi, nkaambo kwakaliindide ciindi kuzwa nobakatebwide masaansa.) Waini tiiwakali akati kazyintu izyakali kuyandika ciindi cacakulya cakusaanguna mu Egepita, nokuba boobo Jesu tanaakaamba kuti tiiwakeelede kubikkilizyigwa ciindi ca Pobwe Lyakwiindilila. Alimwi buya wakabelesya waini umwi ciindi ca Mulalilo wa Mwami. Aboobo, ciindi Banakristo nobacita Ciibalusyo, balabelesya waini. Mbwaanga tiicakali kuyandika kuti babikke cintu cimwi kutegwa bulowa bwa Jesu bube ampindu, waini uubelesyegwa tausanganizyidwe azyintu zimwi. Waini uutakwe zyintu zisanganizyigwa ngoweelede kubelesyegwa, waini wakulibambila naa ooyo ngobasambala, waini mbuli wa Beaujolais, Burgundy, Chianti, Claret, naa Robertson.

NCOZIIMININA ZITONDEZYO

8. Nkaambo nzi Banakristo balabikkila maano ncowaamba mukamu awaini?

8 Mwaapostolo Paulo wakacisalazya kuti Banakristo bakaleelede kucita Mulalilo wa Mwami kutali buyo baapostolo balikke. Wakalembela basyominyina baku Korinto kuti: “Ndakatambula kuzwa ku Mwami eeco andime ncindakamuyiisya, kuti Mwami Jesu . . . wakabweza mukamu, eelyo naakamana kulumba wakuukomoona akwaamba kuti: ‘Eeci ciiminina mubili wangu uupegwa akaambo kandinywe. Kamucita oobu lyoonse kundiibaluka.’” (1 Ko. 11:23, 24) Kweelana amalailile aaya, Banakristo kusikila amazuba aano balabubikkila kapati maano buzuba oobu bwaalubazu mwaka amwaka alimwi balabikkila maano ncowaamba mukamu awaini.

9. Mizeezo nzi imwi iitaluzi njobajisi bamwi kujatikizya cinkwa ncaakabelesya Jesu?

9 Basizikombelo bamwi baamba kuti Jesu cacigaminina wakaamba kuti: ‘Ooyu mubili wangu,’ aboobo basyoma kuti munzila yamaleele wakaba nyama iini. Nokuba boobo, kaambo aako kalakazyanya akaambo kamasimpe. * Baapostolo ba Jesu bakaluubwene mubili wakwe kauliko, acalo cinkwa citakwe bumena ncobakeelede kulya cakaliko. Cakutadooneka, Jesu wakali kwaamba munzila yacikozyanyo mbubwenya mbwaakali kucita ziindi zinji.—Joh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Ino cinkwa cibelesyegwa ciindi ca Mulalilo wa Mwami ciiminina nzi?

10 Cinkwa ncobakali kukonzya kubona baapostolo alimwi ncobakali kulangilwa kulya cakali kwiiminina mubili wa Jesu. Mubili uuli? Aciindi cimwi, babelesi ba Leza bakali kuyeeya kuti mbwaanga Jesu wakakomoona cinkwa pele kunyina fwuwa lyakwe ilyakakomoonwa, cinkwa cakali kwiiminina “mubili wa Kilisito,” nkokuti mbungano yabananike. (Ef. 4:12; Lom. 12:4, 5; 1 Ko. 10:16, 17; 12:27) Nokuba boobo, mukuya kwaciindi bakazikuzyiba kuti bupanduluzi alimwi a Magwalo akali kutondezya kuti cinkwa ciiminina mubili wa Jesu wabuntu. Jesu “wakapenga mumubili wanyama,” akugagailwa. Aboobo, ciindi ca Mulalilo wa Mwami, cinkwa ciiminina mubili wanyama mwalo Jesu ‘mwaakabweza zibi zyesu.’—1 Pe. 2:21-24; 4:1; Joh. 19:33-36; Heb. 10:5-7.

11, 12. (a) Ncinzi Jesu ncaakaamba kujatikizya waini? (b) Ino waini iwakabelesyegwa ciindi ca Mulalilo wa Mwami wakali kwiiminina nzi?

11 Kaambo aaka katugwasya kumvwisya ncaakaamba Jesu kujatikizya waini. Tubala kuti: “Wakacita mbubonya oobo kujatikizya nkomeki, naakamana kulya cilalilo, ulaamba: ‘Inkomeki eeyi yiiminina cizuminano cipya ciyeeme abulowa bwangu.’” (1 Ko. 11:25) Ma Bbaibbele manji alembedwe mbubwenya mbokulembedwe mu Bbaibbele lya Robert Young kuti: “Nkomeki eeyi ncizuminano cipya icili mubulowa bwangu.” (Ndiswe twaasendeka mabala.) Sena nkomeki ini njaakajisi Jesu yakali cizuminano cipya? Peepe. Ibbala lyakuti “inkomeki” lyakali kwaamba icakali munkomeki eeyo, nkokuti waini. Ino Jesu wakaamba kuti waini wakali kwiiminina nzi? Wakali kwiiminina bulowa bwakwe ibwakatilwa.

12 Mu Makani Mabotu aa Marko, tujana majwi aa Jesu aakuti: “Eeci ciiminina ‘bulowa bwangu bwacizuminano,’ ibuyootilwa akaambo kabanji.” (Mk. 14:24) Inzya, bulowa bwa Jesu bwakali ‘kuyootilwa akaambo kabanji kutegwa zibi zilekelelwe.’ (Mt. 26:28) Aboobo, cakweelela waini uusubila wiiminina bulowa bwini bwa Jesu. Kwiinda mubulowa oobo, tulakonzya kwaangununwa kwiinda mucinunuzyo, “kulekelelwa kwamilandu yesu.”—Amubale Baefeso 1:7.

KWIIBALUKA LUFWU LWA KRISTO

13. Amupandulule Ciibalusyo calufwu lwa Kristo mbocicitwa mwaka-amwaka.

13 Ikuti naa cinakuli ciindi cakusaanguna kujanika ku Ciibalusyo a Bakamboni ba Jehova, ncinzi ncomukonzya kulangila? Muswaangano ooyu uyakucitilwa mubusena buli kabotu, busalala mwalo bantu boonse mobakonzya kuliiba akukkomanina zicitika. Kulakonzya kuti kakubikkidwe maluba-luba, pele tamukanyonganizyigwi azyintu zimwi mbuli kuti nkuupobwe. Mwaalu weelela uyakukanana ncaamba Magwalo kujatikizya Ciibalusyo munzila iilimvwisya alimwi yabulemu. Uyakubagwasya boonse kulumba ncaakatucitila Kristo. Wakafwa akuba cituuzyo kutegwa tukacikonzye kuba abuumi. (Amubale Baloma 5:8-10.) Mwaambi uyakupandulula kujatikizya bulangizi bobilo bwiindene mbobajisi Banakristo ibwaambwa mu Bbaibbele.

14. Mbulangizi nzi ibuyakubandikwa mumakani aa Ciibalusyo?

14 Bulangizi bwakusaanguna mbwakulela a Kristo kujulu, oobu mbulangizi mbobajisi basikutobela Kristo basyoonto buyo, mbuli baapostolo basyomeka. (Lk. 12:32; 22:19, 20; Ciy. 14:1) Bulangizi bumbi mbulangizi mbobajisi Banakristo banji ibabelekela Jehova cakusyomeka mazuba ano. Bajisi bulangizi bwakupona kukabe kutamani munyika yaparadaiso. Mpoonya kuyanda kwa Leza kuyoocitwa anyika mbubwenya mbuli kujulu, cintu ncobali kupailila Banakristo kwaciindi cilamfwu. (Mt. 6:10) Alimwi Magwalo alaamba zyabuumi bubotu kapati mbobanoojisi mane kukabe kutamani.—Is. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Ncinzi cicitwa kumukamu ciindi ca Mulalilo wa Mwami?

15 Kwaakucaala ciindi cisyoonto kuti makani aayo asike kumamanino, mwaambi uyakwaamba kuti ciindi casika lino cakucita Jesu nzyaakaambila baapostolo bakwe kuti kabacita. Mbubwenya mbokwaambwa kale, zitondezyo zyobilo ziyakubelesyegwa, mukamu uutakwe bumena alimwi awaini uusubila. Zitondezyo eezyi zilakonzya kubikkwa atebulu afwaafwi amwaambi. Uyakugwasya baswiilizi kubikkila maano kukaambo kamu Bbaibbele ikapandulula ncaakaamba Jesu ciindi naakatalisya Ciibalusyo. Mucikozyanyo, mubbuku lya Matayo tubala kuti: “Jesu wakabweza mukamu, eelyo naakamana kulumba wakaukomoona akuupa basikwiiya bakwe kati: ‘Amubweze mulye. Eeci ciiminina mubili wangu.’” (Mt. 26:26) Jesu wakaukomoona mukamu akupa baapostolo kutegwa batambikizyanye. Muyakubona kumuswaangano mu April 14 mukamu ukomoodwe kale akubikkwa mumitiba.

16 Mitiba iili mbwiibede iyoobelesyegwa kutegwa ikainzyigwe muciindi ceelede kubantu boonse ibayoojanika. Eeci tacikacitwi mbuli cilengwa ciyanda zyintu zinji kapati. Mupailo mufwaafwi uyakupegwa, mpoonya mitiba iyooinzyigwa munzila yabulemu kweelana acikonzya kugwasya kubusena oobo. Bantu basyoonto ambweni bayoolya naa ambweni kunyina muntu uuyoolya mukamu, mbuli mbocakacitika mumbungano zinji ciindi mitiba noyakainzyigwa mumwaka wa 2013.

17. Aciindi ca Ciibalusyo, mbuti malailile aa Jesu kujatikizya waini mbwaayelede kutobelwa?

17 Mpoonya iciyoobikkilwa maano nciceeco ncaakacita Jesu icaambidwe mubbuku lya Matayo kuti: “Wakabweza nkomeki, amane kulumba, wakabapa kati: ‘Amunywe mulinjiyo nyoonse, nkaambo eeci ciiminina “bulowa bwangu bwacizuminano,” ibuyootilwa akaambo kabanji kutegwa zibi zilekelelwe.’” (Mt. 26:27, 28) Kwiinda mukutobela nzila eeyo, kunooli mupailo uumbi mpoonya ‘nkomeki’ yawaini uusubila iyooinzyigwa kubantu boonse ibayoojanika.

18. Nokuba kuti mbasyoonto balya zitondezyo naa taakwe iwalya, nkaambo nzi ncociyandika kujanika?

18 Bunji bwabaabo ibajanika tabalyi zitondezyo ciindi nozyiinzyigwa nkaambo Jesu wakatondezya kuti balikke aabo ibayoolela anguwe mu Bwami bwakujulu mbabeelede kulya. (Amubale Luka 22:28-30; 2 Ti. 4:18) Boonse ibacaala banakulangilila buyo. Mbubwenya buyo kujanika ku Mulalilo wa Mwami kulayandika, nkaambo kucita boobo citondezya kuti cipaizyo ca Jesu balacilemeka. Ciindi ca Ciibalusyo balakonzya kuyeeya zilongezyo nzyobakonzya kujana kwiinda mucipaizyo cacinunuzyo ca Jesu. Balijisi bulangizi bwakuba akati ‘kankamu mpati’ yabantu ibayoofwutuka “mapenzi mapati” aaboola. Bakombi aabo banakuli “bawasya zisani zyabo zilamfwu akuzitubya mubulowa bwa Mwanaambelele.”—Ciy. 7:9, 14-17.

19. Ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mulibambile alimwi akugwasyigwa ku Mulalilo wa Mwami?

19 Nyika yoonse Bakamboni ba Jehova balalibambila kujatikizya muswaangano ooyu waalubazu. Kakucili nsondo zili mbozibede, tuyakutola lubazu kutamba bantu banji kutegwa bakajanike. Kuyungizya waawo, kwaakucaala mazuba masyoonto kuti Ciibalusyo cicitike, bunji bwesu tunakubala zibalo zyamu Bbaibbele zijatikizya zyintu Jesu nzyaakacita alimwi azyakacitika kweelana amazuba ngozyakacitika mumwaka wa 33 C.E. Tuyakulibambila zyakucita kutegwa tukacikonzye kujanika. Inga cabota kujanika ciindi kaciciliko lwiimbo lwakujalula alimwi amupailo kazitanacitika kutegwa tucikonzye kutambula beenzu akuswiilila kupulogilamu yoonse. Toonse antoomwe, basimbungano alimwi abeenzu, tuyakugwasyigwa kapati kutobelezya muma Bbaibbele eesu ciindi twaambo notwaambwa. Ciinda zyoonse, kujanika kwesu ku Ciibalusyo kuyakutondezya kulumba kuzwa ansi aamoyo akaambo kacipaizyo ca Jesu alimwi kuyakutondezya kumvwida kwesu kumalailile aakuti: “Kamucita oobu lyoonse kundiibaluka.”—1 Ko. 11:24.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 9 Sikwiiya makani aamu Bbaibbele muna Germany uutegwa Heinrich Meyer wakaamba kuti: “Nobakabona . . . kuti mubili wa Jesu wakacili buyo kabotu (uupona), alimwi aciindi eciya kunyina bulowa bwakwe ibwakatikide kale, kunyina muntu iwakatambidwe [baapostolo] iwakali kukonzya kuyeeya kuti . . . mubwini bakali kulya mubili wini akunywa bulowa bwini bwa Mwami, [aboobo] Jesu mwini kumugama kunyina naakali kukonzya kupa kuti majwi aakwe amvwugwe munzila njobatakali kuzumina.”

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

[Kabbokesi kali apeeji 23]

CIIBALUSYO CAMU 2014

Mwezi amwezi, imwezi ulazinguluka nyika. Ciindi nouzinguluka nyika, kuli ciindi mwezi nouli akati kanyika alimwi azuba. Ciindi nocaba boobo caambwa kuti “mwezi wakkala.” Aciindi eeci, bantu anyika tabakonzyi kuubona mwezi kusikila mane kwainda mawoola aali 18 kusikila ku 30.

Mumwaka wa 2014, mwezi mupya uunooli afwaafwi a March 21/22 uuyookkala mu March 30, ciindi ca 20:45hrs, kweelana aciindi caku Jerusalem. Buzuba butobela ku Jerusalemu, izuba liyakubbila aciindi ca 21:00hrs mu March 31. Kapapa kamwezi kakusaanguna takalangilwi kuyakulibonya aciindi eeco. Kulangilwa kuti mu April 1, lyaakubbila zuba nceciindi kapapa kamwezi kakusaanguna nokakonzya kuyoolibonya mu Jerusalemu. Kwiinda mukubelesya nzila njobakali kubelesya kaindi ba Juda, eeci cinooli nceciindi mwezi wakusaanguna (Nisani 1) nouyakutalika, lyaakubbila zuba.

Aboobo, mbungano zya Bakamboni ba Jehova nyika yoonse mboizulwa zyakazibisyigwa kuti buzuba bwa Nisani 14 buyootalika lyaakubbila zuba mu Muhulo, April 14, 2014. Aciindi eeco mwezi ulangilwa kuyoozula.

[Cifwanikiso icili apeeji 24]

Baapostolo bakanywa waini iyakali kwiiminina bulowa bwa Jesu bwacizuminano (Amubone muncali 11 a 12)