Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AABUUMI

Twakajana Mulimo Uujisi Zilongezyo Zinji

Twakajana Mulimo Uujisi Zilongezyo Zinji

CIINDI mebo alimwi aba Gwen notwakajisi myaka yakuzyalwa yosanwe, twakatalika kwiiya kuzyana. Aciindi eeci tiitwakazyibene. Pele notwakali kuyaabukomena, toonse twakajisi makanze aamulimo wakuzyana. Mbotwakali kuyaabucizyiba kapati kuzyana, twakauleka mulimo ooyu. Ncinzi cakapa kuti tucileke?

Ba David: Ndakazyalwa mu 1945 mu Shropshire, busena bwamuminzi, ku England. Bataata bakalijisi faamu mubusena oobu. Ndakotoka kucikolo, ndakali kukkomana kusanina nkuku alimwi akugomenena mayi alimwi akulanganya ŋombe ambelele. Ciindi zikolo nozyajalwa, ndakali kubagwasya kutebula, zimwi ziindi ndime ndakali kweenzya matalakita.

Nokuba boobo, kuli cintu cimwi icakatalika kundikondelezya. Kubwana, bataata bakabona kuti ndakali kuyanda kapati kuzyana kufwumbwa ndamvwa buyo lwiimbo lulila. Aboobo, ciindi nondakajisi myaka yakuzyalwa yosanwe, bakandikulwaizya kuti bamaama bandilembye cikolo icakali kuyiisya kuzyana icakali mucilawo motwakali kukkala. Bayi bangu bakandiyiisya musyobo aumwi wakuzyana akaambo kakuti bakabona kuti ndakali kukonzya kuuzyiba. Nondakajisi myaka yakuzyalwa iili 15, ndakapegwa bulumbu bwakubbadelelwa kucikolo cipati icakali kuyiisya kuzyana citegwa Royal Ballet School mu London. Kucikolo eeci ndakaswaangana aba Gwen, mpoonya ndakabikkwa kuti katuzyana ambabo.

Ba Gwen: Ndakazyalwa mu 1944 mudolopo lya London. Nondakacili mwana, ndakalijisi lusyomo muli Leza. Ndakasoleka kubala Bbaibbele pele cakali kundiyumina kulimvwisya. Nondakajisi myaka yakuzyalwa yosanwe, ndakanjila cikolo cakali kuyiisya kuzyana. Nokwakainda myaka iili cisambomwe, ndakazunda mumuzundano mu Britain yoonse, calo icakandipa kuti ndipegwe bulumbu bwakuyakwiiya kuzyana kucikolo cipati ca The Royal Ballet School. Busena oobu bwakali ku White Lodge, busena bubotu kapati ibwakali mu Georgia ku Richmond Park, kunze aadolopo lya London. Ndakatalika kwiiya kuzyana akuyiisyigwa abamayi ibakacibwene kuyiisya kuzyana. Nondakajisi myaka yakuzyalwa iili 16 ndakaba umwi wabasicikolo bapati acikolo ca The Royal Ballet School mu London, ooku nkonkuko nkondakaswaangana aba David. Mumyezi buyo misyoonto, twakatalika kuzyana antoomwe mumaanda aakuzyanina mbuli ŋanda ya Royal Opera House mu Covent Garden, London.

Mulimo wesu wakuzyana wakatupa kweenda mumasena manji munyika

Ba David: Inzya, kweelana ambobaamba ba Gwen, mulimo ooyu wakatupa coolwe cakuzyana muŋanda yakuzyanina iyakazyibidwe kapati ya Royal Opera House alimwi antoomwe ambunga ya London Festival Ballet (lino yiitwa kuti English National Ballet). Muntu umwi iwakali kuyiisya kuzyana mukkampani ya Royal Ballet yaku Wuppertal, Germany, wakatusala tobilo kuti katweenda anguwe mukuzyana. Mumulimo wesu woonse, twakali kuzyana mumaanda aakucitila misobano nyika yoonse, alimwi twakali kuzyana abantu ibakacibwene kapati kuzyana mbuli Dame Margot Fonteyn alimwi a Rudolf Nureyev. Buumi oobu bwakuzundana bupa kuti muntu kalimvwa kapati, alimwi twakalilyaabide kapati kumulimo wesu ooyu.

Ba Gwen: Ndakalilyaabide kapati kuzyana. Mebo alimwi aba David twakajisi makanze aakubainda boonse mukuzyana. Ndakali kukkomana kapati kutambula malubaluba, alimwi akumvwa bantu kabakambilila ciindi nondakali kuzyana. Mumulimo ooyu wakuzyana, ndakali kukonzya kubona kuti ndakazingulukidwe abantu ibatakali kulilemeka, ibakali kufweba, alimwi ibakali bakolwi; mbubwenya mbuli bamwi, ndakali kusyoma mizimu yacoolwe.

BUUMI BWESU MBOBWAKACINCA CAKUMANININA

Buzuba bwabwiinga bwesu

Ba David: Nokwakainda myaka minji mumulimo wakuzyana, ndakakatala kweendeenda lyoonse. Mbwaanga ndakakomenena afaamu, ndakatalika kulombozya kupona buumi buuba-uba bwakumunzi. Aboobo, mu 1967 ndakacileka mulimo wangu alimwi akutalika kubeleka afaamu mpati iyakali munsi-munsi ampobakali kukkala bazyali bangu. Bamukamwini faamu bakandizumizya kuti kandibbadela kukkala mukaanda kaniini. Mpoonya ndakatumina ba Gwen fooni kuŋanda yakucitila misobano akubaambila kuti tukwatane. Bakali kuyaabucizyiba kapati kuzyana, aboobo cakali kukonzya kubayumina kusala. Nokuba boobo, bakazumina alimwi bakandisangana kupona buumi bwakumunzi mbobatakazyibide.

Ba Gwen: Inzya cakali ciyumu kuti ndizyibile buumi bwaafaamu. Kukama ŋombe alimwi akusanina ngulube ankuku yakali milimo njondatakazyibide. Ba David bakatalika kwiiya zyabulimi kucikolo kwamyezi iili fwuka kutegwa bazyibe nzila zipya zyabulimi, alimwi ndakali kulendelelwa kapati nkaambo bakali kusika aŋanda masiku. Kuzikusika aciindi aawa, mwaneesu musimbi wakusaanguna Gilly wakazyedwe kale. Ba David bakandikulwaizya kwiiya kweenzya mootokala, mpoonya ndakacizyiba. Pele buzuba bumwi nondakali kuswaya dolopo ilyakali munsi-munsi, ndakaswaangana aba Gael. Ndakabazyiba ciindi nobakali kubeleka mucintoolo cimwi icakali mucilawo motwakali kukkala.

Buzuba bwabwiinga bwesu alimwi anotwakakwatana-kwatana afaamu

Ba Gael bakanditamba kuŋanda yabo. Bakanditondezya zifwoto zyabwiinga bwabo, alimwi cifwoto cimwi cakajisi kabunga kabantu ibakali anze aabusena ibwiitwa kuti Ŋanda ya Bwami. Ndakababuzya naa cakali cikombelo nzi. Nobakandaambila kuti balo abalumi babo Mbaakamboni ba Jehova, ndakakkomana kapati. Ndakayeeya kuti banabokwabo abataata, ibakaintu, bakali Bakamboni. Nokuba boobo, alimwi ndakazikuyeeya bataata mbokali kubanyemena kapati akaambo kakuba Kamboni alimwi akusowa mabbuku aabo. Bataata bakalijisi moyo mubotu pele bakali kundigambya ncobakali kubakalalila boobu ibacizyi babo basiluzyalo.

Mpoonya ndakazikuzyiba kaambo nzyobakali kusyoma banabokwabo abataata ncozyakaindene azyakali kusyomwa muzikombelo zimwi. Ba Gael bakandipandulwida cini Bbaibbele ncoliyiisya. Ndakagambwa kapati kuzyiba kuti njiisyo zinji, mbuli njiisyo ya Butatu alimwi anjiisyo yakuti buumi tabufwi zyakali kukazyanya ancaamba Magwalo. (Muk. 9:5, 10; Joh. 14:28; 17:3) Alimwi ndakalizyiba zina lya Leza kuti ngu Jehova kwaciindi cakusaanguna akubona kuti lilajanika mu Bbaibbele.—Kul. 6:3.

Ba David: Ba Gwen bakandaambila nzyobakali kwiiya. Ndakayeeya ciindi nondakacili mwana bataata nobakali kundaambila kuti kandibala Bbaibbele. Aboobo, mebo alimwi aba Gwen twakazumina kuti ba Gael abalumi babo ba Derrick kabatuyiisya Bbaibbele. Nokwakainda myezi iili cisambomwe, twakalongela ku Oswestry, mweena mu Shropshire akaambo kakuti twakajana faamu nsyoonto njotwakali kukonzya kubbadelela. Ooku, ba Deirdre, balo ibakali Bakamboni mubusena oobu, bakazumanana kutuyiisya Bbaibbele. Kumatalikilo tiitwakali kuunka ambele kapati mukwiiya kwesu. Kulanganya zivwubwa zyesu kwakali kupa kuti katujisi bubi ciindi aciindi. Nokuba boobo, asyoonto-syoonto kasimpe kakatalika kucinca buumi bwesu.

Ba Gwen: Ndakajisi penzi lipati lyakusyoma mizimu. Lugwalo lwa Isaya 65:11 lwakandigwasya kuzyiba Jehova mbwababona bantu ibabambila tebulu “leza wa Coolwe.” Cakatola ciindi cilamfwu kuti ndizileke zintu zyoonse zyamizimu azitumwa. Kuzyiba kuti “kufwumbwa uulisumpula uyoocesyegwa alimwi kufwumbwa uulicesya uyoosumpulwa,” cakandigwasya kuzyiba muntu ngwayanda Jehova. (Mt. 23:12) Ndakali kuyandisya kubelekela Leza uutulanganya kapati cakuti wakapa Mwanaakwe ngwayandisya kuti cibe cinunuzyo. Kusikila aciindi eeci twakalijisi kale mwana musimbi uumbi, alimwi twakakkomana kapati kwiiya kuti mukwasyi wesu wakali kukonzya kuyakupona muparadaiso anyika.

Ba David: Ciindi nondakazyiba kuzuzikizyigwa kwabusinsimi bwamu Bbaibbele bugambya, mbuli businsimi bujanika mubbuku lya Matayo caandaano 24 alimwi amubbuku lya Daniele, ndakazyiba ncobeni kuti aaka nkakasimpe. Ndakazyiba kuti taakwe cintu munyika eeyi cikonzya kweelanisyigwa akuba acilongwe cibotu a Jehova. Aboobo, mukuya kwaciindi ndakacileka kuba amakanze aakuba alubono lunji kapati. Ndakazyiba kuti bakaintu bangu alimwi abana bangu bakali kuyandika kapati. Lugwalo lwa Bafilipi 2:4 lwakandigwasya kuzyiba kuti tiindakeelede kubikkila maano kuzintu nzyondakali kulombozya ndemwini alimwi akuyanda kuba afaamu mpati. Muciindi caboobo, ndakazyiba kuti ndeelede kubikka kubelekela Jehova mubusena bwakusaanguna mubuumi bwangu. Ndakacileka kufweba. Pele kulibambila kuunka kumiswaangano kumangolezya mu Mujibelo, musinzo iwakali kulampa makkilomita aali 10, tiicakali cuuba-uba akaambo kakuti nceciindi ncotwakali kukama ŋombe. Nokuba boobo, kwiinda mukugwasyigwa aba Gwen, twakali kujanika kumiswaangano lyoonse, alimwi twakali kubatoleezya bana besu mumulimo wakukambauka mu Nsondo mafwumofwumo lyoonse—twamana kukama ŋombe.

Babbululu besu tiibakakkomene kujatikizya kucinca kwesu. Bausyi baba Gwen tiibakali kwaambaula aba Gwen kwamyaka iili cisambomwe. Bazyali bangu abalo bakasoleka kutulesya kuyanzana a Bakamboni.

Ba Gwen: Jehova wakatugwasya kuliyumya mubuyumuyumu oobu boonse. Mukuya kwaciindi, bakwesu abacizyi ba Mumbungano ya Oswestry bakazikuba mbuli kuti mbabanamukwasyi wesu bapya, bakali kutugwasyilizya caluyando mumasunko eesu. (Lk. 18:29, 30) Twakalyaaba kuli Jehova akubbapatizyigwa mu 1972. Ndakali kuyandisya kubeleka canguzu kusikila mpondigolela kugwasya bantu banji kuzyiba kasimpe, aboobo ndakatalika mulimo wabupainiya.

MULIMO MUPYA UUJISI ZILONGEZYO

Ba David: Milimo njotwakali kubeleka afaamu mumyaka eeyi yakali milimo iiminya; nokuba boobo twakasoleka kuba cikozyanyo cibotu cakumuuya kubana besu. Mukuya kwaciindi, akaambo kakuti mfwulumende yakacesya lugwasyo ilwakali kupegwa kumafaamu, twakacileka kubeleka afaamu. Twakanyina ŋanda amulimo alimwi aciindi eeci mwaneesu musimbi watatu wakajisi buyo mwaka omwe wakuzyalwa, aboobo twakapaila kuli Jehova kuti atugwasye akutusololela. Twakayanda kubelesya luzyibo ndotwakajisi lwakuzyana, aboobo, twakajula ŋanda kuti katuyiisya bantu ibayanda kwiiya kuzyana kutegwa katujana mali aakubelesya mumukwasyi wesu. Makanze eesu aakubikka ziyandika zyakumuuya mubusena bwakusaanguna, akatuletela zilongezyo. Twakakkomana kapati ciindi bana besu basimbi boonse botatwe nobakatalika mulimo wabupainiya nobakamanizya cikolo. Ba Gwen abalo bakali bapainiya, aboobo bakali kukonzya kubagwasya bana besu buzuba abuzuba.

Ciindi Gilly alimwi a Denise, bana besu bapati bobilo nobakakwatwa, twakaijala ŋanda njotwakajulide yakucitila makwebo aakuzyana. Twakalembela ofesi yamutabi kuti naa kuli busena buli boonse nkotwakali kukonzya kugwasya. Bakatwaambila madolopo aakali mu England nkoili kujwe lyakumusanza. Akaambo kakuti twakajisi buyo mwana omwe aŋanda, Debbie, andime ndakatalika mulimo wabupainiya. Nokwakainda myaka yosanwe, twakalombwa kugwasyilizya mbungano izyakali kunyika. Naakakwatwa Debbie, twakaba acoolwe cakubeleka mulimo wakubelekela kumasi aambi mumulimo wakuyaka ku Zimbabwe, Moldova, Hungary, alimwi aku Côte d’Ivoire. Mpoonya twakapiluka ku England kutegwa tugwasye mumulimo wakuyaka a Bbeteli yaku London. Akaambo kakuti ndakalijisi luzyibo mumulimo wabulimi, ndakalombwa kugwasyilizya afaamu yaa Bbeteli iyakaliko ciindi eeco. Mazuba aano, tubeleka mulimo wabupainiya mu England nkoili kunyika lwaambo.

Mumulimo wakuyaka wakubelekela kumasi aambi wakali kutukkomanisya kapati

Ba Gwen: Kulyaaba kwesu kwakusaanguna mumulimo wakuzyana kwakali kukkomanisya kapati, pele lukkomano lwakali lwakaindi buyo kasyoonto. Kulyaaba kwesu kwabili alimwi ikwiinda kubota, kulyaaba kuli Jehova, kwatuletela lukkomano lutaambiki alimwi lutamani. Tucibeleka limwi, ikutali mumulimo wakuzyana pele mumulimo wabupainiya. Kugwasya bantu banji kuzyiba kasimpe ikapa buumi kwatuletela lukkomano lutakonzyi kweelanisyigwa alukkomano luli loonse. ‘Magwalo aakulumbaizya’ aaya mabotu kwiinda buvwubi buli boonse munyika. (2Kor. 3:1, 2) Ikuti notwatakakajana kasimpe, nokwali kunga lino tuyeeya buyo zintu nzyotwakali kucita kaindi, zifwoto zyakaindi, alimwi amapulogilamu aakuzyana, mulimo ngotwakali kuyanda kapati.

Ba David: Kubelekela Jehova kwatugwasya kapati mubuumi bwesu. Ndilizyi kuti kwandigwasya kapati kuba mulumi alimwi ausyi uuli kabotu. Bbaibbele litwaambila kuti Miriamu, Mwami Davida alimwi abamwi, bakatondezya kukkomana kwiinda mukuzyana. Andiswe, kubikkilizya abamwi, tulangila ciindi notuyakuzyana akaambo kakukkomana munyika mpya ya Jehova.—Kul. 15:20; 2Sam. 6:14.