Skip to content

Skip to table of contents

Amulekele Jehova Kuti Ayumye Akukwabilila Cikwati Canu

Amulekele Jehova Kuti Ayumye Akukwabilila Cikwati Canu

“Ccita kuti Jehova walinda munzi, mulindizi inga waile kulipenzya buyo kulinda.”—INT. 127:1b.

1, 2. (a) Nkaambo nzi bana Israyeli ibali 24,000 ncobakaalilwa kutambula zilongezyo zibotu? (b) Nkaambo nzi cikozyanyo eeci cansiku ncociyandika kapati kulindiswe?

KAKUCEEDE buyo ciindi cisyoonto kuti bana Israyeli banjile mu Nyika Yakasyomezyegwa, zyuulu-zyuulu zyabaalumi bakatalika “kuvwuula abana basimbi bana Moabu.” Akaambo kaceeci, bantu ibali 24,000 bakajaigwa a Jehova. Amuciyeeyele buyo eeci—bana Israyeli bakali afwaafwi kubona kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo calukono lwabo ncobakali kulangila kwaciindi cilamfwu, nokuba boobo bakasweekelwa zilongezyo zibotu akaambo kakuzundwa asunko eeli.—My. 25:1-5, 9.

2 Cikozyanyo eeci cibyaabi cakalembelwa “kutucenjezya swebo notupona kumamanino aabweende bwazintu bwiindene-indene.” (1 Kor. 10:6-11) Lino mbotuli mucibeela camamanino ‘camazuba aamamanino,’ babelesi ba Leza bali afwaafwi kunjila munyika mpya yabululami. (2 Tim. 3:1; 2 Pet. 3:13) Nokuba boobo, cuusisya ncakuti bakombi ba Jehova banji bacileka kupakamana. Bacegwa mukakole kakutalilemeka akulijana mumapenzi mapati akaambo kakutalilemeka kwabo. Bantu bali boobo balalangilwa kwaalilwa kuyakutambula zilongezyo zitamani.

3. Nkaambo nzi banabukwetene ncobayandika kusololelwa alimwi akukwabililwa a Jehova? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

 3 Akaambo kakuti mazuba aano kutalilemeka kwavwula kapati, balumi alimwi abakaintu bayandika kusololelwa akukwabililwa a Jehova kutegwa bacikonzye kukwabilila cikwati cabo. (Amubale Intembauzyo 127:1.) Tulalanga-langa banabukwetene mbobakonzya kuyumya cikwati cabo kwiinda mukukwabilila myoyo yabo, kuba aacilongwe ciyumu a Leza, kusama buntu bupya, kuzumanana kubandika kabotu, alimwi akupana zyeelede mucikwati.

AMUKWABILILE MOYO WANU

4. Ncinzi capa kuti Banakristo bamwi bacite cibi?

4 Ncinzi cikonzya kupa kuti Munakristo ajanike mubukkale bwakutalilemeka? Bukkale oobu bubyaabi kapati bwakutalilemeka kanji-kanji bulatalika muzintu nzyaabona meso. Jesu wakaamba kuti: “Kufwumbwa muntu uulangisisya mukaintu cakumunyomenena, wacita kale bumambe anguwe mumoyo wakwe.” (Mt. 5:27, 28; 2 Pet. 2:14) Banakristo banji bacegwa mubukkale oobu akaambo kakweebelela naa kubala mabbuku aamba zintu ziletela muzeezo wakoonana, naa kweebelela zintu zitondwa a Intaneti. Bamwi bacegwa kwiinda mukweebelela mafilimu aazisapi, mapobwe aakuzyana aatali kabotu, naa mapulogilamu aacipekupeku aatali kabotu. Bamwi balaunka mumabbiyaholo, alimwi amumasena bantu mobasobana kabali mantanda naa kuunka mumasena mobakanda bantu munzila iikonzya kubusya luunyaunya.

5. Nkaambo nzi ncotuyandika kukwabilila moyo wesu?

5 Bamwi bacegwa akaambo kakuyanda kubikkilwa maano amuntu uuteelede. Munyika eeyi bantu mobatajisi muuya wakulilesya alimwi imuli kutalilemeka kwamusyobo woonse, cilakonzya kuuba-uba kumuntu uujisi moyo walweeno kutalika kuyanda muntu umwi kunze aamuntu ngobakwetene limwi. (Amubale Jeremiya 17:9, 10.) Jesu wakaamba kuti: “Mumoyo mulazwa mizeezo mibi, bujayi, bumambe, bwaamu.”—Mt. 15:19.

6, 7. (a) Ino moyo walweeno ukonzya buti kusololela muntu kutobela nzila mbyaabi? (b) Mbuti mbotukonzya kutantamuka kutalilemeka?

6 Ikuti mizeezo yakoonana yatalika mumyoyo yalweeno, bantu bobilo aabo ibanyomenenana balakonzya kutalika kubandika zintu nzyobeelede buyo kubandika amuntu ngobakwetene limwi. Muciindi buyo cisyoonto, balatalika kubonana ziindi zinji, alimwi akulitondezya mbuli kuti baswaangana buyo kakunyina kuzyiba. Ciindi kunyomenenana nokuyaabukomena kapati, nguzu nzyobajisi zyakukazya kutalilemeka zinakuyaabumana. Mbobayaabuya mubukkale oobu butali kabotu, cilakonzya kubayumina kucileka nokuba kuti inga kabazyi kuti ncobacita ncibi.—Tus. 7:21, 22.

7 Kuyuma kwabo kumuuya kunooyaabumana ciindi kulombozya kubyaabi alimwi akubandika nokupa kuti batalike kujatana maanza, kumyontana, kujataukana munzila iikonzya kubusya luunyaunya, alimwi akwaamba mabala amwi aatondezya kuyandana, zintu zyalo nzyobeelede buyo kucita kumuntu ngobakwetene limwi. Citobela ncakuti ‘baloongelezyegwa akucegwa muzisusi zyabo beni.’ Zisusi eezyo zyakomena, “zilatumbuka cibi”—mukaambo aaka, cibi icitumbukwa mbwaamu. (Jak. 1:14, 15) Eeyi nintenda mpati kapati! Kutalilemeka ooku kwakali kukonzya kweelebwa ikuti bantu aaba bobilo nobakazumizya Jehova kubayumya kutegwa kabalemeka bubambe bwacikwati. Pele munzila nzi?

AMUZUMANANE KUBA AACILONGWE CIYUMU A LEZA

8. Mbuti kuba aacilongwe a Jehova mbokukonzya kutukwabilila kukutalilemeka?

8 Amubale Intembauzyo 97:10. Kuba aacilongwe ciyumu a Jehova kulayandika kutegwa tulikwabilile kukutalilemeka. Mbotuyaabwiiya  bube bwa Leza bulombozyeka alimwi akusolekesya ‘kwiiya Leza, mbotuli bana bayandwa, alimwi akuzumanana kweenda muluyando,’ tuyakuyuma mukukazya “bwaamu abusofwaazi bwamusyobo uuli woonse.” (Ef. 5:1-4) Kuzyiba kuti “Leza uyoobabeteka basibwaamu abasimamambe,” banabukwetene balabeleka canguzu kutegwa cikwati cabo kacili cabulemu alimwi kacisalala.—Heb. 13:4.

9. (a) Mbuti Josefa mbwaakakukazya kutalilemeka? (b) Nziiyo nzi nzyotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Josefa?

9 Babelesi ba Leza bamwi basyomeka balekela nguzu zyakukazya kutalilemeka kuti kaziyaabumana kwiinda mukuyanzana ababelesinyina ibatali Bakamboni bakotoka kumulimo. Nociba ciindi cakubeleka, muntu ulakonzya kusunkwa. Kwakali kumulimo mukubusi Josefa iwakali mubotu ciwa nkwaakazyibila kuti mukaintu wamupati wamulimo wakali kumunyonokela kapati. Buzuba abuzuba, wakali kusola kumoongelezya. Mukuya kwaciindi, “wakamujata kucisani cakwe akwaamba kuti: ‘Koona andime!’” Pele Josefa wakacikonzya kutija. Ncinzi cakamugwasya Josefa kuzumanana kuba muyumu kumuuya mukukazya sunko lyamusyobo ooyu? Icakamugwasya ncakuti wakalisinizyide kutanyonganya cilongwe cakwe a Leza calo cakapa kuti kalilemeka akuzumanana kusyomeka. Akaambo kakukakatila kwakwe, wakatandwa mulimo akwaangwa munzila iitaluleme, pele Jehova wakamulongezya. (Matl. 39:1-12; 41:38-43) Kufwumbwa naa nkuumulimo naa pe, Banakristo beelede kutantamuka bukkale bukonzya kubapa kusunkwa amuntu uutali ngobakwetene limwi.

AMULISAMIKE BUNTU BUPYA

10. Ino kusama buntu bupya inga kwatukwabilila buti?

10 Akaambo kakuti buntu bupya ‘bulalengwa kweelana akuyanda kwa Leza mubululami bwini-bwini alimwi amukusyomeka,’ ncintu ciyandika kapati kuli banabukwetene kutegwa bayume kumuuya. (Ef. 4:24) Aabo ibalisamika buntu bupya ‘balajaya’ zizo zyamubili wabo “kujatikizya zisusi mbuli bwaamu, busofwaazi, luunyaunya, kunyomenena zintu zibi, alimwi abusyaacivwulemwangu.” (Amubale Bakolose 3:5, 6.) Ibbala lyakuti “amujaye” litondezya kuti tweelede kusolekesya canguzu kulwana zisusi zyakutalilemeka. Tuyakweeleba cintu cili coonse cikonzya kupa kuti tube aluunyaunya kumuntu ngotutakwetene limwi. (Job. 31:1) Ciindi notupona kweelana akuyanda kwa Leza, tulaiya ‘kusesemwa cibi’ alimwi ‘akukakatila kucibotu.’—Rom. 12:2, 9.

11. Mbuti kusama buntu bupya mbokukonzya kuyumya cikwati?

11 Buntu bupya butondezya ‘cinkozya cayooyo wakabulenga,’ Jehova lwakwe kumugama. (Kol. 3:10) Eelo kaka mulumi alimwi amukaintu balajana zilongezyo zinji ikuti bayuma kwiinda mukulisamika “luyando lwamoyo walubomba, luzyalo, kulicesya, kubomba moyo alimwi akukkazika moyo”! (Kol. 3:12) Alimwi balakkomana alukamantano mucikwati ciindi ‘nobalekela luumuno lwa Kristo kweendelezya myoyo yabo.” (Kol. 3:15) Eelo kaka kuli bubotu bujanika kuti banabukwetene ‘kabayandana kapati’! Cipa kuti umwi aumwi ‘atalindili kwaambilwa buya’ kuti ‘alemeke umwi.’—Rom. 12:10; bupanduluzi buyungizyidwe.

12. Mbube nzi mbomubona kuti bulayandika kapati kutegwa banabukwetene kabakkomene mucikwati?

12 Ciindi nobakabuzyigwa icakali kupa kuti kabakkomene mucikwati, ba Sid bakaamba kuti: “Luyando mbobube mbotwali kubikkila kapati maano lyoonse. Alimwi twajana kuti kubomba moyo kulayandika kapati.” Bakaintu babo ba Sonja balaazumina makani aaya, alimwi bakayungizya kuti: “Luzyalo mbube bumwi buyandika kapati. Alimwi twasoleka kutondezya kulicesya, nokuba kuti talili lyoonse nocili cuuba-uba kucita boobo.”

 AMUZUMANANE KUBANDIKA KABOTU

13. Ncinzi ciyandika kutegwa cikwati kacili ciyumu, alimwi nkaambo nzi?

13 Cakutadooneka, kwaambaula kabotu ncecintu cimwi cikonzya kupa kuti cikwati cibe ciyumu. Cilakonzya kuusisya kapati ikuti banabukwetene kabaambaula munzila iitondezya kubula bulemu kwiindana ambobaambaula kubantu buyo naa kuzivwubwa zyabo mbuli babwa. Ciindi banabukwetene nobaambaula munzila iitali kabotu mbuli “kulutila, bukali, kunyema, kubwenta alimwi amajwi aakusampaula,” cipa kuti nguzu zyabo zyakumuuya zyakulikwabilila mucikwati kaziyaabumana. (Ef. 4:31) Muciindi cakubikka cikwati cabo muntenda kwiinda mukufwubaazyanya naa kwaambana zintu zitali kabotu, banabukwetene beelede kutabilila cilongwe cabo amajwi aaluzyalo alimwi akuba amyoyo mitete.—Ef. 4:32.

14. Nzintu nzi nzyotweelede kweeleba cabusongo?

14 Bbaibbele lyaamba kuti kuli “ciindi cakuumuna.” (Muk. 3:7) Eeci tacaambi kuti tweelede kubikkililana, kwalo kukonzya kupa kuti tucileke kubandika nokuyandika kucita boobo. Mukaintu umwi wakucisi ca Germany wakaamba kuti: “Mubukkale bwamusyobo ooyu, kuumuna kulakonzya kumucisizya moyo ngomukwetene limwi.” Nokuba boobo, wakayungizya kuti: “Nokuba kuti talili lyoonse nocili cuuba-uba kuumuna buyo ciindi moyo noucisa, tacili kabotu kukalala kapati. Ikuti mwatacita oobo, inga mwalijana kuti mwaamba majwi naa kucita cintu cikonzya kumucisa ngomukwetene limwi, calo cikonzya kupa kuti zintu ziindile kubija.” Mukuya kwaciindi, mulumi amukaintu tabakonzyi kwaamanizya mapenzi aabo kwiinda mukubwentelana naa kukaka kwaambauzyanya. Muciindi caboobo, balakonzya kuyumya cikwati cabo kwiinda mukutalekela kutamvwana kuba cilengwa buya naa kukazyanya lyoonse.

15. Ino mbuti kwaambaula kabotu mbokukonzya kuyumya cikwati?

15 Cikwati cilayuma ciindi banabukwetene nobajana ciindi cakwaamba umwi aumwi mbwalimvwa alimwi akwaamba mizeezo umwi njajisi. Mbotwaamba cintu cimwi kulayandika kapati mbubonya mbuli ceeco ncotwaamba.  Aboobo, nomuba mubukkale bukatazya, amusolekesye kwaamba munzila mbotu, mbolilimvwisya jwi lyanu alimwi amabala ngomubelesya. Ikuti mwacita oobo, ngomukwetene limwi tacikamukatazyi kumuswiilila. (Amubale Bakolose 4:6.) Mulumi alimwi amukaintu balakonzya kuyumya cikwati cabo kwiinda mukwaambaula kabotu akwaamba ‘buyo ijwi lili kabotu kukuyaka bamwi kweelana abukkale aciindi eeco, kutegwa libe jwi likonzya kugwasya’ yooyo ngobakwetene limwi.—Ef. 4:29.

Mulumi amukaintu balakonzya kuyumya cikwati cabo kwiinda mukubandika kabotu (Amubone muncali 15)

KUPANA ZYEELEDE MUCIKWATI

16, 17. Nkaambo nzi ncociyandika kuti banabukwetene kababikkila maano kuli nzyayanda umwi aumwi mumizeezo alimwi amumakani aajatikizya koonana?

16 Banabukwetene alimwi balakonzya kuyumya cikwati cabo ciindi umwi aumwi nasola kukkomanisya umwi kwiinda mukubikka nzyayanda ngobakwetene limwi ambele aazintu nzyayanda walo kumugama. (Flp. 2:3, 4) Balumi alimwi abakaintu beelede kubikkila maano mbwalimvwa ngobakwetene limwi alimwi ancayanda mumakani aakoonana.—Amubale 1 Bakorinto 7:3, 4.

17 Cuusisya ncakuti, bamwi muzikwati balakaka kutondezya luyando naa kukaka koonana angobakwetene limwi, alimwi baalumi bamwi babona kuti mwaalumi uufwida luzyalo mukaintu tali mwaalumi pe. Bbaibbele lyaamba kuti: “Nywebo nobalumi, amuzumanane kubamvwisya” bakaintu banu. (1Pet. 3:7, bupanduluzi buyungizyidwe) Mulumi uyandika kuzyiba kuti kupa zyeelede mucikwati kujatikizya zinji kunze aakoonana. Mukaintu kanji-kanji ulakonzya kukukkomanina koonana ikuti mulimi wakwe kamuyanda kapati ciindi coonse ikutali buyo casika ciindi cakoonana. Ciindi boonse bobilo nobabikkilana maano caluyando, balalangilwa kuzuzikizya nzyayandika umwi aumwi mumizeezo alimwi akumubili.

18. Ino mbuti balumi alimwi abakaintu mbobakonzya kuyumya cikwati cabo?

18 Nokuba kuti kunyina cilitamizyo cakutasyomeka mucikwati, kutafwidilana luzyalo kulakonzya kupa umwi mucikwati kuyandaula luyando kumuntu uumbi. (Tus. 5:18; Muk. 9:9) Aboobo, Bbaibbele lyaambila banabukwetene kuti: “Mutaimani pe [zyeelede mucikwati], ccita buyo kuti mwazuminizyanya kucita boobo kwaciindi cibikkidwe.” Ino nkaambo nzi? “Ikutegwa Saatani atazumanani kumusunka akaambo kakutalilesya kwanu.” (1 Kor. 7:5) Kulakonzya kuba ntenda mpati kapati ikuti banabukwetene bazumizya Saatani kunyonganya “kutalilesya” kwabo alimwi akupa umwi kunjila musunko akucita bumambe! Mukwiindana, ikuti umwi aumwi ‘kayandisya kugwasya umwi ikutali buyo kuligwasya lwakwe mwini’ alimwi akupa zyeelede mucikwati ikutondezya luyando ikutali kuti mukuli buya kucita boobo, kutondezyanya luyando kwiinda mukoonana kulakonzya kuyumya cikwati cabo.—1 Kor. 10:24.

AMUZUMANANE KUKWABILILA CIKWATI CANU

19. Ino tweelede kuba aamakanze aakucita nzi, alimwi nkaambo nzi?

19 Tuli afwaafwi kunjila munyika mpya yabululami. Nkakaambo kaako ikutobela zisusi zyanyama kulakonzya kutunjizya muntenda mpati kapati mbubwenya mbocakabede kubana Israyeli ibali 24,000 Muzibanda zya Moabu. Mukumanizya kupandulula cibalo eeci cuusya nsoni alimwi cibyaabi, Jwi lya Leza licenjezya kuti: “Ooyo uuyeeya kuti wiimvwi kabotu acenjele kutegwa atawi.” (1 Kor. 10:12) Aboobo, tulayandika kapati kuyumya zikwati zyesu kwiinda mukuzumanana kusyomeka kuli Taateesu wakujulu alimwi akuli baabo mbotukwetene limwi. (Mt. 19:5, 6) Kwiinda lyoonse, tweelede ‘kusoleka kusikila mpotugolela kuti kumamanino akatujane katutajisi kabala nokaba kampenda alimwi katuli muluumuno.’—2 Pet. 3:13, 14.