Skip to content

Skip to table of contents

Kristo—Nguzu zya Leza

Kristo—Nguzu zya Leza

Kristo ninguzu zya Leza.”—1KOR. 1:24.

1. Nkaambo nzi Paulo ncaakaambila kuti “Kristo ninguzu zya Leza”?

JEHOVA wakazitondezya nguzu zyakwe kwiinda muli Jesu Kristo munzila ziindene-indene zigambya. Mabbuku aa Makani Mabotu one alatondezya maleele amwi aayumya lusyomo ngaakacita Kristo. Kuboneka kuti wakacita maleele aambi manji. (Mt. 9:35; Lk. 9:11) Inzya, nguzu zya Leza zyakalibonya kwiinda muli Jesu. Nkakaambo kaako mwaapostolo Paulo ncaakaambila kuti: “Kristo ninguzu zya Leza.” (1Kor. 1:24) Pele ino maleele aa Jesu inga abujatikizya buti buumi bwesu?

2. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kumaleele aa Jesu?

2 Mwaapostolo Petro wakaamba kuti Jesu wakali kucita maleele, naa “zintu zigambya.” (Mil. 2:22) Milimo mipati njaakacita Jesu anyika itondezya zilongezyo zibotu kapati izinooliko mubulelo bwakwe. Milimo eeyi yiiminina maleele ngayoocita Jesu munyika mpya ya Leza! Maleele aakwe alimwi alatugwasya kuzyiba bube bwakwe alimwi abwa Bausyi. Atulange-lange maleele aa Jesu aali mbwaabede alimwi akubona mbwaakonzya kubujatikizya buumi bwesu lino alimwi abuumi bwakumbele.

MALEELE AAYIISYA BWAABI

3. (a) Amupandulule bukkale mbobwakabede ibwakapa kuti Jesu acite maleele aakusaanguna. (b) Ino bwaabi bwa Jesu bwakatondezyegwa buti ku Kana?

3 Kupobwe lyabwiinga ku Kana mu Galilaya, Jesu wakacita maleele aakusaanguna. Kuboneka kuti mweelwe wabantu ibakajanika wakali mupati kwiinda iwakali kuyeeyelwa. Pele kufwumbwa mbocakabede, waini wakazikumana. Akati kabantu ibakajanika kwakali Mariya, banyina Jesu. Cakutadooneka, kwamyaka minji wakali kuzinzibala kuyeeya kujatikizya businsimi ibwakali kujatikizya mwanaakwe, walo ngwaakazyi kuti wakali kuyakwiitwa kuti “Mwana wa Mupatikampatila.” (Lk. 1:30-32; 2:52) Sena wakali kusyoma kuti wakalijisi nguzu izyatakaningalibonya? Kubonena kuti ku Kana, Mariya alimwi a Jesu bakeetezyegwa abaabo ibakali kukwatana alimwi bakali kuyanda kuti batasampuki. Jesu wakalizyi kuti kusamausya beenzu ncintu ciyandika kucita. Aboobo, wakasandula malita aamaanzi aali 380 kuba “waini mubotu.” (Amubale Johane 2:3, 6-11.) Sena wakali mukuli wakwe Jesu kucita maleele aaya? Peepe. Wakali kubalanganya bantu alimwi wakali kwiiya Bausyi bakujulu mukutondezya bwaabi.

4, 5. (a) Ino maleele a Jesu aakusaanguna atuyiisya nzi? (b) Ino maleele aaku Kana atuyiisya nzi kujatikizya ziyoocitika kumbele?

4 Jesu wakapanga waini mubotu camaleele ngobakali kukonzya kukkwana bantu ibakajanika. Sena mwacibona ncotwiiya kumaleele aaya? Kuzyiba kuti cakulyaaba Jesu wakali kukonzya kucita cintu cibotu mbuli ceeci cisinizya kuti walo a Bausyi balabikkila maano kapati mbobalimvwa bantu. Boonse bobilo tabali baunyu. Lino amuyeeye buyo Jehova mbwayoobelesya nguzu zyakwe cabwaabi munyika mpya kusanina “bantu boonse” nyika yoonse mbwiizulwa azyakulya zibotu kapati.—Amubale Isaya 25:6.

5 Amuciyeeyele buyo eeci! Ciindi ciyoosika bantu boonse nobayookkutila azintu nzyobayanda alimwi anzyobalombozya, mbuli kuba acakulya cibotu alimwi amaanda mabotu. Atubukkomanine kapati bulangizi bwakuyoopegwa zintu zibotu a Jehova cabwaabi mu Paradaiso anyika.

Ciindi notwaaba ciindi cesu tutondezya kuti twiiya Jesu mukuba baabi (Amubone muncali 6)

6. Ino Jesu wakali kubelesya nguzu zyakwe zyakucita maleele kugwasya bani, alimwi mbuti mbotukonzya kumwiiya mumakani aaya?

6 Cilakkomanisya kuzyiba kuti ciindi Diabolosi naakasunka Jesu kuti asandule mabwe kuba zinkwa, Kristo wakakaka kubelesya nguzu zyakwe kulicitila zintu nzyaakali kuyanda. (Mt. 4:2-4) Pele wakabelesya nguzu zyakwe kucitila bantu nzyobakali kuyandika. Mbuti mbotukonzya kwiiya Jesu mumakani aakubikkila maano bamwi? Wakakulwaizya babelesi ba Leza kuba “baabi.” (Lk. 6:38) Sena andiswe inga twatondezya kuti tuli baabi kwiinda mukutamba bambi kucakulya mumaandeesu alimwi akupobwe lyakumuuya? Sena tulakonzya kwaaba ciindi cesu nowamana muswaangano, kugwasya bayandika lugwasyo, mbuli kuswiilila mukwesu uulibambila makani aakwe? Ndugwasyo nzi ndotukonzya kubapa aabo ibayandika kugwasya mumulimo wakukambauka? Tulatondezya kuti twamwiiya Jesu kwiinda mukwaabila bamwi zintu zyakumubili alimwi azyakumuuya kweelana ambotukonzya.

“BOONSE BAKALYA AKUKKUTA”

7. Mbukkale nzi bunooliko kufwumbwa kuti kabuciliko bweende bwazintu oobu?

7 Bucete tacili cintu ceenzu pe. Jehova wakaambila bana Israyeli kuti bacete banooliko lyoonse munyika. (Dt. 15:11) Kwiinde myaanda yamyaka iili mbwiibede, Jesu wakaamba kuti: “Bacete munooli limwi lyoonse.” (Mt. 26:11) Sena Jesu wakali kwaamba kuti lyoonse kunooli bacete anyika? Peepe, wakali kwaamba kuti bacete banooliko lyoonse kufwumbwa kuti kabuciliko bweende bwazintu oobu bubyaabi. Eelo kaka eeci cilaumbulizya mukuti maleele aa Jesu atondezya ziindi zibotu zilangilwa kumbele mubulelo bwa Bwami, ciindi bantu boonse nobanoojisi cakulya cikkwene alimwi akukkuta!

8, 9. (a) Ncinzi icakapa kuti Jesu acite maleele aakusanina zyuulu zyabantu? (b) Ncinzi cimukkomanisya kapati kujatikizya maleele aakusanina zyuulu zyabantu?

8 Sintembauzyo wakaamba kujatikizya Jehova kuti: “Yebo ulavwungulula janza lyako akukkutya cilenge coonse cipona kwiinda mukucipa ncociyanda.” (Int. 145:16) Kwiinda mukwiiya Bausyi, ‘Kristo, nguzu zya Leza,’ lyoonse wakali kuvwungulula janza lyakwe akukkutya nzyobakali kuyanda basikumutobela. Tanaakali kucitila buyo kutondezya nguzu zyakwe pe. Wakali kucita oobu akaambo kakuti wakali kubabikkila maano bantu kuzwa ansi aamoyo. Atulange-lange lugwalo lwa Matayo 14:14-21. (Amubale.) Basikwiiya ba Jesu bakamusikila kutegwa babandike makani aacakulya. Basikwiiya bakwe tiibakafwide buyo nzala pe, pele alimwi bakali kulibilika kujatikizya nkamu yabantu ibakafwide nzala alimwi ibakakatede ibakali kutobela Jesu amaulu kuzwa muminzi. (Mt. 14:13) Ino ncinzi ncaakali kukonzya kucita?

9 Kubelesya zinkwa zyosanwe alimwi answi zyobilo, Jesu wakasanina baalumi ibabalilwa ku 5,000, antoomwe abamakaintu abana! Sena tacikkomanisyi kubona Jesu mbwaakabelesya nguzu zyakwe zyakucita maleele kutegwa alanganye mikwasyi yabantu boonse munzila yaluzyalo, kubikkilizya abana baniini? Makamu aabantu “akalya akukkuta.” Eeci citondezya kuti kwakali cakulya cinji kapati. Jesu taakabapa buyo cinkwa cinona pele cakulya icakali kukonzya kubagwasyilizya kujana nguzu zyakweenda musinzo mulamfwu kusika kumaanda aabo. (Lk. 9:10-17) Cakulya icakasyaala cakakkwana zisuwo zili 12!

10. Nkucinca kuli buti kuyoocitika lino-lino kujatikizya bucete?

10 Mazuba aano myaanda myaanda yamamiliyoni aabantu tabajisi zintu nzyobayandika akaambo kabweendelezi bwabantu butaluleme. Nobaba bakwesu bamwi ibajisi zyakulya, ‘tabakkuti.’ Nokuba boobo, ciindi cili afwaafwi cakuti bantu bamvwida bakakkomane kukkala munyika yeendelezyegwa amfwulumende iisyomeka alimwi munyika mutakwe bucete. Ikuti nomwalijisi nguzu, sena inga tiimwabacitila bantu nzyobayandika? Leza Singuzuzyoonse ulijisi nguzu alimwi ulayandisisya kucitila bantu zyoonse nzyobayandika, alimwi lino-lino uyoocita oobo. Inzya, kulemununwa kuli afwaafwi!—Amubale Intembauzyo 72:16.

11. Nkaambo nzi ncomusinizyide kuti Kristo lino-lino uyoobelesya nguzu zyakwe munyika yoonse, alimwi ino eeci cimukulwaizya kucita nzi?

11 Ciindi naakali anyika, Jesu wakabeleka buyo mucilawo cisyoonto muciindi cisyoonto, myaka yotatwe acisela. (Mt. 15:24) Kali Mwami mubulemu bwakwe, cilawo cakwe ciyookomena kusikila kumagolelo aanyika. (Int. 72:8) Maleele a Jesu atupa kuba alusyomo munguzu zyakwe alimwi aluyando lwakwe mukubelesya nguzu zyakwe zyabweendelezi kutegwa tugwasyigwe, eeci ncayoocita lino-lino. Nokuba kuti tatukonzyi kucita maleele, tulakonzya cakumaninina kugwasya bantu kubikkila maano ku Jwi lya Leza ilyakasololelwa amuuya. Businsimi bwamu Bbaibbele businizya kuti kuli zintu zibotu kumbele. Mbotuli Bakamboni ba Jehova balyaabide ibajisi luzyibo oolu lubotu iluyandika kapati kujatikizya zintu zyakumbele, sena tatulimvwi kuti tujisi mukuli wakwaambila bantu makani aaya? (Rom. 1:14, 15) Kuzinzibala kuyeeya kujatikizya makani aaya akutukulwaizye kwaambila bamwi makani mabotu aajatikizya Bwami bwa Leza.—Int. 45:1; 49:3.

NGUZU IZYAKWEENDELEZYA ZILENGWALEZA

12. Nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti Jesu ulizyi kabotu-kabotu mboipangidwe nyika?

12 Kali antoomwe a Mwanaakwe simuzyalwaalikke kumbali lyakwe mbuli “mubelesi uucibwene,” Leza wakalenga nyika alimwi azintu zili mumo. (Tus. 8:22, 30, 31; Kol. 1:15-17) Aboobo, Jesu ulizyi kabotu-kabotu mboipangidwe nyika. Ulicizyi kabotu kubelesya alimwi kweendelezya zilengwaleza.

Ncinzi cimukkomanisya kapati kujatikizya Jesu mbwaakali kubelesya nguzu zyakwe kucita maleele?(Amubone muncali 13 a 14)

13, 14. Amupe cikozyanyo citondezya kuti Kristo ulijisi nguzu zyakweendelezya zilengwaleza.

13 Naakali anyika, Jesu wakatondezya kuti “ninguzu zya Leza” kwiinda mukweendelezya zilengwaleza. Amuyeeye buyo Jesu mbwaakacita ciindi nokwakaba guwo pati cakuti basikwiiya bakwe bakali muntenda. (Amubale Marko 4:37-39.) Sikwiiya zyamu Bbaibbele umwi wakaamba kuti: “Ibbala lya Chigiriki lisanduludwe kuti [“guwo pati” mulugwalo lwa Marko 4:37] lyaamba guwo pati liyoosya. Talyaambi guwo lyuunga buyo kwakaindi kaniini . . . pele ndiguwo pati ncobeni cakuti kujulu kwasiya mbi alimwi kalibbubbula kapati, kakuwa amvwula mpati kapati, zintu zimwi kazyuunka amuwo alimwi akuwa.” Cibalo eeci ncaakaamba Matayo cipandulula guwo eeli kuti lyakali “guwo pati.”—Mt. 8:24.

14 Amweezyeezye buyo mbocakabede: Kristo uloona, ulikatede akaambo kamulimo wakwe wakukambauka. Mayuwe atalika kuuma bwato kumwi maanzi kaanjila mubwato. Pele nokuba kuti kuli coongo akaambo kaguwo libbubbula kapati, Jesu ucilede. Uyandika kupumuna. Basikwiiya bayoowa akumubusya Jesu akumwaambila kuti: “Mwami, kotuvwuna, twafwa!” (Mt. 8:25) Jesu wanyamuka akwaambila lwizi kuti: “Umuna! Batama!” mpoonya guwo lyaleka. (Mk. 4:39) Jesu waambila guwo alwizi kuti zyuumune akubatama. Mpoonya ncinzi cacitika? ‘Kwaumuna wi.’ Eelo kaka Jesu ulijisi nguzu kapati!

15. Ncinzi citondezya kuti Leza Singuzyoonse ulijisi nguzu zyakweendelezya zilengwaleza?

15 Nguzu zya Kristo zizwa kuli Jehova, aboobo tulijisi twaambo tulimvwisya twakusyoma kuti Leza Singuzuzyoonse ulakonzya kweendelezya zilengwaleza. Amubone zikozyanyo eezyi zitobela. Kaitanatalika Zambangulwe, Jehova wakaamba kuti: “Kwainda buyo mazuba aali ciloba ndilawisya mvwula anyika mazuba aali 40, syikati amasiku.” (Matl. 7:4) Lugwalo lwa Kulonga 14:21 alwalo lwaamba kuti: “Jehova wakapa kuti maanzi aandaane kwiinda mukubelesya guwo ilyakali kuzwa kujwe.” Alimwi alugwalo lwa Jona 1:4 lwaamba kuti: “Jehova wakatuma guwo pati mulwizi, eelyo kwakaba mayuwe mapati kapati mulwizi cakuti bwato bwakali kuyanda kunyonyooka.” Cilayumya-yumya kuzyiba kuti Jehova ulakonzya kweendelezya zintu nzyaakalenga. Cilakkomanisya kuzyiba kuti munyika mpya Leza unooyendelezya zilengwaleza.

16. Nkaambo nzi ncociyumya lusyomo kuzyiba kuti Mulengi wesu alimwi a Mwanaakwe simuzyalwaalikke balijisi nguzu zyakweendelezya zilengwaleza?

16 Masimpe ciyumya lusyomo kuzinzibala kuyeeya akwiiya kujatikizya nguzu zya Mulengi wesu ziyoosya alimwi ‘azyamubelesi wakwe uucibwene.’ Ciindi baakubikkila maano cakumaninina kunyika mumyaka iili 1,000, bantu boonse bayookkala mulukwabililo. Ntenda zyoonse zilicitikila ziyoomana. Munyika mpya takukabi kuyoowa mvwula yaguwo pati, kupaya kwamaanzi, kubboloka kwamulilo mumalundu, naa mizuzumo. Eelo kaka cilakkomanisya kuyeeya ciindi zilengwaleza naa ntenda zilicitikila nozitakajayi limbi bantu, nkaambo ‘tente lya Leza liyooba akati kabantu’! (Ciy. 21:3, 4) Tulijisi lusyomo lwakuti nguzu zya Leza izyakatondezyegwa kwiinda muli Jesu ziyakweendelezya zilengwaleza mumyaka iili 1,000.

AMWIIYE LEZA A KRISTO LINO

17. Muunzila nzi imwi motukonzya kwiiya Leza alimwi a Kristo mazuba aano?

17 Masimpe, swebo tatujisi nguzu izyakulesya ntenda zilicitikila mbuli Jehova a Jesu mbobajisi nguzu, pele kuli nguzu zimwi nzyotujisi. Ino tuzibelesya buti nguzu eezyo? Nzila imwi nkwiinda mukutobela lulayo lujanika mulugwalo lwa Tusimpi 3:27. (Amubale.) Ciindi bakwesu nobajisi buyumuyumu, tulakonzya kubaumbulizya alimwi akubagwasya kumubili, mumizeezo, alimwi akumuuya. (Tus. 17:17) Mucikozyanyo, tulakonzya kubagwasya mumapenzi ngobajisi akaambo kantenda yakacitika. Amumvwe mukamufwu umwi mbwaakalumba kuzwa ansi aamoyo wakwe ciindi ŋanda yakwe noyakanyonyooka akaambo kakupaya kwamvwula, wakati: “Ndailumba kapati mbunga ya Jehova, kutali buyo akaambo kalugwasyo lwakumubili pele alugwasyo lwakumuuya.” Alimwi amumvwe mucizyi uutakwetwe iwakakopene akubula bulangizi ciindi munzi wakwe nowakanyonyooka akaambo kaguwo pati. Naakagwasyigwa, wakaamba kuti: “Tandizyi mbondikonzya kucipandulula! Ndabula majwi aakupandulula mbondilimvwa . . . Ndakulumba Jehova!” Tulikkomene kuti tuli cibeela cabunyina bwanyika yoonse ibubikkila maano kuzintu nzyobayandika bamwi. Cilakkomanisya kapati kuzyiba kuti Jehova alimwi a Jesu Kristo babalanganya ncobeni bantu ba Leza.

18. Ncinzi cikkomanisya kapati kujatikizya kaambo Jesu ncaakali kucitila maleele?

18 Mumulimo wakwe, Jesu wakatondezya kuti “ninguzu zya Leza.” Pele ncinzi icakali kumukulwaizya kucita boobo? Taakwe naakali kubelesya nguzu zyakwe kutegwa akkomanisye bamwi naa kutegwa aligwasye lwakwe mwini. Masimpe, maleele ngaakacita Jesu atondezya kuti ulabayanda bantu. Makani aaya ayoolangwa-langwa mucibalo citobela.